احكام عمره مفرده
با تجديد نظر و اضافات
مطابق با فتاواى
مرجع عاليقدر حضرت آية الله العظمى حاج شيخ محمد فاضل لنكرانى (مدظله العالى)
(صفحه11)
پيشگفتار
بسم اللّه الرحمن الرحيم
الحمدلله ربّ العالمين، وصلّى الله على محمّد وآله الطاهرين.
كعبه نخستين خانه اى است كه به امر و اراده خداوند سبحان براى مردم و در مسير رشد و هدايت و منافع آنان بنا شده است. خداوند در قرآن كريم مى فرمايد:
{إنَّ أوَّلَ بَيْت وُضِعَ لِلنّاس لَلَّذِى بِبَكَّةَ مُبارَكاً وَهُدىً لِلْعالَمِينَ...}(1)
1 ـ سوره آل عمران: 4 آيه 96.
(صفحه12)
حضرت ابراهيم (عليه السلام) از جانب خدا مأموريت يافت كه مردم را به سوى اين خانه مقدس فرا بخواند، بنابراين بندگان صالح و مخلصى كه براى انجام
زيارت خانه خدا راهى مكه مى شوند، امر خداى را
اجابت كرده و دعوت حضرت ابراهيم (عليه السلام)را پاسخ مثبت مى دهند. از اين رو در اولين بخش از اعمال (يعنى احرام) با شور و اشتياق فراوان به دعوت حضرت حق «لبّيك» مى گويند.
پيامبر بزرگوار اسلام (صلى الله عليه وآله) مى فرمايد:
«ثواب حج بهشت است، و انجام عمره سبب از بين رفتن گناهان و كفاره آن است.»(1)
امام صادق (عليه السلام)مى فرمايد:
1 ـ وسائل الشيعه: ج11، باب38، از ابواب وجوب حج و شرايط آن، ح6.
(صفحه13)
«حجاج و كسانى كه عمره انجام مى دهند ميهمانان خدا هستند، اگر چيزى از خداوند درخواست كنند به آنان عنايت فرمايد، و اگر خدا را بخوانند دعوت آنها را اجابت كند، و [محبت خداوند نسبت به ميهمانانش به حدى است كه] اگر ميهمانان سكوت اختيار كنند و سؤال نكنند خداوند سبحان خود ميهمانانش را مورد لطف و عنايت خويش قرار خواهد داد، و ]از جمله عنايات خداوند نسبت به ميهمانانش آن است كه [براى هر مبلغى كه در راه مصرف كنند يك ميليون برابر عطا فرمايد»(1).
تنظيم اين مناسك با نظارت بخش استفتاآت دفتر حضرت آية الله العظمى فاضل لنكرانى مدظله العالى، توسط آقايان حاج شيخ محمد عطايى و حاج شيخ
1 ـ كافى: ج4، ص255.
(صفحه14)
محمد فرقانى زيد عزهما، انجام گرفته است.
اميد است مورد استفاده كامل زائران بيت الله الحرام قرار گيرد.
(صفحه15)
اقسام عمره مفرده
مسأله 1 : عمره مفرده مانند حج بر دو قسم است: واجب و مستحب
واجب اصلى
مسأله 2 : بر كسى كه منزل او در مكه يا شانزده فرسخى (48 ميلى) آن باشد ـ كه وظيفه وى حج إفراد يا قران است ـ در طول عمر يك بار عمره مفرده به شرط داشتن استطاعت، واجب است.
مسأله 3 : شرايط استطاعت عمره مفرده عبارت است از:
(صفحه16)
1 ـ بلوغ.
2 ـ عقل.
3 ـ حريت (برده نبودن).
4 ـ استطاعت مالى.
5 ـ استطاعت بدنى.
6 ـ استطاعت طريقى.
7 ـ رجوع به كفايت.
مسأله 4 : اگر شرايط مذكور تنها براى عمره مفرده حاصل شود، ولى براى حج حاصل نشود، واجب است عمره مفرده را انجام دهد.
واجب تبعى
مسأله 5 : بر كسى كه مى خواهد داخل مكه شود واجب است با احرام وارد شود، كه اگر در ماههاى حج (شوال، ذى القعده، ذى الحجه) باشد و بخواهد حج انجام
(صفحه17)
دهد بايد با احرام عمره تمتع يا حج إفراد يا قران وارد شود، و در غير اين صورت بايد با احرام عمره مفرده وارد شود.
مسأله 6 : كسى كه عمره و حج بر او واجب نيست اگر عصياناً بدون احرام وارد مكه شد گناهكار است، ولى بعد از ورود به مكه تكليف خاصى ندارد، و ماندنش در مكه بى اشكال است.
مسأله 7 : كودك، مجنون، بيهوش و كسانى كه شرعاً مكلف نيستند لازم نيست براى ورود به مكه محرم شوند، و ولّى آنها يا همراهان آنان در اين مورد وظيفه اى ندارند.
مسأله 8 : كسى كه نذر كرده يا عهد كرده يا قسم خورده كه عمره مفرده انجام دهد، بايد براى وفاى به نذر و عهد و عمل به قسم عمره مفرده انجام دهد.
مسأله 9 : كسى كه در عمره مفرده، جماع يا استمنا كند ـ به تفصيلى كه در مسأله 58 مى آيد ـ لازم است يك عمره مفرده بجا آورد.
(صفحه18)
مستحب
مسأله 10 : بر كسى كه وظيفه او حج تمتع است ـ منزل او در فاصله بيش از شانزده فرسخى مكه است ـ عمره مفرده فى نفسه مستحب است.
مسأله 11 : تكرار عمره مفرده مانند تكرار حج، مستحب است. ولى در رابطه با فاصله بين دو عمره به احكام آن كه خواهد آمد توجه شود.
مسأله 12 : چون خروج زن از منزل و سفر او بايد با اذن شوهر باشد، لذا صحت عمره مستحبى او مشروط به اذن شوهر است.
فاصله زمانى بين دو عمره
مسأله 13 : هر كس مى تواند براى خود يا ديگرى در هر ماه قمرى فقط يك عمره مفرده بجا آورد.
مسأله 14 : كسى كه در روزهاى آخر يك ماه قمرى
(صفحه19)
عمره مفرده اى بجا آورد، مى تواند در روزهاى اول ماه قمرى بعد عمره مفرده ديگرى بجا آورد.
مسأله 15 : اگر هر عمره را به نيت يك نفر انجام دهد رعايت فاصله مذكور لازم نيست، بنابر اين يك فرد مى تواند بعد از اينكه عمره مفرده خود را انجام داد به نيابت از فرد ديگرى به اجاره يا تبرعاً يك عمره ديگر انجام دهد.
مسأله 16 : شخص مى تواند در يك ماه قمرى چند عمره مفرده براى خود و براى ديگران بجا آورد (هر عمره را براى يك نفر بجا آورد).
مسأله 17 : راننده يا كسى كه به مقتضاى شغلش مكرراً وارد مكه مى شود، لازم نيست براى هر بار مراجعت به مكه محرم شود.
مسأله 18 : رعايت فاصله مذكور بين عمره مفرده و عمره تمتع لازم نيست.
(صفحه20)
مسأله 19 : انجام يك عمره مستحبى به نيت خود و افراد ديگر مانعى ندارد. بلى اگر انجام عمره مفرده به جهت نذر يا نيابت بر او لازم باشد شركت دادن افراد ديگر جايز نيست.
مسأله 20 : در فرض سابق لازم نيست افراد به تفصيل مشخص باشند، بلكه شناخت اجمالى آنها ـ مثلاً بعنوان همسايگان، همكاران ـ كافى است.
مسأله 21 : انجام عمره مفرده در تمام ماههاى سال ـ حتى در ماههاى حج ـ قبل و بعد از اعمال حج جايز است ولى در فاصله بين اعمال عمره تمتع و حج تمتع جايز نيست.
مسأله 22 : كسى كه عمره مفرده انجام داد، اگر در همان ماه از مكه خارج شود و در همان ماه بازگردد نمى تواند محرم شود مگر به قصد احرام براى فردى غير از كسى كه عمره قبلى را براى او انجام داده است، اما اگر در
|
