(صفحه21)
ماه قمرى ديگر وارد مكه شود واجب است با احرام وارد مكه شود، و در اين فرض فرقى نمى كند كه به نيت خودش محرم شود يا فرد ديگرى.
مسأله 23 : اگر در ماههاى حج عمره مفرده انجام دهد و تا ايام حج در مكه بماند، جايز است آن را عمره تمتع قرار دهد و سپس حج تمتع بجـا آورد.
مسأله 24 : كسى كه وظيفه او حج اِفراد است يا به هر صورت حج تمتع او بدل به اِفراد مى شود، لازم است در صورت داشتن استطاعت پس از آن بلافاصله عمره مفرده انجام دهد. بلى انجام عمره مفرده با تأخير نيز كفايت مى كند و ضررى به حج او نمى زند.
مسأله 25 : كسى كه به احرام عمره مفرده محرم مى شود تمام محرمات احرام بر او حرام مى شود و بعد از تقصير يا حلق و طواف نساء و نماز آن چنانچه بيان مى شود، همه آنها بر او حلال مى شود.
(صفحه22)
خمس و زكات و احكام آنها در عمره
براى قبولى عمره بايد از مال حلال در اين سفر استفاده شود. و الاّ علاوه بر اينكه اين عبادت مورد قبول خداى سبحان واقع نمى شود، در بعضى از موارد موجب بطلان آن نيز مى شود. يكى از اين موارد نپرداختن خمس و زكات است كه احكام آن به تفصيل در توضيح المسائل آمده است و در اينجا به مناسبت اشاره اى به احكام آن در رابطه با عمره مى شود.
مسأله 26 : با مال حرام يا مالى كه متعلق خمس يا زكات است و خمس يا زكات آن پرداخت نشده، جايز نيست به عمره برود.
مسأله 27 : مخارج حج يا عمره يا زيارت ائمه جزء مخارج سال محسوب مى شود. بنابراين اگر از درآمد همان سال صرف حج يا عمره يا زيارت شود لازم نيست خمس مبلغى كه صرف حج يا عمره يا زيارت شده پرداخت شود.
(صفحه23)
بلى اگر بخواهد از درآمد سالهاى سابق صرف كند، حتماً بايد قبل از مصرف خمس آن را بدهد.
مسأله 28 : كسى كه از درآمد سال خود براى عمره ثبت نام كند و در همان سال مشرف نشود، بايد خمس آن را بپردازد. و همين طور است اگر با پولى كه خمس به آن تعلق گرفته و خمس آن پرداخت نشده ثبت نام كند. و در اين فرض اگر بخواهد خمس آن را از درآمد همان سال يا سال بعد قبل از تشرّف بدهد بايد 41 آن را بپردازد.
مسأله 29 : اگر با پول غصبى يا پولى كه خمس و زكات آن پرداخت نشده بليط هواپيما يا وسيله مسافرتى ديگر را براى عمره تهيه كند، هر چند كار حرامى انجام داده و ضامن است، ولى موجب بطلان عمره او نمى شود.
مسأله 30 : اگر با پول غصبى يا پولى كه خمس و زكات آن پرداخت نشده لباس احرام و لباسى كه در آن طواف واجب انجام مى دهد يا نماز طواف مى خواند تهيه كند،
(صفحه24)
طواف او اشكال دارد و موجب بطلان عمره مى شود.
مسأله 31 : كسى كه تاكنون خمس مال خود را نداده است، اگر از حقوق همان سال و قبل از گذشت سال، لباس احرام و مصارف عمره را تأمين كند مانعى ندارد، ولى اگر از درآمد سالهاى قبل تهيه كند حكم غصب را دارد. و اگر شك دارد كه به اصل پول خمس تعلق گرفته يا خير، مى تواند با آن لباس احرام تهيه كند.
مسأله 32 : كسى كه خمس اموال خود را نداده باشد نمى تواند فقط با پرداخت خمس مخارج عمره، عمره خود را به صورت صحيح انجام دهد، چون تصرف در مال متعلق خمس جايز نيست، و همين مقدار كه مى خواهد خمس بدهد و به عمره برود تصرف در مال غيرمخمس است و اين كار منع از تصرف را برنمى دارد، چون هنوز در كل مال حق امام و سادات وجود دارد، و تصرف در مال مشترك هم حرام است.
(صفحه25)
مسأله 33 : در فرض سابق اگر امكان پرداخت خمس كل مال نباشد يامشكل باشدمكلف مى تواندبااجازه مرجع تقليدخودمقدارى ازمال را جدا كند و سپس خمس آن مقدار را بپردازد و با اين پول مخمس مخارج عمره را بپردازد.
مسأله 34 : در فرض سابق مى تواند مقدارى از اموال خود را به قصد خمس به مرجع تقليد يا وكيل او بدهد تا بعد از قبول به خودش قرض بدهند، كه در اين فرض مى تواند آن مقدار را صرف مخارج حج يا عمره كند.
مسأله 35 : همراه داشتن پول يا اشياء متعلق خمس در عمره، حتى در طواف و نماز طواف موجب بطلان عمره نمى شود.
مسأله 36 : شخصى كه در حين خريد لباس احرام نمى دانسته پولش غيرمخمس است و با آن لباس خريده و محرم شده و اعمال انجام داده اعمال او صحيح است. ولى خمس پولى را كه مصرف كرده مديون است و بايد بپردازد.
(صفحه26)
مسأله 37 : حاجى اگر قبل از رسيدن سال خمسى اش ازدرآمد سال خودسوغات خريد و پس از خريد، سال خمسى اوفرارسيد،چنانچه سوغات در حد شأن او باشد خمس ندارد.
عمره كودكان
مسأله 38 : بر كودك مميز مستحب است عمره بجا آورد، و عمل او صحيح است هر چند بدون اجازه ولىّ او باشد.
مسأله 39 : مستحب است ولىّ، كودك غير مميز خود را محرم كند، يعنى لباس احرام به او بپوشاند و به نيت انجام عمره اگر مى شود تلبيه را به او تلقين كند و گرنه خودش بجاى او بگويد.
مسأله 40 : مقصود از «ولىّ» در مسأله قبل ولىّ شرعى مى باشد، و در اين مورد مادر كودك ملحق به ولىّ شرعى است.
(صفحه27)
مسأله 41 : بعد از آنكه كودك محرم شد ولىّ بايد او را از محرمات احرام باز دارد. و اگر مميز نيست رعايت محرمات احرام او بر عهده ولىّ است.
مسأله 42 : يكى از محرمات احرام كه سايه قرار دادن است، و احكام آن در جاى خود خواهد آمد، اختصاص به مردان دارد، و اين حكم شامل كودكان نمى شود.
مسأله 43 : كفاره محرمات احرام كودك غير مميز بنابر اقوى در صيد و بنابر احتياط واجب در غير صيد بر ولىّ كودك است.
مسأله 44 : ولىّ پس ازاحرام كودك بايد او را وادار كند كه تمام اعمال عمره راانجام دهد،ودر اعمالى كه نياز به طهارت ووضودارداحتياطاً بايد كودك را وضو بدهد و پاك نگاه دارد.
مسأله 45 : اگر كودك در اثناى طواف بخوابد يا محدث شود، بنابر احتياط پس از تطهير و وضو دادن كودك طبق مسأله 214 عمل شود.
(صفحه28)
مسأله 46 : اگربعدازطواف متوجه شوند كودك محدث شده، ولى ندانند كه حدث در حال طواف بوده يابعدازآن، اعتنانكنند و طواف صحيح است.
مسأله 47 : اگر در اثناى طواف يا بعد از آن يقين كنند كه كودك در بين طواف محدث شده، ولى ندانند دور چندم بوده، احتياطاً طواف باطل است، و بنابر احتياط واجب پس از تطهير و وضو دادن كودك، دوباره او را طواف دهند.
مسأله 48 : چون تمام شرايط طواف در كودك نيز بايد مراعات شود، لذا شخصى كه كودك را در آغوش گرفته و طواف مى دهد بايد طورى او را نگهدارد كه شانه چپ كودك به طرف كعبه باشد.
مسأله 49 : اگر كودك غير مميز در حال سعى خوابش ببرد مانعى ندارد، و مى توانند در همان حال سعى او را اتمام كند، چون نيتِ سعىِ كودكِ غيرمميز با سعى دهنده است، و طهارت نيز در سعى شرط نيست.
(صفحه29)
اعمال عمره مفرده
عمره مفرده از هفت جزء تشكيل شده است كه عبارت است از:
1 ـ احرام.
2 ـ طواف.
3 ـ نماز طواف.
4 ـ سعى.
5 ـ حلق يا تقصير.
6 ـ طواف نساء.
7 ـ نماز طواف نساء.
(صفحه30)
احرام
مسأله 50 : هنگام احرام مراعات چهار چيز واجب است:
1 ـ ميقات (محلّ احرام).
2 ـ نيّت.
3 ـ پوشيدن لباس احرام.
4 ـ تلبيه.
ميقات (محل احرام)
مسأله 51 : كسى كه از راه دور به مكه مشرف مى شود و از ميقات عبور مى كند براى عمره مفرده بايد از يكى از مواقيت معروفه كه در مسأله بعد ذكر مى شود محرم شود.
مسأله 52 : مواقيت معروفه عبارتند از:
1 ـ مسجد شجره (ذوالحليفه) و آن ميقات كسانى است كه از مدينه منوّره به مكه مى روند.
(صفحه31)
2 ـ وادى عقيق، و آن ميقات كسانى است كه از راه عراق و نجف به مكه مى روند.
3 ـ قرن المنازل، و آن ميقات كسانى است كه از راه طائف به مكه مى روند.
4 ـ يلملم، و آن ميقات كسانى است كه از راه يمن به مكه مى روند.
5 ـ جحفه، و آن ميقات كسانى است كه از راه شام به مكه مى روند.
مسأله 53 : احتياط واجب آن است كه داخل مسجد شجره محرم شوند، ولى در بقيه مواقيت احرام از همان محل كافى است.
مسأله 54 : احرام از تمام مسجد شجره فعلى صحيح است و لازم نيست حتماً در قسمت مسجد قديم باشد.
مسأله 55 : جنب و حائض مى تواند در حال عبور از مسجد محرم شود، و نبايد در مسجد مكث كند.
(صفحه32)
مسأله 56 : جنب و حائض اگر نتواند در حال عبور از مسجد محرم شود بايد نزديك مسجد محرم شود و نياز به تجديد احرام در جحفه ندارد.
مسأله 57 : كسى كه داخل مكه است يا از راه دور به مكه مشرف مى شود ولى از ميقات عبور نمى كند ـ مثلاً با هواپيما يا كشتى به جده مى رود ـ براى عمره مفرده مى تواند از ادنى الحل (تنعيم يا حديبيه يا جعرانه) محرم شود. و لازم نيست به يكى از مواقيت معروفه برود.
مسأله 58 : كسى كه به جهت جماع يا استمنا عمره مفرده خود را فاسد كرده است و بايد عمره مفرده ديگرى انجام دهد بايد به ميقاتى كه در عمره فاسده از آنجا محرم شده است برود و محرم شود، و احرام از ادنى الحل براى او كفايت نمى كند، مگر در موارد اضطرار.
مسأله 59 : تأخير احرام براى كسى كه از يكى از مواقيت عبور مى كند جايز نيست، مگر در موارد اضطرار كه
(صفحه33)
مى تواند به ادنى الحل رفته و از آنجا محرم شود.
مسأله 60 : تقديم احرام از ميقات صحيح نيست، و اگر كسى قبل از ميقات محرم شود احرام او باطل است، لذا احرام از جدّه صحيح نيست.
مسأله 61 : احرام قبل از ميقات با نذر صحيح است، بنابر اين كسى كه به جدّه رفته است مى تواند از جدّه با نذر براى عمره مفرده محرم شود.
مسأله 62 : صيغه نذر اين است كه بگويد «لِلّهِ عَليَّ اَنْ اُحْرِمَ مِنْ هَذَا المَكَانِ» يا ترجمه آنرا بگويد «براى خدا بر من است كه از اينجا محرم شوم».
مسأله 63 : اگر محرم شدن قبل از ميقات مستلزم انجام عملى حرام باشد، مثلا نتواند محرمات احرام را رعايت كند، نذر نسبت به آن صحيح نيست، و در اين فرض احرام قبل از ميقات نيز محل اشكال است.
مسأله 64 : نذر زن بدون اذن شوهر صحيح نيست، و
(صفحه34)
اگر با همين نذر قبل از ميقات محرم شود احرام او باطل است. بلى اگر زن با اجازه شوهر به عمره مشرف شده و شوهر همراه او نيست اگر از اجازه به اصل سفر فهميده شود كه ملحقات و لوازم آن هم مورد اجازه است، چنانچه بر زن لازم باشد نذر كند، نذر او در اين فرض صحيح است.
مسأله 65 : كسى كه مى خواهد فضيلت عمره رجبيه را درك كند اما وقت ندارد مى تواند قبل از ميقات در مدينه يا شهرستان خود به احرام عمره رجبيه محرم شود، سپس در ماه شعبان به مكه رفته و بقيه اعمال عمره را انجام دهد، كه در اين صورت فضيلت عمره رجبيه را درك مى كند.
مسأله 66 : كسى كه عصياناً از مواقيت معروفه بدون احرام گذشت و وارد مكه شد گرچه معصيت كرده ولى براى عمره مفرده احرام از ادنى الحل صحيح است، و رفتن به يكى از مواقيت لزومى ندارد.
(صفحه35)
مسأله 67 : مادامى كه شخص علم يا اطمينان پيدا نكرده كه فلان محل ميقات است يا دو شاهد عادل شهادت نداده باشند نمى تواند محرم شود.
مسأله 68 : كسى كه محل ميقات را نمى شناسد نمى تواند به گفته راهنما كه مى گويد فلان محل ميقات است، محرم شود، مگر اينكه از گفته او اطمينان حاصل كند.
مسأله 69 : كسى كه عمره مفرده انجام داده است اگر در همان ماه (قمرى) از مكه خارج شود و بخواهد در همان ماه برگردد لازم نيست محرم شود، حتى اگر از ميقات عبور كند، هر چند مستحب است به نيّت فرد ديگرى محرم شود و عمره ديگرى انجام دهد.
مسأله 70 : كسى كه قبل از ميقات يا در ميقات بيهوش شده وظيفه اى ندارد و ولّى يا همراهان او مى توانند او را بدون احرام از ميقات عبور دهند. بلى اگر قبل از ورود به
(صفحه36)
حرم بهوش آيد بايد در ادنى الحل محرم شود و با احرام وارد حرم شود و اعمال عمره مفرده را انجام دهد.
نيّت
مسأله 71 : نيت يعنى قصد انجام اعمال عمره، و لازم نيست قصد كند محرمات احرام را انجام ندهد، بلكه اگر قصد انجام محرمات احرام را هم داشته باشد چنانچه محرماتى باشد كه به صحت عمره ضرر نزند، اشكالى ندارد.
مسأله 72 : لازم نيست نيت را به زبان بگويد يا حتى به قلب خطور دهد، بلكه انگيزه و داعى در انجام عمل مثل ساير عبادات كافى است.
مسأله 73 : در حج و عمره مستحب است كه نيت را به زبان بگويد يعنى بگويد «عمره مفرده به جا مى آورم قربة الى الله».
(صفحه37)
مسأله 74 : احرام عمره همچون ساير اعمال آن از عبادات است، و بايد با نيت خالص براى اطاعت خداى سبحان (قربة الى الله) انجام شود، و اگر با ريا انجام شود موجب بطلان احرام مى شود.
مسأله 75 : نايب اگر به جهت فراموشى يا علت ديگرى براى عمره مفرده به نيت خود محرم شد، نمى تواند دوباره به نيت منوب عنه محرم شود. بلكه بايد آن عمل را تمام كرده، و بعد براى انجام عمره به نيت منوب عنه محرم شود.
مسأله 76 : اگر شخص در ميقات محرم شد و بعد از ورود به مكه پشيمان شد نمى تواند احرام خود را به هم بزند، و قصد مُحِلّ شدن، او را از احرام خارج نمى كند، و اگر كارى كه موجب كفاره است بجاآورد بايد كفاره بدهد، و تا وقتى اعمال عمره را انجام ندهد، مُحِلّ نمى شود.
(صفحه38)
لباس احرام
مسأله 77 : يكى از واجبات احرام پوشيدن دو جامه احرام است، كه يكى لنگ و ديگرى ردا ناميده مى شود. و احتياط واجب آن است كه لباس احرام را قبل از گفتن لبيك بپوشد.
مسأله 78 : دو جامه اى را كه بايد محرم بپوشد مخصوص مرد است، ولى زن قبل از تلبيه قصد كند همان لباسى را كه پوشيده لباس احرامش باشد. و لازم نيست ندوخته باشد، ولى احتياط مستحب آن است كه فقط در حال نيت و تلبيه دو لباس احرام را بپوشد.
مسأله 79 : لازم نيست محرم جامه احرام را هميشه در بر داشته باشد، بلكه جايز است آن را عوض كند، يا به هر علتى لخت شود.
مسأله 80 : افضل آن است كه محرم براى طواف همان جامه هاى احرام را كه با آن احرام بسته بپوشد.
(صفحه39)
مسأله 81 : بايد لباس احرام را به گونه اى بپوشد كه يكى عرفاً لنگ تلقى شود، و مستحب است ناف تا زانو را بپوشاند و ديگرى رداء شمرده شود، و لازم است شانه و قسمتى از بدن را بپوشاند.
مسأله 82 : پوشيدن جامه احرام يك واجب تعبدى است، لذا بايد قصد اطاعت امر الهى را بكند، ولى كندن لباس معمولى واجب نيست با قصد قربت باشد، هر چند مستحب است.
مسأله 83 : اگر عصياناً دو جامه احرام را نپوشد يا در لباس معمولى محرم شود هر چند گناه كرده است ولى احرام او صحيح است.
مسأله 84 : همانگونه كه در محرمات احرام خواهد آمد مرد محرم بايد از پوشيدن لباس دوخته اجتناب كند، لذا جامه احرام براى مرد نبايد دوخته باشد.
مسأله 85 : جامه اى كه لنگ قرار مى دهد نبايد نازك و
(صفحه40)
بدن نما باشد، و احتياط واجب است كه رداء نيز نازك نباشد.
مسأله 86 : جامه احرام بايد از جنسى باشد كه نماز در آن صحيح باشد، بنابراين جامه حرير و غيرمأكول يا نجس كفايت نمى كند.
مسأله 87 : بنابر احتياط واجب لباسى را كه زن در حال احرام مى پوشد از حرير خالص نباشد.
مسأله 88 : جامه احرام بايد پاك باشد، و اگر در حال احرام جامه احرام يا لباسى كه زن پوشيده نجس شود به احتياط واجب بايد آن را تطهير يا تبديل كند. ولى اگر تطهير نكند احرام او باطل نشده و كفاره هم ندارد.
مسأله 89 : احتياط آن است كه جامه احرام از پوست نباشد، هر چند لازم نيست منسوج و بافتنى باشد. لذا نمد هم كفايت مى كند.
|
