2 فروردين

ضرب و شتم آيت الله «محمد تقي بافقي» در قم به فرمان رضا خان (1306 ش)
در شب اول فروردين سال 1306 ش، به هنگام تحويل سال، همسر بى شرم رضاخان به همراه عده اى از زنان دربارى با وضعى زننده ودور از عفت، به آستانه حضرت معصومه(عليها السلام) در قم رفته و در ايوان آينه جاى گرفتند. چون زنان دربارى بدون حجاب، وارد حرم شده بودند، يكى از وعاظ به طرز حجاب آنان اعتراض كرد. در اين حال، عالم پرهيزگار وشجاع. شيخ محمد تقى بافقى بر آنان شوريد و مردم را نيز عليه آنان وادار به اعتراض نمود. وقتى كه اين خبر را به رضاخان گزارش نمودن، وى در روز دوم فروردين با حالتى غضبناك به اتفاق عده اى از مسؤولان نظامى وارد قم شد و يكسره به سمت حرم رفته، دستور ضرب و شتم روحانيان و آيت الله بافقى را صادر كرد. رضا خان سپس دستور داد كه آيت اله بافقى را به شهر رى تبعيد نمايند. سر انجام چند سال بعد اين عالم مجاهد، پس از اخراج رضا خان از ايران به قم باز گشت. برخى از محققان، واكنش تند آيت الله بافقى را نسبت به حضور زنان بى حجاب در حرم حضرت معصومه(عليها السلام)، سبب نزديك به هشت سال تأخير در اعلام رسمى كشف حجاب مى دانند. همچنين، شجاعت آيت الله بافقى در رويارويى با رضا خان، تأثير شايانى در حوزه علميه قم بر جاى نهاد به طورى كه امام خمينى(رحمه الله) در درس اخلاقى كه در دهه 1310 ـ 1320 در قم مى دادند، آيت الله بافقى را نمونه اى ذكر مى كردند كه بايد سرمشق قرار گيرد.

2 فروردين

تهاجم مزدوران رژيم سفاك پهلوى به مدرسه فيضيه در قم (1342 ش)
عصر روز دوم فروردين 1342 ش برابر با 25 شوال 1383 ق و مصادف با شهادت امام صادق(عليه السلام) بود. به همين مناسبت از طرف آيت الله گلپايگانى، مجلس سوگوارى در مدرسه فيضيه قم بر پا گرديد. پس از شروع مراسم، ناگهان افرادى كه خود را به شكل دهقانان و مردم عادى در آورده بودند، مجلس را به هم زدند با واكنش مردم و طلاب نسبت به اين موضوع، نيروهاى پليس وارد عمل شده و به ضرب و جرح مردم و طلبه ها پرداختند در اين واقعه، مزدوران پهلوى، تعدادى از طلبه ها را از طبقه دوم و پشت بام فيضيه به حياط پرت كردند. عده زيادى كشته و زخمى شدند. اين تهاجم وحشيانه، باعث خشم شديد امام، موضع گيرى عليه رژيم و انزجار مردم از نظام طاغوتى گرديد. همزمان با هجوم مأموران رژيم شاه به فيضيه، درگيرى هاى مشابهى در مشهد و تبريز روى داد و علاوه بر ضرب و جرح مردم، تعدادى نيز دستگير شدند.

3 فروردين

تأسيس حوزه علميه قم توسط آيت الله «حاج شيخ عبدالكريم حائرى يزدى» (1301 ش)
انديشه تأسيس حوزه علميه قم ريشه در روايات امامان معصوم به ويژه امام صادق(عليه السلام)داشت و در طور قرن ها، اين نويد امامان بزرگوار شيعه بود كه همواره زبان به زبان نقل مى شد و در ذهن شيعيان جاى مى گرفت. تا اين كه در فروردين 1310 ش در جلسه اى كه علماى قم و آيت الله حائرى يزدى، در آن شركت داشتند، گفتگو پيرامون تأسيس اين حوزه شكلى جدى به خود گرفت. پس از تفأل به قرآن، سر انجام با حمايت علما، كسبه و مردم، حوزه علميه قم به دست تواناى مرجع بزرگوار تقليد، حضرت آيت الله العظمى حاج شيخ عبدالكريم حائرى يزدى در سوم فروردين 1301 ش (1341 ق) تأسيس شد. شكوه و عظمت حوزه علميه قم از آغاز تا به امروز، هر سال چشمگيرتر از گذشته در عرصه هاى مختلف نمود داشته است و پرتو آثار وجودش، افق هاى جديدى از دورترين نقاط اين عالم را در نورديده است. اين حوزه با شكوه، گذشته از اين كه بزرگ ترين دانشگاه علوم اسلامى است، در رشته هاى فقه، اصول، حقوق، عرفان، فلسفه، اقتصاد، تفسير، كلام و... پاسخگوى نيازهاى اجتماعى، فرهنگى و فكرى جامعه نيز بوده و هست. حوزه علميه قم در طول عمر با بركت خود، صدها عالم، فقيه، مفسر، اصولى و محقق ومؤلف را در خود پرورش داده و همچون چشمه اى روحانى، تشنگان علم و حقيقت را سيراب مى سازد.

3 فروردين

صدور اعلاميه امام خمينى(رحمه الله) درواكنش به تهاجم مزدوران پهلوى به مدرسه فيضيّه (1342 ش)
عصر روز سوم فروردين 1342 و پس از حمله مزدوران رژيم پهوى به مدرسه فيضيه قم، منزل امام خمينى، مركز اجتماع مردم و روحانيان مبارز شد. امام پس از اطلاع از جريان تهاجم به مدرسه فيضيه با انتشار اعلاميه اى، رژيم را رسوا كرده و فتواى مهم خود را صادر نمودند. ايشان با شجاعت خاص خود به افرادى كه مردم را با سلاح تقيّه به سكوت فرا مى خواندند به فرياد و حضور در صحنه دعوت كرده و عنوان داشتند: «تقيّه حرام است و اظهار حقايق واجب است ولو بلغ ما ابلغ» (تا هر كجا كه مشكل باشد يا هر چه بشود مهم نيست) در اين اعلاميه، شاه دوستى برابر با غارتگرى، ضربه زدن به پيكر قرآن و اسلام و تجاوز به مراكز علم و دانش و... معرفى شده است.

7 فروردين

بازگشايى مسجد شهر گنجه در جمهورى آذربايجان پس از هفتاد سال تعطيلى وحاكميت ضد دينى كمونيسم در اين منطقه (1369 ش)

9 فروردين

به توپ بستن گنبد مطهر حرم حضرت امام رضا(عليه السلام) توسط سربازان روسيه (1291 ش)
پس از تشكيل ژاندارمرى مخصوص خزانه دارى كل ايران توسط مورگان شوستر آمريكايى، دولت روسيه كه اين اقدام را مخالفت مطامع خود در ايران مى دانست، طى اولتيماتومى به دولت ايران، خواستار اخراج شوستر از ايران و نيز استخدام اتباع خارجى با اجازه دُوَل روس و انگليس شد. در پى ردّ اين اولتيماتوم دخالت آميز توسط مجلس شوراى ملى، قواى روسى مستقر در تبريز وارد قزوين شدند. هم چنين يكى از دست نشاندگان دولت روس در مشهد به نام يوسف هراتى به تحريك روس ها، شورشى مصنوعى در مشهد به پا كرد قواى روس نيز به بهانه ى اين كه جان اتباع آنها در خطر است به شهر مقدس مشهد وارد شدند و سپس براى تهديد دولت ايران و نيز بى احترامى به عقايد و احساسات مذهبى مردم، حرم مطهر امام رضا(عليه السلام) را در روز نهم فروردين 1291 ش (نهم ربيع الثانى 1330 ق برابر با 29 مارس 1912 م) به توپ بستند و جنايتى ديگر آفريدند. در اثر شليك توپخانه، به سَردَرها و گلدسته هاى حرم رضوى خسارات فراوانى وارد آمد همچنين خزانه حضرتى را با بانك روس منتقل كرده و اشياى قيمتى حرم را به غارت بردند. پس از آن مقدارى از اموال را بر گردانده ولى متولى حرم را با تهديد به مرگ وادار كردند كه تصديق كند كه تمام خزانه را تحويل گرفته است. علاوه بر اين، عده ى بسيارى از مردم مشهد در اين تهاجم وحشيانه كشته و مجروح شدند.

10 فروردين

رحلت آيه الله «سيد حسن طباطبايى بروجردى» زعيم حوزه علميه قم (1340 ش)
حضرت آية الله العظمى سيد حسين طباطبايى بروجردى در حدود سال 1254 ش (1292 ق) در بروجرد به دنيا آمد و پس از فراگيرى مقدمات در زادگاه خود راهى نجف اشرف گرديد ايشان در نجف از استادان نامدار زمان از قبيل آخوند خراسانى شيخ الشريعة اصفهانى و سيد محمد كاظم يزدى استفاده برد و به مدارج والاى علمى و فقهى دست يافت. آيت الله بروجردى پس از اخذ اجازات متعدد اجتهاد در بروجرد سكنى گزيد و به امور علمى و مذهبى پرداخت. اما پس از مدتى، به اصرار فضلاى حوزه علميه قم، در سال 1324 ش راهى آن حوزه مبارك گرديد و زعامت آن را به عهده گرفت. حضور ايشان بر مسند زعامت حوزه علميه مانع اجراى نقشه هاى خائنانه رژيم پهلوى بد و شاه تا زمان حيات معظم له از اجراى برنامه هاى ضد دينى خود به صورت آشكار اجتناب مى كرد. آيت الله بروجردى سال هاى متمادى بر مسند تدريس تكيه زد و شاگردان فراوانى را ترتبيت كرد كه حضرات آيات: شهيد مرتضى مطهرى، سيد محمد حسينى بهشتى، جعفر سبحانى، على پناه اشتهاردى، حسين نورى همدانى، ناصر مكارم شيرازى مجتبى محمدى عراقى، سيد مصطفى صفايى خوانسارى و ده ها عالم فاضل از آن جمله اند. همچنين آثار متعددى از اين فقيه فرزانه به يادگار مانده اند كه برخى از آنها بدين قرارند: جامع احاديث شيعه، طبقات رجال و حاشيه بر كفايه. سر انجام اين عالم ربانى و مرجع عظيم در دهم فروردين سال 1340 ش برابر با 13 شوال 1380 ق در 86 سالگى در گذشت و پس از تشييعى با شكوه. در كنار مسجد اعظم قم كه از آثار ماندگان ايشان است به خاك سپرده شد.

11 فروردين

تصويب قانون اصلاح تقويم در مجلس شوراى ملى (1304 ش)
در يازدهم فروردين 1304 ش. مجلس شوراى ملى، قانونى تصويب نمود كه به موجب آن در كشورى ايران سال رسمى كشور، هجرى شمسى، و اول سال، روز اول بهار، و مبتدأ تقويم، هجرت رسول اكرم(صلى الله عليه وآله) مى باشد بر اين اساس تمام ادارات و مؤسسات دولتى، اقتصادى و مردم موظف شدند به جاى ماه هاى حمل، تور، جوزا، سرطان، اسد، سُبُله، ميزان، عقرب، قوس، جدى، دَلو و حوت، ماههاى جديد را به شرح: فروردين، ارديبهشت، خرداد، تير، مرداد، شهريور، مهر آبان، آذر، دى، بهمن و اسفند به كار ببرند. شش ماه اول، سى روز و ماه آخر 29 روز در سال هاى كبيسه 30 روز شد. اين تقويم رسمى، جارى بود و بدان عمل مى شد اما در اسفند 1354 ش، تاريخ ايران بر اساس جلوس كورش هخامنشى با نام تاريخ شاهنشاهى به جريان افتاد تا اين كه اين تقويم مجعول و ضد دينى در پى گسترش موج انقلاب اسلامى، در شهريور 1357، مُلغى شد.

11 فروردين

پايان همه پرسى تغيير نظام پادشاهى به جمهورى اسلامى (1358 ش)
پس از پيروزى شكوهمند انقلاب اسلامى و تشكيل دولت موقت از سوى امام، زمينه مهمترين همه پرسى در ايران جهت تعيين نوع حكومت فراهم شد. در اين زمان بود كه وسوسه هاى گوناگونى آغاز شد و درباره حكومت جمهورى اسلامى، نظرات متفاوتى مطرح گرديد تا اينكه مردم در روزهاى دهم و يازدهم فروردين سال 1358 ش. با حضورى آگاهانه در پاى صندوق هاى رأى، پيروزى نهاى انقلاب اسلامى را با آراى عظيم و باور نكردنى خود تحقق بخشيدند و نظام جمهورى اسلامى رسماً به تأيد ملت مسلمان ايران رسيد. بدين ترتيب مبارزات مستمر و پيگير امت مسلمان ايران در برپايى حكومت اسلامى و سرنگونى رژيم 2500 ساله پادشاهى به ثمر نشست وعصر نوينى در تاريخ ايران و اسلام آغاز شد.

12 فروردين

رحلت فقيه مفسّر و واعظ وارسته، آيت ميرزا ابو الفضل زاهدى»(1357 ش)
آيت الله ميرزا ابو الفضل زاهدى، در حدود سال 1270 ش (نيمه شعبان 1309 ق) در قم و در بيت علم و فقاهت به دنيا آمد.وى پس از فراگيرى مقدمات و سطوح حوزه، در محضر درس خارج حضرات آيات ميرزا ابو القاسم كبير قمى، شيخ عبدالكريم حائرى يزدى و درس فلسفه و حكمت استاد ميرزا على اكبر مدرس يزدى، به مدارج بالاى علمى رسيد. اين عالم جليل از جمله افرادى بود كه در مهاجرت آيت الله شيخ عبدالكريم حائرى يزدى از اراك به قم و تشكيل حوزه علميه نقش مؤثرى ايفا كرد و باعث دلگرمى آيت الله حائرى مى گرديد. ايشان بارها از طرف آيت الله حائرى به عنوان جانشين در اقامه نماز جماعت ايشان و سخنگوى آن بزرگوار در رويدادهاى گوناگون، انتخاب شده و مورد اعتماد بد آيت الله زاهدى پس از ورود آيت الله بروجردى به قم، در كنار آن مرجع عظيم قرار گرفته و علاوه بر شركت در درس ايشان از موقعيت ممتازى نزد آن بزرگوار برخوردار بود. ايشان علاوه بر تبحر در بحث و ردّ و ايراد استدلالى در اديان به تاريخ و جغرافياى اديان گوناگون آشنا بود به طورى كه از ايشان براى بحث علمى با صاحبان اديان استفاده مى شد. علماى بزرگ و مراجع تقليد براى نظريات ايشان از جمله نظرات فقهى اش احترام خاصى قائل بودند و حضرت امام خمينى(رحمه الله)ايشان را شيخ الطائفة مى خواند. همچنين رسالة الضرر، منطق الحسين و مقصد الحسين از جمله آثار اوست. آيت الله زاهدى، در جريان نهضت اسلامى عليه رژيم شركت داشت و عليه قانون ننگين كاپيتولاسيون موضع گيرى نمود، اين فقيه جليل، سر انجام در دوازدهم فروردين 1357 ش در 87 سالگى جان به جان آفرين تسليم كرد و پس از تشييع باشكوهى، در قبرسان شيخان قم به خاك سپرده شد. مراسم تشييع وى به صحنه مبارزه عليه رژيم تبديل شد و باعث گشودن دوباره مدرسه فيضيه كه ساليانى تعطيل بود، گرديد.

12 فروردين

روز جمهورى اسلامى (1358 ش)
همه پرسى نظام حكومتى ايران، پس از پيروزى انقلاب اسلامى به رهبرى امام خمينى(رحمه الله) و رأى مثبت اكثريت قاطع (2/98%) ملت به نظام جمهورى اسلامى، بزرگترين تحول كشور ايران پس از انقلاب افتخار آفرين 22 بهمن بود. اگر چه مردم مسلمان ايران در جريان انقلاب اسلامى نيز بارها خواستار برقرارى جمهورى اسلامى در كشورشان شده بودند، اما حضرت امام، پس از پيروزى انقلاب، بر برگزارى يك همه پرسى از مردم، در مورد نوع نظام آينده ايران تأكيد كردند. نتيجه اين نظر خواهى نه تنها معدود مخالفان حكومت اسلامى را منزوى كرد بلكه به همه جهانيان نشان داد كه مردم ايران خواهان نظامى مردمى بر اساس تعاليم و قوانين دين مبين اسلام هستند. تشكيل جمهورى اسلامى، نه تنها اراده ملت ايران بر تعيين سرنوشت خود را تثبيت كرد و براى آنان استقلال و آزادى به ارمغان آورد، بلكه اين بارقه اميد در دل محرومان و مستضعفان جهان درخشيد كه بعد از قرن ها رنج و درد، جلوه اى از وعده خداوند تبارك و تعالى را شاهد باشند. بنيانگذار جمهورى اسلامى، حضرت امام خمينى(رحمه الله) در پيامى به مناسبت يوم الله 12 فروردين فرمودند: صبحگاه دوازدهم فروردين كه روز نخستين حكومت الله است، از بزرگترين اعياد ملى و مذهبى ماست و ملت ما بايد اين روز بزرگ را عيد بگيرند و زنده نگهدارند روزى كه پايه هاى 2500 ساله حكومت طاغوتى در ايران فرو ريخت و سلطه شيطانى براى هميشه رخت بر بست و حكومت دينى مبتنى بر خواست و اراده مردم جانشين آن گرديد.

13 فروردين

هتك حرمت رژيم بعثى عراق به اماكن مقدس نجف و كربلا در جريان انتفاضه مردم عراق (1370 ش)
در پى قيام، مردم مسلمان عراق عليه رژيم خونخوار بعث اين كشور در اوايل اسفند 1369 ش ودرگيرى شديد بين دو طرف، مزدوران بعثى براى جريحه دار كردن احساسات پاك مسلمانان و به ويژه شيعيان، با يورش به زائران روزه دار امام على(عليه السلام)وامام حسين(عليه السلام) در نجف اشرف و كربلاى معلّى، پس از شهيد و مجروح كردن تعدادى از آنان، به بارگاه ملكوتى اين دو امام بزرگوار اهانت نمودند. همچنين رژيم منفور بعثت در روزهاى نوزدهم و بيستم ماه رمضان آن سال به مراسم عزادارى مردم شهرهاى نجف و كربلا و ديگر شهرها يورش برده و ضمن جلوگيرى از مراسم، گروهى را دستگير كرده و اين شهرها را تحت كنترل شديد امنيتى قرار دادند. رژيم صدام، مردم عراق را به جرم اين كه مى خواهند سرنوشت خود را به دست خود رقم بزنند. مرتكب اين جنايات گرديد اين اهانت به مقدسات اسلامى كه در معيت و همراهى نيروهاى آمريكايى صورت مى گرفت، موجى از اعتراضات عليه رژيم بعثت عراق را به وجود آورد و اين رژيم،بعد از سقوط در سال 1382 بر جهانيان آشكارتر گرديد و مردم جهان به عمق جنايات عمال رژيم آگاه تر شدند.

16 فروردين

رحلت رجالى شهير شيعه آيت الله ميرزا محمد على مدرس خيابانى 1333 ش)
آيت الله ميرزا محمد على مدرس خيابانى در حدود سال 1257 ش (1296 ق) در تبريز به دنيا آمد. وى پس از پشت سر گذاشتن دروس مقدماتى، به درس خارج فقه و اصول حضرات آيات ميرزا ابو الحسن انگجى وميرزا صادق مجتهد تبريزى، راه يافت و از عالمانى همچون سيد صدر الدين صدر ومحمد على شاه آبادى، اجازه اجتهاد و از شيخ محمد حسين آل كاشف الغطاء و شيخ آقا بزرگ تهرانى اجازه روايت گرفت. مدرس خيابانى در اواخر عمر به مدت دوازده سال در مدرسه سپهسالار تهران به بحث و تأليف و تحقيق پرداخت و آثارى بسيار ارزنده به وجود آورد. مهم ترين اثر اين محقق فرزانه، كتاب ريحانة الادب در 8 است كه به شرح حال بيش از پنج هزار تن از علما و فضلا مى پردازد. همچنين قاموس المعارف ونيز فرهنگ نوبهار حاوى 19 هزار لغت و واژه فارسى و همچنين فرهنگ بهارستان شامل 55 هزار لغت مفرد و مركب، از ديگر آثار اوست. آيت الله مدرس خيابانى تبريزى سر انجام در شانزدهم فروردين سال 1333 ش برابر با اول رجب 1373 ق در 76 سالگى درگذشت و در تبريز به خاك سپرده شد.

18 فروردين

آزادى امام خمينى(رحمه الله) پس از ده ماه بازداشت و تحت نظر بودن (1343 ش)
پس از دستگيرى حضرت امام خمينى(رحمه الله) وسركوب قيام 15 خداد 42، اوضاع در ظاهر روبه آرامش نهاد اما خشم عمومى مردم مسلمان از دستگيرى حضرت امام، به صورت هاى گوناگون جلوه گر شد. تشكيل گروههاى زير زمينى اسلامى در قم، تهران و شهرستان ها، تحريم انتخابات فرمايشى مجلس بيست و يكم در مرداد 1342 و نيز اعلاميه تاريخى حوزه علميه قم با پانصد امضا از استادان و فضلا در حمايت از رهبر نهضت اسلامى ايران و محكوم كردن بازداشت غير قانونى ايشان، از جمله واكنش هاى مردم و روحانيت در قبال عمل رژيم بود دراين ميان رژيم پس از يك سلسله تمهيدات كه به منظور جلوگيرى از ابراز احساسات مردم و روحانيان در برابر آزادى رهبر نهضت اسلامى ايران انجام داد، سر انجام در اوايل سال 43 مذاكراتى با امام انجام داد و ايشان را به آرامش و مدارا با نظام فراخواند. سپس آن حضرت را در هفدهم فروردين 43 آزاد كرده و در مطبوعات عنوان كردند كه امام با رژيم و انقلاب سفيد شاه به توافق رسيده است. ولى حضرت امام پس از آن كه در هجدهم فروردين وارد قم شدند. در اولين ديدار خود عنوان كردند: اگر امام خمينى را دار بزنيد (با رژيم شاه) تفاهم نخواهد كرد.

18 فروردين

ترور «سيد ابو الحسن آل رسول شمس آبادى» به دست گروه منافق مهدى هاشمى در اصفهان (1355 ش)
آيت الله سيد ابو الحسن آل رسول معروف به شمس آبادى در سال 1286 ش (1327 ق) در خانواده اى عالم و روحانى در اصفهان ديده به جهان گشود. وى پس از فراگيرى تحصيلات مقدماتى علوم اسلامى در زادگاه خود، در 25 سالگى عازم نجف اشرف گرديد و از محضر درس خارج بزرگانى همچون سيد ابو الحسن اصفهانى، اقا ضياء الدين عراقى، سيد جمال الدين گلپايگانى، سيد عبدالهادى شيرازى و سيد محسن حكيم كسب فيض نمود. سيد ابو الحسن پس از دوازده سال اقامت در نجف و اخذ مدارج عالى علمى، راهى اصفهان شد و به تدريس و ارشاد مردم همت گماشت. آيت الله شمس آبادى از روحانيونى بود كه در سال 1342، وفادارى خود را به نهضت حضرت امام اعلام كرد. ايشان در تأسيس و گسترش انجمن مددكارى ويژه ايتام، سازمان ابا بصير ويژه نابينايان و حسينيه اصفهانى ها در مشهد و كربلا نقش بسزايى داشت. همچنين شرح صحيفه سجاديه، اشعار در مراثى و مناقب اهل بيت و موعظه ابراهيم از آثار علمى اين عالم ربانى مى باشند. آيت الله شمس آبادى سر انجام يك روز پس از بازگشت از سفر حج در سپيده دم هجدهم فروردين سال 1355 ش در راه رفتن به مسجد جهت اقامه نماز جماعت، توسط باند جنايتكار مهدى هاشمى ربوده شد و به طرز فجيعى به قتل رسيد و جسدش را در اطراف اصفهان رها ساختند. جسد ايشان پس از كشف شدن با تشييع باشكوه مردم، در تخت فولاد اصفهان به خاك سپرده شد.

18 فروردين

رحلت عالم بزرگوار و عارف بالله آيت الله «سيد عبدالكريم كشميرى» (1378 ش)
آيت الله سيد عبدالكريم كشميرى در سال 1305 ش (1345 ق) در نجف اشرف به دنيا آمد. وى پس از فراگيرى دروس مقدمات در نجف، در حلقه درس خارج آيات عظام: سيد ابو القاسم خويى، سيد عبدالاعلى سبزوارى، سيد عبدالهادى شيرازى و شيخ محمد كاظم شيرازى قرار گرفت. آيت الله كشميرى به دليل هوش سرشار خويش توانست كوتاه ترين زمان، درجه اتهاد را از آيت الله خويى دريافت دارد و آن گاه به تدريس سطوح عالى فلسفه در حوزه بپردازد پشتكار آيت الله كشميرى در تدريس به گونه بود كه روزانه 11 كرسى درس اعم از فقه، اصول، فلسفه و ادبيات عرب براى ايشان بر پا مى شد افزون بر تدريس، پژوهش و نگارش در سير معنوى و تهذيب نفس نيز به مراتب عالى دست يافت و صاحب كرامت هايى گرديد. در پس سخت گيرى هاى رژيم بعث عراق، به طور پنهانى همراه خانواده راهى ايران شد و در مرز ايران و عراق همه نگاشته هاى علمى ايشان به دست نيروهاى امنيتى عراق افتاد. آيت الله كشميرى از آن پس در شهر مقدس قم اقامت گيد و به تهذيب نفس، پرورش شاگردان و انجام امور مذهبى و علمى همت گماشت. سر انجام اين عارف سترگ و عالم برجسته در 18 فروردين 1378 ش برابر با بيستم ذى حجه 1419 ق پس از طى يك دوره بيمارى در 73 سالگى جان به جان آفرين تسليم كرد و پس از اقامه نماز توسط آيت الله بهجت، در حرم مطهر حضرت معصومه به خاك سپرده شد.

19 فروردين

شهادت عالم مجاهد آيت الله «سيد محمد باقر صدر» وخواهرش «بنت الهدى» (1359 ش)
آيت الله سيد محمد باقر صدر در سال 1313 ش (1353 قمرى) در كاظمين در خانواده اى فقير اما نابغه پرور به دنيا آمد پدرش فقيه بزرگوار سيد حيدر و مادرش دختر شيخ عبدالحسين آل ياسين وبانويى باتقوا بود. آيت الله صدر در كودكى پدر را از دست داد و تحت كفالت برادرش، سيد اسماعيل، قرار گرفت. وى پس از فرا گرفتن مقدمات و اصول نزد استادان آن زمان و برادرش، راهى نجف اشرف شد و قبل از 20 سالگى به مرحله اجتهاد نائل آمد. اين عالم جوان در سن 22 سالگى نخستين اثر علمى ـ تحقيقى خود را به نام «غاية الفكر فى علم الاصول الفقه» را به جهان علم ارايه نمود و كتاب هاى فلسفتنا واقتصادنا كه پس از آن به رشته تحرير در آمدند سمبل قدرت نمايى ايدئولوژى اسلامى در برابر انديشه هاى وارداتى غرب بودند. آيت الله صدر مسأله رهبرى فكرى را از مسأله رهبرى سياسى جدا نمى دانست و همگام با فعاليت هاى فكرى، به فعاليت هاى سياسى و رهبرى سياسى جامعه نيز همت مى گماشت. اين رو، وجودش خطرى براى بعثيان به شمار مى آمد و همين امر باعث رنجش حاكمات بعثى عراق گرديد آيت الله صدر نقش ارزنده اى در حمايت از انقلاب اسلامى به رهبرى امام خمينى داشت و اين امر براى رژيم خونخوار عرقاق نا خوشايند بود سر انجام حزب بعث عراق پس از دستگيرى ايشان و نيز خواهر ارجمندش، سيده بنت الهدى صدر، آنان را به طرزى فجيع به شهادت رساندند. شهادت اين مرد بزرگ و خواهر مكرمه اش پس از شكنجه هاى فراوان در زندان هاى رژيم بعثى عراق در روز 19 فروردين سال 1359 شمسى مصادف با 24 جمادى الاولى سال 1400 قمرى در 47 سالگى واقع شد. بدن خونين و شكنجه ديده اين شهيدان به طور مخفيانه تحويل يكى از افراد خانواده صدر گرديد و اجسان مطهرشان بدون حضور ديگران به خاك سپرده شد.

20 فروردين

هتك حرمت و تخريب قبور ائمه بقيع در مدينه منوره (1305ش 8 شوال 1344 ق)
سلطه بلامنازع آمريكا در ايران از كودتاى 28 مرداد 32 به مدت بيش از 25 سال در ايران ادامه داشت و تصويب كاپيتولاسيون و مصونيت براى اتباع آن كشور، دست آنان را در انواع دخالت ها باز گذاشته بود سر انجام پس از اشغال لانه جاسوسى و استعفاى دولت موقت، دولت آمريكا دست به اقداماتى عليه ايران زد و در اين روز رابطه دو كشور با حمايت قاطع حضرت امام قطع شد از آن زمان تا كنون آمريكا علاوه بر قطع روابط سياسى، اقتصادى، نظامى و فرهنگى عليه جمهورى اسلامى ايران طراحى واجرا كرده واين روند هم اكنون نيز ادامه دارد. اما اين اقدامات با شكست مواجه شده و بر عزم مردم ايران براى ايستادگى در برابر آمريكا و بر تلاش اين ملت براى خودكفايى، افزوده است.

22 فروردين

آغاز نهضت اسلامى فلسطين (1361 ش)
پس از گسترش روند مهاجرت يهوديان به فلسطين اشغالى، مشكلات مردم فلسطين رو به افزايش گذاشت. يهوديان كه خواهان زمين بيشتر براى خانه سازى و كشاورزى بودند، درگيرى هاى متعددى با صاحبان اصلى زمين ها كه مردم فلسطين بودند پيدا كردند. خشونت يهوديان همچنان ادامه يافت و چنين وضعى، سبب شد كه اعتراض و مقاوت فلسطينى ها شدت يابد. در اغلب شهرهاى بزرگ و كوچك تشنج فزونى يافت و اين آغازى بر نهضت اسلامى فلسطين تلقى مى گردد. امروز و پس از گذشت ساليان دراز، تجربه امر فعاليت هاى بى حاصل سياسى براى حل مسألة فلسطين، مى توان با فريادى رساتر و اعتراضى صريح تر از گذشته گفت كه مسألة فلسطين يك راه حل دارد و آن نيز حركت در مسير اسلام و مبارزه با توسل به ايدئولوژى انقلابى ـ اسلامى است. حركت اسلامى انتفاضه كه به قيام اسلامى ملت فلسطين اطلاق شده است. با همين باور طى سالهاى اخير ادامه داشته است. اهميت نهضت اسلامى مردم فلسطين در اين است كه تظاهرات و مبارزات آنان به دور از صلاحديد احزاب سياسى فلسطين و به دور از تشخيص و اقتضاى سياست آنان صورت گرفته است.

26 فروردين

رحت عالم بزرگوار وفقيه مجاهد آيت الله «شيخ محمد تقى بافقى» (1325 ش)
آيت الله شيخ محمد تقى بافقى در حدود سال 1253 ش (1292 ق) در بافق يزد به دنيا آمد. وى پس از طى تحصيلات مقدماتى در يزد راهى نجف اشرف گرديد و از محضر درس آخوند خراسانى، سيد محمد كاظم يزدى و سيد احمد كربلايى استفاده اى وافر برد. آيت الله بافقى پس از اقامت 19 ساله در نجف، در قم اقامت گزيد و به درس و بحث پرداخت. او از افرادى بود كه در تهيه مقدمات انتقال آيت الله حاج شيخ عبدالكريم حائرى يزدى به قم و تأسيس حوزه علميه قم، تلاش بسيارى كرد و پس از تأسيس حوزه علميه قم، تلاش بسيارى كرد و پس از تأسيس حوزه، معاونت آيت الله حائرى را بر عهده گرفت. اين فقيه مبارز و در جهت جلوگيرى از منكرات از هيچ مصيبتى نمى هراسيد به طورى كه بر اثر مخالفت علنى با جريان كشف حجاب وورود خانواده بى شرم و بى حجاب پهلوى به حرم حضرت معصومه(عليها السلام) در دوم فروردين سال 1306، توسط شخص رضاخان مورد ضرب و شتم قرار گرفت وسپس سال ها در شهر رى در تبعيد بود. آيت الله بافقى پس از شنيدن واقعه خونين مسجد گوهر شاد مشهد توسط عمال پهلوى در تيرماه 1314، دچار سكته قلبى شد و برخى از اعضاى بدنش آسيب ديد. وى پس از فرار و اخراج پهلوى اول به قم بازگشت و سر انجام در 26 فروردين سال 1325 ش برابر با 12 جمادى الاول 1365 ق در 72 سالگى در گذشت و در حرم حضرت معصومه(عليها السلام)مدفون گرديد.

31 فروردين

رحلت حكيم، اديب و فقيه فرزانه «آقا نجفى قوچانى» (1323 ش)
سيد محمد حسين بن سيد محمد، معروف به آقانجفى قوچانى در حدود سال 1256 ش (1295 ق) در روستاى خسرويه از توابع قوچان در استان خراسان به دنيا آمد. تحصيلات مقدماتى را در قوچان سبزوار و مشهد به پايان رساند و در بيست سالگى راهى اصفهان شد. آقا نجفى قوچانى پس از اقامت چهار ساله در اصفهان و استفاده از محضر استادان آن ديار از قبيل آخوند كاشانى ميرزا جهانگير خان قشقايى، شيخ عبدالكريم گزى و سيد محمد باقر درچه اى، به نجف رفت و نزد آخوند خراسانى وشيخ الشريعه اصفهانى تلمّذ كرد. وى در سى سالگى به درجه اجتهاد رسيد و پس از بيست سال توقف در نجف اشرف. به زادگاه خود بازگشت.
آقا نجفى، از آن پس متجاوز از بيست و پنج سال عمر خود را در مقام فقاهت و حاكميت شرع در قوچان گذراند و به اداره حوزه علوم دينى شهر پرداخت. از اين شخصيت دانشمند، آثار برجسته اى به جاى مانده كه سياحت شرق كه مهم ترين اثر او و در شرح حال خود از كودكى تا مقام اجتهاد است، اثبات رجعت و نيز شرح و ترجمه رساله تفاحيّه ارسطو از آن جمله است. اين عالم ربانى سر انجام در 31 فروردين سال 1323 ش (26 ربيع الثانى 1363 ق) در 67 سالگى در گذشت و در حسينيه خود به خاك سپرده شد. آرامگاه او اكنون زيارتگاه مردم است.

2 ارديبهشت

رحلت استاد برجسته و عالم محقق آيت الله «ميرزا مهدي آشتياني» (1332 ش)
ميرزا مهدي آشتياني، حكيم، عارف، ودانشمند شيعي در حدود سال 1266 ش (1306 ق) در تهران متولد گرديد. پدرش ميرزا جعفر ملقب به ميرزا كوچك از شاگردان آقا محمد رضا حكيم قمشه اى و مادرش دختر حاج ميرزا حسن آشتيانى، مجتهد معروف تهران بود. ايشان پس از فراگيرى مقدمات، خارج فقه و اصول را نزد شيخ فضل الله نورى و آقا سيد عبدالكريم مدرس آموخت. وى از آن پس سال ها در تهران مدرس فلسفه و عرفان بود و عنوان مدرس رسمى مدرسه سپهسالار را داشت. در اين ميان شاگردان فرهيخته اى تربيت نمود كه ميرزا ابو الحسن شعرانى، دكتر عبدالجواد فلاطورى، دكتر محمد ابراهيم آيتى، سيد جلال آشتيانى، مهدى حائرى يزدى و بديع الزمان فروزانفر و... از آن جمله اند. آيت الله ميرزا مهدى آشتيانى در سال 1325 ش برابر با سال هاى 1365 ـ 1366 هجرى قمرى، به استدعاى فضلا و طلاب حوزه علميه قم چندى به قم مهاجرت كرد و به تدريس و افاضه پرداخت و استاد شهيد مرتضى مطهرى در آن مدت قليل توفيق استفاده از محضر او را داشت. ميرزا مهدى آشتيانى بى گمان يكى از متبحرترين شارحان و مدرسان فلسفه بود ولى ذوق عرفانى او بر مشرب عقلى اش غلبه داشت و اين همه در آثار و شروح و حواشى او كه البته از حد وشرح و تفسير بسيار فراتر مى روند و خود، آثار مستقلى به شمار مى روند به خوبى هويداست. از اين عالم برجسته و محقق توانا آثار متعددى بر جاى مانده كه: حاشيه شرح منظومه منطق و حكمت، اساس التوحيد درباره قاعده الواحد در وحدت وجود از آن جمله است. ميرزا مهدى آشتيانى سر انجام در دوم ارديبهشت 1332 ش برابر با نهم شعبان 1372 ق در 66 سالگى درگذشت و در حرم حضرت معصومه(عليها السلام)مدفون گرديد.

2 ارديبهشت

درگذشت حجت الاسلام سيد صدر الدين بلاغى محقق و مؤلف (1373 ش)
سيد صدر الدين بلاغى مشهور به صدر بلاغى در سال 1290 شمسى در نايين متولد شد. تعاليم اوليه را در زادگاهش تحت تعليم پدر گذراند و سپس جهت تكميل فقه و اصول و علوم عقلى به اصفهان، شيراز و مشهد مقدس رفت. وى در نهايت در تهران سكونت گزيد و به فعاليت هاى مختلف علمى و تبليغى مشغول گرديد عمر صدر بلاغى عمدتاً در تحقيق و تأليف و نگارش مطالب علمى و مذهبى و ترجمه آثار بزرگان دينى سپرى شد. ايشان همچنين به عنوان نماينده آيت الله بروجردى در جريان نهضت ملى شدن نفت مشاركت داشت سيد صدر الدين بلاغى پس از پيروزى انقلاب اسلامى، يكى از مؤسسين حزب جمهورى خلق مسلمان بود كه با پى بردن به عناصر مشكوك در اين حزب استفعا داد و مقدمات انحلال آن را فراهم نمود از آثار به جاى مانده از ايشان مى توان به كتاب هاى محمد پيامبر رحمت، قصص قرآن، ترجمه صحيفه سجاديه و برهان قرآن اشاره نمود. سيد صدر الدين بلاغى سر انجام در دوم ارديبهشت ماه 1373 در 83 سالگى بدرود حيات گفت.

3 ارديبهشت

روز بزرگداشت شيخ بهائى

11 ارديبهشت

شهادت روحانى مجاهد آيت الله «سيد حسن شيرازى» توسط مزدوران استكبار جهانى (1359 ش)
آيت الله سيد حسن حسينى شيرازى در سال 1314 ش (1354 ق) در خاندان علم و فضيلت و تقوا در نجف اشرف به دنيا آمد. پدرش آيت الله ميرزا مهدى شيرازى از علما و فقهاى حوزه علميه نجف و كربلا به شمار مى رفت. سيد حسن مقدمات و سطوح علوم حوزوى را در كربلا فرا گرفت و د درس خارج پدرش و نيز آيت الله سيد محمد هادى ميلانى حاضر شد و از محضر آيت الله شيخ محمد رضا اصفهانى در فلسفه و علوم عقلى بهره گرفت وى در اين هنگام بر ضد رژيم بعث عراق وارد فعاليت هاى سياسى شد و در اين مسير رنج هاى بى شمارى را به جان خريد اين روحانى مجاهد. پس از مدتى به سبب فعاليت هاى وسيع سياسى و اجتماعى مجبور به ترك عراق و اقامت در سوريه و لبنان گرديد و در آن حال هم به فعاليت هاى وسيع سياسى و اجتماعى مجبور به ترك عراق و اقامت در سوريه و لبنان گرديد و در آن حال هم به فعاليت هاى خود ادامه داد. تأسيس حوزه علميه لبنان تأسيس جمعيت جماعة العلما و حوزه علميه زينبيه در سوريه از جمله اقدامات وى در اين زمان بود. همچنين ايشان در جريان مناظره و گفتگو با بزرگان و دانشمندان سورى، موفق به هدايت آنان در مسير اهل بيت گرديد. فعاليت هاى روز افزون اين مجاهد نستوه، بيش از پيش بر رژيم خونخوار بعث عراق گران آمد و زمينه از ميان برداشتن ايشان را فراهم نمود. تا اين كه آيت الله سيد حسن شيرازى در يازدهم ارديبهشت 1359 برابر با شانزدهم جمادى الثانى 1400 به هنگام عزيمت جهت شركت در مجلس ختم آيت الله سيد محمد باقر صدر، از سوى مزدوران استكبار جهانى در بيرون مورد هجوم وحشيانه قرار گرفت و به طرزى فجيع به شهادت رسيد پيكر خونين اين مبارز مسلمان پس از انتقال به قم و پس از تشييعى با شكوه و نماز آيت الله سيد محمد رضا گلپايگانى در جوار حرم مطهر حضرت معصومه(عليها السلام) به خاك سپرده شد.

12 ارديبهشت

شهادت عالم مجاهد، آگاه و انديشمند بزرگ اسلام استاد «مرتضى مطهرى» (1358)
آيت الله مرتضى مطهرى در سال 1299 ش در خانواده اى روحانى در شهرستان فريمان از توابع استان خراسان ديده به جهان گشود دروس ابتدايى را در مكتب و نزد پدر فرا گرفت و در 12 سالگى وارد حوزه علميه مشهد شد. وى همچنين در 15 سالگى در قيام مردمى مسجد گوهر شاد مشهد در تيرماه 1314 حضور داشت و اين حادثه نقش عميقى در شكل گيرى تفكرش عليه نظام طاغوتى پهلوى بر جاى گذاشت. استاد مطهرى در سال 1315 براى ادامه تحصيلات حوزوى وارد حوزه علميه قم شد. وى در آنجا از محضر استادان بزرگوارى چون آيات عظام سيد حسين بروجردى، سيد محمد تقى خوانسارى، امام خمينى، علامه طباطبايى، سيد محمد حجت كوه كمره اى، سيد محمد محقق داماد، ميرزا مهدى آشتيانى شيخ مهدى مازندرانى و ميرزا على آقا شيرازى بهره هاى وافر برد و به مقام اجتهاد نائل آمد. ايشان پس از مدتى به تهران مهاجرت كرد و به تدريس در دانشگاه اشتغال ورزيد. استاد مطهرى پلى ميان حوزه و دانشگاه برقرار كرد و جوانان دانشجو را از غلتيدن به دام هاى الحاد و التقاط آگاهى بخشيد. وى در قيام 15 خرداد سال 1342 نقشى مؤثر و روشنگرى داشت و به همراه تعدادى از علما و روشنفكران دستگير و زندانى گرديد. شهيد مطهرى پس از آزادى از زندان، نظر به قطع ارتباط مردم با امام خمينى به خاطر تبعيد معظم له به تركيه و عراق، مسؤوليت عظيم نمايندگى حضرت امام در ميان اقشار جامعه را بر عهده گرفت و در اين راستا در رأس شورايى جهت نظارت بر حفظ خط فكرى هيئت هاى مؤتلفه از سوى امام خمينى تعيين شد. استاد مطهرى چه پيش از پيروزى انقلاب و چه پس از آن به عنوان يكى از چهره هاى برجسته علمى، مذهبى و سياسى در پيروزى انقلاب و استقرار حكومت اسلامى نقش بسزايى داشت و يكى از بنيان گذاران اصلى راه پيمايى هاى سراسرى مردم عليه نظام طاغوتى پهلوى محسوب مى شد. شهيد مطهرى در هنگام پيروزى انقلاب اسلامى، از سوى امام خمينى به عضويت شوراى انقلاب اسلامى منصوب گرديد و يكى از تصميم گيرندگان و سياستگزاران اصلى كشور انقلابى ايران به شمار مى رفت، اين مجاهد سترگ سر انجام در پايان يكى از جلسات كه به تنهايى راهى خانه اش بود، مورد سوء قصد يكى از اعضاى منحرف گروهك فرقان قرار گرفت و به لقاء الله پيوست و پس از تشييع با شكوه در تهران و قم، در جوار حضرت معصومه(عليها السلام) به خاك سپرده شد. از استاد شهيد مرتضى مطهرى قريب به 80 كتاب ارزنده بر جاى مانده است كه امام خمينى همگان را به پاس داشتن آنها سفارش كرده است. ايشان فرمود: «من به دانشجويان و طبقه روشنفكران متعهد توصيه مى كنم كه كتاب هاى اين استاد عزيز را نگذارند با دسيسه هاى غير اسلامى فراموش شود.»

15 ارديبهشت

اعلام اعزاى عمومى در پى دريافت خبر شهادت جمعى از علما در عراق (1382 ش)
در پى اعلام خبر شهادت 182 تن از فضلا و علماى حوزه علميه نجف اشرف كه تصور مى شد در زندان هاى رژيم بعقى عراق به سر مى برند، روز پانزدهم ارديبهشت 1382، عزاى عمومى اعلام شد و كليه حوزه هاى علميه جهان تشيع، تعطيل گرديدند.اعلام خبر شهادت اين افراد كه 138 تن از آنان ايرانى و مابقى از ديگر كشورها بوده اند، شخصيت ها، گروه ها و نهادهاى مختلف كشور اين جنايت رژيم سرنگون شده بعث را محكوم كرده اند. همچنين مجالس بزرگداشت متعددى در حوزه هاى علميه در شهرهاى گوناگون بر گزار شد. در پيام مقام معظم رهبرى، حضرت آيت الله خامنه اى كه در همين زمينه منتشر شد. ايشان مسؤوليت اين جنايت را تنها مختص رژيم سفاك عراق ندانستند و كسانى را كه با كمك ها و سياست هاى خود، آن رژيم را تقويت و تجهيز كرده اند. نيز مسؤول اين حادثه در پيشگاه خدا و مردم عراق عنوان كردند. شهادت اين افراد تنها يكى از جنايات بى شمار در دوران سياه حاكميت رژيم بعث عراق است.

15 ارديبهشت

روز بزرگداشت شيخ صدوق دانشمند شهير شيعه
ابو جعفر محمد بن على بن بابويه معروف به شيخ صدوق در حدود سال 306 ق در خاندان اهل علم و فقاهت و با بشارت حضرت صاحب الزمان در شهر مقدس قم به دنيا آمد. محمد در سنين كودكى فراگيرى دانش دينى را آغاز كرد و در محضر پدر و ديگر استادان رشد يافت. وى پس از آنكه به مرتبه بالايى در علم رسيد، براى درك محضر اساتيد بزرگ و حديث شناسان آن دوران، سفرهاى علمى خود را آغاز كرد و از بيش از 200 تن از دانشمندان بزرگ عصر بهره برد. پس از سفر به بغداد، شهرت علمى او آن چنان دانشمندان آن ديار را تحت تأثير قرار داده بود كه تمام آنها را مجذوب خود كرد و از شعاع وجودى خود بهره مند ساخت. در حلقه درسى اين فقيه بن محمد قمى، علم الهدى سيد مرتضى، هارون بن موسى تلعكبرى و حسين بن عبيد الله غضائرى از آن جمله اند.
همچنين كتاب عظيم من لا يحضر الفقيه در 4 جلد به عنوان يكى از اركان كتب اربعه شيعه، شامل شش هزار حديث وبر اساس موضوعات مختلف فقهى ونيز كتاب مدينه العلم در 10 جلد كه مفقود شده. امالى، خصال، عيون اخبار الرضا و علل الشرايع از جمله سيصد كتاب ارزشمند اين عالم كم نظير شيعه مى باشند. شيخ صدوق در اواخر عمر به درخواست شيعيان شهر رى، ساكن آن شهر شد تا اينكه در سال 381 ق در 75 سالگى درگذشت ودر مكانى كه به نام او مشهور است به خاك سپرده شد.

20 ارديبهشت

ارتحال عالم ربانى آيت الله محمد كوهستانى بهشهرى (1350 ش)
آيت الله محمد كوهستانى بهشهرى پس از ارتحال دروس مقدماتى در زادگاه خود، به نجف اشرف عزيمت كرد و در حلقه درس حضرات آيات: ميرزاى نايينى و سيد ابوالحسن اصفهانى جاى گرفت.
ايشان پس از اخذ درجه اجتهاد به زادگاه خود، كوهستان باز گشت و به دور از هياهوى شهر به تدريس و ارشاد مردم پرداخت. آيت الله كوهستانى در همان محل كوچك، چندين مدرسه بنا كرد و به تربيت طلاب علوم دينى پرداخت كه شهيد سيد عبدالكريم هاشمى نژاد از آن جمله اند اين عالم ربانى سر انجام در 20 ارديبهشت 1350 ش برابر با 14 ربيع الاول 1391 ق بر اثر بيمارى، دار فانى را وداع گفت و پس از تشييعى با شكوه، در حرم مطهر امام رضا به خاك سپرده شد.

23 ارديبهشت

لغو نهايى كاپيتولاسيون در ايران پس از پيروزى انقلاب اسلامى (1358 ش)
كاپيتولاسيون عبارت است از وضع ناشى از قرادادهايى كه دولت هاى زورمند و استعمار گر، خاصه در قرن نوزدهم به دول ضعيف تحميل مى كردند. به موجب آن قرار دادها، اتباع دولت هاى استعمارى، پس از ورود به قلمرو دولت ناتوان تحت حاكميت دادگاه هاى دولت متبوع خود باقى مى ماندند و محاكم دولت ضعيف، حق محاكمه آنها را نداشتند. اين قانون خفّت بار پس از امضاى عهد نامه تركمنچاى بين ايران و روسيه در زمان فتحعلى شاه قاجار اجرا شده و پس از مدتى كشورهاى استعمارى اسپانيا، فرانسه، آمريكا، انگلستان، آلمان، ايتاليا و چند كشور ديگر از جمله دولت عثمانى از ايران حق كاپيتولاسيون را به دست آوردند. كاپيتولاسيون موجب برترى و تقدم اتباع خارجى بر كشورها مى شد و باعث مى گرديد كه رجال مملكت را به بيگانگان و قدرت قضايى و سياسى آنان سوق دهد. در سايه اين قانون ننگين، بيگانگان هر چه مى خواستند به ايران وارد و يا از ايران خارج مى كردند. اين قانون اصل حاكميت و استقلال كشور را متزلزل مى ساخت و به قوانين خارجى، اعتبار برون مرزى مى بخشيد. كاپيتولاسيون كه در واقع از الحاق ماده واحده اى به قرارداد وين ـ مصونيت اتباع سياسى ـ به وجود مى آمد، به صورتى نيمه مخفى، ابتدا در مجلس سنا و سپس در 21 مهر ماه 1343 شمسى در مجلس شوراى ملى به تصويب رسيد. امام خمينى در برابر اين قانون ننگ آور و خفت بار، عكس العمل سختى نشان دادند و در تاريخ 4 آبان 1343 شمسى سخنرانى مهمى ايراد نمودند. سخنان حضرت امام، طوفانى عظيم در جامعه به پا كرد كه رژيم انتظار آن را نداشت.
لذا آن حضرت در سيزدهم آبان همان سال دستگير و به تركيه تبعيد كردند. سر انجام در ادامه مبارزات امام امت و امت امام، سه ماه پيش از پيروزى انقلاب اسلامى، در بيست و سوم ارديبهشت ماه سال 1358 ش حق كاپيتولاسيون و امتيازات و ملحقات آن براى هميشه و به طور نهايى لغو شد.

24 ارديبهشت

ارتحال عالم بزرگوار و محقق و مولف معاصر حكيم مهدى الهى قمشه اى (1352 ش)
دانشمند بزرگوار و فيلسوف و عارف و شاعر وارسته، استاد محيى الدين مهدى الهى قمشه اى فرزند ابو الحسن الهى، در حدود سال 1280 ش (1319 ق) در شهرضا (قمشه سابق) در استان اصفهان به دنيا آمد. وى در ابتداى جوانى در اصفهان از محضر حضرات آيات حاج آقا حسين قمى، آقا بزرگ حكيم خراسانى و ميرزا مهدى اصفهانى استفاده برد و خود در فقه، اصول فلسفه و حكمت به مراتب والايى دست يافت. استاد الهى قمشه اى سپس به تدريس فلسفه و حكمت در مدرسه سپهسالار پرداخت و در كنار آن به تحقيق و تاليف روى آورد. پس از تأسيس دانشگاه در كشور،مدرسه سپهسالار كه محفل ادبا و مجلس حكما بود به دانشكده معقول و منقول تبديل گرديد. حكيم الهى قمشه اى ضمن تدريس در منطق، حكمت و ادبيان در آن مكان به عنوان يكى از برجسته ترين استادان دانشگاه تهران شناخته شده و با نوشتن كتاب توحيد هوشمندان به اخذ درجه دكترا از دانشكده مزبور نائل آمد. ايشان ضمن تدريس با جملاتى شيوا، شيرين و پرجاذبه، مفاهيم دشوار فلسفى را بيان مى كرد و در تأييد اظهارات علمى خود از اشعار شاعران بزرگ شاهد مى آورد. در محفل علمى اين حكيم الهى، دانشوران فاضلى پرورش يافتند كه حضرات آيات: سيد ابو الحسن رفيعى قزوينى، عبدالله جوادى آملى، حسن حسن زاده آملى، كاظم مدير شانه چى و سيد محمد باقر حجتى و... از آن جمله اند. وى قلمى شيوا داشت و با همين شيوايى بود كه قرآن مجيد را به فارسى ترجمه كرد. ترجمه او، از نخستين ترجمه هاى امروزى قرآن در زبان و ادبيات فارسى بود و در زمان خود، مورد توجه روشنفكران دانشجويان و نسل جديد قرار گرفت. همچنين ترجمه آزاد مفاتيح الجنان صحيفه سجاديه و كليات ديوان الهى از ديگر آثار اوست. الهى قمشه اى يكى از مردان سير و سلوك معنوى و به معناى واقعى كلمه. اهل توكل بود و مناعت طبع ويژه اى داشت. سر انجام اين حكيم وارسته در شامگاه 24 ارديبهشت سال 1352 ش برابر با 12 ربيع الثانى 1393 ق در 72 سالگى در گذشت ودر جوار حرم حضرت معصومه(عليها السلام) مدفون گرديد.

25 ارديبهشت

لغو امتياز تنباكو به واسطه فشار ناشى از فتواى ميرزاى بزرگ شيرازى (1270 ش)
پس از اين كه ناصر الدين شاه قاجار در سفر به فرنگ، دچار كم پوى مى شود، امتياز كشت، توليد و فروش تنباكو به مدت بيش از نيم قرن را به يكى از سرمايه داران انگليسى به نام تالبوت واگذار مى كند تا خرج عياشى هاى خود در غرب نمايد. وقتى خبر در كشور مى پيچد با مخالفت علما و مردم مواجه مى گردد و پس از مبارزات بزرگ شيرازى در فتواى مشهور خود، استعمال تنباكو را در حكم محاربه با امام زمان اعلام مى كند و به شاه هشدار مى دهد كه در صورت عدم لغو قرار داد فرمان جهاد صار خواهد كرد سر انجام پايدارى علما و حمايت مردم، ناصر الدين شاه را به پرداخت غرامت به تالبوت انگليسى و لغو قرار داد مجبور ساخت. فتواى تاريخى تحريم تنباكو، توطئه اى را كه به دست ناصر الدين شاه قاجار با واگذارى امتياز دخانيات ايران به انگليسى ها در حال شكل گرفتن بود در نطفه نابود كرد.

25 ارديبهشت

صدور بيانيه شوراى امنيت در محكوميت كاربرد سلاح هاى شيميايى عراق (1366 ش)
به دنبال عمليات پى در پى قواى جمهورى اسلامى ايران در جبهه هاى غرب و جنوب در فروردين 1366 ش، عراق، بار ديگر سلاح هاى شيميايى را در مقياس وسيع به خدمت گرفت. در اين حال ايران از دبير كل سازمان ملل درخواست اعزام هيئت كارشناسى بررسى كاربرد سلاح هاى شيمياى را نمود و عراق نيز براى آن كه از ايران عقب نماند با ادعاى كاربرد سلاح هاى شيميايى از طرف ايران، درخواست مشابهى را عنوان كرد. هيئت كارشناسان از سوم تا چهاردهم ارديبهشت آن سال ار دو كشور بازديد به عمل آورد و به كارگيرى سلاح هاى شيمياى از جانب عراق را در سطحى گسترده اعلام نمود. در نتيجه، دبير كل سازمان ملل، گزارش هيئت را تقديم شوراى امنيت كرد و آن شورا در رسيدگى به گزارش هيئت و نامه دبير كل، در 25 ارديبهشت 1366 برابر به 14 الى 1987 بيانيه اى صادر و اعلام كرد كه غير نظاميان در ايران، بر اثر سلاح هاى شيميايى از جانب عراق را در سطحى گسترده اعلام نمود. در نتيجه، دبير كل سازمان ملل، گزارش هيئت را تقديم شوراى امنيت كرد و آن شورا در رسيدگى به گزارش هيئت و نامه دبير كل، در 25 ارديبهشت 1366 برابر با 14 مى1987 بيانيه اى صادر و اعلام كرد كه غير نظاميان در ايران، بر اثر سلاح هاى شيميايى مجروح شده اند. شورا در آخر بيانيه، بدون ذكر نام از كشور عراق، كاربرد تسليحات شيميايى را به شدت محكوم نمود. اين بيانيه با آن كه متناسب با اهميت فاجعه نبود، ليكن عكس العمل جهانى قوى و مناسبى را به نفع جمهورى اسلامى ايران بر انگيخت و كشورها و سازمان هاى بسيارى، عراق را به خاطر كاربرد مجدد سلاح هاى شيميايى محكوم كردند.

29 ارديبهشت

دستگيرى گسترده اعضاى خانواده آيت الله حكيم توسط رژيم بعث عراق (1362 ش)
در راستاى سركوب هر گونه مقاوت عليه نظام ديكتاتورى بغداد رژيم بعث عراق 90 تن از اعضاى خاندان آيت الله سيد محسن حكيم را دستگير و چند روز بعد 6 تن از آنها را اعدام كرد مدتى پس از آن نيز، 10 تن ديگر از اعضاى اين خانواده، اعدام شدند.آيت الله العظمى حكيم از مراجع بزرگ تقليد در عراق بود كه در سال 1348 ش وفات يافت. فرزندان و بسيارى ديگر از اعضاى خانواده وى اهل علم و دانش هستند. به همين دليل، رژيم عراق كه از نفوذ خاندان حكيم در ميان مردم اين كشور بيمناك بود، در راه مبارزه با دين، روحانيت و حوزه هاى علمى دينى، تعداد زيادى از اعضاى اين خانواده را از بين برد يا زندانى كرد.

29 ارديبهشت

درگذشت علامه بزرگ محمد تقى شوشترى عالم بزرگ اسلام (1374 ش)
علامه شيخ محمد تقى شوشترى (تسترى) فرزند شيخ محمد كاظم در سال 1281 ش (1320 ق) در خانواده اى كه سه قرن پرچمدار علم و فقه شيعه بوده اند در شهر نجف اشرف ديده به جهان گشود وى در 7 سالگى به شوشتر رفت و پس از پشت سر گذاشتن مقدمات، در حوزه درس سيد على اصغر حكيم، سيد مهدى آل طيب و سيد محمد تقى شيخ الاسلام به مقام والاى اجتهاد رسيد علامه شوشترى پس از مدتى تاب تحمل حكومت جور رضاخان پهلوى را نياورده و در سال 1314 شمسى به عتبات عاليات مشرف شد و تا سقوط رضا خان پهلوى در آنجا به تأليف و تدريس مشغول بود. زندگى وى نشانه اى از زندگى علماى گذشته و زهد و تقوى و ورع او ياد آور ايمان و تقواى صحابه امامان بود. قناعت بسيار و دل نبستن به زخارف دنيا، عشق به ائمه اطهار شوق به مطالعه و نگارش و تقيد به نوافل يوميه و نماز شب، خلق خوش و زبان نرم و روحيه كريمانه و انجام ورزش بطور مستمر از خصوصيات علامه شوشترى بود. آثار و تأليفات ارزشمند اين عالم بزرگ، نشانگر عمق علم و ژرفاى انديشه اوست. پاره اى از آثار او چون كتاب گرانقدر «قاموس الرجال فى تحقيق رواة الشيعه و محديثهم» در 14 جلد و كتاب نهج الصباغة فى شرح نهج البلاغه در 14 جلد كه تأليف آن حدود 50 سال به طول انجاميد از ديگر تأليفات اين دانشمند شيعى مى باشد. همچنين برخى از آثارشان عبارتند از: النجعة فى شرح اللمعه در 11 جلد، الاربعون حديثا، قضاء امير المؤمنين على بن أبى طالب و البديع و... مى باشد.
وفات علامه محمد تقى شوشترى در 29 ارديبهشت 1374 ش برابر با 19 ذى حجه سال 1415 ق در 93 سالگى اتفاق افتاد و پس از تشييعى با شكوه در شوشتر به خاك سپرده شد.

1 خرداد

روز بزرگداشت «صدر الدين محمد قوام شيرازى» معروف به ملا صدار
صدر الدين محمد شيرازى مشهور به صدر المتألهين و ملا صدرا در نهم جمادى الاولى سال 980 ق در شيراز به دنيا آمد. سنگ بناى علمى و اخلاقى ملا صدرا در محضر درس شيخ بهايى، عالم كم نظير دوران صفوى بنا نهاده شد و تكميل اين بناى معنوى در محضر دانشمند نامى و استاد بزرگ ميرداماد، صورت گرفت. ملا صدرا، درايه، رجال، فقه و اصول را از شيخ بهايى; فلسفه، كلام، عرفان و علوم ذوقى را از ميرداماد و علوم طبيعى، رياضى، نجوم و هيئت را از محضر حكيم ابو القاسم ميرفندرسكى از علماى نامدار زمان فرا گرفت. وى سپس بر مسند تدريس تكيه زد و ضمن آشنايى با فلسفه اشراق و مكتب مشّاء، به تدوين حكمت متعاليه پرداخت. ملا صدرا با تركيب چهار مكتب مهم عرفانى، فلسفى و دينى شامل مشاء، اشراق، عرفان محيى الدين عربى و آموزه هاى دينى اسلام، حكمت متعاليه را بنيان نهاد و تأثيرى شگرف و غير قابل انكار بر فلسفه اسلامى گذاشت. وى در اين مكتب كوشيده است عرفان و فلسفه دين يا به سخن ديگر، تهذيب نفس و برهان عقلى و وحى را در يك مجموعه هماهنگ، تركيب و يگانه سازد. ملا صدرا تلاش كرد تا در پرتو معرفت عرفانى و فلسفه عقلانى، تفسيرى ديگرگون از دين دست دهد. از اين حكيم الهى بيش از چهل عنوان كتاب به يادگار مانده كه اسفار اربعه مهم ترين آنهاست. سر انجام اين عالم ربانى و فيلسوف اسلامى، پس از عمرى پربار، در سال 1050 ق در هفتاد سالگى در شهر بصره عراق دار فانى را وداع گفت.

5 خرداد

پيروزى حزب الله لبنان بر رژيم صهيونيستى اسرائيل (1379 ش)
بر اثر رشادت ها و فداكارى هاى بى شمار فرزندان غيور اسلام در جنبش حزب الله لبنان، جنوب اين كشور كه از سال 1361 ش، در اشغال ارتش نژاد پرست اسرائيل قرار داشت، از يوغ صهيونيست ها آزاد شد و مزدوران اسرائيلى، با ذلت اين منطقه را رها كردند و اين نخستين بارى بود كه رژيم صهيونيستى چنين شكستى را از مسلمانان متحمل مى شد. پس از اين پيروزى مردم لبنان. فارغ از هر دين و مذهبى به جشن و سرور پرداختند و به رزمندگان حزب الله به ديده قهرمانان ملى نگريستند. از نتايج اين پيروزى، انتفاضه مسجد الاقصى است كه در آن مجاهدان فلسطينى به پيروى از حزب الله لبنان به مقابله جدى با اشغال گران پرداخته اند. به اميد روزى كه فلسطين و قدس شريف نيز از سلطه و اشغال صهيونيست ها رهايى يابد.

6 خرداد

درگذشت استاد «عبدالجواد اديب نيشابورى» معروف به «اديب اول» (1305 ش)
عبدالجواد اديب نيشابورى معروف به اديب اول در حدود سال 1342 ش (1281 ق)،در يكى از روستاهاى اطراف نيشابور به دنيا آمد. وى در چهار سالگى بر اثر بيمارى آبله نابينا گرديد و پس از مداواى بسيار، اندكى از بينايى چشم چپ را به دست آورد. اديب داراى حافظه اى قوى بود و در اندك زمانى خواندن و نوشتن فارسى و عربى را آموخت. او در 16 سالگى عازم مشهد شد و درس خود را ادامه داد. كم كم به تدريس روى آورد و هر سال در حوزه درسش گروهى پرورش يافتند. با اين كه بر اثر كمى بينائى، مطالعه برايش بسيار سخت بود ولى او معلومات فراوانى را به مطالعه به دست آورد. اديب علاوه بر فنون ادبى، در حكمت الهى و طبيعى نجوم، حساب، جبر و هندسه و... مهارت داشت و از طب علمى، فقه، اصول حديث و رجال نيز بهره اى وافى داشت. ديوان اشعار اديب به نام لئالى مكنون و نيز رساله اى در جمع بين عروض فارسى و عربى و شرح معلقات سبعه از جمله آثار اوست. سر انجام اين شاعر وارسته و مربى نمونه پس از چهل و سه سال تدريس، در ششم خرداد 1305 ش برابر با پانزدهم ذى قعده سال 1344  ق در 64 سالگى دار فانى را وداع گفت و در حرم مطهر رضوى(عليه السلام) در مشهد مقدس مدفون گرديد.

6 خرداد

درگذشت علامه «محمد بن عبدالوهاب قزوينى» محقق و مصحح معاصر ايرانى (1328 ش)
محمد بن عبدالوهاب قزوينى در حدود 1255 ش (1294 ق) در تهران تولد يافت. وى تحصيلات علوم قديمه را در تهران به پايان رساند و پس از مدتى از محضر درس فقه آيت الله شيخ فضل الله نورى و كلام و حكمت قديم شيخ على نورى بهره برد. محمد قزوينى همچنين از استادانى همچون ميرزا حسن آشتيانى، شيخ هادى نجم آبادى، سيد احمد اديب پيشاورى، محمد مهدى قزوينى وذكاء الملك فروغى استفاده نمود و زبان فرانسه را نيز فرا گرفت. علامه قزوينى در سايه استعداد شگفت آور خود، مراتب علمى را طى كرد و به كسب علوم و تحقيق در مبانى هنر و فلسفه پرداخت. وى در سال 1283 ش به دعوت برادر خود ميرزا احمد خان به انگليس و فرانسه و بعد به آلمان رفت و با مستشرقان اروپايى از جمله هانرى ماسه، ادوارد براون و ولاديمير مينورسكى آشنا شد و با آنان در مسائل فرهنگى ايران همكارى نمود. علامه قزوينى در سال 1318 ش پس از حدود 35 سال اقامت در اروپا به ايران بازگشت و پيوسته به تعليم و تدريس و مطالعه پرداخت. وى از نوادر نوابغى بود كه وسعت معلومات جديد و قديم را با غريزه كنجكاوى و دقت در هر چيز و داشتن روش انتقادى علمى و انصاف و بى طرفى را جمع داشت. بزرگ ترين فضل قزوينى اين است كه وى پس از آن كه علوم قديم اسلام را فرا گرفت، چون گذارش به اروپا افتاد، بر اثر عشق سوزانى كه به فرا گرفتن هر چيز داشت، تحقيقات انديشمندان آن سرزمين را نيز مورد مطالعه دقيق قرار داد. دامنه آثار علامه قزوينى كتب متعددى مى باشد كه شامل تصحيح مرزبان نامه، چهار مقاله عروضى، تذكرة لباب الباب، ترجمه لوايح جامى به فرانسه و تأليف رساله هاى گوناگون از شايسته ترين خدمات به جاى مانده از علامه قزوينى در فرهنگ و ادب موجود در موزه هاى اروپا است. او ده سال آخر عمر را در ايران سپرى كرد و سر انجام در جمعه 6 خرداد 1328 ش برابر با 28 رجب 1368 ق در 86 سالگى در تهران دار فانى را وداع گفت و در جوار حضرت عبدالعظيم در رى به خاك سپرده شد.

7 خرداد

برگزارى كنگره هفتصدمين سال وفات خواجه نصير الدين طوسى (1335 ش)
در هفتهم خرداد 1335، به مناسبت هفتصدمين سالگرد وفات انديشمند ودانشور بزرگ جهان اسلام، خواجه نصير الدين طوسى، كنگره بزرگداشتى در تهران برگزار شد و ابعاد گوناگون اين شخصيت عظيم علمى مورد بررسى قرار گرفت. ما نيز در اين مقال، به اين بهانه به گوشه هايى از زندگى ايشان مى پردازيم. ابو جعفر محمد بن محمد حسن طوسى معروف به نصير الدين، استاد البشر، محقق طوسى و خواجه در روز يازدهم جمادى الاول 597 ق در طوس به دنيا آمد. ايام كودكى او در طوس سپرى شد او در اين زمان مقدمات علوم را از پدر فاضلش فرا گرفت. در جوانى راهى نيشابور شد و از محضر بزرگان آن ديار همچون فريد الدين داماد نيشابورى و عطار نيشابورى استفاده هاى فراوان برد; محقق طوسى در طى ساليان متمادى به كسب دانش پرداخت و به مدارج والاى علمى دست يافت. در زمان حضور او در عراق، واقعه هجوم سپاهيان مغول به ايران روى داد و او به ايران بازگشت تا حضورش كمكى براى ديگران باشد. خواجه نصير الدين از آن پس به دعوت يكى از حاكمان فرقه اسماعيليه به قهستان و سپس قلعه الموت در نزديكى قزوين رفت و نزديك به 26 سال در قلعه ها به سر برد، اما در اين دوران، لحظه اى از تلاش علمى باز نايستاد و كتاب هاى متعددى به رشته تحرير درآورد. با هجوم مغولان و فروپاشى اسماعيليان، خواجه در صدد بر آمد تا به هر نحو ممكن، از خونريزى و ويرانگرى قوم مغولان جلوگيرى نمايد. از اينرو با استفاده از موقعيت علمى خود، به هلاكو خان مغول نزديك شد و پس از مدتى از مقربان درگاه آنان گرديد. همچنين مقام علمى و ارزش فكرى خواجه نصير الدين در طول ساليان بعد به شهرها و كشورهاى مختلفى مسافرت نمود و شاگردان فرهيخته اى راپرورش داد كه علامه حلى، كمال الدين ميثم بن على بحرانى، سيد ركن الدين استر آبادى و مجد الدين طوسى از آن جمله اند وى همچنين با نفوذ خود مانع از قتل عام مردم و دانشمندان مى گرديد و در حفاظت از ميراث عظيم اسلامى و علمى سعى زيادى نمود. خواجه نصير الدين طوسى در علومى همچون رياضيات، فلسفه، كلام، اخلاق، ادبيات، هيئت و نجوم و... مهارتى بسزا داشت و آثار متعددى به وجود آورد كه قواعد العقايد، اخلاق ناصرى، اوصاف الاشراف، اساس الاقتباس و رنج ايلخانى از آن جمله اند. وى سر انجام در 18 ذيقعده 673 ق در 76 سالگى جان به جان آفرين تسليم كرد و در حرم حضرت امام موسى كاظم(عليه السلام) به خاك سپرده شد.

12 خرداد

رحلت آيت الله العظمى «سيد محسن حكيم» زعيم حوزه علميه نجف اشرف (1349 ش)
حضرت آيت الله العظمى سيد محسن طباطبايى حكيم در سال 1267 ش (1306 ق) در نجف اشرف به دنيا آمد. وى پس از فراگيرى مقدمات و سطوح حوزه، در 20 سالگى به درس خارج آيات عظام آخوند خراسانى، آقا ضيا، عراقى و ميرزاى نايينى وارد شد و به درجه اجتهاد رسيد. آيت الله حكيم پس از رحلت آيت الله بروجردى به عنوان يكى از مراجع مطرح و برجسته مطرح گرديد و بسيارى از مردم عراق و شيعيان مناطق اطراف، از ايشان تقليد مى كردند. ايشان با تمام جرياناتى كه درجهت مخالفت با اسلام شكل مى گرفتند، به مبارزه بر مى خاست و از خود مسامحه اى نشان نمى داد فتواى معروف ايشان درباره الحادى بودن كمونيسم، تحول بزرگى در عراق به وجود آورد. همچنين فتواى جهاد عليه اسرائيل، و تقويت نيروهاى مبارز ضد رژيم صهيونيستى از ايشان صادر گرديد. ساخت و تأسيس كتابخانه ها، مدارس، حسينيه ا و مكان هاى فرهنگى و تأليف كتبى از قبيل مستمسك عروة الوثقى، نهج الفقاهه و شرح تبصره و... از جمله خدمات اين مرجع بزرگ به حوزه نجف و عالم تشيع است.
سر انجام اين عالم ربانى در حالى كه اهانت هاى فراوان و آزارهاى بسيار از رژيم بعث عراق متحمل شده بود. دردوازدهم خرداد 1349 برابر با 27 ربيع الاول 1390 ق در 92 سالگى دعوت حق را لبيك گفت و پس از تشييعى باشكوه، در نجف اشرف به خاك سپرده شد.

14 خرداد

ارتحال جانسوز حضرت امام خمينى بنيانگذار فقيد جمهورى اسلامى ايران (1368)
حضرت امام خمينى در زاد روز حضرت زهرا در 20 جمادى الثانى 1320 ق برابر با اول مهر 1281 ش در خمين به دنيا آمدند. هنوز پنج ماه از تولد اين عزيز نگذشته بود كه پدرشان، سيد مصطفى، از علماى آن ديار به دست خوانين منطقه به شهادت رسيد آن حضرت تحت تكفل مادر، عمّه و برادر بزرگ خود، پس از تحصيل مقدمات در خمين راهى اراك گرديد و از محضر حاج شيخ عبدالكريم حائرى استفاده برد; با مهاجرت استاد به قم، حضرت امام نيز به قم رفتند و به تكميل تحصيلات خود پرداختند. پس از ارتحال آيت الله بروجردى، زندگى سياسى امام، وارد مرحله جديدى شده و حوادث آينده، ايشان را به دشمن شماره يك رژيم پهلوى تبديل كرد. سخنرانى هاى پر شور و افشاگرى هاى كوبنده ايشان، رژيم را رسوا مى نمود، تا اين كه در اعتراض به تصويب لايحه كاپيتولاسيون، سخنرانى شديد اللحنى عليه رژيم ايراد فرمود و چند روز بعد از آن در آبان 1343به تركيه و سپس عراق تبعيد شدند; اين تبعيد بيش از 14 سال به طول انجاميد. امام كه از خارج از كشور حوادث ايران را تعقيب مى نمودند و انقلاب را هدايت مى كردند، بر اثر پايدارى مردم، سر انجام در 12 بهمن سال 57 وارد ايران شده و پس از چند روز، به رهبرى ايشان، نظام شاهنشاهى ساقط شد. حوادث سال هاى پس از انقلاب اسلامى تا رحلت معظم له، فصل پرشورى درتاريخ حماسى جمهورى اسلامى ايران را تشكيل مى دهد. سر انجام رهبر كبير انقلاب اسلامى و بنيانگذار جمهورى اسلامى ايران، پس از سال ها مبارزه در راه حق و متجلى ساختن اسلام حقيقى در ميان جوامع اسلامى و بشرى و ستيز دائم با كفر و استكبار جهانى، در شامگاه روز سيزدهم خرداد سال 1368 ش به ملكوت اعلى پيوست و جهان اسلام در ماتم بزرگترين، شجاع ترين و آگاه ترين مرجع و رهبر اسلامى، به سوگ نشست; خبر رحلت اين قائد عظيم الشأن در بامداد روز 14 خرداد ماه 1368 اعلام شد و قلب مالامال از عشق مردم به آنحضرت را به ماتمى جانكاه فرو برد.

14 خرداد

انتخاب آيت الله «سيد على خامنه اى» به رهبرى انقلاب اسلامى توسط مجلس خبرگان (1368 ش)
پس از ارتحال جانسوز رهبر كبير انقلاب اسلامى حضرت امام خمينى خبرگان ملت، طى اجلاس ويژه اى، تصميم تاريخى و تعيين كننده خود را درباره جانشينى حضرت امام و انتخاب رهبر جديد اتخاذ كردند و حضرت آيت الله خامنه اى را به اين سمت خطير برگزيدند. ايشان آگاهى و شناخت وسيع در مورد مسائل زمان و مقتضيات عصر حاضر و نيز شجاعت و تدبير و مديريت قوى در حضرت آيت الله خامنه اى، موجب اين انتخاب مجلس خبرگان بود. ايشان از مبارزان نخستين انقلاب از سال 42 و عضو شوراى انقلاب بوده و پس از پيروزى نهضت در شوراى عالى دفاع، حزب جمهورى اسلامى، امامت جمعه تهران، نمايندگى مجلس خبرگان و رياست جمهورى و... مسؤوليت داشتند. با اعلام خبر رهبرى معظم له، دل هاى مسلمانان شاد و دشمنان اسلام و انقلاب مأيوس شدند.

15 خرداد

باز داشت امام خمينى توسط رژيم طاغوت و قيام خونين مردم مسلمان ايران (1342 ش)
در پى طرح لايحه انجمن هاى ايالتى و ولايتى در مجلس شوراى ملى در سال 1341 شمسى، امام خمينى با دستگاه جبار پهلوى به مبارزه پرداخت. اوج اين مرحله از نهضت، يورش ناجوانمردانه ايادى رژيم به مدرسه فيضيه و ضرب و شتم و كشتار طلاب و فضلاى حوزه علميه قم در دوم فروردين سال 1342  شمسى بود، در واكنش به اعمال ننگين رژيم پهلوى حضرت امام در عاشوراى سال 42، سخنرانى كوبنده اى عليه نظام شاهنشاهى ايراد نموده و از شاه و اسرائيل به شدت انتقاد كردند. به دنبال اين سخنرانى افشا گرانه، آن حضرت دستگير و زندانى گرديد. خبر دستگيرى مرجع تقليد مردم، به سرعت در قم، و سپس در تهران و ساير شهرها انتشار يافت. مردم قم به خيابان ها ريختند و با تقبيح عمل دولت در دستگيرى امام به راهپيمايى اعتراض آميز پرداختند. شاه كه در برابر قيام قهر آلود ملت، تاج و تخت خود و سلطه آمريكا را در حال زوال و سقوط مى ديد. با رگبار مسلسل به جنگ ملت آمد و توسط نيروهاى جهنمى و خون آشام خود تظاهرات كنندگان را با وضع فجيعى قتل عام كرد و تهران را در پانزده خرداد 1342، به كشتارگاه مخوف و حمام خون مبدل ساخت.
همزمان با قتل عام مردم مبارز در تهران كشتارهاى فجيعى در قم، شيراز، مشهد، تبريز و ديگر شهرستان هاى فجيعى در قم، شيراز، مشهد، تبريز و ديگر شهرستان ها توسط دژخيمان رژيم به وقوع پيوست از تعداد مقتولين 15 خرداد آمار صحيحى در دست نيست; ولى تعداد شهدا را بين 5 تا 15 هزار نفر تخمين زده اند. در اين ميان على رغم سانسور شديد خبرى، اخبار مربوط به دستگيرى رهبر نهضت اسلامى ايران و قيام پانزدهم خرداد و كشتارهاى آن، در مدت كوتاهى در سراسر كشور پخش شد و موجى از نفرت و خشم عليه شاه به راه افتاد. سر انجام حضرت امام پس از ده ماه بازداشت، در هجدهم فروردين 1343 از زندان آزاد شدند و پس از آزادى نيز همان مسير قبلى را ادامه دادند. قيام 15 خرداد، نقطه عطفى بود در تاريخ مبارزات ملت قهرمان ايران كه حضرت امام، آفريننده و شكل دهنده آن قيام الهى بود. روحانيان انقلابى در تداوم اين حركت عظيم و پر خروش امت مسلمان ايران، طى يك دوره پانزده ساله، نقشى اساسى داشتند و دراين مدت، سالروز قيام 15 خرداد. هيچ گاه در سكوت و خاموشى سپرى نشد; زيرا كه 15 خرداد، براى امت قهرمان و شهيد پرور ايران از اهميت و اعتبار ويژه اى برخوردار بوده و همواره خواهد بود.

18 خرداد

رحلت فقيه محقق و عالم امامى «سيد ميرزا على آقا شيرازى» (1315 ش)
آيت الله سيد ميرزا على آقا حسينى شيرازى فرزند عالم مجاهد و مرجع كبير ميرزا محمد حسن شيرازى معروف به ميرزاى بزرگ و صاحب فتواى تحريم تنباكو، در حدود سال 1248 ش (1287 ق) به دنيا آمد. وى در كودكى به همراه پدر بزرگوارش راهى سامرا در عراق گرديد و پس از طى مقدمات و سطوح، در درس عالمان نامدارى همچون سيد محمد تقى شيرازى و سيد محمد فشاركى وديگران حاضر شد تا اينكه شايستگى حضور در حوزه درس خارج پدر عالمش را يافت و در بيست سالگى به درجه اجتهاد رسيد. اجتهاد ميرزا على آقا شيرازى از طرف دو استاد مذكور و نيز آخوند ملا محمد كاظم خراسانى تاييد شد و ايشان از آن پس به تدريس پرداخت. در ساليان بعد، آوازه وى در سرزمين هاى شيعه منتشر گرديد و در شمار مراجع بزرگوار تقليد قرار گرفت و جمع زيادى از شيعيان از او تقليد كردند. ميرزا على آقا نه تنها در فقه و اصول و علوم نقلى تبحر داشت بلكه در كلام، حكمت، طب، تاريخ و فنون ادبى نيز داراى مهارت و اسنادى بود. او را به زهد و تقوا و پرهيزگارى و اخلاق كريمه ستوده اند. اين عالم ربانى سر انجام در هجدهم خرداد 1315 ش برابر با هجدهم ربيع الاول 1355 ق در 67 سالگى به لقاى معبود شتافت و در نجف اشرف مدفون گرديد.

20 خرداد

شهادت عالم نستوه آيت الله «سيد محمد رضا سعيدى» در زندان رژيم پهلوى (1349 ش)
آيت الله سيد محمد رضا سعيدى خراسانى در سال 1301 ش (1341 ق) در مشهد مقدس ديده به جهان گشود.
ايشان پس از خواندن دروس جديد و مقدمات و سطوح متوسطه به قم عزيمت نمود و از آيت الله سيد حسين بروجردى و ديگر آيات عظام به ويژه امام خمينى بهره مند شد شهيد سعيدى در دوران سياه ستم شاهى، به مبارزات سياسى روى آورد و با ايستادگى وصف ناپذيرى عليه استبداد رژيم شاهنشاهى قد علم كرد. شهيد سعيدى همچنين در تهران با تأسيس حوزه علميه، تشكيل كلاس براى بانوان، تشكيلات امر به معروف و نهى از منكر و تأسيس كتابخانه، فعاليت مى نمود. اما آن چيزى كه بيش از هر فعاليت ديگرى بعدها به ثمر نشست، دميدن روح حماسه فرياد در كالبد نو جوانان و جوانان بود. ساواك چندين بار به منزل وى حمله ور شده و او را دستگير و به زندان انداخت. به دنبال فعاليت هاى ضد رژيم ستمشاهى كه از جانب اين عالم مجاهد صورت مى گرفت، ساواك ايشان را در يازدهم خرداد 1349 ش بازداشت و زندانى كرد. مزدوران ساواك در زندان، اين سيد والا مقام را به شديدترين نحو شكنجه كردند; ولى ايشان با روحيه اى بالا مقاومت مى نمود. آن شهيد بزرگوار درباره حضرت امام به شكنجه گران ساواك گفته بود «به خدا سوگند اگر مرا بكشيد و خونم را بر زمين بريزيد در هر قطره خونم نام مقدس خمينى را خواهيد يافت» سر انجام ساواك كه از به زانو درآوردن اين أسوه پايدارى نا اميد شده بود، طى نقشه مزورانه اى در زندان، ايشان را به شهادت رساند و برگ ننگين ديگرى بر جنايات رژيم پهلوى افزوده گشت. مزار اين شهيد بزرگوار در قبرستان وادى السلام قم معروف مى باشد.

23 خرداد

رحلت فقيه برجسته «شيخ زين العابدين مازندرانى» (1271 ش)
شيخ زين العابدين بن مسلم بار فروشى مازندرانى، عالمى ربانى، فقيه صمدانى و از بزرگان علماى اماميه اوايل قرن چهاردهم هجرى است. ايشان پس از مهاجرت به نجف اشرف از محضر شيخ حسن از شاگردان صاحب جواهر و سيد العلماى مازندرانى بهره هاى وافر برد. وى به حسن تقرير وبيان، بين هم دوره اى هاى خود ممتاز بود و از لحاظ علمى، استادى كامل به شمار مى رفت. شيخ زين العابدين همچنين مرجع تقليد جمع زيادى از شيعيان هند و عراق و ايران نيز بوده است. از فرزندان وى شيخ على (صاحب فهرست جواهر) و حاج شيخ محمد حسين مجتهد معروفند اين عالم ربانى در 16 ذى القعده سال 1309 ق وفات يافت. ذخيرة المعاد (به فارسى كه به سؤال و جواب معروف است و بارها چاپ و جمعى از بزرگان حواشى بسيارى بر آن نوشته اند) زينة العباد، مناسك الحج و غير آن از جمله آثار ايشان است.

23 خرداد

رحلت بانوى مجتهده و عالمه «سيد ه نصرت امين اصفهانى» (1362 ش)
حاجيه خانم سيده نصرت بيگم امين معروف به بانوى مجتهده اصفهانى در سال 1265 هجرى شمسى در اصفهان متولد شد و در 4 سالگى براى آموزش قرآن و فراگيرى و خواندن و نوشتن راهى مكتب گرديد. در سن 15 سالگى با پسر عموى خود ازدواج كرد و از 8 فرزند، 7 تن آنها به مرگ زودرس درگذشتند و فقط يك پسر براى او باقى ماند. بانو امين در 20 سالگى به تحصيل زبان عربى و علوم دينى (فقه و اصول) پرداخت و همزمان به فراگيرى حكمت و فلسفه مبادرت ورزيد; تا اينكه در سن 40 سالگى مرتبت و تسلط علمى ايشان مورد تأييد علما و مراجع تقليد وقت قرار گرفت و به دريافت درجه اجتهاد و روايت نائل شد. بانو امين از 40 سالگى تا پايان عمر پر بركت خود به مدت بيش از 55 سال به تأليف كتب، تدريس، پاسخگويى به پرسش هاى دينى مردم و ارشاد مشغول بود. از اين بانوى مجتهده آثار متعددى بر جاى مانده كه تفسير قرآن كريم در پانزده جلد، اربعين الهاشميه (عربى)، جامع الشتات (عربى)، معاد يا آخرين سير بشر، مخزن العرفان، روش خوشبختى و توصيه به خواهران ايمانى، و سير و سلوك در روش اولياء از آن جمله اند. سيده نصرت امين در سال 1344 با سرمايه خود مكتبى به نام فاطمه(عليها السلام) و نيز دبيرستانى دخترانه تأسيس كرد و در آن به پرورش تعداد زيادى از دختران مسلمان با روش دينى همت گماشت. اين بانوى فرزانه كه نسبت ايشان با سى واسطه به امام امير المؤمنين(عليه السلام) مى رسد، پس از يك عمر خدمت خالصانه در 23 خرداد 1362 ش برابر با آخر شعبان 1403 ق در 97 سالگى در اصفهان بدرود حيات گفت و در همان شهر به خاك سپرده شد.

25 خرداد

رحلت عالم مجاهد و فقيه جليل آيت الله «سيد مصطفى مجتهد كاشانى» (1298 ش)
آيت الله سيد مصطفى بن سيد حسين مجتهد كاشانى نجفى در حدود سال 1230 ش (1267 ق) در كاشان به دنيا آمد. وى پس از گذراندن مقدمات ابتدايى، در حوزه درس پدرش قرار گرفت و فقه و اصول و معقول و منقول و رياضيات را فرا گرفت. سيد مصطفى كاشانى سپس راهى اصفهان شد و از محضر عالم بزرگ، شيخ محمد تقى رازى تهرانى اصفهانى معروف به صاحب حاشيه معالم بهره گرفت تا به درجه رفيع اجتهاد رسيد. وى در بيست و پنج سالگى در حالى كه جامع علوم و ماهر در فقه، اصول تفسير و حكمت و رياضى بود راهى تهران گرديد و پس از فوت پدر عالمش، چندين سال رياست علمى و مرجعيت مذهبى مردم را بر عهده گرفت.
آيت الله سيد مصطفى كاشانى در سال 1274 ش، پس از سفر حج، ساكن نجف اشرف شد و با ايجاد حوزه درسى خويش، در شمار علماى بزرگ آن سامان قرار گرفت. اين عالم مجاهد در جريان اشغال عراق توسط انگلستان در بحبوحه جنگ جهانى اول، به همراه علماى بزرگ ديگر، قيام مردمى ضد استعمار انگلستان را اداره و رهبرى كرد و در اين راه، جانفشانى هاى فراوانى از خود نشان داد. اين عالم سترگ از آن پس ساكن كاظمين گرديد و تا پايان عمر درآن شهر مسكن گزيد. آيت الله سيد مصطفى كاشانى سر انجام پس از عمرى سرشار از خدمت علمى و مجاهده، در 25 خرداد 1298 ش برابر با اواسط رمضان 1337 ق در 68 سالگى در كاظمين بدرود حيات گفت و در همان جا به خاك سپرده شد. لازم به ذكر است كه عالم مجاهد و فقيه بزرگ آيت الله سيد ابو القاسم كاشانى، رهبر مذهبى نهضت ملى شدن صنعت نفت ايران و مبارز دوران ستمشاهى، فرزند ايشان مى باشد.

29 خرداد

شهادت آيت الله العظمى ميرزا على غروى تبريزى توسط دژخيمان بعث عراق در كربلا (1377 ش)
آيت الله ميرزا على على غروى تبريزى در سال 1309 ش (1349 ق) در تبريز به دنيا آمد. وى على رغم از دست دادن پدر در طفوليت، در چهارده سالگى وارد حوزه علميه قم شد. آيت الله غروى پس از پنج سال اقامت در قم، جهت اخذ دانش بيشتر و ارتباط با باب علم، رهسپار نجف گرديد و از استادانى همچون آيت الله سيد ابو القاسم خويى و ميرزا باقر زنجانى بهره برد. او در عين تحصيل، به تدريس نيز مى پرداخت و پس از چندى، حوزه مستقلى براى تدريس خارج تأسيس نمود.
آيت الله غروى داراى بيانى روشن و قلمى گويا بود و سخت ترين و سنگين ترين مطالب فقهى را با روشن ترين عبارات تبيين مى كرد. از اين فقيه برجسته آثار متعددى بر جاى مانده است كه التنقيح در دوازده جلد شامل تقرير درس آيت الله خويى، شرح استدلالى مكاسب، رساله اى در قاعده طهارت و رساله اى در قاعده قضا از آن جمله است. سر انجام اين عالم بزرگوار در حالى كه كمتر از دو ماه از شهادت آيت الله شيخ مرتضى بروجردى توسط دژخيمان بعث عراق مى گذشت، در 29 خرداد 1377 برابر با 24 صفر 1419 ق در حالى كه از زيارت حرم امام حسين(عليه السلام) مراجعت مى نمود مورد هدف مزدوران خون آشام بعث قرار گرفت و به همراه جمعى از ياران، در 68 سالگى به فيض شهادت نائل آمد.

30 خرداد

انفجار بمب در حرم مطهر امام رضا توسط منافقين كور دل در عاشوراى حسينى (1372 ش)
در بعد از ظهر سى ام خرداد 1372 ش برابر با عاشوراى سال 1415 ق در حالى كه مردم عزادار در اوج برگزارى مراسم بزرگداشت قيام تاريخى امام حسين(عليه السلام) بودند، توسط منافقين كور دل بمبى به داخل حرم مطهر و در نزديكى ضريح منور امام رضا در مشهد منفجر شد. در پى اين انفجار، ده ها تن از زائران و علاقه مندان اهل بيت(عليهما السلام)در حرم امام رضا(عليه السلام) شهيد يا مجروح شدند و خسارت زيادى به حرم رضوى وارد آمد.
پس از اين اقدام ضد بشرى، مقام معظم رهبرى حضرت آيت الله خامنه اى طى پيامى فرمودند: «منافقين كوردل نشان دادند كه براى حريم مقدس اهل بيت عصمت و طهارت(عليهما السلام) نيز هيچ گونه حرمتى قائل نيستند. دشمنان منافق، معاند و سنگدل، با اين جنايت نشان دادند كه به هيچ يك از موازين انسانى پايبند نيستند و دشمنى آنان با ملت غيور و مؤمن ايران، هيچ حد و مرزى را نمى شناسد».

31 خرداد

رحلت عارف كامل و استاد بزرگ اخلاق «ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى» (1305 ش)
آيت الله ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى در حدود اواخر نيمه اول قرن سيزدهم هجرى شمسى در خانواده اى متدين در تبريز به دنيا آمد. وى پس از تحصيلات مقدمات و سطوح حوزه، براى تكميل تحصيلات خود راهى نجف اشرف گرديد و در محضر عالمان نامدارى همچون آخوند خراسانى و حاج آقا رضا همدانى، فقه و اصول را آموخت و در حلقه درس حديث محدث بزرگ، ميرزا حسين نورى حاضر شد. ميرزا جواد ملكى پس از چندى در محفل عارف سترگ، آخوند ملا حسينقلى همدانى قرار گرفت و پاى در سير و سلوك و عرفان و تهذيب نفس نهاد. وى در حدود سال 1280 ش راهى قم گرديد و درس فقه، اخلاق و عرفان خود را بر پا كرد. تابناكى سال هاى حضور اين شخصيت علمى، عرفانى، زمينه ساز هجرت بسيارى از علما و بزرگان به سوى اين خطه گرديد و فضلاى فراوانى در حقه درس ميرزا جواد جاى گرفتند كه حضرات آيات عظام حاج آقا حسين قمى، آخوند ملا على همدانى، سيد شهاب الدين مرعشى نجفى، سيد ابو القاسم خويى، سيد رضا بهاء الدينى و حضرت امام خمينى، از آن جمله اند. همچنين برخى از كتب اين سالك الى الله بدين قرارند: اسرار الصلاة، المراقبات و رساله لقاء الله و... سر انجام مرغ جان آيت الله ميرزا جواد ملكى تبريزى، اين عارف كامل و عالم عامل و سالك واصل در  سى و يكم خرداد 1305 ش برابر با يازدهم ذى حجه 1344 ق از قفس تن رهايى يافت و پيكر مطهر وى پس از تشييعى با شكوه، در جوار حرم حضرت معصومه(عليها السلام) در قبرستان شيخان قم، رخ در نقاب خاك كشيد.

3 تير

تحصّن عليه مشروطه طلبان به رهبرى شيخ فضل الله نورى در حرم عبدالعظيم (1286 ش)
پس از پيروزى نهضت مشروطه و روشن شدن خطر انحراف آن، اقدامات شيخ فضل الله نورى به عنوان يكى از عالمان بزرگ زمان، عليه مشروطه غير مشروعه از اوايل سال 1286 ش آغاز شد. وى در روز سوم تير همان سال در رأس عده اى از روحانيون و طلاب و اصناف كه بالغ بر پانصد نفر مى شدند در اعتراض به انحراف اين نهضت به جريان غيردينى، در حرم حضرت عبدالعظيم در شهر رى متحصّن شدند. وعاظ حاضر در آن تحصن، همه روزه ضمن ايراد سخنرانى، حكومت مشروطه را خلاف شرع دانسته و تقاضاى جدى از شاه به عمل آورده كه بايد مشروطه، مشروعه شود. در همان ايام شيخ فضل الله نورى به تمام علماى ايران تلگراف زد و ضمن بر شمردن اعمال ضد اسلامى كه در قالب مشروطيت انجام مى گرفت، از همه علما خواست عليه اين جريان انحرافى با پا خيزند. شيخ فضل الله نورى مى گفت: «انقلاب مشروطه از اصول اوليه خود منحرف شده و عناصر مخالف اسلام در زير لباس مشروطه خواهى، قصد دارند، تيشه به ريشه اسلام بزنند» اين تحصن يكى از بهانه هاى مهم فاتحان تهران براى اعدام شيخ فضل الله نورى در 11 مرداد سال 1288 ش برابر با 13 رجب 1327 ق گرديد.

4 تير

انتقال امام خمينى به پادگان عشرت آباد توسط ساواك (1342 ش)

7 تير

انفجار دفتر حزب جمهورى اسلامى و شهادت مظلومانه شهيد بهشتى و يارانش) (1360 ش)
يك روز پس از سوء قصد به جان حضرت آيت الله خامنه اى در ششم تيرماه 1360 در ساعت 20 و 30 دقيقه شامگاه روز يكشنبه هفتم تير ماه 1360، جلسه اى در سالن اجتماعات دفتر مركزى حزب جمهورى اسلامى واقع در سر چشمه تهران، برگزار شد. بحث روز درباره تورم بود; اما عده اى از اعضا خواستند كه درباره انتخابات رياست جمهورى نيز صحبت شود. شهيد بهشتى سخنانش را با اين جملات آغاز كرد «ما بار ديگر نبايد اجازه دهيم استعمارگران براى ما مهره سازى كنند و سرنوشت مردم ما را به بازى بگيرند و...» اين آخرين كلمات آن بزرگوار بود كه از لبان حقگوى ايشان بيرون تراويد ناگهان انفجارى مهيب روى داد و در كمتر از ثانيه اى، از سالن اجتماعات حزب جمهورى اسلامى جز تلى از خاك، چيزى نماند. فاجعه انفجار دفتر مركزى حزب جمهورى اسلامى در تهران و شهادت مظلومانه هفتاد و دو تن از برجستگان و نيروهاى لايق و كار آمد انقلاب و در رأس آنها شهيد مظلوم آيت الله بهشتى از سوى سازمان جهنمى منافقين، عكس العمل استكبار جهانى و عوامل داخلى آنها در قبال بر كنارى بنى صدر خائن و حذف ضد انقلاب از صحنه سياسى كشور توسط مسؤولان عالى رتبه، اوضاع كشور بهم مى ريزد و انقلاب اسلامى از بين خواهد رفت ولى به كورى چشم دشمن، انقلاب ما پايدارتر شد و هيچگونه تزلزلى در اركان نظام به وجود نيامد. در انفجار دفتر مركزى حزب جمهورى اسلامى علاوه بر آيت الله دكتر بهشتى، تعداد زيادى از وزراى كابينه و نيز نمايندگان مجلس شوراى اسلامى به شهادت رسيدند; حضرت امام خمينى پس از اين حادثه فرمودند: «ملت ايران در اين واقعه، 72 نفر به عدد شهداى كربلا را از دست داد. بهشتى خار در چشم دشمنان اسلام بود.»

9 تير

قيام مردم عراق به رهبرى «آيت الله العظمى شيرازى» عليه استعمار گران انگليس (1299 ش)
با شروع جنگ جهانى اول، انگليس به بهانه جلوگيرى از نفوذ آلمان، با نيروى نظامى خود از دهانه شط العرب به عراق كه جزو قلمرو عثمانى بود، حمله كرد. مردم مسلمان عراق كه در اين اشغال تحت سلطه اجانب قرار گرفته بودند با رهبرى علماى دين دست به جهاد عليه اشغال گران انگليس زدند. دراين حركت علماى، عراق نه تنها حكم جهاد صادر كردند، بلكه خود در جبهه هاى مختلف شركت كرده، به مقابله با نيروهاى بيگانه پرداختند. از جمله اين رهبران دينى ميرزا محمد تقى شيرازى است كه حكم جهادى وى نيروى مقاومت را در برابر مهاجمان تزريق كرد و همگان را وارد عرصه جهاد نمود. وى روح مبارزه با انگلستان را در كالبد مسلمانان دميد و خود شجاعانه براى به دست آوردن حقوق پايمال شده عراقيان قيام كرد. ايشان، فتواى تاريخى و حماسى خويش را كه غيرت وطنى و دينى مردم عراق را به جوش آورد، در نهم تيرماه 1299 صادر كرد و مردم عراق را براى جهاد مقدس در مقابل بريتانياى تجاوزگر مهيا ساخت در پى صدور اين فتوا، انقلابى ملى و اسلامى معروف به انقلاب 1920 عراق تبلور يافت كه سر انجام به رهايى عراق از تسلّط انگلستان منجر شد.

10 تير

رحلت عالم ربانى سيد العلما والمجتهدين آيت الله العظمى «سيد حسن موسوى بجنوردى (1354 ش)
سيد العلما والمجتهدين آيت الله ميرزا حسن موسوى بجنوردى معروف به سيد آقا بزرگ در سال 1274 ش (1315 ق) در يكى از روستاهاى توابع بجنورد در استان خراسان به دنيا آمد و همان جا نشو و نما يافت; وى سپس به مشهد رفت و علوم عقلى و نقلى را نزد استادانى همچون شيخ آقا بزرگ حكيم، ميرزا محمد آيت الله زاده خراسانى و اديب نيشابورى اول فراگرفت. پس از آن در 27 سالگى براى استفاده از حوزه علميه نجف رهسپار عراق شد و در محضر عالمان بزرگى همچون سيد ابوالحسن اصفهانى، ميرزاى نايينى و آقا ضياء الدين عراقى به تكميل تحصيلات خود پرداخت. سيد آقا بزرگ با حافظه شگرفت و احاطه گسترده اى كه بر ادبيات فارسى و عربى، حكمت، كلام، تفسير، حديث، فقه و اصول و اغلب رشته هاى معارف اسلامى و فلسفه آن داشت. به زودى به عنوان يكى از برجسته ترين مدرسان و مجتهدان حوزه نجف، مشهور گشت، چنان كه پس از درگذشت آيت الله بروجردى در سال 1340 ش، مرجعيت عامه او براى شيعيان جهان مسلم شد; ولى چون فيلسوفى آزاد و فقيهى آزاد انديش بود، خود را از مرجعيت كنار كشيد و با فروتنى و آزادگى خاص خود، به تحقيق، تاليف و تدريس گراييد. آيت الله بجنوردى براى آموزش اجتهاد، روش جديدى ايجاد كرد كه بر پايه آن يك قاعده فقهى را مطرح مى نمود و پس از شرح مستندات و تاريخچه شكل گيرى آن قاعده، آن را با مصاديق خارجى تطبيق مى داد. اين روش درآموزش و پيشرفت فضل بسيار مؤثر بوده است كه در قواعد فقهى شيعه نوشته شده است. آيت الله بجنوردى در نجف حوزه درسى پر رونقى داشت و با مراكز علمى جهان اسلام از قبيل جامع الازهر مصر نيز در ارتباط بود; از وى آثار ديگرى بر جاى مانده كه قولنا فى الحكمة، يكى از بهترين شرح ها بر اسفار ملا صدرا، منتهى الاصول، حاشيه بر عروة الوثقى و ذخيرة المعاد از آن جمله اند. سر انجام اين فقيه برجسته و عالم بزرگ در دهم تيرماه 1354 ش برابر با بيستم جمادى الثانى 1395 ق در هشتاد سالگى در نجف بدرود حيات گفت و در جوار آرامگاه استادش، سيد ابو الحسن اصفهانى به خاك سپرده شد.

12 تير

رحلت مرزبان حريم تشيع، آيت الله علامه شيخ «عبدالحسين امينى» صاحب كتاب «الغدير» (1349 ش)
علامه شيخ عبدالحسين امينى در سال 1281 ش (1320 ق) در تبريز زاده شد. پس از فراگيرى مقدمات علوم حوزوى در تبريز راهى نجف اشرف شد و از محضر آيات عظام سيد ابو تراب خوانسارى و سيد محمد فيروز آبادى، فيض برد. ايشان در دوران جوانى به كسب درجه اجتهاد نائل آمد و اين اجازه با تأييد و دستخط مراجع بزرگوار و آيات عظام سيد ابو الحسن اصفهانى، ميرزاى نايينى، حاج شيخ عبدالكريم حائرى يزدى و شيخ محمد حسين كمپانى اصفهانى همراه بود.
وى پس از تكميل تحصيلات، به تأليف كتاب روى آورد و در ابتدا كتاب شهداء الفضيله، شرح حالى از 130 تن از علماى دين را به رشته تحرير در آورد و پس از آن خود را براى نگارش كتاب عظيم الغدير مهيا ساخت. اين كتاب بزرگترين و ارزشمندترين اثر علامه امينى است. ايشان بيشتر اوقات خود را صرف تحقيق و نگارش كتاب گرانسنگ نمود و خود آن بزرگوار در اين باره مى گويد: «هر گاه پشت ميز مى نشستم كه الغدير را بنويسم مثل اينكه حضرت على(عليه السلام) را در كنار ميز مى ديدم كه مطالب را به من ديكته مى فرمود». علامه امينى براى يافتن مدارك معتبر درباره حديث غدير و ساير مطالب مربوط به اهل بيت(عليهما السلام)، بارها به كشورهاى مختلف سفر كرد و ده هزار كتاب را مطالعه نمود. اين عالم محقق هم چنين كتابخانه اى با 42 هزار كتاب در نجف اشرف با نام كتابخانه امير المؤمنين تأسيس كرد و به همراه جمعى از ياران و با نسخه بردارى از كتب ناياب و منحصر به فرد اسلامى، گنجينه نفيسى از آثار مذهبى را جمع آورى نمود. سر انجام علامه امينى، اين عالم ربانى و رضوانى در دوازدهم تيرماه 1349 ش برابر با 28 ربيع الثانى 1390 ق در هفتاد سالگى بدرود حيات گفت و در كتابخانه اش به خاك سپرده شد.

17 تير

درگذشت فقيه جليل و محقق فرزانه آيت الله «سيد محمد حسين حسينى تهرانى» (1374 ش)
آيت الله سيد محمد حسين حسينى تهرانى در سال 1305 ش (1345 ق) در تهران در بيت علم و فضل ديده به جهان گشود. وى در نوجوانى وارد حوزه علميه قم شد و از محضر علماى بزرگى چون آيات عظام سيد حسين بروجردى، سيد محمد محقق داماد و علامه طباطبايى بهره برد سپس. سيد محمد حسين در 25 سالگى به نجف رفت و از استادانى نظير حضرات آيات: سيد ابو القاسم خويى و سيد محمود شاهرودى بهره ها برد; وى پس از هفت سال و طى مدارج عالمى علمى به تهران باز گشت و به اشاعه مكتب تشيع و ابلاغ رسالت دينى همت گماشت. آيت الله حسينى تهرانى پس از پيروزى انقلاب اسلامى به مشهد عزيمت كرد و به تدريس و تربيت شاگردان و راهنمائى مؤمنين پرداخت. از اين عالم بزرگوار بيش از 40 عنوان كتاب در 75 جلد بر جاى مانده است كه از مطالعه آنها، تبحر فراوان مؤلف در علوم مختلف اسلامى همچون كلام، فقه، اصول، تفسير، حديث، تاريخ، تراجم، حكمت، فلسفه، سياست، ادبيات، طب عرفان، و اخلاق نمودار است. از جمله آثار اين عالم بزرگوار عبارتند از امام شناسى در 18 جلد، معادشناسى در 10 جلد، مهر تابان، روح مجرد و نيز نور ملكوت قرآن در 4 جلد.
اين عالم فرزانه سر انجام در 17 تير 1374 ش برابر با 9 صفر 1416 ق در 69 سالگى دار فانى را وداع گفت و پس از تشييعى با شكوه در صحن مطهر حضرت امام رضا(عليه السلام)مدفون گرديد.

21 تير

قيام خونين مسجد گوهر شاد مشهد عليه كشف حجاب (1314 ش)
پس از آن كه زمزمه شوم نقشه ننگين رضاخانى جهت به تاراج دادن ارزش هاى دينى در قالب كشف حجاب به مردم رسيد، اعتراضات سراسرى، كشور را فرا گرفت. در اين ميان يكى از علماى مشهد در شوراى مجتهدان شهر، به عنوان نماينده معرفى شد، تا با رضا خان مذاكره كند ولى به محض رسيدن به تهران، به دستور رضا خان بازداشت و در رى ممنوع الملاقات گرديد. مردم كه در مسجد گوهر شاد مشهد به اين امر اعتراض داشتند، با سخنرانى وعاظ، شورى چند برابر يافته و خواهان مراجعت آن عالم شدند. در ادامه اعتراضات در روز شنبه 21 تير ماه 1314، در مسجد گوهر شاد، شعارهاى ضد سلطنت و ضد حجاب زدايى داده شد و مسجد، يكپارچه سرود مقاومت سر مى داد. قواى دولتى كه مقاومت مردم را ديدند به دستور رضا خان به اجتماع آنان يورش برده و در كشتارى خونين و وحشيانه بين 2 تا 5 هزار نفر را كشتند. كاميون هاى بسيارى، اجساد مبارزين را كه جز سلاح ايمان و شهادت، سلاح ديگرى نداشتند جا به جا كردند. به گفته شاهدان عينى، ماموران دولتى، شهدا و زخمى ها را به وسيله 56 كاميون منتقل كرده و در خندق هايى كه در اطراف مشهد پيش بينى شده بود دفن نمودند. بدين ترتيب، اين فاجعه هولناك پايان يافت ولى ياد حماسه خونين اين نهضت اسلامى و برخاسته از باورهاى ارزشى مردم، براى هميشه در تاريخ مبارزات اسلامى ملت ما باقى ماند. برخى، اين حادثه را در 31 مرداد ذكر كرده اند.

27 تير

ارتحال فقيه جليل آيت الله «سيد رضا بهاء الدينى» (1376 ش)
آيت الله سيد رضا بهاء الدينى در 9 فروردين 1287 ش برابربا عيد غدير 1327 ق در قم به دنيا آمد وى از 19 سالگى در حوزه درس آيت الله شيخ عبدالكريم حائرى يزدى شركت جست و مورد لطف استاد قرار گرفت. آيت الله بهاء الدينى پس از رحلت استاد، در درس حضرات آيات: سيد صدرالدين صدر، سيد محمد حجت كوه كمره اى، سيد محمد تقى خوانسارى و سيد حسين بروجردى حاضر شد و در 25 سالگى اجازه اجتهاد گرفت. ايشان همزمان با پشت سر گذاردن دروس سطح و ورود به درس خارج، خود تدريس سطوح را آغاز كرد و پس از كسب مدارج بالاتر، حلقه درس خارج خود را تشكيل داد. ايشان از آن پس به مدت بيش از پنجاه سال، به تدريس و تربيت طلاب در حوزه علميه قم مشغول شد و تنها در اواخر عمر به دليل كسالت و بيمارى، از آن باز ماند. آيت الله بهاء الدينى، از نمونه هاى روحانيان زاهد و عامل بود; به نماز شب و رعايت جزئيات مسائل اخلاقى پايبندى بسيار داشت و از علاقمندان عالمان آزاده به شمار مى رفت. ايشان شيفته كسانى همچون آيت الله سيد حسن مدرس بود و حتى با حالت بيمارى نيز زيارت قبر او در كاشمر را از ياد نمى برد. اين عارف سترگ، در تحمل مصائب و سختى ها صبور بود و به خواندن قرآن و ادعيه شوق فراوان داشت. به دفاع از حريم ايران اسلامى اهميت فوق العاده مى داد و به همين خاطر، على رغم كهولت سن و رنج بيمارى، چندين بار در زمان جنگ در جبهه ها حضور يافت و با نفس رحمانى خود روحيه بخش رزمندگان اسلام گرديد. همچنين كتاب هاى سلوك معنوى و نردبان آسمان از جمله آثار ايشان مى باشند. در اواخر عمر معظم له، سمينارى براى بزرگداشت شخصيت عرفانى، اخلاقى و علمى آيت الله سيد رضا بهاء الدينى بر پا شد و در آن، از اين عالم بزرگ تجليل به عمل آمد. سر انجام اين فقيه عارف پس از 89 سال زندگى زاهدانه، در بيست و هفتم تير ماه 1376 ش برابر با دوازدهم ربيع الاول 1418 ق در قم درگذشت و در مسجد بالاسر حضرت معصومه(عليها السلام) به خاك سپرده شد.

28 تير

ارتحال عالم آگاه و روحانى مبارز آيت الله «محمد حسين كاشف الغطاء» (1334 ش)
آيت الله محمد حسين كاشف الغطاء در حدود سال 1255 ش (1294 ق) در خانواده اى اهل علم و فضيلت در نجف اشرف به دنيا آمد. در نوجوانى، مقدمات علوم را فرا گرفت و سپس در محضر استادان بزرگى همچون آخوند خراسانى، سيد محمد كاظم يزدى و ميرزا حسين نورى به تلمذ نشست. ايشان مدارج علمى را به سرعت پيمود و پس از وفات علامه يزدى، مرجع تقليد عده زيادى از مردم گرديد. آيت الله كاشف الغطاء در طور عمر پر بركت خود با تشكيل جلسات متعدد به تربيت طلاب علوم دينى مبادرت مىورزيد.
او همچنين به منظور نشر معارف اسلامى به برخى از كشورهاى اسلامى سفر كرد و در دانشگاه ها و مراكز علمى مصر، ايران و فلسطين به سخنرانى پرداخت. اين عالم گرانقدر، شركت در امر سياسى و توجه به مسائل مربوط به حكومت را از واجبات مى دانست. از اين رو در جنبش ملى عراق، نقش بسزايى داشت. او با آغاز جنگ جهانى اول، در جهاد آزادى بخش مردم عراق عليه نيروهاى اشغالگر انگليسى، فعالانه شركت كرد آيت الله كاشف الغطاء با وجود مسؤوليت هاى متعدد و فعاليت هاى گسترده اجتماعى و سياسى، آثار علمى و ادبى بسيارى از خود به يادگار گذاشته كه از بين آنها مى توان به تحرير المجله در 5 جلد، المراجعات الريحانيه در 2 جلد، حواشى عين الحيات، السياسه الحسينيه و ديوان شعر اشاره نمود. اين مرجع آگاه وفقيه مبارز سر انجام در 28 تير ماه 1334 ش برابر با 18 ذى قعهد 1373 ق در 77 سالگى در نزديكى كرمانشاه بدرود حيات گفت و پيكر مطهرش پس از تشييعى با شكوه، در نجف اشرف مدفون شد.

8 مرداد

رحلت آيت الله «شهاب الدين اشراقى» داماد مكرم حضرت امام خمينى (1360 ش)
آيت الله شيخ شهاب الدين اشراقى، در سال 1302 ش (1342 ق) در شهرستان قم به دنيا آمد. وى پس از گذراندن دروس مقدماتى و سطح نزد پدرش، به محفل درس خارج استادان نامدارى همچون سيد محمد محقق داماد، سيد حسين طباطبايى بروجردى و حضرت امام خمينى حاضر شد و به مقام والاى اجتهاد دست يافت. وى همچنين به زبان فرانسه تسلط داشت. آيت الله اشراقى در طول حدود دوازده سال شاگردى در محضر حضرت امام خمينى، مورد توجه خاص استاد قرار گرفت و به شرف دامادى ايشان نائل آمد. ايشان در سال هاى تبعيد حضرت امام در نجف و پاريس در كنار آن قائد عظيم الشأن حضور داشت و ياور امام بود همچنين پس از انقلاب، در مدت اقامت حضرت امام در قم، به صورت غير رسمى مسؤوليت دفترامام و رسيدگى به امور مراجعين را بر عهده داشت. برخى آثار اين فقيه جليل عبارتند از: تفسير قرآن در 20 جلد با نام سخن حق، چهره هاى درخشان و شرح بر عروة الوثقى، آيت الله شهاب الدين اشراقى سرانجام در اول مرداد 1360 ش دچار سكته شد و يك هفته بعد در 58 سالگى درگذشت و در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(عليها السلام) مدفون گرديد.

8 مرداد

روز بزرگداشت عارف شهيد «شيخ شهاب الدين سهروردى» معروف به «شيخ اشراق»
ابو الفتوح يحيى بن حبش ابن اميرك سهروردى، حكيم، متكلم، اديب و فيلسوف شهير، معروف به شيخ اشراق، در سال 549 ق در سهرورد در حوالى زنجان به دنيا آمد. وى پس از آن كه حكمت و اصول فقه را فرا گرفت در علوم حكمت و فلسفه سر آمد همگان شد و بر اثر تيز هوشى، قوت حافظه و نيك انديشى، در بسيارى از علوم زمان به استادى دست يافت. سهروردى چون در بسيارى از موارد، بر خلاف راى قدما سخن گفته و از حكمت ايرانى واصطلاحات دين زردشتى استفاده كرده بود، متعصبان او را به الحاد و بى دينى متهم نموده و با نظر علماى حلب، فرمان به قتل او دادند. تا اينكه سر انجام وى را در سال 587 ق در 38 سالگى به قتل رساندند سهروردى آثار متعددى به فارسى و عربى دارد كه منطق التلويحات، المقاومات، حكمة الاشراق به عربى و روزى با جماعت صوفيان، عقل سرخ و پرتو نامه به فارسى از آن جمله اند. سهروردى، حكمت اشراق را احيا نمود و آن را به كمال رسانيد. در حكمت اشراق، سير و سلوك تنها زاده فكر نيست، بلكه بر اثر رياضت و راهنمايى ذوق حاصل شده است. ملا صدراى شيرازى و حاج ملا هادى سبزوارى از عقايد سهروردى بهره بردند و از آن در ارايه و تبيين حكمت متعاليه استفاده كرده اند.

11 مرداد

شهادت آيت الله «شيخ فضل الله نورى» به دست ايادى وابسته به استعمار در تهران (1288 ش)
حاج شيخ فضل الله كجورى معروف به نورى فرزند ملا عباس در سوم دى ماه 1223 شمسى برابر با دوم ذيحجه 1259 قمرى متولد گرديد. پس از تحصيلات مقدماتى، به عراق رفت و از محضر درس ميرزاى بزرگ شيرازى و ميرزا حبيب الله رشتى استفاده كرد. شيخ فضل الله در طى ساليان متمادى حضور در درس استادان زمان به مجتهدى برجسته و فقيهى نامدار تبديل شد و پس از چندى در سال 1264 ق با اشاره ميرزاى شيرازى براى هدايت و پيشوايى جامعه ايران، راهى تهران گرديد. وى در تهران به اقامه جماعت و تأليف و تدريس علوم اسلامى و حوزوى پرداخت و بر اثر مهارت در فقه و اصول و ساير علوم اسلامى به زودى مورد استقبال طلاب و روحانيون قرار گرفت در اين ميان فضلاى برجسته اى تربيت يافتند كه حاج شيخ عبدالكريم حائرى يزدى، حاج آقا حسين قمى، علامه محمد قزوينى و.... از آن مله اند. او در كنار فعاليت هاى علمى، به فعاليت هاى سياسى هم مى پرداخت و به شدت با تز جدايى دين از سياست مخالفت ورزيد. شيخ در اوايل مشروطيت از پيشگامان و مجاهدان اين نهضت بود و دوشادوش سيد عبدالله بهبهانى و سيد محمد طباطبايى به مبارزه پرداخت. شيخ فضل الله نورى در جريان تدوين قانون اساسى پيشنهادهايى به مجلس داد. ذكر مذهب جعفرى به عنوان مذهب رسمى كشور و اصل نظارت فقها بر قوانين مجلس شوراى ملى از جمله اين پيشنهادها بود گر چه مورد مخالفت نمايندگان قرار گرفت ولى از هوشيارى و شم سياسى او حكايت داشت. وليكن پس از چندى پى برد كه دست هاى پليد و پنهانى به قصد پايمال كردن خون هاى ريخته شده در راه اين نهضت پيدا شدند و مشروطه را نه به معناى حكومتى كه مشروط به رعايت حدود و قوانين الهى باشد، بلكه به معناى رژيمى كه مردم در مقابل آن مشروط به سكوت باشند و قوانين غربى در آن به اجرا درآيد مى خواهند. لذا مخالفت خويش را از مشروطه غير مشروعه اعلام كرد و به تمام بلاد و ولايات تلگراف زد و مشروطه را حرام دانست. سر انجام جناح مقابل در يك دادگاه به ظاهر ملى او را محكوم به اعدام كردند. ايشان در برابر دعوت سفارت روس براى پناهندگى هر گز زير بار اين ذلت نرفت و شهادت در راه خدا را پذيرا شد. سر انجام شيخ فضل الله نورى را كه خود از بنيانگذاران نهضت مشروطه در ايران بود. در 11 مرداد 1288 شمسى برابر با سيزدهم رجب 1327 ق، مصادف با سالروز ولادت امام على به چوبه دار كشيده و در ميدان توپخانه تهران به شهادت رساندند. پيكر شيخ در ابتدا پس از اهانت هاى فراوانى كه به آن روا داشتند، توسط خانواده و دوستان در محل امنى در تهران مدفون شد. اما پس از گذشت 18 ماه، جنازه شيخ را به طور مخفيانه و در حالى كه هنوز سالم و تازه بود به قم منتقل كردند و در يكى از حجره هاى شمالى صحن حرم مطهر حضرت معصومه به خاك سپردند.

11 مرداد

انتقال امام خمينى از پادگان عشرت آباد به داووديه (1342 ش)
با دستگيرى حضرت امام خمينى(قدس سره) و سركوب قيام پانزده خرداد 1342، امام را در ابتدا به باشگاه افسران بردند اما ساعاتى بعد به پادگان قصر و در چهارم تير ماه 42 به پادگان عشرت آباد منتقل نمودند. پس از مدتى و برقرارى آرامش ظاهرى، براى آنكه بهانه در زندان ماندن امام از مردم گرفته شود و خشم ها فروكش كند و نيز امكان حضور دائمى امام در جامعه سلب گردد، رژيم پهلوى تصميم گرفت با انتقال امام از زندان ضمن در حصر گذاشتن ايشان در محلى تحت اختيار ساواك، آن حضرت را دور از دسترس مردم قرار دهد. بر اين اساس، رييس ساواك به ديدار آن حضرت رفت و ضمن اعلام خبر آزادى ايشان، از امام خواست تا در سياست دخالت نكنند. پاسخ امام كوتاه و گويا بود ايشان فرمودند: «ما در سياستى كه شما (به عنوان نيرنگ و دروغ و تزوير) معنا مى كنيد، از اول دخالت نداشته ايم» در هر حال در يازدهم مرداد 1342، حضرت امام پس از حدود 57 روز زندان، به منزلى در داووديه تهران منتقل شدند. اگر چه قصد رژيم از انجام اين عمل، كنترل بيشتر بر روى امام در نقطه اى خارج از زندان بود، اما مردم بلافاصله پس از اطلاع، بدون ترس و واهمه از تعقيب و دستگيرى ماموران ساواك، سيل آسا روانه منزل امام شدند. يك روزپس از انتقال امام به داووديه، روزنامه هاى كشورى خبرى را به دستور ساواك منتشر كردند تا در نظر مردم چنين وانمود كنند كه انتقال امام از زندان به محل جديد، به دليل تفاهمى بوده كه ميان ايشان و مقامات انتظامى به وجود آمده است. اما اين توطئه به زودى با انتشار اعلاميه هايى توسط مراجع و علما افشا گرديد و بطلان آن آشكار شد. حضرت امام خمينى تا فروردين سال بعد به مدت هشت ماه در اين منزل سكونت داشتند و در 18 فروردين 1343 آزاد شدند. حوادث بعدى سر انجام به نحوى به وقوع پيوست كه زمينه هاى اعتراض شديد آن حضرت به كاپيتولاسيون را در آبان 1343 به وجود آورد و در نهايت، رژيم براى اينكه امام به كلى از كشور به دور باشد، ايشان را در 13 آبان 1343 به تركيه تبعيد كرد.

17 مرداد

درگذشت مرجع تقليد آيت الله العظمى «سيد محمد هادى ميلانى» در مشهد مقدس (1354 ش)
آيت الله العظمى سيد محمد هادى ميلانى در سال 1274 (1313 ق) در نجف اشرف متولد گرديد. ايشان پس از گذراندن مراحل مقدماتى علوم اسلامى، از محضر فقيهان نامدارى چون ميرزاى نائينى، آقا ضياء عراقى، محمد حسين غروى اصفهانى و شيخ الشريعه اصفهانى بهره برد و پس از دريافت درجه اجتهاد به تدريس روى آورد. جلسات درس ايشان در حوزه نجف، بسيار باشكوه بود و شاگردان فروانى در آن تربيت شدند. حضرات آيات: حسين وحيد خراسانى، محمد تقى جعفرى، سيد عباس صدر، مهدى نوقانى و كاظم مدير شانه چى و ده ها عالم فاضل از محضر درس آيت الله ميلانى، استفاده كردند. وى پس از سال ها اقامت در عتبات، در سال 1334 ش وارد شهر مقدس مشهد گرديد و به حوزه علميه مشهد، رونقى دوباره داد، ايشان در كنار تدريس، تاليف و نيز ارشاد مردم، از همراهى نهضت اسلامى به رهبرى امام خمينى غافل نبود و حضورى مؤثر داشت. سر انجام اين فقيه جليل و مرجع عالى قدر در 17 مرداد سال 1354 ش مطابق با آخرين روز از ماه رجب سال 1395 ق در 82 سالگى در مشهد مقدس درگذشت و در حرم مطهر رضوى به خاك سپرده شد.

17 مرداد

ارتحال آيت الله العظمى «سيد ابو القاسم خويى» زعيم بزرگ حوزه علميه نجف اشرف (1371 ش)
آيت الله العظمى سيد ابو القاسم خويى در سال 1278 ش (1317 ق) در شهرستان خوى به دنيا آمد. ايشان پس از تحصيل برخى مقدمات در زادگاه خود، راهى نجف اشرف گرديد و از محضر آيات عظام: شيخ الشريعه اصفهانى، ميرزاى نايينى، ضياء الدين عراقى، محمد حسين غروى اصفهانى، محمد جواد بلاغى و سيد محمد حسين باد كوبه اى استفاده كرد در حدود 30 سالگى آيت الله خويى، بسيارى از علماى زمان به اجتهاد ايشان گواهى دادند و از اين زمان بود كه حلقه درس خارج وى تشكيل شد و بيش از شصت سال ادامه يافت. در طول اين مدت طولانى هزاران شاگرد در محضر پر فيض اين عالم ربانى پرورش يافتند كه هر يك به عنوان مرجعى در سراسر سرزمين هاى اسلامى منتشر شده اند كه حضرات آيات: حسين وحيد خراسانى، ميرزا جواد تبريزى، سيد عباس خاتم يزدى، سيد محمد حسين فضل الله، سيد عبدالاعلى سبزوارى، سيد على حسينى سيستانى، سيد محمد باقر صدر و محمد تقى جعفرى از آن جمله اند. همچنى از اين عالم ربانى آثار فراوانى به يادگار مانده است كه مى توان به معجم رجال و الحديث در علم رجال در 23 جلد، مصباح الفقاهه و تكمه منهاج الصادقين اشاره كرد. آيت الله خويى در اواخر عمر به علت رهبرى مردم در مبارزه با رژيم خونخوار بعث عراق به كوفه تبعيد شد تا اينكه سر انجام در 17 مرداد 1371 ش برابر با 8 صفر 1413 ق در 94 سالگى در گذشت. پيكر پاك اين عالم بزرگ در مراسمى خفقان بار و بدون حضور مردم، در مسجد الخضراء محل تدريس ايشان در نجف اشرف، به خاك سپرده شد.

19 مرداد

برگزارى كنگره بزرگداشت يكصدمين سال رحلت «آخوند ملا حسينقلى همدانى» (1372 ش)
ملا حسينقلى همدانى، فقيه، عابد، عارف و از بزرگان عرفاى اهل طريقت و رسيدگان سير و سلوك در سال 1239 ق در يكى از روستاهاى اطراف همدان به دنيا آمد. كودكى را به شبانى گذراند و سپس در تهران در حوزه شيخ عبدالحسين تهرانى معروف به شيخ العراقين در رشته معقول درس خواند. او سپس در سبزوار و نجف از محضر عالمان نامدارى همچون ملاهادى سبزوارى و شيخ مرتضى انصارى حكمت و فلسفه و فقه و اصول را فرا گرفت و در محضر درس اخلاق و عرفان آقا سيد على شوشترى حاضر شد. شيخ محمد بهارى، ميرزا جواد ملكى تبريزى، سيد حسن صدر و سيد جمال الدين اسد آبادى از جمله شاگردان اين شخصيت برجسته دينى مى باشند. همچنين نامه ها و منشات در آداب سلوك، مناجات ها و تقريرات شيخ انصارى، از جمله آثار ملا حسينقلى همدانى هستند. سر انجام اين عالم بزرگوار و عارف بالله در سال 1272 ش برابر با 1311 ق در هفتاد و دو سالگى در كربلاى معلى به ديدار معود شتافت و در همان شهر به خاك سپرده شد.

24 مرداد

ارتحال علامه «ميرزا محمد حسين نايينى» استاد گرانقدر حوزه علميه نجف اشرف (1315 ش)
حاج ميرزا محمد حسين نايينى نجفى مشهور به ميرزاى نائينى ملقب به شيخ الاسلام، فقيه امامى، مرجع تقليد، اصولى، حكيم و اديب در سال 1239 ش (1276 ق) در نائين متولد شد. در اصفهان نزد ميرزا محمد باقر نجفى، حكيم جهانير خان قشقايى و ابو المعالى كلباسى كسب علم نمود، سپس به عتبات رفت و در سامرا نزد ميرزاى بزرگ شيرازى و سيد محمد فشاركى و سپس در كربلا نزد سيد اسماعيل صدر و در نجف نزد آخوند خراسانى سال ها تحصيل نمود. ميرزاى نايينى از آن پس خود در شمار مدرسان تراز اول حوزه علميه نجف درآمد و حلقه درس خود را تشكيل داد كه در اين ميان حضرات آيات عظام: سيد محسن حكيم، سيد محمود حسينى شاهرودى، سيد جمال الدين گلپايگانى، سيد محمد: حجت كوه كمره اى، سيد محمد هادى ميلانى، شيخ محمد تقى آملى، سيد ابو القاسم خويى، علامه طباطبايى ميرزا هاشم آملى و دهها فاضل وفقيه بزرگوار، خوشه چين معارف آن استاد بزرگ و زعيم حوزه علميه نجف اشرف بودند. در عصر ميرزا، انقلابى مردمى به منظور مهار استبداد و تحصيل استقلال و امنيت به رهبرى عالمان دينى در ايران انجام شد كه به نهضت مشروطه معروف گرديد. دراين ميان ميرزاى نايينى به همراه آخوند خراسانى نقش مؤثرى را در پيروزى آن ايفا كرد. ايشان در بحران انقلاب مشروطه، كتاب تنبيه الامة را نگاشت و در آن حاكميت اسلام ناب را با دليل و برهان قاطع اثبات كرد. ميرزاى نايينى همچنين در پس استيلاى انگلستان بر عراق، انتخاب هر حاكم كافر بر كشور ملمان عراق را حرام دانست و موجب شورش مردمى عليه استعمال گرديد. از اين رو، استعمار پير زمينه تبعيد مراجعى همچون ميرزاى نايينى و سيد ابو الحسن اصفهانى و... را به ايران تدارك ديد. اين امر در نهايت در اثر فشار مردم و علما، با عذر خواهى پادشاه عراق و بازگرداندن محترمانه علما به عراق پايان يافت. سر انجام ميرزاى بزرگ نايينى، پس از عمرى تلاش و مجاهده در 24 مرداد 1315 ش برابر با 26 جمادى الاول 1355 ق در حدود 80 سالگى به ديدار معبود شتافت و پس از تشييعى باشكوه، در جوار بارگاه مطهر امام على(عليه السلام) به خاك سپرده شد.

25 مرداد

رحلت آيت الله سيد عبدالاعلى موسوى سبزوارى زعيم حوزه علميه نجف (1372 ش)
آيت الله سيد عبدالاعلى موسوى سبزوارى در سال 1290 ش در سبزوار ديده به جهان گشود. وى پس از گذراندن دروس مقدماتى در زادگاهش، در چهارده سالگى راهى مشهد شد و سطوح عالى فقه واصول را از استادان زمان آموخت. پس از مدتى، براى ادامه تحصيل راهى نجف اشرف شد. وى در آن شهر در محضر پر فيض حضرات آيات: سيد ابو الحسن اصفهانى، ميرزاى نائينى، آقا ضياء الدين عراقى، شيخ محمد حسين غروى اصفهانى، شيخ محمد جواد بلاغى و سيد حسين حكيم بادكوبه اى، مبانى فقه، اصول تفسير، علوم قرآنى، كلام، حكمت و فلسفه خود را تكميل نمود. آيت الله سبزوارى در 36 سالگى در حالى كه از بيشتر مراجع بزرگ عصر، اجازه هاى متعدد روايى و اجتهادى داشت، بر كرسى تدريس خارج فقه و اصول تكيه زد و در مدت قريب به نيم قرن، به عنوان يكى از برترين مدرسان حوزه بزرگ نجف، مطرح بود. جلسات تدريس ايشان در فقه، اصول تفسير، حديث، رجال و درايه، دانشورانى را پروراند كه بعدها از مدرسان حوزه هاى علميه قم و نجف به شمار مى رفتند.
آيت الله سبزوارى از انقلاب اسلامى و رهبرى آن، حضرت امام خمينى كمال حمايت و پشتيبانى را مى نمود و به هنگام همه پرسى نظام جمهورى اسلامى، پيامى مبنى بر حمايت از آن صادر نمود. برخى از تاليفات گرانقدر اين فقيه وارسته كه بيش از هفتاد جلد مى باشند. عبارتند از: مواهب الرحمن فى تفسير القرآن در 20 جلد. مهذب الاحكام فى بيان الحلال و الحرام در فقه استدلالى در 30 جلد، تهذيب الاصول در 2 جلد، لباب المعارف در علم كلام در 2 جلد و حاشيه بر اسفار و شرح منظومه. سر انجام آن مرجع بزرگ، در حالى كه از يك سال قبل، زعامت حوزه نجف را پس از آيت الله سيد ابو القاسم خويى بر عهده داشت در 25 مرداد 1372 ش در 82 سالگى بدرود حيات گفت و در نجف به خاك سپرده شد.

30 مرداد

آتش سوزى «مسجد الاقصى» قبله اول مسلمانان توسط رژيم صهيونيستى اسراييل (1348 ش)
در سى ام مرداد 1348 ش، در مسجد الاقصى، اولين قبله مسلمين و يكى از مقدس ترين معابد مورد احترام اديان آسمانى، توسط اشغالگران صهيونيست به آتش كشيده شد. ستون هاى آتش و دود تا ارتفاع صدها مترى به آسمان برخاست. در قسمت جنوب شرقى در حدود دويست متر مربع از سقف مسجد كاملا منهدم گرديد و گنبد مسجد در پنج نقطه سوخت. همچنين يكى از آثار متبرك مسجد و يك منبر مخصوص كه هشتصد سال سابقه داشت نيز كاملا از بين رفت. اين جنايت دردناك، بازتاب تند و موج خروشانى در جهان اسلام به وجود آورد; آتش خشم مبارزان نهضت اسلامى ايران را برافروخته كرد و رژيم شاه را كه هميار اسراييل بود، دچار بحران جدى نمود. تلاش روزنامه هاى ايران كه دست ساواك را در پشت سر داشتند، به منظور فرو نشاندن خشم ملت مسلمان ايران بى نتيجه ماند. در نهايت محمد رضا پهلوى پس از اين حادثه ناگزير شد تا براى كاستن از خشم عمومى، مزورانه، بيانيه اى منتشر سازد و اظهار داغدارى كند در حالى كه وى پس از مدتى كه در اجلاس سران كشورهاى اسلامى سخنرانى مى كرد. از مسجد الاقصى نامى نبرد. حضرت امام خمينى(قدس سره) آتش زدن مسجد الاقصى و كنفرانس اسلامى را به شدت محكوم كردند. كنفرانس را متهم نمودند كه تلاش دارد جنايت صهيونيزم را در اين حادثه لوث كند.

30 مرداد

روز بزرگداشت دانشمند شهير «علامه محمد باقر مجلسى» صاحب كتاب عظيم بحار الانوار»
علامه محمد باقر مجلسى در سال 1037 ق در اصفهان به دنيا آمد. پدرش مولا محمد تقى مجلسى از شاگردان بزرگ شيخ بهاى بود و در علوم اسلامى از سرآمدان روزگار خود به شمار مى رفت. علامه محمد باقر مجلسى درس و بحث را از چهار سالگى از فليسوف و دانشمند بزرگ اسلام، ملا صدراى شيرازى اجازه روايت گرفت. از آن پس در حضور استادانى چون: علامه شوشترى، ميرزاى جزايرى، ملا محسن فيض كاشانى، ملا صالح مازندرانى و شيخ حر عاملى زانوى ادب زد و به مقامات عالى علمى رسيد. سپس به تدريس روى آورد و شاگردان بى شمارى از مكتبش استفاده كردند. علامه مجلسى در اين حال با خود چنين انديشيد كه بايد گوهرهاى گردان بهاى اهل بيت راكه جمع آورى كرده است در قالبى زيبا به نام بحار الانوار بگنجاند تا نه تنها طلاب، بلكه تمام علاقه مندان بتوانند به سوى قبله دل ها يعنى كلام اهل بيت هدايت شوند. از اين روى دست به كارى عظيم زد و شروع به نگارش اين دايرة المعارف بزرگ تشيع نمود. كتاب عظيم بحار الانوار حاوى احاديث ارزشمند اهل بيت در يكصد و ده جلد بزرگترين و ماندگارترين اثر اين محدث كبير شيعه به شمار مى رود. همچنين حق اليقين، عين الحياة، مشكوة الانوار به فارسى و شرح اربعين، مراة العقول و رسالة فى الاوزان به عربى از ديگر آثار اين علامه سترگ مى باشند. سر انجام علامه محمد باقر مجلسى اين رادمرد علم وعمل در 27 رمضان سال 1111 ق در 74 سالگى درگذشت و در جوار پدر علامه اش در كنار مسجد جامع اصفهان، مدفون شد.

5 شهريور

روز بزرگداشت و تولد «محمد بن زكرياى رازى» دانشمند نامدار جهان اسلام (244 ش)
محمد بن زكرياى رازى در سال 251 هجرى قمرى در شهر رى متولد شد. در اوان جوانى به فراگيرى علم كيميا و شيمى پرداخت و در اثر بخار و دود ناشى از زرگرى، چشم هايش ورم كرد و براى معالجه، نزد طبيبى رفت. آن طبيب پانصد اشرفى طلا به عنوان حق معالجه از او گرفت و به رازى گفت: كيميا همين است نه عمليات تو. محمد بن زكريا، از آن پس ترك كيميا گرى كرد، و در سن چهل سالگى به تحصيل طب پرداخت تا آن كه مرجع تمامى اطباى زمان خود شد. شهرت او در ميان همگان به حدى رسيد كه عرب ها او را طبيب المسلمين و به مناسبت اين كه كتاب هاى او به زبان عربى است، جالينوس العرب، خوانده اند. رازى بعدها به سرپرستى بيمارستان هاى معروف عصر خود از قبيل بيمارستان بغداد و رى برگزيده شد. همچنين كشف الكل از جمله نتايج تحقيقات او در كيميا بوده است. براى محمد بن زكرياى رازى، 56 كتاب در طب، 33 كتاب در علوم طبيعى، 17 كتاب در فلسفه، 14 كتاب در الهيات، 22 كتاب در كيميا و ده ها اثر ديگر در علوم مختلف ذكر كرده اند كه تا 184 عنوان بر شمرده شده است. سر انجام اين دانشمند بزرگ مسلمان در 60 سالگى جان به جان آفرين تسليم كرد و در رى مدفون گشت.
سالروز تولد اين پزشك شهير مسلمان و ايرانى، برابر با پنجم شهريور در جمهورى اسلامى ايران به عنوان روز بزرگداشت اين شخصيت برجسته علمى نامگذارى شده است.

6 شهريور

ارتحال عالم مجاهد و مرجع استكبار ستيز شيعه آيت الله «محمد تقى حائرى شيرازى» (1299 ش)
آيت الله ميرزا محمد تقى گلشن حائرى شيرازى در حدود سال 1232 ش (1270 ق) در شيراز و در خاندانى صالح به دنيا آمد. او پس از طى دوران كودكى، به همراه پدر راهى كربلا شد و پس از اتمام مقدمات و سطوح، در درس ميرزاى بزرگ شيرازى در سامرا شركت كرد. آيت الله شيرازى پس از چندى در شمار فاضل ترين شاگردان ميرزاى بزرگ قرار گرفت و خود نيز به تدريس پرداخت. پس از رحلت ميرزاى شيرازى، جمع زيادى از شاگردان وى، جذب حوزه درسى آيت الله محمد تقى شيرازى گرديدند و در همين ايام بود كه به ميرزاى دوم شهرت يافت. در اين ميان شاگردان فاضلى پرورش يافتند كه حضرات آيات شيخ عبدالكريم حائرى يزدى، شيخ آقا بزرگ تهرانى، سيد جمال الدين گلپايگانى، سيد شهاب الدين مرعشى نجفى، محمد على شاه آبادى و محمد جواد بلاغى نجفى از آن جمله اند. اواخر عمر ميرزاى دوم، با اشغال عراق توسط استعمار گران انگليسى مواجه گرديد. ايشان يكى از هورترين چهره هاى شناخته شده در علم و تقوى و غيرت و شهامت دينى، پرچمدار و رهبر انقلاب مسلمانان عليه اشغالگران انگليس بود. همزمان با تجاوز انگليسى ها به جنوب عراق، ميرزاى شيرازى با فتواى معروف خود، همگان را به قيام عليه نيروهاى انگليسى دعوت كرد و انقلاب معروف به 1920 در عراق شكل گرفت. پس از مدتى، انگليس مى خواست فردى مسيحى را بر عراق حاكم سازد كه اين امر با مخالفت ميرزاى شيرازى دوم و علماى ديگر قرار گرفت. ميرزا، به خوبى احساس مى كرد كه هدف دولت انگليس از درخواست پذيرش نماينده دولت بريتانيا به عنوان رييس حكومت عراق تسلط بر كشورهاى اسلامى است.
صدور فتواى ميرزا بار ديگر لرزه بر اركان حكومت استعمار پير افكند و دولت انگليس را به عقب نشينى از مواضع خود وادار نمود. حضور اين عالم مجاهد و فقيه آگاه براى انگليس بسيار خطر ناك بود. از اين رو، تصميم گرفتند كه او را به هر نحو ممكن از ميان بردارند. گويند كه وى با دسيسه يكى از عمال انگليسى ها مسموم شد و در ششم شهريور 1299 ش برابر با سيزدهم ذى حجه 1338 ق در 68 سالگى به لقاء الله پيوست. پيكر اين عالم ربانى پس از تشييعى با شكوه در صحن مطهر امام حسين به خاك سپرده شد.

7 شهريور

درگذشت فقيه و مرجع بزرگوار تقليد آيت الله «سيد محمد تقى خوانسارى» (1331 ش) آيت الله حاج سيد محمد تقى خوانسارى فرزند آقا اسد الله در سال 1267 ش (رمضان سال 1305 ق) در خوانسار و در خانواده اى كه به علم و فضل و ادب اشتهار داشت پا به عرصه وجود نهاد. وى پس از تحصيلات ابتدايى، در سن 17 سالگى جهت فراگيرى علوم اسلامى رهسپار نجف اشرف گرديد. آيت الله خوانسارى در اين حوزه، پس از طى مراحل سطوح، به محضر درس آخوند ملا محمد كاظم خراسانى، سيد محمد كاظم يزدى، ميرزاى نايينى و آقا ضياء الدين عراقى راه يافت و در حلقه شاگردان آن بزرگواران به مدارج والاى علمى و اخلاقى دست يافت. ايشان در جنگ جهانى اول همگان با ميرزا محمد تقى شيرازى و سيد ابو القاسم كاشانى در جنگ با استعمار بريتانيا شركت نمود و همچون رزمنده اى كار آزموده و شجاع با دشمن جنگيد. آيت الله خوانسارى پس از سقوط عراق، دستگير و به هند و چين تبعيد گرديد و چهار سال در اسارت و تبعيد به سر برد. پس از بازگشت به وطن، بنا به پيشنهاد حاج شيخ عبدالكريم حائرى يزدى، مؤسس حوزه علميه قم، به شهر قم آمده و ايشان را يارى نمود. اين عالم ربانى در طول عمر پر افتخار خويش دست به اقداماتى زد كه معروفترين آنها اقامه نماز سياسى ـ عبادى جمعه بود كه چندين سال برگزار مى گرديد. هم چنين اقامه نماز استسقاء در سال 1363 قمرى به امامت ايشان و با حضور انبوه مردم قم برگزار شد و با يارش باران رحمت، مردم از بلاى خشكسالى نجات يافتند. آيت الله سيد محمد تقى خوانسارى، پس از ارتحال آيت الله شيخ عبدالكريم حائرى يزدى، به همراه حضرات آيات، سيد صدر الدين صدر و سيد محمد حجت كوه كمره اى رياست مذهبى و مرجعيت و مديريت حوزه علميه قم را به عهده گرفته و نقش خود را به خوبى ايفاء نمود. از آيت الله خوانسارى در دوران خفقان بار پهلوى فتواهاى سرنوشت سازى صادر شده است كه فتواى ضرورى بودن حجاب پس از اعلام كشف حجاب توسط رضا خان، فتواى كمك به فلسطينيان و جنگ با صهيونيسم و نيز فتواى ملى شدن صنعت نفت از آن جمله اند. سر انجام اين عارف وارسته و فقيه پرهيزگار در هفتم شهريور 1331 ش برابر با هفتم ذى حجه 1371 ق در 64 سالگى در شهر همدان دار فانى را وداع گفت و پس از تشييعى با شكوه در حرم مطهر حضرت معصومه(عليها السلام) در كنار آيت الله حائرى يزدى به خاك سپرده شد.

7 شهريور

رحلت آيت الله «سيد شهاب الدين مرعشى نجفى» عالم رجالى و مرجع بزرگ تقليد شيعيان. (1369 ش)
آيت الله سيد شهاب الدين بن سيد محمود بن سيد الحكماء تبريزى مرعشى نجفى، فقيه اصولى و محدث رجالى در سال 1276 ش (1315 ق) در شهر نجف در خاندان پر سابقه و اهل علم «مرعشى» به دنيا آمد. تحصيلات ابتدايى و مقدمات علوم را نزد پدرش فرا گرفت و پس از طى سطوح در درس خارج فقه و اصول حضرات آيات: آقا ضياء الدين عراقى و شيخ احمد كاشف الغطاء و شمارى از استادان و مدرسان بر جسته حوزه نجف شركت كرد. ايت الله مرعشى در نجف، كربلا، كاظمين، سامرا، تهران و قم، نزد بيش از يكصد استاد زانوى ادب به زمين زد و در سايه پشتكار عالى و همت بلند به مدارج بالاى علمى و اخلاقى دست يافت. حافظه قوى، هوش سرشار و علاقه شديد به اهل بيت(عليهما السلام) از ايشان عالمى ساخت كه نه تنها در علوم دينى از جمله فقه و اصول به مرحله اجتهاد رسيده بود، بلكه در بسيارى از علوم حروف نيز مهارت بسيار داشت. آيت الله مرعشى نجفى مجتهدى بنام بود. به طورى كه بيش از 200 تن از علماى اسلامى اماميه و تعداد كثيرى از شخصيت هاى اهل سنت بر اجازه اجتهادش، مهر تأييد زده بودند. وى از فرق شيعه نيز اجازه نقل روايت داشت. ايشان در سن 27 سالگى پس از بازگشت به ايران، در قم رحل اقامت افكند و تا پايان عمر در همانجا به تدريس و تأليف مشغول گرديد. حاصل عمر پر بركت ايشان در حدود يكصد و پنجاه اثر نفيس علمى در زمينه هاى مختلف علمى است. در طول بيش از هفتاد سال تدريس اين عالم بزرگوار، شاگردان فاضلى پرورش يافتند كه هر كدام از آنها در شمار علما و مدرسين حوزه هاى علميه شيعه مى باشند كه حضرات آيات: سيد مصطفى خمينى، سيد محمود طالقانى، مرتضى مطهرى، سيد محمد بهشتى، شهاب الدين اشراقى، محمد مفتح، امام موسى صدر، ميرزا جواد تبريزى، شيخ حسين نورى همدانى، سيد رضا صدر، سيد مهدى روحانى و سيد مرتضى عسكرى از آن جمله اند از ديگر خدمات معظم له بناى كتابخانه، مسجد، مدارس، حسينيه ها و مراكز درمانى مى باشد. آيت الله مرعشى در طور نهضت اسلامى ايران به رهبرى امام خمينى همواره حامى و پشتيبان نهضت و رهبرى آن بود و بارها در حمايت از حضرت امام، اقدام نمود. پس از پيروزى انقلاب نيز، ايشان هماره از نظام اسلامى حمايت مى كرد و در مناسبت هاىمختلف، با ارسال پيام ها، به تقويت نظام مى پرداخت. سر انجام اين اسوه فضيلت و علم، در هفتم شهريور 1369 ش برابر هفتم صفر 1411 ق، در 96 سالگى دار فانى را وداع گفت و پس از تشييعى با شكوه، بر حسب وصيت معظم له، در راهروى ورودى كتابخانه اش به خاك سپرده شد.

10 شهريور

آغاز جنگ جهانى دوم (1318 ش)
جنگ جهانى دوم، آتشى بود كه شعله هاى آن قسمت هاى وسيعى از دنيا را به كام خود كشيد و هستى ميليون ها تن از مردم جهان را نابود كرد. اين جنگ با حمله آلمان به لهستان و كشورهاى همسايه آغاز شد و پس از مدتى به مناطق ديگر اروپا گسترش يافت. نيمه اول جنگ، با پيروزى آلمان و متحدانش همراه بود ولى دو سال آخر جنگ، دوره افول و سقوط آلمان بود. سر انجام با تسخير آلمان توسط قواى متفق و بمباران اتمى ژاپن، اين جنگ به پايان رسيد. بسيارى از اثرات جنگ جهانى دوم چون افزايش قدرت دولت ها تلفات سنگين و نيز پيشرفت تكنولوژى، مانند جنگ جهانى اول بود. اين جنگ سر انجام پس از نزديك به شش سال در اوت 1945 به پايان رسيد و در حدود چهل ميليون كشته بر جاى گذاشت. از نتايج پايدار پس از جنگ جهانى دوم مى توان به ايجاد سازمان ملل و شروع جنگ سرد اشاره كرد.

15 شهريور

رحلت آيت الله «سيد محمود شاهرودى» زعيم بزرگوار حوزه علميه نجف اشرف (1353 ش)
آيت الله سيد محمود شاهرودى در حدود سال 1362 ش (1301 ق) در روستايى از توابع شاهرود ولادت يافت. در ابتدا تحت تربيت پدرش سيد على بود تا آنكه به خراسان رفت و سپس در 27 سالگى به نجف اشرف عزيمت نمود. آيت الله شاهرودى در نجف از درس هاى خارج اصول آيات عظام آخوند خراسانى، آقا ضياء الدين عراقى و سيد ابو الحسن اصفهانى بهره برد و به مرتبه اجتهاد نائل آمد. اين فقيه بزرگوار سپس به تدريس روى آورد و در حدود 50 سال، خارج فقه و اصول را براى طلاب و فضلاى نجف اشرف تدريس نمود. پس از وفات آيت الله ابو الحسن اصفهانى جمع كثيرى از مردم، مقلد آيت الله شاهرودى شدند. اما پس از رحلت حضرات آيات بروجردى و حكيم، ايشان يكى از بزرگترين مراجع تقليد شيعيان شد. ايشان در جريان حمله مزدوران پهلوى به مدرسه فيضيه قم جنايات خونبار درباريان را محكوم كرد و در برابر آن موضع گيرى نمود. از اين فقيه وارسته آثار متعددى بر جاى مانده كه تقريرات بحث هاى آقا ضياء الدين عراقى و ميرزاى نايينى، حاشيه بر كتاب عروة الوثقى و ذخيرة المؤمنين و... از آن جمله است. از شاگردان ايشان مى توان از آيات عظام: حاج سيد محمد شاهرودى و شيخ جواد تبريزى، سيد مرتضى فيروز آبادى، سيد جعفر مروج شوشترى، شيخ محمد رضا رضوانى خمينى و... نام برد اين عالم بزرگوار سر انجام در 14 شهريور 1353 ش برابر با 18 شعبان 1395 ق در 91 سالگى در نجف وفات يافت و پس از تشييعى با شكوه، در كربلا مدفون گرديد.

19 شهريور

رحلت فقيه جليل، آيت الله «حاج شيد ضياء الدين آملى» (1361 ش)
آيت الله حاج شيخ ضياء الدين آملى در سال 1283 ش (1323 ق) در خانواده علم و فضيلت و تقوا در شهر تهران ديده به جهان گشود. خانواده ايشان از عالمان معتبر به شمار مى آمدند و پدر ايشان، آيت الله محمد تقى آملى، از فقها و فلاسفه بزرگ زمان خود بود. آيت الله ضياء الدين آملى از كودكى به همراه پدر راهى نجف اشرف شد و پس از طى دروس مقدمات و سطح در محفل درس خارج حضرات آيات: ميرزا محمد حسين نايينى، سيد ابو الحسن اصفهانى، آقا ضياء الدين عراقى، ميرزا ابو الحسن اصفهانى، آقاضياء الدين عراقى، ميرزا ابو الحسن مشكينى و شيخ محمد كاظم شيرازى جاى گرفت. ايشان داراى استعداد وافرى بود و تحصيلات خود را به نيكوترين وجه به پايان رساند به طورى كه پيش از سى سالگى به درجه اجتهاد نائل آمد. آيت الله آمولى در اين هنگام به دامادى آيت الله سيد حسين طباطبايى قمى، از علماى بزرگ زمان درآمد و از آن پس حلقه درس خود را در تهران و آمل تشكيل داد. ايشان سال هاى دراز به نمايندگى از آيت الله سيد محسن حكيم و آيت الله سيد حسين بروجردى در كشور مصر به سر برد تا به نشر معارف اهل بيت و حمايت از حوزه تشيع پرداخت. وى در مصر رهبرى و زعامت شيعيان آن سامان را بر عهده داشت و كرسى تدريس فقه جعفرى در دانشگاه الازهر مصر را تاسيس كرد. آيت الله ضياء الدين آملى در سال هاى بعد به دليل دشمنى حكومت وقت با شيعيان به تهران بازگشت و به ادامه فعاليت هاى مذهبى و دينى خود پرداخت. اين عالم وارسته، زهد و بى توجهى به زخارف دنيوى را سر لوحه اعمال خود قرار داده بود و به قرآن و احاديث اهل بيت(عليهما السلام) عشق مىورزيد به طورى كه در پنجاه سالگى تصميم به حفظ قرآن گرفت و پس از مدتى، اين كتاب آسمانى را از حفظ نمود.
آيت الله ضياء الدين آملى سر انجام در نوزدهم شهريور 1361 ش برابر با بيست و يكم ذى قعده 1402 ق در 78 سالگى در تهران درگذشت و در جوار حرم مطهر امام رضا(عليه السلام) در مشهد به خاك سپرده شد.

22 شهريور

برگزارى كنگره بزرگداشت «مقدس اردبيلى» در قم و اردبيل (1375 ش)
احمد بن محمد اردبيلى مشهور به مقدس اردبيلى در اوايل قرن دهم هجرى متولد شد. پس از گذراندن تحصيلات ابتدايى راهى نجف اشرف گرديد و از محضر عالمان آن ديار كسب فيض كرد. وى علم و عمل را وجهه همت خويش ساخته بود و در زهد و تقوا به درجه اى رسيد كه به «مقدس» شهرت يافت و در تحقيق و ژرف نگرى علمى به اندازه اى تبحر داشت كه «محقق» معروف شد ايشان مورد احترام خاص پادشاهان صفوى بود و با استفاده از اين ارتباط سعى در اصلاح مشكلات شيعيان مى نمود. تلاش مداوم در كسب علم و عمل و زهد و تقوا، ايشان را به زعامت حوزه دينى نجف اشرف سوق داد و حوزه نجف را گرمايى دوباره بخشيد در كنار اين حضور روحانى به تربيت شاگردان و تأليف كتب همت گماشت. بحر امناقب، حديقة الشيعه، و زبدة البيان فى آيات القرآن از جمله كتب ايشان مى باشد. همچنين كتاب مجمع الفايده و البرهان فى شرح ارشاد الاذهان از مقدس اردبيلى يكى از مشهورترين و عميق ترين دايرة المعارف هاى فقه استدلالى و يكى از مصادر و منابع گران سنگ فقه جعفرى است. مقدس اردبيلى بسيار متواضع بود و بر شاگردان خود بسيار احترام مى گذاشت.سر انجام اين استوانه علم و عمل و آفتاب فقاهت در ماه رجب سال 993 ق، پس از عمرى تلاش و كوشش خستگى ناپذير در راه دين و شريعت اسلام، در نجف اشرف، رخ در نقاب خاك كشيد و در حرم مطهر امام على(عليه السلام) به خاك سپرده شد.

24 شهريور

رحلت فيلسوف كبير و عالم نامدار شيعه، حكيم «جهانگير خان قشقايى» (1289 ش)
حكيم جهانگير خان قشقايى در سال 1208 ش (1243 ق) در يكى از روستاهاى اطراف شهرضا به دنيا آمد. وى در ابتدا مختصرى درس خواند و علاوه بر در پيش گرفتن شاهنامه خوانى، در نواختن تار استادى داشت. جهانگير خان كه در چهل سالگى براى تكميل هنر نوازندگى به اصفهان رفت. ناگهان شوق فراگيرى دانش در او بيدار شد و از زندگى ايلى دست كشيده در مدرسه صدر اصفهان به فراگيرى علوم دينى روى آورد. او در محضر استادانى همچون محمد رضا صهباى قمشه اى، ملا حسينعلى تويسركانى، ملا عبدالجواد حكيم خراسانى و شيخ محمد حسين نجفى و... به تلمذ نشست و ديرى نگذشت كه در حكمت، فلسفه، فقه، طب، رياضى و نجوم و... به استادى رسيد و در عرفان و اخلاق از سرآمدان روزگار خويش گرديد. حكيم جهانگير خان از آن پس به تدريس مشغول شد و در طول چهل سال شاگردان بسيارى از قبيل حضرات آيات: سيد حسين طباطبايى بروجردى، آقا ضياء الدين عراقى، سيد ابو الحسن اصفهانى، محمد على شاه آبادى، سيد حسن مدرس، حاج آقا رحيم ارباب، علامه محمد حسين فاضل تونى، سيد محمد كاظم عصار و ده ها حكيم و عالم فرزانه ديگر از محضرش كسب فيض كردند. جهانگير خان دانشمندى بود كه هم از علم و هم از اخلاق برخوردار بود سراسر زندگى خود را در تجرد و قناعت زيست و هرگز جامه ايلى را به جز در هنگام نماز از تن خويش بيرون نكرد. سر انجام اين حكيم وارسته و عارف و فيلسوف در بيست و چهارم شهريور 1289 ش برابر با سيزدهم رمضان 1328 ق در 83 سالگى رخ در نقاب خاك كشيد و در قبرستان تخت فولاد اصفهان مدفون شد.

3 مهر

رحلت فقيه بزرگ آيت الله «ميرزا ابو القاسم كبير قمى» (1313 ش)
آيت الله شيخ ابو القاسم كبير قمى در سال 1262 ش (1280 ق) متولد گرديد و پس از طى مقدمات و سطوح در قم، از وجود آيات عظام: ميرزا خليل تهرانى نجفى، آخوند ملا محمد كاظم خراسانى و سيد محمد كاظم يزدى در نجف و ميرزا محمد حسن آشتيانى در تهران بهره هاى وافر يافت. آيت الله قمى پس از آن از نظر علمى در مرتبه اى قرار گرفت كه برخى وى را بر آيت الله العظمى حائرى يزدى، مؤسس حوزه علميه قم ترجيح مى دادند. با اين حال ايشان فداكارى عجيبى نسبت به آيت الله حائرى از خود نشان مى داد، به گونه اى كه مى فرمود: نظر به منزل ايشان ثواب دارد.
شخصيت هاى برجسته اى همچون ايات عظام امام خمينى، سيد محمد رضا گلپايگانى، آخوند ملا على همدانى، سيد مصطفى صفايى خوانسارى و ده ها عالم فاضل ديگر از جمله شاگردان ايشان مى باشند، آيت الله كبير قمى سر انجام در سوم مهر 1313 ش برابر با پانزدهم جمادى الثانى 1353 ق در 73 سالگى به رحمت ايزدى پيوست و در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(عليها السلام) مدفون گرديد.

13 مهر

انتقال حضرت امام خمينى(قدس سره) از تركيه به عراق (1344 ش)
وضع بحرانى و در حال انفجار كشور كه از ادامه تبعيد رهبر نهضت اسلامى ايران ناشى مى شد از يك سو و عدم تمايل دولت تركيه به ادامه زندانبانى خود از سوى ديگر، رژيم پهلوى را بر آن داشت كه تبعيدگاه امام را تغيير دهد. از اين رو، طى مذاكره سرى با دولت عراق در قبال اين تعهد كه دولت ايران دخالتى در سرنوشت، آزادى و مدت اقامت امام در عراق نداشته باشد، عراقى ها با انتقال امام به عراق موافقت نمودند. ورود امام در 13 مهر 1344 ش به عراق پس از يازده ماه اقامت در تركيه، كه ابتدا به صورت ناشناس انجام گرفت، استقبال گرم و پرشور و بى سابقه اى را به دنبال آورد. حضرت امام پس از يك توقف كوتاه در كاظمين، براى زيارت مرقد مطهر امام هادى(عليه السلام) و امام عسگرى(عليه السلام) رهسپار سامرا شدند و با استقبال با شكوه مردم و حوزه علميه سامرا مواجه گرديدند. روز بعد كربلا يكپارچه براى استقبال از امام آماده شد و ايشان يك هفته بعد با استقبال بى سابقه مردم و حوزه علميه نجف وارد اين شهر شدند. هدف رژيم شاه از تغيير محل تبعيد امام آن بود كه با توجه به شرايط خاص و سنتى حوزه علميه نجف كه هر تازه واردى در آن هضم مى شد، آوازه امام را از اين طريق به خاموشى بكشانند. اما حضرات امام با ادامه مبارزات خود، رهبرى نهضت اسلامى را به شكلى ديگر پيگيرى كرده به طورى كه رژيم بغداد مجبور به ايجاد فشار عليه ايشان و فراهم آوردن زمينه هاى خروج امام از اين كشور گرديد.

13 مهر

هجرت تاريخى حضرت «امام خمينى» از عراق به پاريس (1357 ش)
سيزده سال پس از ورود حضرت امام خمينى به عراق و اقامت در نجف اشرف، به دنبال فشارهاى دولت بعثى اين كشور براى محدود كردن فعاليت هاى سياسى ايشان حضرت امام خمينى(قدس سره) با چند تن از نزديكان، صبح روز 12 مهر 1357 ش به سوى كشور كويت مهاجرت كرد. ولى دولت اين كشور از ورود ايشان، با وجود داشتن ويزا، جلوگيرى نمود. از اين رو، ساعاتى را در مرز ماندند. در ساعات پايانى اين روز، مأموران مرزى عراق به امام اطلاع دادند كه بازگشتشان به نجف بلا مانع است، اما امام از بازگشت به نجف خوددارى كردند و شب را در بصره گذرانده، تصميم گرفتند به پاريس بروند. عراقى ها نيز موافقت خود را اعلام كردند. عصر روز سيزدهم مهر 57، امام و همراهان به بغداد منتقل شده و روز بعد اين مهاجر بزرگ با كاروان كوچك همراهش، براى خدا، به سوى خدا و در راه خدا، هجرتى تاريخى و سرنوشت ساز را آغاز نمود و معظم له در محله (نوفل لوشاتو) در حومه پاريس اقامت گزيد. در مدت اقامت چهار ماه امام در پاريس، نوفل لوشاتو، به مهم ترين مركز خبرى جهان تبديل شده بود. حضرت امام تا چند روز پيش از پيروزى انقلاب اسلامى ايران در همين مكان به سر برده و ملت مسلمان ايران را در سرنگونى رژيم شاهنشاهى رهبرى مى نمودند.

16 مهر

دستگيرى و تبعيد شبانه آيت الله سيد حسن مدرس به خواف به دستور «رضا خان» (1307 ش)
در پى مخالفت هاى مكرر آيت الله مدرس با ديكتاتورى رضا خان پهلوى، به دستور رضا خان، رييس شهربانى تهران به همراه تعدادى از نيروهاى نظامى به منزل آيت اللهمدرس هجوم بردند. پس از ضرب و شتم، ايشان را بدون عمامه، عبا و كفش، از خانه بيرون برده و به مأموران شهربانى مشهد تحويل دادند. آيت الله مدرس، پس از آن به شهر خواف تبعيد شد تا آن كه پس از نه سال تبعيد، در دهم آذر 1316، توسط دژخيمان رضا خانى به شهادت رسيد.

16 مهر

صدور بيانيه «امام خمينى(قدس سره) به سران دول اسلامى براى بسيج عليه رژيم صهيونيستى (1352 ش)
در هشتمين روز از ماه رمضان 1393 ق برابر با 14 مهر 1352 ش، ارتش هاى مصر و سوريه با هماهنگى يكديگر به نيروهاى اسرائيلى مستقر در كانال سوئز و ارتفاعات جولان حمله كردند و اين دو منطقه اشغال شده توسط صهيونيست ها را باز پس گرفتند. در اين جنگ كه به نام «جنگ رمضان» موسوم شد شكستن خط بارلو در صحراى سينا به عنوان يكى از افتخارات ارتش مصر ثبت گرديد. دولت عراق با درخواست ايجاد رابطه با ايران مسأله باز كردن جبهه جديدى عليه اسرائيل را مطرح نمود. دولت ايران در اولين عكس العمل خود از درگيرى اعراب و اسرائيل صرفاً اعلام نگرانى كرد. در اين موقعيت، امام خمينى در اعلاميه اى به دول و ملل اسلامى، از همگان و خصوصاً دول عربى خواستند كه با توكل به خداى متعال و تكيه بر قدرت لا يزال همه قوا و يروى خويش را بسيج سازند و در اين جهاد مقدس شركت كند امام خمينى همچنين در اين پيام از دولت هاى نفت خيز اسلامى خواستند كه از نفت و ديگر امكاناتى كه در اختيار دارند به عنوان حربه عليه اسرائيل و استعمارگران استفاده كنند. از ديدگاه حضرت امام، ملت اسلام به حكم وظيفه انسانى و اخوت و طبق موازين عقلى و اسلامى، موظف بودند همه نوع همكارى و فداكارى را در اين راه مبذول دارند.

17 مهر

رحلت عارف و فيلسوف شهير حكيم «محمد رضا صهباى قمشه اى» (1267 ش)
حكيم محمد رضا قمشه اى اصفهانى متخلص به صهبا در حدود سال 1202 ش (1241 ق) در قمشه اصفهان به دنيا آمد و مقدمات علوم را در همان جا فرا گرفت. سپس براى تكميل معلومات به اصفهان رت و در محضر بزرگانى همچون حاج ملا محمد جعفر لاهيجى، ميرزا حسن نورى، آقا سيد رضى لاهيجى به مدارج والايى در عرفان فلسفه و حكمت، دست يافت. حكيم قمشه اى پس از آن در اصفهان به تدريس كتب عرفانى پرداخت و در اواخر عمر در مدرسه صدر تهران مشغول تدريس بود او در تدريس شرح فصوص الحكم، شرح اشارات و اسفار ملا صدرا، يگانه روزگار بود و شاگردان فاضلى در محضرش پرورش يافتند كه حكمايى همچون ميرزا ابو الفضل كلانترى ميرزا جهانگير خان قشقايى، ميرزا عبدالله رياضى، ميرزا هاشم اشكورى، شيخ على نورى، شيخ محمد بروجردى، مير شهاب الدين تبريزى، ملا على سمنانى و ميرزا على محمد اصفهانى از زمره آنانند كه همگى بر شاگردى اين عارف وارسته و حكيم برجسته افتخار مى كردند. اين حكيم بزرگوار كه معاصر ملا هادى سبزوارى فيلسوف شهير آن دوران بود، سر انجام در هفدهم مهر ماه 1267 ش برابر با اول صفر 1306 ق در حدود 65 سالگى در تهران درگذشت و در قبرستان ابن بابويه در رى مدفون شد. الاسفار الاربعه و تحقيقها، حاشيه اسفار ملا صدرا و حاشيه بر شرح تمهيد القواعد از جمله آثار اوست.

23 مهر

شهادت عالم مجاهد «عطاء الله اشرفى اصفهانى» پنجمين شهيد محراب در باختران (1361 ش)
آيت الله عطاء الله اشرفى اصفهانى در سال 1283 ش در خمينى شهر (سده) اصفهان به دنيا آمد و پس از تحصيل مقدمات در زادگاهش و اصفهان به قم عزيمت نمود. وى در آنجا از محضر استادانى چون حضرات آيات عبدالكريم حائرى يزدى، سيد محمد حجت كوه كمره اى، سيد صدر الدين صدر، سيد محمد تقى خوانسارى و امام خمينى بهره مند گرديد و به اجتهاد رسيد اين عالم ربانى در سال 1335 حسب الامر آيت الله بروجردى به كرمانشاه مهاجرت كرد و در حوزه جديد التأسيس آن به تدريس معارف اسلامى پرداخت آيت الله اشرفى پس از قيام مردمى 15 خرداد 1342 و به تبعيت از امام خمينى مبارزات خود را در منطقه غرب كشور آغاز كرد و با نشر اعلاميه و نوار سخنرانى، زمينه گسترش قيام را فراهم آورد. اين عالم مجاهد در هدايت مردم و روشنگرى عليه رژيم طاغوت نقش مهمى ايفا كرد و رهبرى نهضت را در منطقه غرب ايران بر عهده گرفت. وى پس از پيروزى انقلاب به نمايندگى امام و امامت جمعه كرمانشاه منصوب شد و به امور شرعى، اجتماعى و فرهنگى مردم همت گماشت. ايشان همچنين با آغاز جنگ تحميلى، على رغم كهولت سن، مسافت طولانى و راه هاى صعب العبور را به عشق ديدار دلاور مردان جبهه توحيد مى پيمود و حضور ايشان، سبب دلگرمى رزمندگان مى گرديد. آيت الله اشرفى در طول دوران نمايندگى حضرت امام در استان كرمانشاه دوبار مورد سوء قصد قرار گرفت و سر اناجم در روز جمعه 23 مهر 1361 شمسى پس از هشتاد سال جهاد، تقوا، پرهيزگارى و خدمت، در محراب عبادت نماز جمعه به دست منافقين كور دل به شهادت رسيد. پيكر مطهر اين عالم مجاهد پس از تشييع باشكوه در كرمانشاه و خمينى شهر، در گلزار شهداى تخت فولاد اصفهان به خاك سپرده شد.

29 مهر

رحلت فقيه اصولى و متكلم و محدث بزرگوار «سيد اسماعيل نورى طبرسى» (1282 ش)
آيت الله سيد اسماعيل بن احمد نورى طبرسى مازندرانى، عالم دينى، فقيه، اصولى، محدث، متكلم، مدرس و زاهد در اوايل قرن سيزدهم هجرى شمسى (اواسط قرن سيزدهم هجرى) در يكى از توابع شهرستان نور در استان مازندران به دنيا آمد. وى پس از فراغت از دروس مقدمات و سطوح حوزوى، براى ادامه تحصيلات راهى نجف اشرف شد. ايشان در نجف در محضر عالمان نامدان همچون شيخ مرتضى انصارى، ميرزا حبيب الله رشتى و ميرزا محمد حسن شيرازى، معروف به ميرزاى بزرگ به فراگيرى دروس خارج و فقه و اصول پرداخت و در حديث و كلام نيز به استادى دست يافت. آيت الله نورى طبرسى پس از رسيدن به مقامات علمى، به بحث و تدريس فقه و اصول پرداخت و شاگردان متعددى پرورش داد. اين عالم سترگ در طى اين سال ها، علاوه بر تدريس، به تأليف كتب گران بها دست زد كه كفاية الموحدين در سه مجلد به فارسى كه يك جلد آن تحت نام عصمة الولايه در مبحث امامت است، و نيز وسيلة المعاد فى شرح نجاة العباد و اصول الفقه، از آن جمله اند. آيت الله سيد اسماعيل نورى طبرسى سر انجام پس از عمرى سر شار از خدمات علمى در بيست و نهم مهرماه 1282 ش برابر با اول شعبان 1321 ق در كاظمين به لقاء الله پيوست و در صحن شريف علوى به خاك سپرده شد.

1 آبان

شهادت عالم مجاهد حاج سيد مصطفى خمينى فرزند ارشد امام خمينى (1356 ش)
آيت الله حاج سيد مصطفى خمينى در آذر ماه 1309 ش در قم به دنيا آمد و پس از گذراندن دوران ابتدايى، در 16 سالگى به تحصيل علوم اسلامى روى آورد. وى از سال 1330 در درس خارج پدر فرزانه خويش و آيت الله بروجردى حاضر شد و از محضر آيات عظام علامه طباطبايى، سيد محمد محقق داماد، شيخ مرتضى حائرى و سيد محمد باقر سلطانى طباطبايى بهره برد. ايشان از سال 1341 همراه با امام به مبارزه با رژيم پرداخت و در پيشبرد نهضت اسلامى نقش بسزايى ايفا كرد. وى پس از تبعيد حضرت امام به تركيه، با سيل خروشان مردم خشمگين به خيابان ها آمد و به بيوت مراجع رفت. پس از اين حركت ضد رژيم، عوامل طاغوت او را دستگير و پس از آزادى چند روزه، به تركيه تبعيد كردند. حاج آقا مصطفى پس از چند ماه حضور در تركيه، در مهر 1344 ش به همراه پدر به نجف رفته و به درس و بحث پرداخت. ايشان از همان جا نيز شيوه هاى نوين مبارزه با شاه را دنبال مى كرد و مشاورى برجسته و متعهد براى امام بود در نجف، مدتى به دليل كوشش هايى كه عليه رژيم ضد اسلامى عراق انجام داد دستگير شد. و او را به شدت از فعاليت هاى سياسى منع كردند. سر انجام آيت الله مصطفى خمينى در اول آبان 1356 ش برابر با 9 ذى قعده 1397 ق در 47 سالگى به شكل مرموزانه اى به شهادت رسيد. حضرت امام، رحلت حاج سيد مصطفى را از الطاف خفيه الهى خواندند و در مورد فرزند دلبندشان فرمودند: «مصطفى اميد آينده اسلام و ايران بود» بازتاب خبر ارتحال ايشان ابعاد بسيار وسيعى به خود گرفت و در حركت توفنده مردم انقلابى مؤثر بود بدن مطهر آن شهيد با آب فرات غسل داده شد و در كنار مقبره علامه حلى در صحن امام على مدفون گرديد از آيت الله حاج سيد مصطفى خمينى آثار متعددى بر جاى مانده است كه مكاسب محرمه در 2 جلد تفسير قرآن در 3 جلد و كتاب الاصول از آن جمله اند.

3 آبان

رحلت عالم فاضل و پرهيزگار آيت الله «ميرزا جواد آقا تهرانى» (1368 ش) آيت الله ميرزا جواد آقا تهرانى در سال 1283 ش (1322 ق) در تهران در خانواده اى مذهبى به دنيا آمد. وى پس از طى تحصيلات مقدماتى در تهران و قم، راهى نجف اشرف گشت و از محضر حاج شيخ مرتضى طالقانى و محمد تقى آملى كسب فيض نمود ميرازى تهرانى پس از دو سال توقف در نجف به تهران بازگشت و پس از مدتى در مشهد از درس بزرگانى همچون ميرزاى اصفهانى و شيخ مجتبى قزوينى بهره برد تا به مقامات والا در علم و اخلاق دست يافت. آيت الله تهرانى علاوه بر مهارت در فلسفه و تفسير، در فقه و اصول تبحر داشت و معتقد بود كه حقيقت را بايد از سر چشمه پاك و زلال، كلام وحى و بيان معصوم گرفت. بُعد اخلاقى اين عالم ربانى، نسبت به همه خصوصيات بر جسته و ممتازى كه داشت، بيشتر نمود پيدا كرده بود. چرا كه در نهايت خضوع و تواضع و اخلاص مى زيست و آداب تربيتى اسلام، حقوق اسلامى خانواده و حق كودك را دقيقا مراعات مى كرد، وى در مسائل اجتماعى و گره گشائى و حل و فصل كارهاى مردم نيز بسيار كوشا بود و در اين راه تلاش وافرى از خود نشان مى داد، آيت الله تهرانى در دوران دفاع مقدس، با وجود كهولت سن، بارها در جبهه هاى نبرد شركت نمود و با پوشيدن لباس بسيجى و رفتن به خطوط مقدم جبهه، روحيه اى بسيار قوى و نشاط بخش در رزمندگان ايجاد مى كرد. از اين استاد اخلاق آثارى بر جاى مانده كه فلسفه بشرى و اسلامى، ميزان المطالب در 2 جلد و آيين زندگى و درس هاى اخلاقى از آن جمله اند. سر انجام اين عالم عامل در سوم آبان 1368 ش برابر با بيست و سوم ربيع الاول 1410 ق در هشتاد و پنج سالگى در مشهد مقدس جان به جان آفرين تسليم كرد و در همان شهر به خاك سپرده شد.

7 آبان

ترور نافرجام آيت الله سيد حسن مدرس به امر رضا خان (1305 ش)
پس از آنكه رضا خان پهلوى به قدرت دست يافت، در صدد بر آمد تا از آيت الله سيد حسن مدرس انتقام بگيرد و او را از سر راه خويش بردارد. به همين منظور ده نفر از مأموران شهربانى را مأمور ترور وى نمود. در هفتم آبان ماه 1305 شمسى هنگامى كه آيت الله مدرس از كوچه اى در تهران عبور مى كرد، از اطراف، مورد سوء قصد و شليك گلوله ها قرار گرفت. وليكن بدون اينكه به خود تزلزلى راه دهد با چابكى از مهلكه نجات يافت و تنها از ناحيه كتف و ساعد زخمى گشت و به بيمارستان منتقل گرديد. ايشان از بيمارستان پيام فرستاد:
به رضاخان بگوييد كه به كورى چشم بدخواهان من هنوز زنده ام. با اين حال، رضا خان وجود او را تحمل نكرد و پس از چندى ايشان را به خواف در استان خراسان تبعيد كرد و پس از ساليانى تبعيد، به شهادت رساند.

10 آبان

شهادت آيت الله «سيد محمد على قاضى طباطبايى» اولين شهيد محراب توسط گروه فرقان (1358 ش)
آيت الله سيد محمد على قاضى طباطبايى در سال 1292 ش (1331 ق) در تبريز ديده به جهان گشود. تحصيلات مقدماتى علوم دينى را در زادگاهش فرا گرفت و در 25 سالگى راهى حوزه علميه قم شد. آيت الله قاضى در قم از محضر حضرات آيات عظام سيد محمد رضا موسوى گلپايگانى، سيد محمد حجت كوه كمره اى، سيد صدر الدين صدر، سيد حسين بروجردى و حضرت امام خمينى(قدس سره) كسب فيض كرد و به مدارج والايى در علم رسيد. وى همچنين پس از مدتى راهى نجف اشرف گرديد و از درس آيات عظام سيد محسن حكيم، عبدالحسين رشتى و علامه محمد حسين كاشف الغطاء، استفاده هاى شايانى برد. آيت الله قاضى در سال 1331 ش به تبريز رفت و نمايندگى حضرت امام را عهده دار گرديد. با شروع نهضت اسلامى در سال 1341 ش مبارزات ايشان عليه رژيم پهلوى اوج گرفت و در اين راه سختى هاى زندان، شكنجه و تبعيد را به جان خريد. به ابتكار اين مجاهد نستوه و ديگر ياران انقلاب بود كه مراسم چهلم شهداى قيام 19 دى 1356 قم، در 29 بهمن آن سال در تبريز برگزار شد كه در آن حماسه اى جاودان در تاريخ انقلاب اسلامى به ثبت رسيد. آيت الله قاضى طباطبايى پس از پيروزى انقلاب اسلامى از سوى امام خمينى(قدس سره) به عنوان نماينده تام الاختيار و امام جمعه تبريز منصوب و در آن خطه مشغول به خدمت شد. اين مجاهد سترگ علاوه بر فعاليت هاى سياسى و اجتماعى به امور علمى نيز اهتمام ويژه اى داشت و در طول ساليان عمر پر بركت خويش بيش از چهل اثر ارزنده از خود به يادگار گذاشت كه الاجتهاد و التقليد، تاريخ قضا در اسلام، حديقة الصالحين، علم امام، رساله در نماز جمعه و الفوائد از آن جمله اند. آيت الله سيد محمد على قاضى طباطبايى در دهم آبان 1358، مصادف با عيد سعيد قربان، نماز عيد را اقامه كرد و در خطبه نماز گفت: «مرا تهديد به قتل مى كنند. من از شهادت نمى ترسم و آماده ام و از خدا مى خواهم.» سر انجام در همان روز بعد از نماز مغرب و عشاء و در راه مراجعت به منزل توسط منافقى از گروهك ضالّه فرقان به شهادت رسيد و در 65 سالگى به لقاى معبود شتافت.

12 آبان

رحلت عارف شهير و فقيه جليل علامه «ميرزا ابو الحسن شعرانى» (1352 ش)
علامه حاج ميرزا ابو الحسن شعرانى (تهرانى) در سال 1281 ش (1320 ق) در تهران به دنيا آمد. وى پس از فراگيرى مقدمات، به كسب معانى بيان، فقه، اصول، منطق، كلام و حكمت و رياضيات و طب پرداخت و از اساتيدى همچون ميرزا محمود قمى، محمد رضا صهباى قمشه اى، ميرزا طاهر تنكابنى و ميرزا على اكبر يزدى استفاده برد.آيت الله شعرانى در 26 سالگى به نجف اشرف مهاجرت كرد و رجال و حديث را از محدث رجالى، سيد ابو تراب خوانسارى فرا گرفت. وى سپس به وطن بازگشت و در منزل خويش به تدريس علوم و فنون و ترجمه و تأليف پرداخت. حضرات آيات: ميرزا هاشم آملى، عبدالله جوادى آملى، حسن حسن زاده آملى، محمد حسن احمدى فقيه يزدى و سيد جلال الدين محدث ارموى از جمله شاگردان و تعليقات بر تفسير ابو الفتوح رازى، و تفسير مجمع البيان طبرسى، راه سعادت، در اثبات خدا و بحث نبوت و ولايت و معاد از جمله آثار اين عالم ربانى مى باشند. ايشان به زبان عربى، فرانسه و عبرى تسلّط و احاطه كامل داشت و در هيئت و نجوم و زيج ماهر بود. سر انجام فقيه و مدرس بزرگوار در دوازدهم آبان 1352 ش برابر با هشتم شوال 1393 قمرى در اثر كسالت قلبى در 71 سالگى در بيمارستانى در آلمان بدرود حيات گفت و سپس با تشييع با شكوهى در جوار حرم حضرت عبدالعظيم مدفون گرديد.

13 آبان

رحلت عالم بزرگوار و فقيه كبير «سيد ابو الحسن اصفهانى» مرجع اعلاى شيعه (1325 ش)
آيت الله العظمى سيد ابو الحسن موسوى اصفهانى در اصل از سادات موسوى بهبهان بود كه در سال 1247 ش (1284 ق) در لنجان اصفهان به دنيا آمد. وى پس از تحصيلات مقدماتى در اصفهان، عازم حوزه علميه نجف شد. آيت الله اصفهانى در دور دوم مجلس به عنوان يكى از پنج عالم طراز اوّل به مجلس رفت اما پس از مدتى به دليل مشاغل و مسافت زياد استفعا كرد. ايشان پس از آخوند خراسانى و ميرزا محمد تقى شيرازى، به همراه ميرزاى نايينى عهده دار مرجعيت شيعه شد و مرجع خاص و عام گرديد. اين عالم بزرگوار در حمله وهّابى هاى سعودى به عراق، به همراه بسيارى از علما، در مقابل تجاوز آنان مقاومت كرده و همچنين انتخابات فرمايشى عراق را تحريم نمود. ايشان در جريان مبارزه مردم عراق عليه انگليسى ها نقش سياسى بارزى ايفا كرد و در اين رابطه مى توان به فتواى ايشان در خصوص حفظ سرزمين عراق و اماكن متبركه و ترغيب مردم به جهاد اشاره نمود. با ارتحال ميرزا محمد حسين نايينى و حاج شيخ عبدالكريم حائرى يزدى درسال 1315 ش، مرجعيت شيعه به صورت تمام به وى محوّل شد و تنها مرجع مسلم شيعيان گرديد. از آن پس، ايشان به مدت ده سال بر مسند رياست حوزه علميه نجف تكيه زد.
اين تمركز مرجعيت و قبول شيعيان عالم در وجود هيچ مرجعى قبل آيت الله اصفهانى ديده نشده بود. تبحر او در علوم شرعى و معارف اسلامى و ملكات و مكارم اخلاقى و حلم و جود و بزرگوارى و موقع شناسى و روابط دوستانه اى كه با دولت هاى اسلامى به ويژه بلاد شيعه برقرار كرده بود و اطمينانى كه دولت هاى بزرگ به نظر او داشتند سبب شد كه نه تنها سفر طلاب از شرق و غرب عالم به نجف بلا مانع شود، بلكه مشكلى نيز در انتقال وجوه شرعى از كشورهاى ديگر به محضر ايشان پيش نيامد. ايشان در طول ساليان دراز، شاگردان فرهيخته اى پرورش داد. همچنين وسيلة النجاة، ذريعة الحياة و ذخيرة الصالحين از جمله آثار ايشان است. سر انجام مرجع اعلاى شيعه در سيزدهم آبان 1325 ش برابر با نهم ذى حجه 1365 ق در هشتاد و هشت سالگى در كاظمين به جوار رحمت حق شتافت و در جوار استادش، آخوند خراسانى، در نجف به خاك سپرده شد.

13 آبان

تبعيد «امام خمينى» از قم به تركيه توسط ايادى رژيم فاسد پهلوى (1343 ش)
كابينه اسدالله اعلم در مهرماه 1342 به دستور شاه پيشنهاد آمريكا مبنى بر اعطاى مصونيت قضايى به اتباع آمريكا را به صورت يك لايحه قانونى در هيئت دولت تصويب كرد و در اوايل 1343 ش از تصويب مجلس شوراى ملى و سنا نيز گذشت. وقتى اين خبر محرمانه به امام رسيد، ايشان تصميم گرفتند حقايق را به مردم گفته و آنها را از فاجعه بزرگى كه به دست رژيم به وقوع پيوسته بود با خبر كنند. بنابر اين پس از تبادل نظر با علماى بزرگ حوزه در چهارم آبان 1343، با ايراد نطقى تاريخى، رژيم را رسوا كرده و مفاسد كاپيتولاسيون را مطرح نمودند. به دنبال اعتراض شديد و گسترده امام خمينى عليه تصويب لايحه اعطاى حق كاپيتولاسيون به اتباع آمريكايى مقيم ايران ماموران مسلح شاه، نيمه شب سيزدهم آبان 1343، خانه امام را در قم محاصره كرده و از بالاى ديوار، وارد منزل شدند آنان امام را دستگير و با اتومبيل به تهران منتقل كردند و از آنجا مستقيماً به تركيه تبعيد نمودند. اين تبعيد با واكنش شديد اقشار مردم مواجه شد و تظاهرات بسيارى در شهرها به راه افتاد.

13 آبان

تسخير لانه جاسوسى آمريكا و روز مبارزه با استكبار جهانى (1358 ش)
با پيروزى انقلاب اسلامى، باران توطئه ها باريدن گرفت و شيطان بزرگ، آمريكا، با دخالت هاى آشكار و پنهان، سعى در ايجاد جريان هاى انحرافى در نهضت مردمى داشت. همچنين در سراسر كشور به ويژه در دانشگاه ها حركت هايى صورت مى گرفت تا جو سياسى جامعه را پيچيده كرده و به نفع آمريكا به پيش ببرند. در چنين شرايطى دانشجويان مسلمان پيرو خط امام، با درك فرمايش امام مبنى بر اين كه همه گرفتارى هاى ما از آمريكاست. به عنوان لبيك به بيانات امام و وادار كردن آمريكا به استرداد شاه و اموال ملت ايران سفارت آمريكا در تهران را به تصرف خود درآوردند. فرداى آن روز، امام، حركت دانشجويان را تأييد كردند و آن را انقلابى بزرگ تر از انقلاب اول خواندند. با فتح لانه جاسوسى، علاوه بر افشاى ماهيت چهره هاى سازشكار داخلى و دميده شدن روحيه بيدارى، هوشيارى، وحدت و همبستگى در امت مسلمان ابهت پوشالى آمريكا در جهان، شكسته شد و هيئت حاكمه آمريكا را به خفت كشاند.

19 آبان

به رسميت شناخته شدن ملت فلسطين در سازمان ملل متحد (1354 ش)
با قطعنامه مهمى كه سازمان ملل متحد تصويب كرد، مردم فلسطين به عنوان يك ملت بايد حقوق، اراضى و اموال خود را به دست آورند و سازمان آزاديبخش فلسطين با حقوق مساوى در هر كنفرانس صلح خاور ميانه شركت كنند در اين قطعنامه، صهيونيسم، يك نوع تبعيض نژادى قلمداد شده است. ايران به قطعنامه فلسطين رأى موافق داد و نماينده اسرائيل قطعنامه سازمان ملل را پاره پاره كرد. نماينده آمريكا اخطار كرد كه كنگره آمريكا از سازمان ملل انتقام خواهد گرفت ومجلس سناى آمريكا خواستار تجديد نظر در روابط آمريكا و سازمان ملل شد.

21 آبان

صدور فتواى جهاد از سوى علماى عراق بر ضد انگليس در جريان جنگ جهانى اول (1293 ش)
پس از گسترش جنگ جهانى اول در شرق اروپا و قلمرو امپراتورى عثمانى، انگلستان كه در صدد تجزيه اين امپراتورى بود، به دست اندازى در كشور عراق كه جزو دولت عثمانى بود، پرداخت. مجتهدان بزرگ شيعه مقيم عراق، هر چند از سياست هاى عثمانى نسبت به شيعيان ناخشنود بودند، در مقابل تجاوز بيگانه به پا خاستند. آخوند ملا محمد كاظم خراسانى كه در حوادث لشكر كشى روسيه به ايران، حكومت وقت روسيه را تهديد به اعلام جهاد نموده بود، نقش مهمى در مبارزات شيعى بر ضد بيگانگان ايفا كرد. پس از وى بزرگانى نظير شيخ مهدى خالصى، سيد مهدى حيدرى، سيد مصطفى كاشانى و شيخ محمد تقى شيرازى، رهبرى مذهبى را بر عهده گرفتند و در اين ايام كه انگلستان تهاجم گسترده اى به عراق آغاز كرده بود، فتاواى كوبنده اى در لزوم جنگ و جهاد با كفار صادر نمودند. هر چند در نهايت اين قيام ها منجر به پيروزى و دفع مهاجمان نگرديد، اما جايگاه ممتاز مرجعيت شيعه را در بسيج مردم و مقابله با نفوذ بيگانگان نشان داد.

22 آبان

انتقال آيت الله «سيد حسن مدرس» از خواف به كاشمر به امر رضا خان (1316 ش)

22 آبان

يورش ساواك به منزل «امام خمينى» در قم و ربودن هزاران جلد كتاب و اسناد ايشان (1346 ش)
حضرت امام خمينى قبل از تبعيد به نجف، در منزلى در مقابل مدرسه حجتيه قم، محلى به عنوان كتابخانه و محل درس و بحث طلاب تاسيس كرده بودند كه مورد مراجعه فراوان طلاب واقع گرديد. ساواك كه از فعاليت اين مكان در جهت معرفى حضرت امام هراسناك شده بود، در چنين روزى در سال 1346، به آنجا نيز بيت آن حضرت در قم يورش برد و كليه كتاب ها و نشريات و جزوات موجود كه بالغ برده هزار جلد بود، به همراه اوراق و اسناد تاريخى به يغما برد. از آن پس در كتابخانه بسته شد و رفت و آمد به آنجا، ممنوع اعلام گرديد.

24 آبان

مسدود كردن دارايى هاى ايران در خارج از كشور توسط دولت ايالات متحده آمريكا (1358 ش)
چند روز پس از تصرف سفارت آمريكا در تهران كه به محلى براى جاسوسى تبديل شده بود و به دنبال تصميم دولت ايران براى خارج كردن ذخائر ارزى اش از بانك هاى امريكايى، دولت ايالات متحده آمريكا در واكنشى شديد بر ضد اين اقدام انقلابى دانشجويان مسلمان پيرو خط امام، ذخاير ارزى ايران را در همه بانك هاى خود در سراسر جهان مسدود كرد. با بسته شدن حساب هاى بانكى ايران، فشارهاى اقتصادى دولت آمريكا بر جمهورى اسلامى ايران، افزايش يافت. چند روز قبل از اين اقدام آمريكا، ايران نيز صادرات نفت خود را به آمريكا به دليل اقدامات خصمانه اين كشور، متوقف كرده بود. مسؤولان دولت ايران، مبلغ سپرده ها را در حدود 12 ميليارد دلار اعلام كرده و از آن زمان بارها با شكايت به مجامع بين المللى خواستار استرداد اين مبلغ شده اند ولى مطبوعات آمريكا اين مبلغ را پنج ميليارد دلار گزارش داده اند. با اين حال، آمريكا هميشه و در طول سال هاى پس از پيروزى انقلاب اسلامى، از باز پرداخت اين ثروت ملى ايران به صاحب آن طفره مى رود.

29 آبان

هجوم وحشيانه ايادى رژيم پهلوى به حرم مطهر امام رضا(عليه السلام) (1357 ش)

4 آذر

رحلت آيت الله «محمد غروى كاشانى» عالم برجسته تهران (1357 ش)
آيت الله محمد غروى كاشانى در سال 1274 ش (1313 ق) در كاشان به دنيا آمد و دروس مقدماتى را در زادگاهش سپرى كرد. وى سپس راهى اصفهان شد و از محضر استادانى همچون حكيم جايگزين خان قشقائى و آخوند ملا محمد كاشانى بهره برد آيت الله غرى سپس براى تكميل تحصيلات خود به شهر نجف اشرف رفت و در آن حوزه بزرگ علمى نزد استادان نامدارى همچون ميرزاى نايينى، سيد ابو الحسن اصفهانى و آقا ضياء الدين عراقى به مدارج بالاى علمى و اجتهاد دست يافت. اين عالم مجاهد در جريان مبارزات ملى شدن نفت در كنار آيت الله كاشانى قرار گرفت و فعاليت هاى مفيد و موثرى به انجام رساند. آيت الله غروى همچنين علاوه بر تدريس و تربيت شاگردان، در نهضت اسلامى بر ضد طاغوت نيز حضور يافت و براى نابودى رژيم فاسد و استبدادى شاه و استقرار نظام اسلامى، مبارزه نمود. اين فقيه جليل سر انجام در پنجم آذر 1357 ش در 83 سالگى در تهران در گذشت مراسم تشييع جنازه وى صحنه درگيرى مردم با نيروهاى نظامى شاهنشاهى گرديد كه در اثر آن سه نفر به شهادت رسيده و چند نفر ديگر مجروح شدند در نهايت پيكر پاك اين عالم ربانى پس از تشييع در تهران و كاشان در مقبره ى خانوادگى شان در كنار مقبره ى فيض كاشانى در كاشان به خاك سپرده شد.

8 آذر

ارتحال فقيه نامدار معاصر حضرت آيت الله العظمى «محمد على اراكى» (1373 ش)
شيخ الفقهاء و المجتهدين حضرت آيت الله العظمى شيخ محمد على مصلحى اراكى در سال 1273 ش (1312 ق) در اراك به دنيا آمد. ايشان از يازده سالگى به طور جدى و به شوق فراگيرى علوم اسلامى، نزد استادان بر جسته عصر خود حاضر شد. اين عالم برجسته از محضر علماى بزرگى همچون آيات عظام: سيد عبدالكريم حائرى يزدى و محمد تقى خوانسارى كسب فيض كرد و سپس خود به تدريس پرداخت. آيت الله اراكى در طى 35 سال تدريس، پيچيده ترين مباحث علمى را با گفتارى شيوا و بيانى رسا مطرح و آنها را به آسانى تفهيم مى كرد. حضرات آيات محمد تقى ستوده، على پناه اشتهاردى، جلال طاهر شمس گلپايگانى، محسن حرم پناهى، محمد على علوى گرگانى، سيد محسن خرازى، على كريمى جهرمى، رضا استادى، مرتضى مقتدايى، محمد تقى مصباح يزدى و ده ها عالم فرزانه ديگر از جمله تربيت يافتگان محفل درس آيت الله اراكى بودند. آيت الله اراكى همچنين در مراحل مختلف، از انقلاب اسلامى، حمايت و پشتيبانى مى نمود و علاقه اى ويژه به حضرت امام خمينى داشت. از اين عالم و فقيه برجسته، آثار بسيارى بر جاى مانده است كه رساله فى الاجتهاد و التقليد و حاشيه بر عروة الوثقى از آن جمله اند.
سر انجام اين فقيه سترگ در هشتم آذر 1373 ش برابر با 25 جمادى الثانى 1415 ق در يكصد سالگى دار فانى را وداع گفت و پس از تشييعى بسيار با شكوه، پيكر ايشان در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(عليها السلام) در جوار اساتيدش به خاك سپرده شد.

9 آذر

روز بزرگداشت «شيخ مفيد»
تاريخ شيعه، سر شار از افتخارات بسيار و تحولات چشمگير است; تحولاتى كه به دست عالمان متعهد و فرزانگان انديشمند پديد آمده است در اين ميان به سده چهارم هجرى بر مى خوريم كه فتح الفتوح تاريخ شيعى است. روزگارى كه مردى بزرگ و انديشمندى سترگ «دايرة المعارفى جامع» از معارف اسلامى تدوين كرد كه نزديك به پنجاه سال پرچمدار عرصه هاى علمى، فكرى و فرهنگى مسلمين گرديد. سر انجام كار به جايى رسيد كه دوست و دشمن زبان به تمجيد او گشودند و قلم به تعريف او بر گرفتند و او را «مفيد» لقب دادند. محمد بن محمد بن نعمان معروف به شيخ مفيد در يازدهم ذيقعده سال 346 ق در بغداد به دنيا آمد از آنجا كه پدر محمد شخصى پارسا و مذهبى بود و به تعليم و تربيت اشتغال داشت، شيخ مفيد در ابتدا به ابن المعلم ملقب گرديد، او از كودكى به فراگيرى علوم اسلامى روى آورد و هوش و استعداد سر شارى از خود نشان داد به طورى كه قبل از دوازده سالگى از برخى محدثان، روايت اخذ كرده و از استاد خويش شيخ صدوق، در قبل از بيست سالگى حديث شنيده است. شيخ مفيد همچنين از محضر درس استادان بزرگ عصر از جمله: على بن عيسى رمّانى، جعفر بن محمد بن قولويه و محمد بن عمران مرزبانى بهره برد و به مقام والايى در فقه، كلام و ادب دست يافت. جاذبه فوق العاده و پشتكار فراوان شيخ مفيد،موجب گرايش فاضلان بسيارى به حوزه درس وى گرديد و باعث تاليف آثار گران بها و ارزشمند شد. شيخ مفيد از يك سو، گروه بى شمارى از دانشمندان مذاهب مختلف را تربيت نمود و مشعل هاى فروزانى چون سيد مرتضى، سيد رضى، شيخ طوسى و نجاشى و ده ها نفر را تحويل حوزه هاى علمى و دينى داد و از سوى ديگر قلم به دست گرفت و با اين سلاح برق آسا و ژرف، تحولى بهنگام، ايجاد كرد. تاليفات شيخ مفيد را تا دويست كتاب گفته اند كه شرح عقايد صدوق، المقنعه، الاعلام، امالى، ارشاد و ده ها اثر گرانبها از آن جمله اند. شيخ مفيد از جمله كسانى است كه مورد اعتماد خاص حضرت ولى عصر (عج) بوده و نامه هايى از جانب امام مهدى(عج) براى شيخ ارسال شده است. بينش افروزى و دانش آفرينى وى به همراه آگاهى از اوضاع دشمنان و اطلاع از جهان اطراف باعث شد كه او را سلسله جنبان نهضت فكرى و علمى در قرن چهارم هجرى كرد تا جايى كه در صحيفه هاى سبز مهدى(عج) از جانب حضرت ولى عصر، برادر گرامى و استوار خوانده شد. سر انجام، شيخ مفيد اين رادمرد علم و عمل و اسوه تقوا و فضيلت در سوم ماه رمضان سال 413 ق در 77 سالگى به ديدار معبود شتافت و پس از اقامه نماز توسط سيد مرتضى، در حرم امام موسى كاظم(عليه السلام) در جوار حرم كاظمين(عليهم السلام) به خاك سپرده شد.

10 آذر

شهادت عالم نستوه و مجاهد آيت الله «سيد حسن مدرس» به دستور «رضا خان» (1316 ش)
آيت الله سيد حسن مدرس در حدود سال 1249 ش در قريه «سرابه كچو» از توابع زواره اردستان در استان اصفهان ديده به جهان گشود. سيد حسن در 14 سالگى به اصفهان عزيمت كرد و ده سال تمام در آنجا به بحث و تحقيق پرداخت. وى در سال 1272 ش به نجف اشرف هجرت نمود و به مدت هفت سال از محضر حضرات آيات علامه سيد محمد كاظم يزدى، آخوند خراسانى و نيز ميرزاى بزرگ شيرازى استفاده نمود و به درجات بالاى علمى دست يافت. سيد حسن پس از اخذ اجازه اجتهاد به اصفهان باز گشت و به تدريس فقه و اصول مشغول گرديد. وى همزمان با او ج گيرى نهضت مشروطه در ايران وارد صحنه سياست شد و از طرف علما و مراجع شيعه به عنوان مجتهد طراز اول كشور براى نظارت بر قوانين مجلس شوراى ملى انتخاب گرديد. مدرس در سال 1290 ش، امور رسيدگى به مدرسه عالى سپهسالار (شهيد مطهرى) را به عهده گرفت و مشغول تدريس در اين مدرسه گرديد. در دوره هاى بعد، مبارزات مدرس، شكل ديگرى به خود گرفت و او بارها با در نظر گرفتن منافع ملت با صاحبان قدرت، مخالفت ورزيد كه تحصن در حرم حضرت عبدالعظيم در اعتراض به دولت صمصام السلطنه بختيارى به مخالفت با قرارداد استعمارى 1919 م و وثوق الدوله، اعتراض به كودتاى انگليسى رضا خان و نيز جمهوريت رضا خانى از آن جمله اند. با به قدرت رسيدن رضا خان، سيد حسن مدرس به عنوان دشمن شماره يك وى در مجلس نسبت به زورمدارى ها و قدرت ورزى هاى رضا خان مطرح شد و بر اثر سوء تدبير سردار سپه، طرح استيضاح رضا خان را به تصويب رساند. در اين ميان رضا خان مترصد فرصتى بود كه بتواند اين روحانى آگاه و عالم را از سر راه خود بردارد. رضا خان پس از به دست گرفتن سلطنت و پس از آن كه نقشه ترور مدرس را ناكام ديد، او را در شانزدهم مهر 1307 دستگير و به خواف و پس از مدتى به كاشمر از توابع خراسان تبعيد نمود و پس از ده سال تبعيد، ماموران شاه، وى را مسموم و سپس در دهم آذر 1316 ش در 67 سالگى، در حال نماز خفه كردند. قيام مدرس، نخستين جرقه نهضت ضد استبدادى و آخرين آن نبود. مدرس، مظهر مقاومت ملت و آن عده از نمايندگان مردم بود كه به رمز توطئه و عمق فاجعه پى برده و معتقد به چاره كار قبل از وقوع حادثه بودند. قيام و مقاومت نستوه و حماسه آفرين مدرس در آن شرايط و جو اختناق و ارعاب، گر چه در لابلاى حوادث مشروطيت به عنوان يك جريان فرعى مطرح شده است. ولى در مطالعه تاريخ نهضت هاى اسلامى، عنوان و جايگاه مستقل و درخشانى دارد. انديشه هاى سياسى مدرس را نه به عنوان يك اعتراض تاريخى بر يك جريان انحرافى، بلكه به صورت يك جريان و نهضت در ارائه تفكر درست و مايه دار سياسى و انقلابى اسلام، و تجديد حيات سياسى، بايد تلقى نمود.

18 آذر

رحلت آيت الله العظمى «سيد محمد رضاگلپايگانى» زعيم عاليقدر حوزه علميه قم (1372 ش)
آيت الله العظمى سيد محمد رضا موسوى گلپايگانى در سال 1377 ش (1316 ق) در منطقه گوگد گلپايگان به دنيا آمد. وى پس از طى دروس مقدمات در زادگاه خود، راهى اراك گرديد و در 21 سالگى وارد درس خارج فقه و اصول آيت الله حائرى يزدى شد. ايشان پس از هجرت به قم، در حلقه اصحاب خاص استاد قرار گرفت و پس از تأسيس حوزه علميه قم و رحلت آيت الله حائرى يزدى تدريس خارج فقه و اصول خود را آغاز كرد. حاصل تدريس هفتاد ساله ايشان پرورش ده ها شاگرد مجتهد و عالم مى باشد كه هر كدام استوانه مهمى در حوزه علميه محسوب مى شوند. حضرات آيات: مرتضى حائرى يزدى، شهيد مرتضى مطهرى، شهيد محمد على قاضى طباطبايى، شهيد سيّد اسدالله مدنى، شهيد دكتر محمد مفتح، شهيد دكتر سيد محمد حسينى بهشتى، على مشكينى، ناصر مكارم شيرازى، جفعر سبحانى، لطف الله گلپايگانى، حسن حسن زاده آملى، احمد جنتى، على پناه اشتهاردى رضا استادى و على احمدى ميانجى و ده ها عالم فاضل از جمله شاگردان آن مرجع بزرگ دينى مى باشند.
آيت الله گلپايگانى داراى نگاشته ها و تقريرات فراوانى مى باشد و در دوران سى و دو ساله مرجعيت، يكى از اركان فقاهت بوده و به ضرورت در تمام ابواب فقه فتوا داده است. كتاب الحج، كتاب القضاء و حاشيه بر عروة الوثقى و... از جمله تاليفات آن فقيه بزرگوار به شمار مى روند. ايشان همچنين در جريان انقلاب اسلامى و پس از آن همواره حمايت خود را از قيام و رهبرى آن اعلام كرد. آيت الله گلپايگانى سر انجام پس از عمرى خدمت و تدريس و تأليف، در هجدهم آذر ماه 1372 ش برابر با 24 جمادى الثانى 1414 ق در سن 95 سالگى دار فانى را وداع گفت و پس از تشييعى با شكوه، در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(عليها السلام) به خاك سپرده شد.

20 آذر

شهادت استاد اخلاق آيت الله «سيد عبدالحسين دستغيب» سومين شهيد محراب در شيراز (1360 ش)
آيت الله سيد عبدالحسين دستغيب در سال 1292 شمسى (عاشوراى 1332 ق) در شيراز در خانواده اى كه 800 سال سابقه علم و فضيلت دارند متولد گرديد. وى پس از سپرى كردن مقدمات علوم اسلامى، در 22 سالگى به نجف اشرف مهاجرت نمود و در آنجا از محضر استادانى چون سيد ابو الحسن اصفهانى، شيخ محمد كاظم شيرازى و سيد ميرزا آقا اصطهباناتى استفاده نمود و پس از ساليانى اقامت در نجف، از بزرگان حوزه علميه آن سامان، اجازه اجتهاد گرفت. در نجف روح جستجو گر آن شهيد در پى يافتن صاحبدلى بود كه او را به وادى ايمن برساند، تا آنكه سر انجام در محضر پرفيض استاد اخلاق، ميرزا محمد على قاضى تبريزى، آرامش يافت و از خواص استاد شد. آيت الله دستغيب همراه با قيام امام خمينى در سال 1341، مبارزات خويش را آغاز نمود و در 15 خرداد 1342 بازداشت و به تهران تبعيد گرديد. از آن پس چندين بار در مدت حكومت طاغوت بازداشت و تبعيد شد. در طى اين مقطع از مبارزات بود كه ايشان به همراه چهار تن ديگر از علما، اعلاميه اى صادر و شاه را از سلطنت خلع نمودند. آيت الله دستغيب پس از پيروزى انقلاب اسلامى وظايف ارزشمندى را در نظام جمهورى اسلامى از جمله: نمايندگى مردم شيراز در مجلس خبرگان، امامت جمعه شيراز و نمايندگى امام خمينى در استان فارس را به عهده گرفت.
آيت الله دستغيب علاوه بر خدمات متعددى كه صرف ساخت، تاسيس و باز سازى بناها و آثار خيريه نمود داراى تاليفات متعددى است كه آدابى از قرآن، معراج، ايمان، گناهان كبيره، قلب سليم، داستان هاى شگفت و... از آن جمله اند. اين عالم وارسته و معلم اخلاق سر انجام در بيستم آذر 1360 ش برابر با چهاردهم صفر 1402 ق هنگامى كه براى اداى نماز جمعه عازم محل برگزارى آن بود از سوى منافقين ضد انقلاب در 68 سالگى به شهادت رسيد.

20 آذر

رحلت فقيه اصولى و جامع معقول و منقول آيت الله «ميرزا كاظم تبريزى» (1374 ش)
فقيه اصولى، محدث رجالى و جامع معقول و منقول، آيت الله ميرزا كاظم تبريزى از علماى مشهور حوزه هاى علميه نجف و قم، در حدود سال 1299 ش (1340 ق) در تبريز به دنيا آمد و در نوجوانى به تحصيل علوم دينى روى آورد. وى پس از گذراندن دروس مقدمات و سطح و در 21 سالگى به نجف كوچ كرد و از حضرات آيات: شيخ موسى خوانسارى، شيخ محمد رضا آل ياسين، سيد ابو الحسن اصفهانى، شيخ محمد كاظم شيرازى، سيد محسن حكيم و سيد محمود شاهرودى بهره هايى وافر برد. آيت الله تبريزى همچنين به مدت بيست سال از محضر درس فقه، اصول، رجال و تفسير آيت الله سيد ابو القاسم خويى استفاده كرد و از برترين تلامذه اش محسوب مى شد. فرزانه تبريز، همزمان با تحصيل، به تدريس سطوح عاليه و پس از چندى به تدريس خارج فقه و اصول پرداخت تا اين كه در سال 1349 ش به قم آمد و يكى از پر بارترين مجالس درسى حوزه را تشكيل داد، آيت الله تبريزى بر علوم مختلف همچون فقه، اصول، حديث، رجال، تفسير، تاريخ، ادبيات، رياضى، هيئت، هندسه، كلام، فلسفه و منطق تسلط فراوان داشت و با زبان هاى انگليسى و فرانسه نيز آشنا بود. برخى از تاليفات فراوان او كه سر به ده ها مجلد مى زند عبارتند از: شرح عروة الوثقى در 150 جلد، القواعد الفقهية در 50 جلد، تطبيقات الوسايل در 20 جلد، الاصول الجديده در 10 جلد، الفقه الميسر و شرح اسفار، اين عالم بزرگ سر انجام در 20 آذر 1374 برابر با 18 رجب 1416 ق در 75 سالگى درگذشت و در قم به خاك سپرده شد.

22 آذر

رحلت مرجع بزرگ و فقيه كبير «ميرزا حبيب الله رشتى» (1272 ش)
مرجع عاليقدر تشيع، ميرزا حبيب الله رشتى در سال 1198 ش (1234 ق) در املش گيلان به دنيا آمد. وى پس از يك درگيرى كه با خان منطقه پيدا كرد، راهى قزوين شد و نزد شيخ عبدالكريم ايروانى تلمذ نمود، تا اين كه در 25 سالگى به اجتهاد دست يافت. ايشان سپس براى استفاده از معارف دينى، راهى نجف اشرف شده و از محضر فقيه بزرگ، شيخ محمد حسن نجفى، صاحب جواهر و شيخ مرتضى انصارى فيض برد. ميرزا حبيب الله رشتى پس از ارتحال شيخ انصارى از جمله اركان مرجعيت بود ولى هيچ گاه خود را براى رياست حوزه معرفى نكرد و وجوه شرعى را قبول ننمود. در حلقه درس ميرزاى رشتى شاگردان فاضل بسيارى شركت مى كردند. كه حضرات آيات عظام: علامه سيد محمد كاظم يزدى، آقا ضياء الدين عراقى، ميرزا حسين نايينى، شيخ عبدالله مازندرانى، شيخ فضل الله نورى و سيد ابو الحسن اصفهانى و... از آن جمله اند. همچنين آثار متعددى از اين فقيه وارسته و مرجع جليل بر جاى مانده كه بدايع الافكار، الالتقاط، الإمامه و اجتماع الامر و النهى و... از كتب ارزشمند ايشان مى باشد. سر انجام ميرزا حبيب الله رشتى در 22 آذر 1273 ش برابر با 14 جمادى الثانى 1312 ق در 75 سالگى در نجف اشرف رخ در نقاب خاك كشيد و در يكى از حجره هاى صحن مطهر علوى به خاك سپرده شد.

23 آذر

ارتحال فقيه و فيلسوف كبير علامه محمد حسين غروى اصفهانى (1321 ش، 5 ذى حجه 1361 ق)

27 آذر

رحلت مجتهد اصولى و عالم و عارف بزرگوار آيت الله شيح محمد تقى آملى(1350 ش)
حكيم بزرگوار آيت الله شيخ محمد تقى آملى در حدود سال 1265 ش برابر با 1304 ق در تهران متولد شد. وى قسمتى از دروس معقول و منقول را نزد پدرش آقا شيخ محمد آملى و ميرزا حسن كرمانشاهى خواند و اين دروس را نزد حاج شيخ عبدالنبى مجتهد نورى تكميل نمود. آيت الله آملى از آن پس به نجف رفت و در محضر درس ميرزاى نايينى، ميرزا ابو تراب خوانسارى، شيخ محمد حسين غروى اصفهانى، ميرزا محمود قمى، سيد ابو الحسن اصفهانى و آقا ضياء الدين عراقى به تكميل فقه و اصول پرداخت تا به مقامات عالى علم و اجتهاد رسيد. اين عالم عالم ربانى، در اخلاق نيز از محضر عارف كامل حاج ميرزا على آقا قاضى طباطبايى فيض گرفت و به مدارج بالاى اخلاق و عرفان دست يافت. آيت الله آملى از آن پس در تهران اقامت گزيد و به تدريس منقول و معقول اشتغال ورزيد. اين حكيم فرزانه، فقيهى گوشه نشين بود و از شهرت و مسؤوليت رياست ابا داشت به طورى كه تا پايان زندگى، على رغم داشتن صلاحيت علمى، حتى از نوشتن و چاپ رساله عمليه خود نيز خوددارى نمود. آيت الله محمد تقى آملى نزديك به چهل سال در رأس آيات و مراجع بزرگ تهران به تدريس و ترويج دين اشتغال داشت. در محضر درس ايشان، شاگردان فاضلى پرورش يافتند كه حضرات آيات: عبدالله جوادى آملى، حسن حسن زاده آملى و علامه محمد حسين تهرانى از آن جمله اند. حاشيه بر مكاسب شيخ انصارى در 2 جلد كتاب الصلاة در 3 جلد، حاشيه بر شرح منظومه سبزوارى در 2 جلد و شرح استدلالى بر عروة الوثقى از مهم ترين آثار آيت الله آملى هستند. سر انجام اين حكيم وارسته و عارف الهى در 27 آذر 1350 ش برابر با 30 شوال 1391 ق در 85 سالگى دار فانى را وداع گفت و در تهران به خاك سپرده شد.

27 آذر

در گذشت خطيب شهير و واعظ كبير حجت الاسلام و المسلمين «محمد تقى فلسفى» (1377 ش)
حجت الاسلام والمسلمين محمد تقى فلسفى در سال 1286 ش (1326 ق) در خانواده اى عالم به دنيا آمد. وى پس از فراگيرى ادبيات و سطوح، به آموختن فلسفه و معقول از استادانى همچون ميرزا طاهر تنكابنى، ميرزا محمود قمى، سيد محمد كاظم عصار و ميرزا مهدى آشتيانى پرداخت و بنيه علمى خود را استوار ساخت. وى پس از آن به وعظ و خطابه روى آورد و در پانزده سالگى اولين جلسه منبرش را در محضر پدر و گروه بسيارى از مردم بر پا كرد كه تشويق همگان را بر انگيخت. از آن پس نام فلسفى بر سر زبان ها افتاد و در نوزده سالگى براى منبر به مجلس شوراى ملى دعوت شد وى پس از اعتراض به كشتار مسجد گوهر شاد ممنوع المنبر و خلع لباس شد تا اينكه پس از سه سال و با كوشش آيت الله كاشانى، منبرش رسماً آزاد گرديد. حجت الاسلام فلسفى در منبر و خطابه روش نوينى را پايه گذارى كرد و تحول عميقى در فن سخنورى به وجود آورد. او با تتبع در اخبار و احاديث، مطالعه پيگير كتاب هاى روانشناسى، جامعه شناسى، اخلاق و تعليم و تربيت و به كارگيرى تجربيات و ابتكارات خويش، به يكى از مشهورترين خطيبان پايتخت مبدّل شد و در مجالس مهم تهران، اداره منبر را بر عهده گرفت. اين روحانى مبارز، در طول ده ها سال، بارها در منبرهاى پر شور خود، رژيم پهلوى را مورد انتقاد قرار داده و در زمان هاى گوناگون به تبعيت از علما به ويژه حضرت امام خمينى به مخالفت با رژيم برخاست وى در اين دوران، چندين بار بازداشت شد و بارها ممنوع المنبر گرديد. در سال 1350، در مجلس بسيار مهمى، به ياوه گويى هاى دو نفر از سناتورها عليه امام خمينى پاسخ داد و آشكارا نام امام را بر فراز منبر تكرار نمود و از مقام شامخ ايشان تجليل به عمل آورد. اين سخنرانى باعث شد كه تا زمان پيروزى انقلاب اسلامى ممنوع المنبر شود، ولى اين وضعيت باعث عقب نشينى وى از مواضعش نگرديد، علاوه بر اين، حجت الاسلام فلسفى هماره با فرقه بهائيت و كمونيسم و حزب توده مبارزه مى كرد و در اين راه، ترسى به خود راه نمى داد. او پس از پيروزى انقلاب اسلامى و پس از هفت سال ممنوعيت منبر و اندكى پس از ورود امام به ايران در حضور معظم له و هزاران نفر ديگر، سخنرانى كرد و بار ديگر مورد تأييد و تفقد امام قرار گرفت. با پيروزى انقلاب اسلامى حجت الاسلام فلسفى به رغم كهولت سن، تا پايان عمر خود به فعاليت هاى مختلف و منبرهاى روشنگر خويش ادامه داد و لحظه اى نياسود، تا اين كه در 27 آذر 1377 ش برابر با 28 شعبان 1419 ق در 91 سالگى دار فانى را وداع گفت و در حرم حضرت عبدالعظيم در رى به خاك سپرده شد. عمده آثار وى با نام گفتار فلسفى انتشار يافته كه كودك از نظر وراثت و تربيت، جوان از نظر عقل و احساسات و بزرگسال و جوان از نظر افكار و تمايلات و الحديث در 5 جلد از آن جمله اند.

30 آذر

توافق شوروى براى ارسال تسليحات پيشرفته به عراق در جريان جنگ تحميلى (1364 ش)
گسترش مناسبات همه جانبه عراق و شوروى سابق در جريان جنگ تحميلى، اين امكان را فراهم ساخت تا روس ها اهداف جديد سياست خارجى خود را در منطقه و در برابر ايران پى گيرى كرده و در مقابل، عراقى ها نيز با برخوردارى از حمايت سياسى ـ نظامى شوروى، تجهيزات نظامى و كمك هاى مستشارى دريافت كنند. بر اين اساس بود كه روس ها علاوه بر ارسال سلاح به عراق با ارزيابى از ضعف هاى ساختارى ارتش آن كشور در وضعيت دفاع و حمله، در توسعه نيروهاى مسلح عراق و طرح ريزى استراتژى تهاجمى عراق نيز نقش فعال و محورى داشتند. كمك هاى شوروى سابق به عراق در اين مرحله در مقايسه با كمك ساير كشورها بسيار برجسته تر و نمايان تر بود و تا اندازه اى، تاثيرات سرنوشت سازى بر روند. تحولات جنگ داشت. اين كمك ها تا اندازه اى بود كه شوروى در حدود شصت درصد از تجهيزات نظامى عراق را تامين مى كرد.

4 دى

ميلاد حضرت عيسى مسيح(عليه السلام) (570 سال قبل از تولد پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله))
حضرت مسيح(عليه السلام) از پيغمبران اولوالعزمى است كه اصل وجود و خلقتش توام با معجزه و سر انجام زندگيش در اين جهان نيز با معجزه پايان يافت. نام حضرت عيسى(عليه السلام) در قرآن كريم همراه با فضيلت و عظمت بسيار ذكر شده و به عنوان عبدالله، كلمه خدا، روح خدا و تأييد شده به روح القدس، مفتخر و در 45 مورد به نام عيسى و در 15 مورد با لقب مسيح ياد شده است. حضرت مسيح(عليه السلام) پيام محبت ورزيدن با ديگران را براى بشريت به ارمغان آورد، به اقامه عدل و نفى ظلم همت گماشت و دنياطلبى را مذموم شمرد. وى خود همواره با فقرا و فرودستان همراه بود و از زياده طلبان و مستكبران دورى مى جست، تا آن جا كه مترفين و عوام، دين او را منحصر به رعايا و فقرا مى دانستند. كتاب آسمانى حضرت عيسى(عليه السلام) انجيل به معنى بشارت، خير و مژده مى باشد و شامل گفتارها و معجزات و تعاليم آن پيامبر الهى بوده است.

4 دى

شهادت عالم مجاهد آيت الله «آقا نور الله نجفى اصفهانى» (1306 ش)
آيت الله مهدى معروف به آقا نور الله نجفى اصفهانى از روحانيون مجاهد، مهاجر، مصلح، متفكر در سال 1240 ش (1278 ق) در اصفهان به دنيا آمد. پدرش شيخ محمد تقى اصفهانى صاحب هداية المسترشدين و مادرش دختر آيت الله العظمى سيد صدر الدين عاملى از مراجع بزرگ شيعه مى باشد. وى در ابتدا در محضر پدر ارجمندش به دانش اندوزى مشغول شد و پس از چندى براى ادامه تحصيلات، عازم عتبات عاليات گرديد. اقا نور الله در آنجا از محضر استادان نامدارى همچون ميرزا محمد حسن شيرازى، سيد محمد كاظم يزدى و ميرزا حبيب الله رشتى بهره ها برد و به مقام رفيع اجتهاد دست يافت. اين عالم مبارز در نهضت تحريم تنباكو در سطح اصفهان فعاليت داشت. از ديگر اقدامات وى فعاليت عليه مبلغين مسيحى با تأسيس انجمن صناخانه و انتشار روزنامه الاسلام مى باشد. آيت الله نجفى اصفهانى با ظل السلطان فرزند خون خوار ناصر الدين شاه كه 30 سال حاكم اصفهان بود مبارزه كرد و وى را از اصفهان اخراج نمود. او در جريان نهضت مشروطه از اركان نهضت عدالت خانه و مهاجرت كبراى قم نيز به شمار مى رود. آيت الله اصفهانى انجمن مقدس ملى اصفهان را تأسيس و بعد از اخراج ظل السلطان دست به اصلاحاتى مانند تأسيس بيمارستان و مدرسه زد. اين عالم مجاهد سر انجام از سوى رضا خان (كه مبارزات زيادى با او كرده بود) مسموم، و در 4 دى ماه 1306 ش برابر اول رجب 1346 ق در 66 سالگى به لقاء الله پيوست.
پيكر اين عالم ربانى به نجف منتقل شد و در مقبره جد مادرى خود آيت الله العظمى شيخ جعفر كاشف الغطاء دفن گرديد.

6 دى

رحلت فقيه جليل و مرجع كبير آيت الله العظمى سيد صدر الدين صدر (1332 ش)
آيت الله سيد صدر الدين صدر عاملى فرزند سيد اسماعيل در سال 1260 ش (1299 ق) در خانواده اى اصيل و مشهور به فضل، ادب و تقوا در كاظمين به دنيا آمد و بعد از عزيمت به كربلا، دروس مقدمات و سطح را فرا گرفت.
آيت الله صدر در نوزده سالگى راهى نجف اشرف گرديد و از محضر آيات عظام: آخوند خراسانى، سيد محمد كاظم يزدى و ميرزا حسن نايينى بهره مند شد تا به اخذ اجازات اجتهاد از آن بزرگواران نائل گرديد. آيت الله صدر در سال 1299 ش به ايران سفر نمود و حدود شش سال در مجاورت حرم مطهر حضرت رضا(عليه السلام) به تدريس و ارشاد پرداخت. ايشان بعد از يك سفر به عراق دوباره به مشهد برگشته و به تدريس و اقامه نماز در مسجد گوهر شاد پرداخت. آيت الله صدر در نهايت با پيشنهاد آيت الله حاج شيخ عبدالكريم حائرى يزدى مؤسس حوزه علميه قم، به شهر قم آمد و به عنوان جانشين مؤسس حوزه علميه قم به فعاليت پرداخت. آيت الله صدر پس از فوت حاج شيخ عبدالكريم حائرى، به يارى آيت الله سيد محمد تقى خوانسارى و آيت الله سيد محمد حجت كوه كمره اى، سرپرستى آن حوزه شريف را به عهده گرفت و تا زمان ورود آيت الله العظمى بروجردى به قم در سال 1323، به مدت هشت سال به حفظ و توسعه اين حوزه پرداختند. ايشان در حوزه علميه قم، خدمات علمى، مذهبى، اجتماعى و درمانى و بهداشتى شايان توجهى از خود به يادگار گذاشت. همچنين محفل درسى آيت الله صدر به عنوان يكى از مراجع و مدرسان بزرگ حوزه علميه قم پذيراى صدها فاضل فرهيخته بود و عالمان متعددى در آن پرورش يافتند كه برخى از آنان شامل حضرات آيات،: سيد محمد باقر سلطانى طباطبايى، سيد موسى شبيرى زنجانى، على مشكينى، محمد صدوقى، امام موسى صدر و سيد رضا صدر و... مى باشد. همچنين اصول دين، حاشيه بر كفاية الاصول و خلاصة الفصول از جمله تأليفات اين مرجع بزرگ دينى است. آيت الله سيد صدر الدين صدر، پدر بزرگوار امام موسى صدر، رهبر مفقود شيعيان لبنان نيز مى باشد. سر انجام اين عالم ربانى در ششم دى ماه 1332 ش برابر با نوزدهم ربيع الاول 1373 ق در 74 سالگى بدرود حيات گفت و در مسجد بالاسر روضه منوره حضرت معصومه(عليها السلام) در كنار آيت الله حائرى يزدى، به خاك سپرده شد.

9 دى

ترور نافرجام «شيخ فضل الله نورى» به دست كريم دواتگر عامل كميته مجازات (1287 ش)
شيخ فضل الله نورى از جمله عالمان بزرگى بود كه در رهبرى مشروطه مشروعه نقش مهمى ايفا نمود و زمينه هاى تحصن مردم عليه استبداد زمان را در حرم حضرت عبدالعظيم فراهم آورد. شيخ شهيد، از جمله راد مردانى بود كه در برابر بيگانه سر تسليم فرود نياورد از اين رو طرح ترور شيخ، در سفارت انگليس تهيه شد و توسط عوامل سفارت به دست جوان ماجراجويى به نام كريم دواتگر داده شد، تا به هنگام باز گشت شيخ به منزل به مورد اجرا درآيد. در اثر اين ترور، شيخ و تعدادى از همراهان زخمى شدند. هر چند پس از دستگيرى كريم، شيخ او را بخشيد ولى در بازجويى از وى، اسامى افرادى به ميان آمد كه با سفارت انگليس در ارتباط بودند، نكته عبرت انگيز اين كه كريم دواتگر، درست هشت سال پس از شهادت شيخ فضل الله نورى، به دست دوستانش به جرم قتل و اخاذى به قتل رسيد. وى عضو گروهى بود كه به كميته مجازات شهرت يافتند و هدف از ايجاد اين تشكل را از بين بردن افراد خائن به مشروطه و مضر به حال مردم عنوان نمودند. بعدها با لو رفتن اعضاى كميته، برخى از اعضاى آن دستگير و اعدام و برخى ديگر فرارى شدند.

9 دى

ورود حضرت آيت الله العظمى «سيد حسين طباطبايى بروجردى» به قم (1323 ش)
پس از ارتحال آيت الله العظمى حاج شيخ عبدالكريم حائرى يزدى مؤسس حوزه علميه قم در سال 1315 ش، مسئووليت اداه حوزه بر عهده سه تن از مراجع بزرگ عصر به نام حضرات آيات: سيد محمد تقى خوانسارى سيد محمد حجت كوه كمره اى و سيد صدر الدين صدر قرار گرفت و اين مراجع سه گانه به مدت هشت سال، حوزه عظيم قم را به نحو احسن اداره كردند. در سال 1323 ش به دنبال بيمارى آيت الله سيد حسين بروجردى و بسترى شدن ايشان در يكى از بيمارستان هاى شهر رى، دانشوران ساكن قم براى دعوت ايشان به قم واقامت در آن شهر، اصرار زيادى ورزيدند و آن عالم بزرگ پس از بهبودى و تفأل به قرآن هجرت به قم را برگزيدند. در نهايت معظم له با حمايت يارانى مجتهد و راستين در 9 دى 1323 ش برابر با 14 محرم 1364 ق وارد قم شد و زعامت شيعيان را به عهده گرفت. آيت الله بروجردى تا پايان عمر به مدت نزديك به هفده سال در قم ماند و حوزه علمى اين شهر را با رونقى روز افزون قرين ساخت. در طى دوران حضور اين عالم برجسته و مرجع كل، عالمان نامدارى در محضرش پرورش يافتند و خدمات و آثار و بركات فراوانى ارايه گرديد.

12 دى

رحلت عالم ربانى آيت الله «ملا محمد باقر فشاركى» (1275 ش)
آيت الله ملا محمد باقر فشاركى در حدود سال 1207 ش (1244 ق) در اصفهان به دنيا آمد. وى پس از طى دروس حوزوى، به مدارج بالاى علمى دست يافت و به وعظ و ارشاد و تدريس و تاليف همت گماشت. شهرت آيت الله فشاركى به غير از مراتب علمى، از دو جنبه بوده است: اول به وسيله منبر و ارشاد مردم با بيانات جذاب و رسا كه آداب زندگى و اخلاق را مطرح مى كرد. دوم احيا و شب زنده دارى شب هاى جمعه و خواندن دعاى كميل در مسجد مصلاى تخت فولاد اصفهان به هنگام سحر مى باشد به طورى كه اين سنت پس از سال ها از درگذشت او، توسط ديگران ادامه يافت. همچنين وى داراى محفل درسى پر رونق بوده كه شاگردان وى را بالغ بر يكصد نفر ذكر كرده اند. از اين عالم ربانى كتب متعددى بر جاى مانده كه آداب الشريعه، ذخيرة المعاد و حاشيه بر شرح لمعه از آن جمله است. ملا محمد باقر فشاركى سر انجام در دوازدهم دى ماه 1375 ش برابر با بيست و ششم رجب 1314 ق در 68 سالگى بدرود حيات گفت و در اصفهان به خاك سپرده شد.

13 دى

ابلاغ پيام تاريخى امام خمينى به «گورباچوف» رييس جمهور اتحاد جماهير شوروى (1367 ش)
به قدرت رسيدن ميخاييل گورباچف در اتحاد جماهير شوروى موجب تحولات عظيمى در جهان كمونيسم گرديد. حضرت امام خمينى بنيانگذار جمهورى اسلامى ايران كه ناظر جريانات مهم سياسى بين المللى بود، از اين فرصت به نحو احسن استفاده كرده و با دعوت جهان كمونيسم به اسلام، در صدد بر آمدند تا خلاء به وجود آمده از فروپاشى ماترياليسم را با جايگزينى اسلام ناب محمدى پر نمايند. به همين جهت هيأتى را به سرپرستى حضرت آيت الله جوادى آملى به مسكو اعزام داشته با پيام كتبى معظم له را به گورباچف در دعوت به اسلام ارايه دهند. امام خمينى در اين پيام با بينشى برخاسته از مكتب وحى و فراتر از وقايع روزمره و اتفاقات سياسى، به ترسيم اين رويداد مهم پرداختند. استفاده دقيق و بهنگام از اين فرصت تاريخى در جهت ابلاغ نداى فطرت و پيام توحيد، بيان غناى دين مبين اسلام و آمادگى حوزه هاى علميه تشيع جهت پاسخگويى به نيازهاى فكرى و اعتقادى نسل معاصر، برقرارى رابطه معنوى و ابراز همدردى و حمايت از مسلمانان شوروى و ديگر كشورهاى بلوك شرق، ايستادگى نظام جمهورى اسلامى ايران بر اصل خدشه ناپذير نه شرقى نه غربى و مبارزه با شكل هاى استكبار در چهره هاى مختلف آن; پيش بينى شكست قطعى ماركسيسم در ميدان عمل و فروپاشى نظام الحادى كمونيسم، هشدار جدى نسبت به فرو غلتيدن در دام قطب ديگر استكبار جهانى و نظام سرمايه دارى غرب، تحقق وعده هاى الهى و بازگشت نهايى جامعه انسانى به فطرت خدا جوى خويش، از جمله ويژگى ها و نكات برجسته اين پيام است. امام خمينى در بخشى از اين پيام فرمود: «براى همه روشن است كه از اين پس كمونيسم را بايد در موزه هاى تاريخى سياسى جهان جستجو كرد، چرا كه ماركسيسم جوابگوى هيچ نيازى از نيازهاى واقعى انسان نيست. از شما مى خواهم درباره اسلام به صورت جدى تحقيق و تفحص كنيد و اين نه به خاطر نياز اسلام و مسلمين به شما، كه به جهت ارزش هاى والا و جهان شمول اسلام است.»

17 دى

توطئه استعمارى كشف حجاب توسط رضا خان پهلوى
در پى توطئه استعمار در مبارزه با فرهنگ غنى اسلام عاملان استعمار در كشورهاى اسلامى همزمان اقدام به اعمال مشابهى نمودند. «امان الله خان» در افغانستان «مصطفى كمال آتاتورك» در تركيه و رضا خان پهلوى در ايران «مأموريت يافتند با مظاهر اسلام مخالفت و مبارزه كنند. استعمار گران دريافته بودند كه مستقيماً نمى توانند مسأله كشف حجاب را مطرح كنند لذا بهتر ديدند ابتدا از تغيير لباس مردان شروع كنند، زيرا اين كار دو نتيجه داشت. اول اين كه ذهن و روح جامعه را نسبت به تغييرات عمده كه جزء آداب و رسوم اجتماعى به شمار مى رفت آماده سازد. و دوّم اينكه، نحوه عكس العمل اقشار مختلف مردم را بسنجد. در اين راستا رضا شاه با مطرح كردن تغيير لباس و كلاه اروپايى (شاپو) و متحد الشكل كردن لباس مردان، اقدام به تغيير لباس اسلامى و كشف حجاب بانوان نمود. وى اين عمل شنيع را از خانواده خويش آغاز كرد و سپس به كل جامعه سرايت داد. نخستين گروهى كه به اين كاروان ضد اسلامى پيوست، خانواده وزيران و دست اندر كاران نظام استبدادى بودند. در نهايت على رغم مخالفت هاى فراوان مردم مسلمان و علما و نيز وقوع حادثه خونين مسجد گوهرشاد مشهد در اعتراض به كشف حجاب، رضا خان در هفدهم دى ماه 1314  ش، در جشن فارغ التحصيلى دانشسراى مقدماتى دختران در تهران، قانون كشف حجاب زنان را به طور آشكار آغاز نمود و خود به اتفاق همسر و دخترانش كه بدون حجاب بودند در اين جشن شركت كرد. مأموران رضا خان در راستاى اجراى اين قانون شب و روز در كوچه ها و خيابان ها گشت مى زدند و هر جا زن با حجابى را مى يافتند با خشونت با او برخورد نموده، چادرش را بر مى داشتند و مردان را مجبور مى كردند تا زن هايشان را سر برهنه به خيابان ها و مجالس ببرند. با اين همه، عده زيادى از زنان مسلمان با به جان خريدن همه خطرات و تحقيرها، تا پايان حكومت رضا خان و پس از آن حاضر به ترك حجاب خود نشدند و با مقاومت افتخار نسل هاى آينده شدند.

17 دى

رحلت اديب محقق و فقيه فرزانه آيت الله ميرزا على آقا شيرازى (1324 ش)
عالم ربانى و عارف بزرگوار آيت الله ميرزا على آقا شيرازى در حدود سال 1255 ش (1294 ق) در نجف اشرف به دنيا آمد. او پس از درگذشت پدر، در 22 سالگى راهى اصفهان شد و از محضر درس استادان نامدارى همچون سيد محمد باقر درچه اى در فقه و آخوند ملا محمد كاشانى و جهانگير خان قشقايى در علوم حكمت و فلسفه استفاده هاى وافر برد. ميرزا على آقا همچنين به دليل علاقه به طب، به فراگيرى اين علم روى آورد و در آن تبحر يافت. ايشان سپس به شوق علم اندوزى بيشتر به نجف اشرف شتافت و از درس عالمانى همچون شيخ الشريعه اصفهانى، علامه محمد كاظم يزدى و ملا محمد كاظم آخوند خراسانى استفاده هاى شايانى برد. ميرزا على آقا شيرازى از آن پس به اصفهان بازگشت و مدتى به امور بازرگانى پرداخت تا اينكه با همفكرى شهيد سيد حسن مدرس، به تدريس نهج البلاغه روى آورد و جان شيفتگان را با دُرهاى تابناك اين كتاب مقدس سيراب مى ساخت. افكار ميرزا در علوم متداول آن زمان تحول آفريد. وى مبناى درس اخلاق و جلسات وعظ خويش را بر محور نهج البلاغه قرار داد و گروه كثيرى از شهرهاى مختلف در محضرش گرد آمدند. در اين مسير شاگردانى پرورش يافتند كه: شهيد مرتضى مطهرى، حاج آقا رحيم ارباب، سيد جلال الدين همايى، احمد فياض، على مشكوة، سيد روح الله خاتمى، شيخ عبدالكريم ملكان، شيخ جواد جبل عاملى و حسين عماد زاده و على شيخ الاسلام و... از آن جمله اند. ميرزا على آقا شيرازى به موازات تدريس، از كاوش در منابع قرآنى، روايى و نيز آثار گذشتگان غافل نبود و به احيا و چاپ كتبى همچون تفسير تبيان شيخ طوسى، زاد المعاد علامه مجلسى و من لا يحضره الطبيب زكرياى رازى اهتمام ورزيد سر انجام اين استاد فرهيخته در 17 دى ماه 1334 ش در 79 سالگى رحلت كرد و در قبرستان شيخان قم دفن شد.

17 دى

اعلام موضع امام خمينى نسبت به سالگرد كشف حجاب (1341 ش)
به دنبال شكست مفتضحانه دولت در جريان لايحه انجمن هاى ايالتى و ولايتى در آذر 1341، رژيم يك بار ديگر قدرت خود را در مصاف با روحانيت آزمود و با استفاده از مناسبت 17 دى 1341، مى خواست از زنان بى حجاب براى رژه خيابانى و تظاهرات كه به صورت غير مستقيم عليه اسلام وروحانيت تمام مى شد، بهره بردارى نمايد. حضرت امام خمينى كه با هوشيارى كامل مراقب اوضاع بودند، پس از اطلاع از ماجرا بى درنگ طى پيامى به دولت هشدار داد كه در صورت وقوع چنين حادثه اى علماى اسلام متقابلا همان روز را به مناسبت فاجعه مسجد گوهر شاد. عزاى ملى اعلام نمايند.
ايشان همچنين در اين پيام عنوان كردند از عموم ملت خواهند خواست كه دست به تظاهرات بزنند و نسبت به عاملين آن ابراز تنفر و انزجار كنند. تهديد رهبر نهضت كه عقب نشينى رژيم را به دنبال داشت، يكبار ديگر موج وسيعى از اميد و پيروزى و معرفت به رهبر را در دل هاى مردم به ستوه آمده به وجود آورد و نهضت را به پيروزى دوم خود رساند.

19 دى

قيام خونين مردم قم در اعتراض به چاپ مقاله ساواك عليه امام خمينى (1356 ش)
نخستين تظاهرات گسترده و شكوهمند مردم مسلمان ايران بر ضد رژيم پهلوى، پس از قيام 15 خرداد 42، در 19 دى 1357 ش در شهر مقدس قم برگزار شد و بدين گونه، پس از چهارده سال، مردم انقلابى ايران، بار ديگر با روحيه اى انقلابى و عزمى استوار، فرياد درود بر خمينى سر دادند. واقعه 19 دى 1356، سر آغاز مرحله نوين انقلاب اسلامى به رهبرى امام خمينى عليه نظام استبدادى و استكبارى پهلوى بود. اين تظاهرات بدين علت روى داد كه رژيم منفور شاه در 17 دى ماه (سالروز كشف حجاب) با درج مقاله اى در روزنامه اطلاعات، امام خمينى را كه در آن زمان در نجف اشرف در حال تبعيد بودند، مورد توهين قرار داد و همين امر موجب اظهار نگرانى و اعتراض دسته جمعى فضلا و طلاب حوزه علميه قم گرديد، آنان با تعطيل نمودن درس ها به منازل مراجع تقليد و مجتهدان نامدار رفته و با آن ها اعلام همدردى نمودند، روز بعد، بازار قم نيز تعطيل شد و افراد كثيرى از دانش آموزان، دانشجويان و بازاريان و متدينان شهر با روحانيت همراه شده و به حركت اعتراضى خويش ادامه دادند. ايادى رژيم كه تحمل اعتراضات مردمى را نداشتند، صداى آنان را با گلوله پاسخ گفتند در نتيجه از سوى مزدوران رژيم پهلوى، تير اندازى به مردم از چهار راه فاطمى (شهداء كنونى) آغاز گشته و تعداد زيادى شهيد و زخمى شدند.

23 دى

اولين حمله و بمباران شيميايى عراق عليه ايران در جريان جنگ تحميلى (1359 ش)
با آغاز جنگ تحميلى عراق عليه جمهورى اسلامى ايران در 31 شهريور 1359 ش، رژيم بعث بارها با استفاده از سلاح هاى ميكروبى، شيميايى و كشتار جمعى، قوانين و مقررات بين المللى را نقض نمود. ناكامى ارتش تا بُن مسلح عراق در تأمين اهداف سردمداران رژيم بعثى، فرماندهان، اين ارتش را بر آن داشت تا پس از مشورت و با كارشناسان عالى رتبه دولت هاى استكبارى به خصوص كارشناسان شيميايى شوروى سابق، استفاده از سلاح هاى شيميايى را نيز در كنار ديگر سلاح هاى جنگى و مرگبار خويش مورد توجه قرار دهند. سابقه اولين حمله ثبت شده شيميايى عراق به 23 دى ماه 1359 ش باز مى گردد كه نيروهاى ايرانى را در پنجاه كيلومترى غرب ايلام، با گلوله شيميايى، مورد حمله قرار داد و شمارى را مصدوم كرد. از آن پس، عراق به استفاده از اين سلاح ادامه داد. با ادامه اين روند، ايران طى نامه هاى متعدد رسمى به دبير كل سازمان ملل، با اعلام كاربرد سلاح هاى شيميايى توسط عراق، تقاضاى اعزام گروه كارشناسى براى بررسى موضوع نمود. هر چند دبير كل اين موضوع را به شوراى امنيت ارجاع داد و گروه كارشناسى پس از سفر به ايران اين حملات را تأييد كرده و عراق را محكوم نمودند، با اين حال، اولاً شوراى امنيت عكس العمل مناسب و كافى در برابر اين نقض مقررات بين المللى نشان نداد و بدين وسيله، راه را بر تكرار اين جنايت باز گذاشت، در ثانى، از كشور به كارگيرنده سلاح هاى شيميايى نامى نبرد و موضوع را با كل مسأله جنگ مرتبط ساخت. در نتيجه عدم اقدام فورى و جهانى سازمان ملل متحد رژيم عراق از آن پس، بارها نيروهاى ايرانى را مورد حمله شيميايى قرار داد كه به شهيد و مجروح شدن ده ها هزار نفر انجاميد و با گذشت سال ها از پايان جنگ، اثرات اين سلاح هاى كشنده هنوز قربانى مى گيرد.

24 دى

رحلت حكيم و فقيه بزرگوار آيت الله «سيد ابو الحسن رفيعى قزوينى» (1253 ش)
آيت الله ابو الحسن رفيعى قزوينى در سال 1270 ش (1310 ق) در قزوين به دنيا آمد و دروس حوزوى را در قزوين و تهران گذراند. وى در تهران از محضر عالمان نامدارى همچون ميرزا عبدالنبى نورى، ميرزا حسن كرمانشاهى و محمد على شاه آبادى استفاده كرد و در علوم معقول و منقول به مدارج والايى دست يافت. پس از ورود آيت الله العظمى شيخ عبدالكريم حائرى يزدى به قم، ايشان نيز به اين شهر عزيمت كرد و به تدريس و تأليف پرداخت. ميرزاى قزوينى پس از ساليانى راهى قزوين گرديد و حوزه آن ديار را رونقى دوباره بخشيد، در حلقه درس اين حكيم الهى، شاگردان برجسته اى پرورش يافتند كه حضرات آيات: حسن زاده آملى، محمد امامى كاشانى و امام خمينى از آن جمله اند. آيت الله رفيعى از افراد نادرى است كه علوم عقلى و نقلى را به خوبى فرا گرفته و مدارج عالى كمال را پيمود از سيد ابو الحسن رفيعى قزوينى آثار متعددى بر جاى مانده كه مسأله رجعت، كتاب حج و خمس استدلالى از آن جمله اند. وى سر انجام در 24 دى ماه 1353 ش برابر با اول محرم 1395 ق در 83 سالگى در گذشت و در حرم حضرت معصومه(عليها السلام) به خاك سپرده شد.

29 دى

رحلت فقيه و مرجع بزرگوار آيت الله العظمى سيد محمد حجت كوه كمره اى (1321 ش)
آيت الله العظمى سيد محمد حجت كوه كمره اى در سال 1271 ش (1310 ق) در تبريز به دنيا آمد، پدر ايشان آيت الله سيد على از مراجع معروف و معاصر شيخ مرتضى انصارى بود، ايشان پس از تحصيل مقدمات در تبريز راهى نجف اشرف گرديد و از محضر آيات عظام سيد محمد كاظم يزدى، ميرزا حبيب الله رشتى، شيخ الشريعه اصفهانى، ميرزاى نايينى و آقا ضياء الدين عراقى استفاده نمود. ايشان سپس راهى قم گرديد و از درس آيت الله شيخ عبد الكريم حائرى يزدى بهره برد و مورد توجه و لطف استاد قرار گرفت، به طورى كه وى را به عنوان يكى از دو وصى شرعى خود انتخاب نمود. آيت الله حجت در فن رجال و درايه تخصص فراوانى داشت و از علماى بزرگ اجازه روايت اخذ كرده بود. ايشان پس از درگذشت آيت الله حائرى، زعامت اجرايى و علمى حوزه را با همكارى دو تن از بزرگان معاصرش به دوش كشيد و به تأليف و تدريس خود ادامه داد. سر انجام اين عالم ربانى در 29 دى 1331 ش (3 جمادى الاولى 1372 ق) در 60 سالگى رحلت كرد و در مدرسه حجتيه مدفون گشت.

29 دى

رحلت مرجع و عالم بزرگوار آيت الله العظمى «سيد احمد خوانسارى» (1363 ش)
آيت الله العظمى سيد احمد موسوى خوانسارى در سال 1269 ش (1309 ق) در خوانسار به دنيا آمد. وى در كودكى پدر را از دست داد و از آن پس تحت سرپرستى برادر بزرگش قرار گرفت. ايشان پس از طى مقدمات در زادگاه خود راهى اصفهان و نجف اشرف گرديد و از محضر استادان نامدارى همچون آخوند خراسانى، سيد محمد كاظم يزدى ميرزاى نايينى و آقا ضياء عراقى استفاده كرد. ايشان همچنين در اراك نيز از آيت الله حائرى يزدى كسب فيض نمود. آيت الله خوانسارى از آن پس به تدريس همت گماشت و مدتى بعد درس خارج فقه و اصول خود را داير ساخت; وى در سال 1329 ش، به درخواست مردم تهران به آن شهر عزيمت نمود و در مسجد حاج سيد عزيز الله بازار تهران، به اقامه جماعت مشغول گرديد. آيت الله خوانسارى از عالمانى است كه همزمان با خروش مقدس امام خمينى عليه رژيم طاغوت، همواره از آن حضرت پشتيبانى مى كرد و از هر اقدامى براى پيشبرد اهداف انقلاب كوتاهى نمى كرد. حضور ايشان در پايتخت علاوه بر روحيه دادن به انقلابيون، باعث برخورد محتاطانه تر رژيم با مردم مى گرديد. در محضر درس اين فقيه نستوه، عالمان نامدارى چون حضرات آيات: شهيد مرتضى مطهرى امام موسى صدر، سيد رضا صدر و جلال طاهر شمس پرورش يافتند. آيت الله خوانسارى در طول عمر با بركت خود، آثار فراوان عمرانى و علمى از خود بر جاى گذاشت كه بخش عمده اى از آن شامل آثار علمى و تأليفات آن فقيه بزرگوار مى باشد. شرح مختصر نافع، حاشيه بر عروة الوثقى و العقايد حقه و.... از آن جمله اند. ايشان از صدقات جاريه به ساخت مساجد و مدارس و حسينيه ها و درمانگاه ها همت گماشت و منشأ خدمات خير گرديد. آيت الله خوانسارى سر انجام در 29 دى 1363 (27 ربيع الثانى 1405 ق) در 94 سالگى رحلت كرد و درحرم حضرت معصومه(عليها السلام) به خاك سپرده شد.

1 بهمن

رحلت محدث كبير شيعه (حاج شيخ عباس قمى) صاحب مفاتيح الجنان (1319 ش)
آيت الله حاج شيخ عباس قمى در سال 1256 ش (1294 ق) در شهر قم به دنيا آمد. در ابتداء از محضر آيت الله محمد ارباب قمى فيض برد و سپس در 21 سالگى راهى نجف اشرف گرديد. وى در نجف از محضر فقيهان بزرگى همچون: علامه سيد محمد كاظم يزدى، ميرزا محمد تقى شيرازى، شيخ الشريعه اصفهانى و سيد حسن صدر كاظمى بهره برد و اجازات متعدد اجتهاد دريافت كرد. شيخ عباس قمى به علت علاقه بسيار به احاديث و اخبار، ملازم خاتم المحدثين، علامه ميرزا حسين نورى گشت و بيشتر اوقات خود را در اين مسير صرف نمود و اجازه روايت نيز گرفت. وى به كمك حافظه قوى، تلاش پيگير و علاقه وافرى كه به شناخت راويان و محدثان راستگو و نقل اخبار اهل بيت داشت به جمع آورى حديث همت گماشت به طورى كه در طى ساليان اقامت در نجف، از شاگردان طراز اول استاد خود بود. ايشان در حدود سال 1392 ش (1331 ق) ساكن مشهد شد و در آن جا به مدت بيست و دو سال، به تصنيف و تأليف و تدريس پرداخت. درسهاى اخلاق شيخ عباس قمى با استقبال كم نظير طلاب و علماى شهر مواجه شد و نزديك به هزار نفر در آن شركت مى كردند. ايشان پس از تأسيس حوزه علميه قم، به دعوت آيت الله شيخ عبدالكريم حائرى راهى اين شهر شد و مدتى در آنجا اقامت نمود. در محضر پر فيض او، عالمان فرهيخته اى پرورش يافتند كه حضرات آيات: سيد حسين قمى، سيد صدر الدين صدر، سيد عبدالله شيرازى، حيدر قلى سردار كابلى، سيد محمد هادى ميلانى، شيخ محمد على اراكى، سيد محمد رضا گلپايگانى و حضرت امام خمينى از آن جمله اند. محدث قمى گذشته از تبحر و استادى در علوم مختلف اسلامى، در ادبيات عربى و فارسى نيز عالمى چيره دست بود و به شعر و شاعرى علاقه بسيار داشت و گاه خود نيز شعر مى سرود. مجموعه آثار او متجاوز از هشتاد اثر است كه در علوم مختلف به نگارش در آمده اند. آثار و نگاشته هاى شيخ عباس قمى در اين علوم نشان از روح تلاشگر و عظمت علمى وى دارد. كلمات لطيفه، علم اليقين سفينة البحار، منتهى الامال، تتمة المنتهى، فوائد رضوية، الكنى و الالقاب، نفس المهموم، منازل الاخره و... از جمله سى كتاب تأليف شده ايشان مى باشد. همچنين مفاتيح الجنان مهم ترين و معروفترين اثر آن عالم ربانى است. سر انجام وى در اواخر عمر راهى نجف شد، تا اينكه در 1 بهمن 1319 ش (23 ذى حجه 1359 ق) در 63 سالگى رحلت كرد و در نجف اشرف در جوار قبر استاد خود، ميرزاى نورى مدفون گرديد.

4 بهمن

بستن فرودگاه مهر آباد به دستور «بختيار» براى جلوگيرى از ورود امام به ايران (1357 ش)
وقتى كه خبر بازگشت حضرت امام خمينى به كشور قوت گرفت، دولت بختيار، براى جلوگيرى از ورود امام، به كليه شركت هاى هواپيمايى بين المللى اعلام كرد كه به تهران پرواز نكنند. علاوه بر اين به دستور بختيار، تعداد زيادى تانك و زره پوش در فرودگاه مهر آباد تهران مستقر شدند، تا از ورود امام به ميهن اسلامى جلوگيرى نمايند.
همچنين كليه فرودگاه هاى كشور براى سه روز بسته اعلام شد و در نتيجه، نزديكان امام اعلام كردند، به مناسبت بسته بودن فرودگاه ها، سفر امام به تهران، دو روز به تعويق افتاد، عكس العمل مردم در برابر اين عمل بختيار به حدى شديد بود كه دستور بختيار در ظرف چند روز لغو شد.

9 بهمن

رحلت استاد بزرگ اخلاق و عارف كبير آيت الله «ميرزا على آقا قاضى طباطبايى» (1325 ش)
آيت الله سيد على قاضى طباطبايى در سال 1248 ش (13 ذيحجه 1285 ق) در تبريز و در خانواده اى اهل علم و ادب و تقوى زاده شد. وى در تبريز از برخى فضلا و نيز پدر، استفاده هاى علمى برد و در جوانى براى ادامه تحصيلات راهى نجف اشرف گرديد. آيت الله قاضى در نجف از محضر درس استادان نامدارى همچون نجف از محضر درس استادان نامدارى همچون محمد فاضل شريبانى، محمد حسن مامقانى، شيخ الشريعه اصفهانى، آخوند خراسانى و ميرزا حسين خليلى تهرانى بهره هاى فراوان برگرفت و در درس عارف كامل، سيد احمد كربلايى و نيز شيخ محمد بهارى شركت كرد. اين شخصيت والامقام پس از ساليانى توقف در نجف، در فقه، اصول، حديث و تفسير متخصص و ماهر شد و از رجال اخلاق و عرفان گرديد. آيت الله قاضى از آن پس علاوه بر تهذيب نفس به تربيت شاگردان همت گماشت كه حضرات آيات: علامه طباطبايى، سيد محمد حسن الهى (برادر علامه)، سيد رضا بهاء الدينى، محمد تقى بهجت فومنى و... از جمله دست پروردگان مكتب اخلاق و عرفان آيت الله قاضى طباطبايى مى باشند. سر انجام اين عارف كامل در نهم بهمن 1325 ش برابر با 6 ربيع الاول 1366 ق در 77 سالگى به ديار قدس پر كشيد و در وادى السلام نجف اشرف نزديك مقام حضرت مهدى (عج) به خاك سپرده شد.

9 بهمن

باز گشايى فرودگاه هاى كشور به دستور بختيار در نتيجه فشار مردم انقلابى (1357 ش)
با گسترده تر شدن مخالفت ها و اعتراضات مردمى و پس از تحصن روحانيون در مسجد دانشگاه تهران، فرهنگيان و ديگر اقشار جامعه نيز با اعلام همبستگى، به جمع آنان پيوستند. در حالى كه تعداد متحصنين هر لحظه بيشتر مى شد و فشار افكار عمومى در اعتراض به بسته بودن فرودگاه ها جهت جلوگيرى از ورود حضرت امام به كشور شدت مى گرفت، دولت به ناچار در نهم بهمن 57، دستور بازگشايى فرودگاه ها را صادر كرد و اعلام شد كه به مناسبت فرود هواپيماى حامل حضرت امام خمينى، فرودگاه براى ساير پروازها بسته است. پس از آن كميته استقبال از امام، اعلام كرد كه معظم له، ساعت 9 صبح روز دوازدهم بهمن ماه، وارد تهران خواهند شد. اين كميته همچنين از مردم خواست تا در مسير حركت امام خمينى براى استقبال از ايشان آماده باشند. از طرف ديگر، با باز شدن فرودگاه مهر آباد تهران، هواپيماهاى نظامى آمريكا، شروع به خارج كردن آمريكايى ها از ايران كردند.

11 بهمن

پيام امام خمينى مبنى بر كنار گذاشتن تشريفات از سوى مردم در جريان استقبال از ايشان (1357 ش)

11 بهمن

حضور آيات عظام «گلپايگانى» و «مرعشى نجفى» در تحصن روحانيون در مسجد دانشگاه تهران (1357 ش)

12 بهمن

بازگشت پيروز مندانه «امام خمينى» به ميهن اسلامى پس از سال ها تبعيد و دورى از وطن (1357 ش)
در 12 بهمن 1357 حضرت امام خمينى پس از نزديك به 15 سال دورى و تبعيد از وطن، در ميان استقبال پر شور مردم قدم به خاك ايران اسلامى گذاشت و بزرگترين استقبال تاريخ در تهران شكل گرفت. استقبال گسترده مردم آگاه و بيدار ايران از امام، چنان بى نظير بود كه مى توان گفت در هيچ دوره اى از تاريخ معاصر، مردم، از يك شخصيت محبوب خود اين چنين استقبال نكرده اند. امام، پس از يك سخنرانى كوتاه تشكرآميز در فرودگاه، براى اداى احترام به شهيدان انقلاب اسلامى به مرقد آنها در بهشت زهرا رفتند. در مسير بهشت زهرا، دريايى از انسان ها موج مى زد و اتومبيل با كندى مى توانست حركت كند. ساعت ها طول كشيد تا اين فاصله طى شد. اتومبيل حامل امام را ده ها موتور سوار حفاظت مى كرد. بر سقف اتومبيل حامل حضرت امام، جوانان عضو كميته استقبال قرار داشتند و از مردم درخواست مى كردند راه را باز نمايند. صدها خبرنگار و عكاس، از اين مراسم عكس مى گرفتند تا هر چه زودتر، اين حادثه تاريخى را مخابره نمايند. جمعيت استقبال كننده در طول 33 كيلومتر از فرودگاه مهر آباد تا بهشت زهرا را بين 5 تا 8 ميليون نفر يعنى بيش از جمعيت آن روز تهران تخمين زدند صدها هزار نفر از شهرهاى مختلف كشور به تهران آمده بودند، تا در اين مراسم با شكوه شركت نمايند. ورود اتومبيل حامل امام، با آن جمعيت انبوه امكان پذير نبود، لذا از هلى كوپتر استفاده شد. امام در بهشت زهرا، در جايى كه هزاران شهيد گلگون كفن انقلاب آرميده بودند در ميان انبوه جمعيت سخنان مهمى ايراد فرمودند. ايشان در اين سخنرانى كه يكى از پر جمعيت ترين اجتماعات تاريخ بود، غير قانونى بودن رژيم سلطنت پهلوى را با استدلال مطرح و خطوط آينده انقلاب و دولت اسلامى را ترسيم نمودند.

13 بهمن

رحلت دانشمند و محقق بزرگوار «ميرزا محمد حسين فاضل تونى» دانشمند مسلمان (1339 ش)
ميرزا محمد حسين فاضل تونى، دانشمند و عالم بزرگ مسلمان در سال 1257 ش در شهرستان فردوس در استان خراسان متولد شد. او در دوران تحصيل از محضر عالمان برجسته اى همچون اديب نيشابورى كسب فيض كرد و به مدارج عالى علمى و معنوى دست يافت. فاضل تونى در فقه، اصول فقه، حكمت، عرفان، رياضى، نجوم و ادبيات عرب از معلومات وسيعى برخوردار بود. بعدها به سمت استادى دانشكده ادبيات دانشگاه تهران برگزيده شد و تدريس زبان و ادبيات عرب و فلسفه قديم به او واگذار شد. فاضل تونى با اينكه در سال 1339 به علت كهولت سن باز نشسته شد از تدريس نياسود و به كار خود ادامه داد. از ميرزا فاضل تونى كتب ارزشمندى چون حكمت قديم، الهيات و حواشى بر اسفار به يادگار مانده است. اين استاد بزرگوار سر انجام در سيزدهم بهمن 1339 در 82 سالگى در تهران در گذشت و به جوار رحمت حق تعالى شتافت.

13 بهمن

اقامت حضرت امام خمينى در مدرسه علوى (1357 ش)

17 بهمن

رحلت آيت الله العظمى «حاج آقا حسين طباطبايى قمى» از مدرسين حوزه علميه نجف و قم (1325 ش)
آيت الله حاج آقا حسين طباطبايى قمى در سال 1243 ش (28 رجب سال 1282 ق) در شهر قم ديده به جهان گشود. ايشان تحصيلات ابتدايى خود را در يكى از مكتب خانه هاى قم شروع كرد و پس از آن درس هاى مقدماتى از قبيل صرف و نحو و منطق را فرا گرفت. حاج آقا حسين قمى پس از آن براى ادامه تحصيل راهى تهران شد و از استادانى همچون ميرزا ابو الحسن جلوه، شيخ فضل الله نورى، ميرزا محمد حسن آشتيانى، شيخ على مدرس يزدى و ميرزا محمود قمى بهره برد. آيت الله قمى سپس طى دو بار سفر به عتبات عاليات از محضر عالمان نامدارى همچون ميرزا محمد حسن شيرازى، ميرزا حبيب الله رشتى، آخوند ملا على نهاوندى استفاده كرد. وى همچنين تهذيب اخلاق را در محضر علامه سيد مرتضى كشميرى و علم حديث را در محضر علامه ميرزا حسين نورى فرا گرفت. ايشان ضمناً به حوزه درس ميرزا محمد تقى شيرازى رفت و عمده تلمذ خود را نزد وى به انجام رساند به طورى كه مورد توجه خاص استاد واقع شد و ميرزا، براى مرجعيت و تقليد بعد از خود، او را معين كرد. آيت الله قمى پس از نزديك به بيست سال اقامت در نجف به مشهد بازگشت و حوزه درس خود را تشكيل داد و مرجعيت مردم را نيز عهده دار شد. وى در واقعه قيام خونين مسجد گوهر شاد مشهد در اعتراض به كشف حجاب اعتراض خود را مطرح ساخت كه به تبعيد ايشان به عراق انجاميد ايشان از مراجع وارسته اى بود كه در مقاطع مختلف به خصوص در دوران خفقان رضاخانى به پا خاست و شجاعانه به ستيز با دشمن پرداخت و دخالت عملى در سياست را با حضور در صحنه هاى مختلف سياسى بخوبى نشان داد كه به حق مى توان او را «قامت قيام» ناميد. آيت الله قمى از مشايخ حديث و اجتهاد زمان خود بود كه بعد از شيخ الشريعه اصفهانى، رياست و زعامت شيعه به او منتهى شد. از ايشان آثار متعددى بر جاى مانده كه حاشيه بر عروة الوثقى، حاشيه بر رساله ارث و نفقات، مختصر الاحكام، طريق النجاة، مناسك حج و... از آن جمله اند. اين فقيه عالى مقام و عالم نستوه سر انجام در هفدهم بهمن 1325 ش برابر با چهاردهم ربيع الاول 1366 ق در هشتاد و دو سالگى رحلت كرد و پس از تشييعى با شكوه در صحن امام على(عليه السلام) دفن گرديد.

22 بهمن

پيروزى انقلاب شكوهمند اسلامى ايران و سقوط رژيم 2500 ساله شاهنشاهى (1357 ش)
از هفدهم تا 22 بهمن 57 ايران يكى از دوران هاى استثنايى تاريخ سياسى جهان را گذرانيد. در اين ايام، دو دولت در يك مركز و بدون هيچ گونه مرزبندى مواجه بودند. دولتى كه پشتوانه و عامل مشروعيت خود را از دست داده و از قدرت نظامى محروم گشته و با انقلابى عظيم روبرو بود. و دولتى ديگر متكى به رهبرى انقلاب توده هاى ميليونى مردم كه به جاى قدرت نظامى، تنها به ارتش مردم وابستگى داشت. با وسعت يافتن دامنه هاى انقلاب قرار بر اين شد كه سران ارتش رژيم پهلوى، دست به كودتا زده و با به دست گرفتن قدرت، انقلاب مردمى را سركوب سازند. از اين رو از ساعت چهار بعد از ظهر روز 21 بهمن 57. حكومت نظامى اعلام شد.
پس از اعلان حكومت نظامى، حضرت امام خمينى اعلام كرد كه مردم به حكومت نظامى اعتنايى نكنند. مردم نيز همچنان به يورش خود به مراكز دولتى و نظامى و انتظامى ادامه دادند و تقريباً تمام اين مراكز با اندك درگيرى و مقاومت، تسخير شد و به دست مردم افتاد. اين درگيرى ها در روز بعد نيز به شدت ادامه يافت و در اين روز هزاران زن و مرد و پيرو جوان هر يك به اندازه توان خود براى سرنگونى نهايى رژيم ظلم و جور، كوشش كردند. آنها با سنگربندى در خيابان ها، سينه سپر كردن در برابر تانك ها و با فداكارى و جانفشانى، انقلاب را به پيروزى رساندند. نه فقط در تهران، بلكه در تمامى شهرهاى ايران، درگيرى مردم با بقاياى رژيم شاه جريان داشت. هنگامى كه خبر حركت نيروهاى نظامى از شهرهاى مختلف ايران به سمت تهران براى سركوب قيام مردم پخش شد، مردم شهرهاى مسير به درگيرى با نيروهاى نظامى پرداختند و با بستن راه، مانع حركت آن ها به سمت تهران شدند. برخى از فرماندهان رده بالاى ارتش در اين درگيرى ها به دست مردم كشته شدند، تا سر انجام ارتش، بى طرفى خود را اعلام كرد. سر انجام روز سرنوشت فرا رسيد و در 22 بهمن 1357، نظام پوسيده ستمشاهى فرو ريخت و ريشه هاى فاسد دودمان سياه پهلوى از اين كشور اسلامى، كنده شد مبارزه پانزده ساله ملت مسلمان ايران به رهبرى امام خمينى به ثمر رسيد و با سرنگونى نظام 2500 شاهنشاهى، انقلاب شكوهمند اسلامى ايران پيروز گرديد.

25 بهمن

صدور حكم تاريخى «امام خمينى» مبنى بر ارتداد «سلمان رشدى» نويسنده كتاب آيات شيطانى (1367 ش)
سلمان رشدى نويسنده ومرتد هندى الاصل انگليسى در زمان خود با نام آيات شيطانى، به اسلام، قرآن و پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) و بسيارى ديگر از مقدسات مسلمانان به روشى جاهلانه و نابخردانه اهانت كرده است. تأليف وانتشار كتاب آيات شيطانى در سطح گسترده كه با نظر مثبت و مساعد دولت هاى غربى انجام شد، حاكى از توطئه فرهنگى جديد غرب عليه مسلمانان تحث پوشش آزادى بود. اما فتواى صريح امام خمينى عليه نويسنده اين كتاب، باعث بيدارى مردم جهان به ويژه مسلمانان شد و در واقع از تكرار چنين اهانت هايى به اسلام جلوگيرى كرد. پس از صدور اين فتوا، اكثر علماى جهان اسلام و بسيارى از آزاد انديشان از آن حمايت كردند. اين در حالى بود كه دولت هاى غربى به بهانه دفاع از آزادى قلم به حمايت شديد تبليغاتى و سياسى از سلمان رشدى پرداختند. حضرت امام با صدور حكم شرعى ارتداد نويسنده كتاب آيات شيطانى، نيروى عظيم امت هاى مسلمان را آشكار ساخت و موجى توفنده از توده هاى ميلياردى مسلمانان در مصاف با كفر پديد آورد. رشدى مرتد نيز از لحظه صدور حكم، مخفى شد و پليس اسكاتلند يارد، حفاظت از وى را با صرف هزينه هاى كلان بر عهده گرفت. رهبر معظم انقلاب، حضرت آيت الله العظمى خامنه اى در اين باره فرمود: حكمى را كه امام امت بيان فرموده اند، حكمى است كه هر يك از فقهاى اسلامى اگر بخواهند بر طبق حكم اسلامى عمل كنند همين حكم را بايد بدهند و اين فتوا قطعى است.

28 بهمن

شهادت حجت الاسلام «سيد عباس موسوى» دبير كل حزب الله لبنان توسط صهيونيست ها (1370 ش)
حجت الاسلام سيد عباس موسوى دبير كل جنبش انقلابى خوب الله لبنان و عضو شوراى عالى مجمع جهانى اهل بيت، در بازگشت از مراسم سالگرد شهادت شيخ راغب حرب، از روحانيون مبارز جنوب لبنان به شهادت رسيد در اين عمليات تروريستى، تعدادى از همراهان سيد عباس موسوى از جمله همسر، فرزند و سه تن از يارانش نيز شهيد شدند. اين اقدام جنايتكارانه، موجى از خشم و نفرت عليه رژيم صهيونيستى در ميان مسلمانان جهان به وجود آورد اما مدعيان غربى حقوق بشر نه تنها اين ترور را محكوم نكردند، بلكه با تبليغات دروغين، سعى داشتند اين عمل وحشيانه اسراييل را توجيه كنند. اگر چه تل آويو با ترور دبير كل حزب الله لبنان قصد اختلال در مبارزه اين مجاهدان را داشت اما با انتخاب سيد حسن نصر الله به جانشينى شهيد سيد عباس موسوى، مبارزه با اشغالگران صهيونيستى با شدت بيشترى ادامه يافت، تا آنكه در خرداد سال 1378، نظاميان اين رژيم را با خوارى از جنوب لبنان بيرون راندند.

2 اسفند

رحلت فقيه و محقق بزرگ آيت الله «ملا حبيب الله كاشانى» (1300 ش)
ميرزا حبيب الله شريف كاشانى در حدود سال 1225 ش (1262 ق)، در كاشان به دنيا آمد. در كودكى پدر را از دست داد و زير نظر آيت الله سيد حسين كاشانى به تحصيل علوم حوزوى همت گماشت. در پرتو اين تلاش پيگير، در 16 سالگى گواهى نقل روايت و در 18 سالگى گواهى اجتهاد دريافت نمود. ميرزا حبيب الله در سال هاى بعد به تهران رفت و در محضر درس شيخ محمد اصفهانى، ملا هادى مدرّس تهرانى، ملا عبدالهادى تهرانى و حاج ميرزا ابو القاسم تهرانى كلانتر استفاده وافر برد. در 19 سالگى جهت حضور در درس شيخ مرتضى انصارى راهى عراق شد، اما ورود او به كربلا با رحلت آن استاد يگانه همزمان گرديد، پس از چند سال توقف در عتبات، به كاشان بازگشت و به تاليف، تدوين و تكميل تحقيقات خود پرداخت. او از اغلب استادان خويش صاحب اجازه بود و در علوم روز تبحر داشت.
ميرزاى كاشانى در كنار مرجعيت، به ارشاد و هدايت مردم مشغول بود. از ويژگى هاىبرجسته ميرزاى كاشانى، تنوع تاليفات و فزونى آنهاست. آثار وى را تا سيصد جلد كتاب و رساله نوشته اند كه حدود 200 جلد آنها شناخته شده است منتقد المنافع فى شرح المختصر النافع به عنوان دايرة المعارف فقه شيعه، منظومة فى الفقه و ده ها اثر ديگر از اوست وى سر انجام در 2 اسفند 1300 ش (23 جمادى الثانى 1340 ق) در 78 سالگى رحلت نمود و در كاشان به خاك سپرده شد.

5 اسفند

روز بزرگداشت دانشمند شهير امامى «خواجه نصير الدين طوسى»
ابو جعفر محمد بن محمد معروف به خواجه نصير الدين طوسى و ملقب به استاد البشر و محقق طوسى در سال 597 ق در طوس به دنيا آمد. وى در ابتدا علوم عقلى و نقلى و حكمت مشاء را آموخت و در سال هاى بعد رياضيات فقه، فلسفه، نجوم و ادبيات را خواند به طورى كه در علوم روز به تبحر و استادى تمام رسيد. وى چند سال پس از واقعه حمله سپاهيان چنگيز خان مغول، به قلعه اسماعيليه پناه برد و در آن جا نيز از تاليف و نگارش باز نايستاد، با غلبه سپاه مغول بر اسماعيليان، خواجه نصير الدين به خدمت هلاكو خان مغول پيوست و با استفاده از نفوذ خود از كشتار مردم و دانشمندان و تخريب آثار فرهنگى و علمى و غارت شهرها و روستاها جلوگيرى نمود. پس از فتح بغداد و سقوط عباسيان خواجه نصير ماموريت يافت تا رصد خانه مراغه را ترتيب دهد. او جماعتى از رياضى دانان بزرگ را گرد آورد و كار احداث رصد خانه را در سال 657 ق آغاز كرد. با اين كار عالمان بزرگ زمان را كه پراكنده بودند، در يك مكان جمع كرد و همچنين كتابخانه اى عظيم در محل رصد خانه مراغه احداث نمود. اين عالم سترگ براى تهيه كتاب هاى مورد نظر، كتبى از بغداد، شام و شمال آفريقا و اطراف و اكناف ايران فراهم نمود و كتابخانه اى با بيش از چهارصد هزار جلد كتاب، ايجاد كرد عمر خواجه از اين پس در خدمات علمى گذشت، خواجه نصير الدين، يكى از بزرگ ترين بنيانگذاران كلام شيعه و پيشاهنگ بزرگ فلسفه مشاء بود و ضمن تاييد حكمت ابن سينا، به شرح مشكلات اشارات پرداخت وى همچنين آثار متعددى را در علوم مختلف به نگارش درآورد كه اخلاق ناصرى، تجريد العقايد، ذيج ايلخانى، اوصاف الاشراف، اساس الاقتباس و تذكره نصيريه و بيش از شصت اثر ديگر و شعر از آن جمله اند. خواجه نصير الدين سر انجام در سال 672 در 75 سالگى، شانزده سال پس از تاسيس رصد خانه در گذشت و در كاظمين به خاك سپرده شد.

7 اسفند

رحلت فقيه وارسته و عالم فاضل آيت الله «ميرزا هاشم آملى» (1371 ش)
حضرت آيت الله ميرزا هاشم آملى، فقيه و عالم بزرگ معاصر، در حدود سال 1283 ش برابر با 1322 ق، در روستايى نزديك لاريجان از توابع آمل در مازندران به دنيا آمد. ايشان پس از پشت سر گذاشتن تحصيلات مقدماتى، راهى تهران شد و در مدرسه سپهسالار اين شهر اقامت گزيد. او در آن مدرسه مورد توجه شهيد آيت الله سيد حسن مدرس قرار گرفت و از استادانى همچون ميرزا طاهر تنكابنى، ميرزا ابو الحسن شعرانى و محمد على شاه آبادى بهره برد. ميرزا هاشم آملى سپس در قم در محضر درس حضرات آيات شيخ عبدالكريم حائرى يزدى و سيد محمد حجت كوه كمره اى حاضر شد و پس از چندى به درجه رفيع اجتهاد نائل آمد. اين فقيه سترگ از آن پس براى بهره مندى از محفل پر رونق نجف، عازم آن ديار گرديد. ايشان در نجف، در درس حضرات آيات سيد ابو الحسن اصفهانى، ميرزاى نايينى و آقا ضياء الدين عراقى حاضر شد و به مقام والايى در علم دست يافت. ميرزا هاشم آملى از آن پس حلقه درس خود را در نجف و قم تشكيل داد و فضلاى بسيارى در محضر معظم له پرورش يافته و به درجات بالاى علمى دست يافتند كه حضرات آيات: ميرزا جواد تبريزى، ناصر مكارم شيرازى، عبدالله جوادى آملى، حسن حسن زاده آملى، سيد جعفر كريمى، سيد مصطفى و سيد على محقق داماد، محمد محمدى گيلانى و اسماعيل صالحى مازندرانى و ده ها عالم فاضل از آن جمله اند. آيت الله ميرزا هاشم آملى، به عنوان يكى از شيوخ فقها و مراجع تقليد قم به شمار مى رفت و در جريان انقلاب اسلامى ايران، از آغاز اولين نهضت روحانيان و مردم در قضيه انجمن هاى ايالتى و ولايتى گرفته تا قيام 15 خرداد 1342 و بعد از آن، تا زمان پيروزى انقلاب اسلامى ايران، آن بزرگوار به عنوانى يكى از مراجع تقليد در كنار رهبر انقلاب اسلامى، حضرت امام خمينى قرار داشت و علاوه بر شركت در جلسات علما، در مواقع ضرورى ديدگاه هاى خود را با صدور اعلاميه به آگاهى همگان مى رساند. اين فقيه جليل تمام عمر را با كمال زهد، تقوا و صدق و صفا و در نهايت عزت نفس گذرانيد و به هيچ يك از تجملات دنيوى، اعتناى نداشت. از جمله آثار چاپى ايشان، كتاب الطهاره، الصلاة و الصوم مى باشند. اين عالم ربانى سر انجام در هفتم اسفند 1371 ش برابر با چهارم رمضان 1413 ق در 88 سالگى به لقاء الله پيوست و در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه به خاك سپرده شد.

15 اسفند

درگذشت علامه «ذبيح الله محلاتى» فقيه و محقق برجسته مسلمان (1364 ش)
استاد ذبيح الله محلاتى در سال 1271 ش (1310 ق)، در محلات به دنيا آمد و مقدمات علوم را در زادگاه خود فرا گرفت. سپس به حوزه علميه نجف رفت و از محضر عالمان و محدثان بزرگى از جمله آيات عظام: عبدالحسين رشتى، سيد حسن صدر، سيد محمد فيروز آبادى، شيخ محمد جواد بلاغى، ميرزاى نايينى و سيد ابو الحسن اصفهانى كسب فيض نمود. علامه محلاتى پس از 11 سال اقامت در حوزه علميه نجف و اخذ اجازات اجتهاد و روايت به سامرا رفت و در محضر شيخ آقا بزرگ تهرانى به تكميل تحصيلات خود پرداخت. او پس از مدتى حلقه درس خود را در اين شهر تشكيل داد و كتبى را تاليف كرد. علامه محلاتى پس از 25 سال اقامت در سامرا، در سال 1327 ش به تهران رفت و تحقيقات و تاليفات خود را ادامه داد. دايرة المعارف رياحين الشريعه در 6 جلد در بيان شرح حال زنان صاحب كمال و برجسته مسلمان، وقايع الايام در 8 جلد كشف الغرور در مفاسد بى حجابى و تاريخ سامرا در 12 جلد و... از جمله آثار اوست. اين شخصيت علمى سر انجام در نيمه اسفند 1364 ش در 93 سالگى درگذشت.

16 اسفند

رحلت حكيم الهى و عارف بزرگوار «آخوند ملا حسينقلى همدانى» (1272 ش)
آخوند ملاحسينقلى همدانى در حدود سال 1202 ش (1239 ق) در يكى از روستاهاى اطراف همدان به دنيا آمد. وى روزگار كودكى را به اقتضاى محل سكونت به شبانى گذراند. آن گاه به تهران رفت و پس از فراگيرى مقدمات، وارد حوزه درس شيخ عبدالحسين تهرانى معروف به شيخ العراقين شد و دروس معقول را پشت سر گذاشت. آخوند همدانى سپس عازم سبزوار گرديد و نزد حاج ملا هادى سبزوارى، حكمت و فلسفه را فرا گرفت. وى پس از مدتى به نجف اشرف رفت و ضمن حضور در محضر درس فقه و اصول شيخ مرتضى انصارى، بسيارى از تقريرات استاد را به رشته تحرير درآورد آخوند ملا حسينقلى همدانى همچنين در محضر آقا سيد على شوشترى به سير و سلوك پرداخت و نزد وى مقام و مرتبتى عظيم يافت. آخوند، به اخلاق و تهذيب نفس توجه تام داشت و علوم ظاهرى را بر خلاف اكثر عرفا و متصوّفه، حجاب نمى دانست. اين عارف بزرگ، از اينكه به عنوان قطب و مرشد مطرح گردد پرهيز مى كرد و تنها خود را بنده اى از بندگان خدا مى دانست. در محضر درس عرفان او شاگردان فاضلى پرورش يافتند كه شيخ محمد بهارى، سيد احمد تهرانى، ميرزا جواد ملكى تبريزى، سيد جمال الدين اسد آبادى، سيد مرتضى كشميرى، سيد محسن امين عاملى و... از بقيه مشهورترند. همچنين از آخوند ملا حسينقلى همدانى آثارى بر جاى مانده كه نامه ها و منشآت، تذكرة المتقين، تقريرات در اخلاق و مناجات ها از آن جمله اند. اين عارف بالله سر انجام در 16 اسفند 1272 ش (28 شعبان 1311 ق) در هفتاد سالگى جان از قفس تن به در برد و در كربلاى معلى به خاك سپرده شد.

23 اسفند

رحلت عالم مجاهد و روحانى مبارز آيت الله «سيد ابو القاسم كاشانى» (1340 ش) آيت الله سيد ابو القاسم فرزند سيد مصطفى حسينى كاشانى در سال 1261 ش (1300 ق) در تهران متولد شد. وى در 16 سالگى در خدمت والد بزرگوارش به قصد حج بيت الله الحرام راهى مكه شد و پس از آن در نجف اقامت گزيد. سيد ابو القاسم، علوم مختلف را در محضر والد معظم خود و بزرگانى نظير آخوند ملا محمد كاظم خراسانى و ميرزا حسين خليلى تهرانى و ساير علما تلمذ نمود و در 25 سالگى به درجه رفيع اجتهاد نائل آمد. وى در جريان جنگ جهانى اوّل، زمانى كه انگليسى ها با نيروى عظيمى به قصد تسلط بر عراق، به مناطق شرقى حمله ور گرديدند. به همراه جمعى از علما وارد جنگ با آنان گرديد و باعث شكست انگليسى ها شد، از اين رو وقتى كه آيت الله كاشانى وارد تهران شد، انگليسى ها به دليل شكستى كه خورده بودند. با ايشان دشمنى داشتند و در زمان دولت قوام السلطنه به دستور آنها چند بار او را تبعيد كردند; به طورى كه 18 ماه در حبس و زندان متفقين به سر برد، وى پس از رهايى از زندان، عليه سه جناح ضد اسلامى، يعنى استعمار گران، استبداد حكومتى و احزاب ضد دينى به مبارزه برخاست. يكى از خط مشى هاى اصولى آيت الله كاشانى، حفظ وحدت و يكپارچگى ملت در برابر دشمن خارجى بود و بارها در پيام ها و اعلاميه هاى خود، مردم را به هوشيارى در برابر توطئه هاى آنان، فرا مى خواند. آيت الله كاشانى ترجيح مى داد به عنوان يك رهبر اسلامى در پشت صحنه سياست كشور، نيروهاى سياسى و توده هاى وسيع مسلمان را در صحنه نگهداشته و از يك دولت ملى و مردمى حمايت كند. از اين رو با روى كار آمدن دولت دكتر مصدق، زمينه هاى اين حمايت، باعث قدرت دولت و مجلس در تصويب لايحه ملى كردن صنعت نفت شد، هر چند در نهايت با ايجاد اختلاف بين نيروهاى ملى و مذهبى، كار به كودتاى آمريكايى 28 مرداد 1332 و انزواى آيت الله كاشانى انجاميد. سال هاى پايانى عمر اين مجاهد فى سبيل الله در خانه نشينى و بيمارى سپرى شد، تا اين كه سر انجام در 23 اسفند 1340 ش برابر با 7 شوال 1381 ق در هشتاد سالگى دعوت حق رالبيك گفت و به سوى حق تعالى شتافت. در آن روز تهران در مرگ پيشواى خود تعطيل عمومى بود و تشييعى بسيار با شكوه برگزار گرديد تا اينكه پيكر اين عالم مجاهد در جوار حضرت عبدالعظيم در رى به خاك سپرده شد.