(صفحه161)
شرايط صحت حلق يا تقصير
درصحت تقصير رعايت اين موارد لازم است:
1 ـ نيت.
2 ـ كيفيت حلق يا تقصير.
3 ـ وقت حلق يا تقصير.
نيت
مسأله 382 حلق يا تقصير از عبادات است و بايد با قصد قربت و براى اطاعت از خداى سبحان انجام شود. و ريا آن را باطل مى كند.
مسأله 383 اگر از روى ريا حلق يا تقصير خود را باطل كند حكم ترك عمدى تقصير را دارد.
كيفيت حلق يا تقصير
مسأله 384 تراشيدن سر به عنوان حلق كفايت مى كند،
(صفحه162)
اما تراشيدن ريش يا كوتاه كردن موى زير بغل يا كندن مو كفايت نمى كند.
مسأله 385 كسى كه سر مى تراشد به احتياط واجب بايد تمام سر را بتراشد، و تراشيدن قسمتى از سر كفايت نمى كند.
مسأله 386 در تقصير بايد مقدارى از موى سر يا صورت را كوتاه كند، يا ناخن بگيرد. هر چند بهتر است فقط به ناخن گرفتن اكتفا نكند.
مسأله 387 اگر به قصد تقصير يك مو يا چند مو از بدن خود كند، هر چند از جهت كندن مو گناه نكرده ولى از احرام خارج نشده است.
وقت حلق يا تقصير
مسأله 388 حلق يا تقصير بايد بعد از سعى انجام شود، و اگر جهلاً يا سهواً قبل از سعى حلق يا تقصير كند بهتر
(صفحه163)
است پس از سعى، حلق يا تقصير را اعاده كند و كفاره ندارد.
مسأله 389 اگر به هر جهت حلق يا تقصير نكرد و طواف نساء را انجام داد بايد حلق يا تقصير كند، و بهتر است بعد از آن طواف نساء و نماز آن را اعاده كند.
(صفحه164)
طواف نساء
مسأله 390 بعد از حلق يا تقصير، واجب است طواف نساء انجام شود، كه از لحاظ احكام و شرايط همانند طواف عمره مى باشد، بجز نيت كه بايد با قصد طواف نساء انجام شود.
مسأله 391 لازم نيست طواف نساء را بعد از حلق يا تقصير فوراً بجا آورد، و تأخير آن مانعى ندارد. ولى تا آن را بجا نياورده بايد زن و شوهر از يكديگر اجتناب كنند.
مسأله 392 طواف نساء اختصاص به مردان ندارد، بلكه بر زنان، كودكان و افراد خنثى نيز واجب است. و همچنين بر پيرمردان و پيرزنانى كه قادر به عمل زناشويى نيستند، و
(صفحه165)
ازدواج هم نمى كنند واجب است طواف نساء بجا آورند.
مسأله 393 زنان و كودكان نيز بايد نيت طواف نساء كنند و زنان تا طواف نساء نكرده اند مرد بر آنان حلال نمى شود، و كودكان اگر طواف نساء نكنند بعد از بلوغ نمى توانند ازدواج كنند.
مسأله 394 مجنون را اگر محرم كرده اند بايد او را طواف نساء بدهند، والا بعد از خوب شدن همسر بر او حلال نمى شود.
مسأله 395 اگر طواف نساء يا نماز آن را سهواً يا عمداً بجا نياورد بايد خودش بجا آورد و اگر به وطن بازگشته و امكان انجام آن توسط خودش نيست يا براى او مشقت دارد نايب بگيرد. و در صورت فوت وى ولى او نيابتاً انجام دهد يا استنابه كند.
مسأله 396 اگر بعد از مراجعت شك كند كه آيا طواف نساء را انجام داده يا خير، بايستى خودش يا در صورت
(صفحه166)
عدم امكان نايبش انجام دهد. مخصوصاً اگر توجهى به وجوب طواف نساء نداشته است.
مسأله 397 نايب بايد طواف نساء را به نيت منوب عنه بجاآورد، واگر بجا نياورد ذمه نايب مشغول است، و علاوه بر اينكه همسر بر او حلال نمى شود بايد خودش يا نايبش تدارك كند.
مسأله 398 كسى كه چندين عمره مفرده بجا مى آورد، بايد براى هر بار يك طواف نساء بجا آورد.
نماز طواف نساء
مسأله 399 بعد از طواف نساء نماز طواف نساء واجب است. و احكامى كه در نماز طواف عمره معتبر است در اين نماز هم معتبر است، بجز نيت. يعنى اين نماز را به قصد نماز طواف نساء بخواند.
مسأله 400 بعد از نماز طواف نساء زن و مرد بر يكديگر
(صفحه167)
حلال مى شوند، و چيزى از محرمات احرام باقى نمى ماند، بلى همانطور كه گذشت هيچ كس در حرم نمى تواند شكار كند يا درختان حرم را بكند.
مسأله 401 اگر از روى فراموشى طواف عمره يا نساء را بجا نياورد و بعد متوجه شود و دوباره فراموش كند و با همسر نزديكى كند بايد يك قربانى بدهد. و احتياط مستحب آن است كه يك شتر باشد. و اگر بطور كلى فراموش كند و يادش نيايد كفاره ندارد.
مسأله 402 در فرض سابق اگر مى تواند بايد خودش برگردد و طواف و نماز آن را بجاآورد، و اعمال بعد از آن را هم اعاده كند. و اگر نمى تواند برگردد يا مشقت دارد نايب بگيرد.
(صفحه168)
طواف وداع
كسى كه مى خواهد ازمكه برود مستحب است طواف وداع نمايد و دو ركعت نماز طواف بخواند و در حال خارج شدن از مسجد الحرام بگويد:
«آئِبُونَ تائِبُونَ عابِدُونَ لِرَبِّنا حامِدُونَ إِلى رَبِّنَا مُنْقَلِبُونَ راغِبُونَ اِلى رَبِّنَا راجِعُونَ اِنْ شاءَ اللهُ».
و هنگام خروج از مسجد الحرام سجده طولانى بكند و از خدا بخواهد كه توفيق بازگشت به مكه معظمه به او بدهد.
(صفحه169)
مصدود و محصور
مسأله 403 كسى كه محرم شد، واجب است اعمال عمره را تمام كند، و اگر مصدود يا محصور شد احكام خاصى دارد كه در اين قسمت بيان مى شود.
مسأله 404 به كسى كه براى عمره محرم شود و سپس از انجام اعمال وى جلوگيرى شود «مصدود» مى گويند. و اگر در اثر بيمارى قادر به انجام اعمال نشود وى را «محصور» مى گويند.
مسأله 405 اگر بعد از احرام توسط مأمورين يا دشمن از ورود وى به مكه جلوگيرى شود، مى تواند در همان محل يك شتر يا گاو يا گوسفند قربانى كند و از احرام خارج شود.
(صفحه170)
و احتياط واجب آن است كه به نيت تحليل قربانى كند. و به احتياط واجب حلق يا تقصير هم بكند.
مسأله 406 كسى كه مصدود مى شود حتى با اميد به برطرف شدن مانع مى تواند طبق احكام مصدود عمل كند، و از احرام خارج شود.
مسأله 407 اگر بعد از احرام عمره مفرده به جهت بيمارى نتوانست وارد مكه شود و اعمال عمره را انجام دهد مخير است كه در همان محلى كه بيمار شده قربانى كند يا يك قربانى به مكه بفرستد.
(صفحه171)
احكام كفارات
مسأله 408 احتياط اين است كه كفاره محرمات احرام عمره در مكه ذبح شود. ولى در شرايط فعلى كه گوشت آن مصرف فقراى مؤمن نمى شود، جايزبلكه مطابق احتياط است كه آن را دروطن ذبح كنند، وبه مصرف فقراى مؤمن برسانند.
مسأله 409 حيوانى كه به عنوان كفاره ذبح مى شود لازم نيست داراى شرايط حيوان قربانى باشد.
مسأله 410 مصرف كفارات فقرا و مساكين هستند. و احتياط اين است كه خود كفاره دهنده از آن نخورد. و اگر خوردبنابراحتياط واجب قيمت آن مقدار را كه خورده صدقه بدهد، و نزديكان او نيز اگر فقير نيستند از آن نخورند.
(صفحه172)
مسأله 411 كفاره را بايد به مؤمن غيرسيد بدهند، بلى اگركفاره دهنده سيدباشدمى تواندكفاره را به سيد فقير بدهد.
مسأله 412 فرزندان و كسانى كه نفقه آنها بر كفاره دهنده واجب است هر چند خود آنها و كفاره دهنده فقير باشند نمى توانند از گوشت كفاره مصرف كنند.
مسأله 413 پوست و كله و پاچه حيوانى كه به عنوان كفاره ذبح مى شود نيز بايد به مصرف فقرا برسد. لذا نمى توان آنها را به عنوان اجرت به ذابح داد، بلى اگر ذابح فقير باشد مى توان به عنوان مصرف به او داد.
مسأله 414 جايز نيست حيوان زنده را به عنوان كفاره به فقير بدهند. بلكه بايد ذبح كنند وآن را به صورت خام بين فقرا تقسيم كنند، يا بپزند و آنها را اطعام كنند.
مسأله 415 پرداختن پول كفاره به فقرا يا خريدن گوشت به مقدار كفاره و توزيع آن بين فقرا كفايت نمى كند، بلكه بايد كفاره ذبح و بين فقرا تقسيم شود.
(صفحه173)
متفرقات
مسأله 416 بر مؤمنين مستحب است در نماز جماعت اهل سنت شركت كنند، و فضيلت نماز جماعت در مسجدالحرام و مسجدالنبى را از دست ندهند. و جايز نيست هنگام نماز جماعت از مسجد خارج شوند، يا مشغول كار ديگرى شوند.
مسأله 417 اگر در نماز جماعت به صورتى شركت كند كه حتى شرايطى را كه اهل سنت لازم مى دانند رعايت نشود بايد نماز خود را اعاده كند.
مسأله 418 در مسجدالحرام كه نماز جماعت به صورت استداره اى برگزار مى شود مؤمنين بايد جايى بايستند كه
(صفحه174)
عرفاً پشت سر امام قرار گيرند. بنابر اين اگر در غير مورد تقيه روبرو يا دو طرف امام قرار گيرند بايد نماز خود را اعاده كنند.
مسأله 419 چون در طبقه بالاى مسجدالحرام و پشت بام مسجدالنبى اتصال براى نماز جماعت برقرار نيست، لذا هنگام نماز اختياراً به آنجا نروند. ولى اگر چنانچه هنگام اقامه جماعت اتفاقاً آنجا بودند همانجا اقتدا كنند، و نماز صحيح است.
مسأله 420 اقامه جماعت در هتلها و منازل اگر خلاف تقيه مداراتى باشد، جايز نيست.
مسأله 421 سجده برانواع سنگها كه درمسجدالحرام ومسجدالنبى به كار رفته است، جايز است.
مسأله 422 سجده كردن روى فرشهاى مسجدالنبى مانعى ندارد، ولى اگر مخالف تقيه نباشد و موجب هتك و انگشت نما شدن نشود، بايد به جايى برود كه بتواند به
(صفحه175)
جايى كه سجده بر او صحيح است سجده كند.
مسأله 423 شخصى كه براى خواندن نماز وارد مسجد شود و ببيند جماعت اهل سنت تمام شده ولى هنوز صفها به هم نخورده است، مستحب است براى نمازش اذان و اقامه بگويد و همچنين است، اگر بعد از خواندن جماعت با آنها بخواهد نماز را احتياطاً اعاده كند.
مسأله 424 اگر امر دائر شود بين خواندن نماز فرادى در مسجدالحرام بدون شرايط صحت، و نماز فرادى در منزل و هتل با كليه شرايط صحت، چنانچه تقيه اقتضا نكند بايد در منزل و هتل با تمام شرايط نماز بخواند.
مسأله 425 سجده بر حصيرهايى كه فعلاً در بازار وجود دارد هرچند با نخ دوخته شده، صحيح است.
مسأله 426 سجده كردن بر مهر، حصير، باد بزن، كاغذ وامثال آن درمسجد مكهومدينه چنانچه موجب انگشت نما شدن و سبب وهن و اتهام به شيعيان شود جايز نيست.
(صفحه176)
مسأله 427 در داخل حجر اسماعيل خواندن نماز واجب يا مستحب اشكال ندارد، چون حجر داخل بيت نمى باشد.
مسأله 428 اطراف مكه و محله هاى جديدالاحداث آن اگر عرفاً جزء مكه محسوب شود، قصد اقامه در آنها صحيح است، و رفت و آمد از آنجا به مسجدالحرام مضر به قصد اقامت نيست، اما اگر خارج از حدود مكه منزل كنند كه عرفاً آنجا جزء محله هاى مكه محسوب نشود بلكه دو محل باشد، در اين صورت قصد اقامت در دو محل محقق نمى شود، و نماز در آنجا از جهت تخيير بين قصر و اتمام حكم مكه را ندارد.
مسأله 429 مسافرى كه در مكه و مدينه مخير بين قصر و اتمام است، اگر تمام را اختيار كند در اين صورت نيز نوافل نهاريه ساقط است.
مسأله 430 استفاده از قرص يا تزريق آمپول براى
(صفحه177)
جلوگيرى از عادت ماهانه هنگام اعمال، چنانچه براى بانوان ضرر نداشته باشد، مانعى ندارد.
مسأله 431 برداشتن قرآن از مسجدالحرام و مسجدالنبى و ساير مساجد جايز نيست، و اگر كسى بردارد ضامن است، و بايد آن را برگرداند.
مسأله 432 اگر در حرم چيزى پيدا كرد به احتياط واجب آن را برندارد، و اگر برداشت احكام لقطه را دارد، و بايد طبق مسأله بعد عمل كند.
مسأله 433 لقطه اى را كه از حرم برداشته اگر كمتر از يك درهم باشد مى تواند قصد تملك آن را بكند، ولى اگر بدون قصد تملك نگاه داشت و در نگهدارى آن كوتاهى كرد و تلف شد، ضامن است. و اگر آن را تملك كرد و قبل از تلف صاحبش پيدا شد بايد آن را به صاحبش رد كند.
مسأله 434 اگر ارزش لقطه يك درهم يا بيشتر باشد نمى تواند آن را تملك كند، بلكه تا يكسال اعلان كند، و اگر
(صفحه178)
صاحبش پيدا نشد مى تواند آن را براى صاحبش نگهدارد، يا اينكه از طرف صاحبش به فقير صدقه بدهد. ولى اگر صاحبش پيدا شد و راضى به صدقه نشد، بايد عوضش را به او بدهد.
مسأله 435 هنگام نظافت حرمين شريفين مشاهده مى شود مأموران حرم كفشهاى فراوانى را كه صاحبان آن معلوم نيست جمع آورى كرده و دور مى ريزند، برداشتن آنها چنانچه شخص بداند صاحبان كفش از آن اعراض كرده اند، يا راضى هستند، اشكالى ندارد. والاّ برداشتن آنها محل اشكال است.
مسأله 436 برداشتن ريگ و سنگ از صفا و مروه جايز نيست و بايد برگرداند. و از عرفات و مشعر و منى اشكالى ندارد، ولى بطور كلى لازم است مؤمنين از اين قبيل اعمال پرهيز كنند.
مسأله 437 بر مؤمنين لازم است از انجام امورى كه
(صفحه179)
موجب وهن مذهب و بى احترامى و تحقير شيعيان، پيشوايان دين، اهل بيت عصمت و طهارت و ائمه اطهار (عليهم السلام) مى شود، و بيگانگان آن را براى حقانيت خويش و سركوب شيعه دستاويز قرار مى دهند جداً بپرهيزند. و اگر برخى از مردم عوام از روى غفلت مرتكب آن مى شوند دوستانه با آرامش و مهربانى آنها را نصيحت و ارشاد كنند. بعضى از آن امور عبارتند از:
دست كشيدن يا بوسيدن ضريح پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) و دربهاى حرم مطهر، متبرك كردن اشياء و لوازم همراه به ضريح پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) يا نرده هاى بقيع، انداختن عريضه يا پول داخل ضريح يا قبرستان بقيع، نماز خواندن در داخل يا كنار بقيع و قبرستان ابوطالب، دخيل بستن به نرده هاى بقيع، برداشتن خاك از بقيع يا ساير اماكن متبركه مكه و مدينه.
مسأله 438 مسافر مى تواند براى خواستن حاجت در
(صفحه180)
مدينه منوره سه روز روزه مستحبى بگيرد، اگر چه روزه قضاى واجب به گردن او باشد و بنا بر احتياط واجب لازم است كه روزهاى چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه باشد.
مسأله 439 تبديل پول مثل تومان به ريال يا دلار اگر خلاف مقررات جمهورى اسلامى ايران نباشد با تراضى طرفين اشكالى ندارد.
|
