| قرآن، حديث، دعا |
| زندگينامه |
| کتابخانه |
| احكام و فتاوا |
| دروس |
| معرفى و اخبار دفاتر |
| ديدارها و ملاقات ها |
| پيامها |
| فعاليتهاى فرهنگى |
| کتابخانه تخصصى فقهى |
| نگارخانه |
| اخبار |
| مناسبتها |
| صفحه ويژه |
|
(221صفحه)
نمازش را خواند احتياطاً آن را به جماعت نيز بخواند بايد به كسى اقتدا كند كه نماز طواف واجب خود را مى خواند، و فرقى نمى كند كه نماز طواف حج را به نماز طواف نساء يا بالعكس، يا كسى كه نايب است به كسى كه نايب نيست يا بالعكس اقتدا كند.
مسأله 664 ـ كسى كه مطمئن است نماز او صحيح است اگر نماز طواف عمره يا حج يا طواف نساء خود را بخواند و بعد معلوم شود نماز او اشتباه بوده است، اعمالش صحيح است.
مسأله 665 ـ كسى كه نماز او غلط است مى تواند براى خودش عمره مفرده استحبابى بجا آورد، و به همان نماز خود اكتفا كند.
مسأله 666 ـ لباس نمازگزار و اشيايى كه همراه او است بايد پاك باشد. بلى اگر اشياء همراه او به مقدارى باشد كه نتواند با آن ستر عورت كند اگر متنجس باشد اشكالى ندارد. اما اگر عين نجس باشد يا به مقدارى باشد كه بتوان با آن ستر عورت كند اشكال دارد، و بايد به احتياط واجب در نماز از آن اجتناب كند.
(222صفحه)
مسأله 667 ـ در نماز بايد تقدم مرد بر زن رعايت شود. لذا مرد نمى تواند محاذى يا پشت سر زن نماز بخواند. بلى اگر رعايت اين شرط موجب تأخير نماز طواف و به هم خوردن موالات عرفيه بين طواف و نماز آن شود يا مستلزم عسر و حرج باشد مراعات آن لازم نيست، و همچنين تقدم زنان اهل سنت اشكالى ندارد.
مسأله 668 ـ شك در ركعات نماز طواف مثل شك در ركعات ساير نمازهاى دو ركعتى موجب بطلان نماز مى شود. ولى ظن در ركعات يا افعال نماز حكم شك را ندارد و مى تواند طبق آن عمل كند.
مسأله 669 ـ قرائت و اذكار نماز را بايد در حال آرامش بدن بگويد. و اگر مى داند كه نمى تواند در حال آرامش بدن اذكار را بگويد مى تواند به قصد رجاء نماز را شروع كند، و اگر در حال آرامش نماز را بجا آورد نمازش صحيح است.
مسأله 670 ـ اگر در حال نماز او را حركت دهند به طورى كه از حالت نمازگزار خارج نشود بايد دقت كند كه هنگام حركت ساكت باشد و ذكر نگويد. و اگر در حال
(223صفحه)
حركت ذكر گفته پس از آرامش بدن آن را اعاده كند، در اين صورت نماز او صحيح است.
محل نماز طواف
مسأله 671 ـ اظهر آن است كه نماز طواف را در جايى كه عرفاً پشت مقام ابراهيم محسوب مى شود بجا آورد و هر چه به مقام نزديكتر باشد بهتر است.
مسأله 672 ـ اگر به جهت ازدحام جمعيت نتواند پشت مقام نماز بخواند در سمت راست يا چپ مقام بطورى كه عرفاً نزد مقام محسوب شود نماز بخواند.
مسأله 673 ـ اگر به علت ازدحام جمعيت در سمت راست يا چپ مقام نتوانست نزديك مقام نماز بخواند در قسمت پشت مقام اگرچه فاصله آن زيادتر از دوطرف مقام باشد نماز بخواند. و به احتياط مستحب قبل از سعى در صورت خلوت شدن پشت مقام نماز را در فاصله نزديكتر اعاده كند.
مسأله 674 ـ اگر نماز را در جاهاى ديگر مسجدالحرام مثلاً داخل حجر اسماعيل بجا آورد. حتى اگر به اعتقاد
(224صفحه)
اينكه آنجا مقام ابراهيم است نماز او باطل است، و بايد آن را پشت مقام اعاده كند.
مسأله 675 ـ ازدحام جمعيت مجوز خواندن نماز طواف در انتهاى مسجدالحرام نمى شود، بلكه بايد در جايى نماز بخواند كه عرفاً بگويند پشت مقام است، اگرچه با كمك ديگران باشد.
مسأله 676 ـ دست به دست هم دادن برخى از حجاج و ايجاد مانع، براى اينكه ديگرى بتواند نماز طواف بخواند، چنانچه موجب وهن شيعه يا اذيت ساير حجاج شود، يا مانع طواف ديگران شود، جايز نيست.
(225صفحه)
مستحبات نماز طواف
مسأله 677 ـ در نماز طواف مستحب است بعد از حمد در ركعت اول سوره توحيد و در ركعت دوم سوره حجد را بخواند، و پس از نماز، حمد و ثناى الهى را بجا آورده و صلوات بر محمد و آل محمد بفرستد، و از خداوند عالم طلب قبول نمايد و بگويد:
«اَللَّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنِّي، وَلاتَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنِّي، اَلْحَمْدُللهِ بِمَحامِدِهِ كُلِّها عَلى نَعْماءِهِ كُلِّها، حَتى يَنْتَهِيَ الْحَمْدُ إلى مايُحِبُّ وَ يَرْضى، اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَ تَقَبَّلْ مِنِّي، وَ طَهِّرْ قَلْبِي، وَزَكِّ عَمَلِي».
و در روايت ديگر است:
«اَللَّهُمَّ ارْحَمْنِي بِطاعَتِي إيَّاكَ، وَ طاعَةِ رَسُولِكَ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ، اَلَّلهُمَّ
(226صفحه)
جَنِّبْنِي أنْ أتَعَدّى حُدُوْدَكَ، وَاجْعَلْنِي مِمَّنْ يُحِبُّكَ وَ يُحِبُّ رَسُولَكَ وَمَلائِكَتَكَ وَعِبادَكَ الصّالِحينَ».
و در بعضى روايات است كه حضرت صادق(عليه السلام)بعد از نماز طواف به سجده رفته و چنين مى گفت:
«سَجَدَ لَكَ وَجْهِي تَعَبُّداً وَرِقّاً، لاإلهَ إلاّ أنْتَ حَقّاً حَقّاً، اَلأوَّلُ قَبْلَ كُلِّ شَيْء، وَالاْخِرُ بَعْدَ كُلِّ شَيْء، وَها أنَاذا بَيْنَ يَدَيْكَ، ناصِيَتِي بَيَدِكَ، فاغْفِرْلِي، إنَّهُ لايَغْفِرُ الذَّنْبَ الْعَظِيمَ غَيْرُكَ، فَاغْفِرْ لِي، فَإنِّي مُقِرٌّ بذُنُوْبِي عَلى نَفْسِي، وَلا يَدْفَعُ الذَّنْبَ الْعَظِيْمَ غَيْرُكَ».
(227صفحه)
سـعى
مسأله 678 ـ بعد از طواف و نماز طواف واجب است هفت مرتبه از كوه صفا به مروه برود و بازگردد. كه به آن «سعى» مى گويند.
مسأله 679 ـ سعى ركن است و ترك آن حكم ترك طواف را دارد.
مسأله 680 ـ كسى كه از روى جهل سعى را ترك كند چه جهل نسبت به حكم باشد يا موضوع، اگر زمان تدارك آن گذشته باشد، حج باطل است.
مسأله 681 ـ اگر سعى را فراموش كرد و تقصير كرد، هر وقت متذكر شد سعى را انجام دهد، و بنابر احتياط تقصير را بعد از سعى اعاده كند. و تا قبل از اعاده تقصير محرمات احرام را رعايت كند.
مسأله 682 ـ اگر خودش نتواند سعى كند، و كسى هم نباشد كه او را با چرخ سعى دهد، و به جهت گرانى هم
(228صفحه)
نتواند چرخ بگيرد، يا تهيه آن برايش مشقت داشته باشد، مى تواند استنابه كند.
مسأله 683 ـ طهارت از حدث و خبث در سعى معتبر نيست. هر چند احتياط اين است كه محدث نباشد. و همچنين ستر عورت در سعى شرط نيست.
مسأله 684 ـ اگر زن در حال سعى حجاب خود را رعايت نكند يا مرد به زن نگاه كند، هر چند گناه كرده اند ولى سعى آنها اشكال ندارد.
مسأله 685 ـ چون طهارت در سعى معتبر نيست و محل سعى مسجد نيست; لذا زنى كه به جهت عادت ماهانه براى طواف و نماز آن نايب مى گيرد نمى تواند براى سعى نيز نايب بگيرد. بلكه پس از انجام آن توسط نايب، سعى را بايد خودش بجا آورد.
مسأله 686 ـ سعى را مى تواند پياده يا سواره با ويلچر يا چرخ برود، بطورى كه خودش آنرا ببرد، اما اگر در حال اختيار ديگرى او را ببرد خلاف احتياط وجوبى است، هر چند راه رفتن به صورت متعارف افضل است. بلى در قسمتى از محل سعى كه ابتدا و انتهاى آن با چراغ سبز
(229صفحه)
مشخص شده، مستحب است مردان با شتاب حركت كنند. كه آن را «هروله» گويند.
مسأله 687 ـ صحبت كردن با ديگران در حال سعى يا ساكت بودن اشكالى ندارد، اگرچه اشتغال به ذكر و دعا مطلوب است.
مسأله 688 ـ شخص مى تواند هنگام سعىِ خويش، بيمار يا سالمندى را نيز با چرخ سعى دهد.
مسأله 689 ـ سعى مستحبى مشروع نيست، چه يك شوط باشد يا هفت شوط.
شرايط صحت سعى
درصحت سعى رعايت اين موارد لازم است:
1 ـ نيت.
2 ـ محل شروع و پايان و مسير سعى.
3 ـ توجه به صفا و مروه در حال سعى.
4 ـ وقت انجام سعى.
5 ـ انجام هفت شوط متوالى و پى در پى.
(230صفحه)
نيت
مسأله 690 ـ شخص بايد بداند اين سعى را كه مى خواهد انجام دهد سعى عمره مفرده يا عمره تمتع يا حج تمتع است، و لازم نيست آن را به زبان بياورد يا حتى به قلب خطور دهد.
مسأله 691 ـ سعى نيز مانند ساير عبادات بايد با قصد قربت و براى اطاعت از خداى متعال انجام شود، و ريا آن را باطل مى كند.
مسأله 692 ـ اگر از روى ريا سعى خود را باطل كند حكم ترك عمدى سعى را دارد.
مسأله 693 ـ چون سعى از عبادات است و صحت آن منوط به اين است كه نيت و قصد قربت ـ ولو بصورت ارتكازى ـ تا آخر عمل باقى باشد، لذا اگر در بين سعى بطور كلى غافل شود، يا اگر به وسيله چرخ او را سعى مى دهند در حال سعى خوابش ببرد، سعى او اشكال دارد.
مسأله 694 ـ در فرض سابق اگر قبل از شوط چهارم به خواب رفت به احتياط واجب سعى را از اول اعاده كند، و
(231صفحه)
اگر بعد از شوط چهارم به خواب رفت پس از بيدار شدن و توجه و التفات بايد از آنجا كه به خواب رفته سعى را ادامه دهد.
محل شروع و پايان و مسير سعى
مسأله 695 ـ واجب است سعى را از كوه صفا شروع كرده و به كوه مروه ختم كند. و اگر از مروه شروع كند هر وقت متوجه شد ـ چه در بين سعى يا بعد از تمام شدن آن ـ بايد سعى را از اول شروع كند.
مسأله 696 ـ اگر از كوه صفا شروع كند همانطور كه به نحو متعارف انجام مى شود كافى است. هر چند احتياط آن است كه از روى كوه شروع كند. و لازم نيست در هر دور از كوه صفا يا مروه بالا برود. بلكه مى تواند از همانجايى كه بيمارها را با چرخ برمى گردانند برگردد.
مسأله 697 ـ واجب است از راه متعارف برود و برگردد، بنابراين رفتن به اطراف مسجدالحرام يا رفتن به خيابان در حين سعى كه انحراف زياد پيدا شود، اشكال دارد.
(232صفحه)
مسأله 698 ـ لازم نيست حتماً از مسير تعيين شده رفت و برگشت كند. بلكه اگر از مسير ويژه چرخها يا از مسير مخالف حركت مردم نيز برود سعى او صحيح است. ولى نبايد مزاحم ديگران شود.
مسأله 699 ـ سعى بايد از مسير معمول بين دو كوه انجام شود، لذا سعى در طبقات بالا يا زيرزمين مجزى نيست.
توجه به صفا و مروه در حال سعى
مسأله 700 ـ واجب است هنگام رفتن به مروه رو به مروه، و هنگام رفتن به صفا رو به صفا باشد. يعنى مستقيم و به صورت متعارف برود. لذا اگر عقب عقب برود يا به پهلو برود باطل است. ولى نگاه كردن به اطراف و حتى پشت سر مانعى ندارد.
مسأله 701 ـ اگر در بين سعى مقدارى را عقب عقب يا به پهلو برود بايد آن مقدار را به صورت صحيح دومرتبه اعاده كند. و اگر محل تدارك آن گذشته، سعى او اشكال دارد، و احتياط در اتمام و اعاده است.
(233صفحه)
وقت انجام سعى
مسأله 702 ـ همانگونه كه گذشت واجب است سعى را بعد از طواف و نماز طواف بجا آورد، و اگر عمداً پيش از آن بجا آورد بايد بعد از طواف و نماز آن، سعى را اعاده كند. حتى اگر از روى فراموشى يا ندانستن مسأله هم مقدم كند بنابر اقوى همين حكم را دارد.
مسأله 703 ـ اگر در بين سعى يادش آمد كه نماز طواف را نخوانده بايد سعى را رها كند و بعد از خواندن نماز طواف سعى را طبق احكام قطع سعى بجا آورد.
مسأله 704 ـ زنى كه به جهت عادت ماهانه نمى تواند طواف كند، و براى طواف و نماز طواف نايب مى گيرد، سعى را بايد خودش انجام دهد، ولى بايد مراعات ترتيب بين طواف و سعى را بكند. يعنى بعد از اينكه نايب طواف كرد و نماز آن را خواند، سعى را انجام دهد.
مسأله 705 ـ تأخير سعى از طواف و نماز طواف حتى بدون عذر تا شب جايز است. هر چند احتياط در عدم تأخير است. و تأخير آن تا روز بعد جايز نيست.
مسأله 706 ـ اگر طواف و نماز طواف را در روز انجام داد،
(234صفحه)
احتياط اين است كه سعى را تا شب تأخير نيندازد. هر چند بعد ازظهر طواف كرده باشد. و به هر صورت اگر تا شب تأخير انداخت كفايت مى كند، و حج او صحيح است.
مسأله 707 ـ اگر سعى را تا روز بعد تأخير بيندازد اگر چه مرتكب معصيت شده است، اما لازم نيست طواف و نماز طواف را اعاده كند.
انجام هفت شوط متوالى و پى در پى
مسأله 708 ـ همانگونه كه گذشت سعى مشتمل بر هفت شوط است. كه رفتن از كوه صفا به كوه مروه يك شوط، و بازگشتن از مروه به صفا شوط ديگر محسوب مى شود. بنابراين چهار شوط از صفا به مروه و سه شوط از مروه به صفا مجموع هفت شوط سعى را تشكيل مى دهد.
مسأله 709 ـ بنابر احتياط واجب رعايت موالات عرفيه بين شوطهاى سعى لازم است. يعنى بايد هفت شوط به صورت متوالى و پى در پى انجام شود، بطورى كه
(235صفحه)
يك عمل محسوب شود. بنابراين نبايد بين شوطهاى سعى آنقدر فاصله ايجاد شود كه عرفاً پى در پى شمرده نشود.
مسأله 710 ـ استراحت در بين شوطهاى سعى، و همچنين نشستن و خوابيدن روى كوه صفا و مروه، يا بين راه مشروط بر اينكه باعث به هم خوردن موالات عرفيه نشود مانعى ندارد.
مسأله 711 ـ آب خوردن در اثناى سعى اشكال ندارد. ولى بايد مراقب باشد سعى را از نقطه اى كه قطع كرده از همان نقطه يا محاذات آن ادامه دهد. ولى اگر بدون قطع سعى و با نيت سعى به طرف محل آبخورى برود و پس از آب خوردن سعى را ادامه دهد مانعى ندارد. البته مشروط بر اينكه از مسير معمولى دور نشود.
مسأله 712 ـ اگر هنگام سعى نماز جماعت برپا شد چنانچه بعد از شوط چهارم بوده پس از نماز آن را تكميل كند، والاّ در صورت طولانى شدن فاصله، بنابر احتياط واجب پس از اتمام آن را اعاده كند.
مسأله 713 ـ اگر در بين سعى يادش آمد كه نماز طواف
(236صفحه)
را نخوانده، بايد سعى را رها كند، و بعد از خواندن نماز طواف، سعى را طبق احكام قطع سعى بجا آورد.
مسأله 714 ـ اگر در حال سعى يادش آمد كه طواف را ناقص انجام داده بايد سعى را رها كند و طواف را تكميل كند و پس از نماز آن، سعى را تكميل كند، و اگر طواف اول را كمتر از سه دور ونيم بجا آورده، پس از تكميل طواف به احتياط مستحب طواف را اعاده كند.
مسأله 715 ـ كسى كه در بين سعى متوجه شود طواف را بيش از هفت دور انجام داده است بنابر احتياط سعى را رها كند، سپس طواف و اعمال بعد از آن را اعاده كند.
مسأله 716 ـ اگر سهواً قبل از تمام كردن شوط چهارم سعى را قطع كرده و پس از فوت موالات عرفيه يادش آمد بنابر احتياط واجب بايد سعى را از سر بگيرد. و اگر بعد از شوط چهارم سعى بود. بقيه سعى را بجا آورد. و اگر به هر جهت خودش نتواند انجام دهد بايد نايب بگيرد.
مسأله 717 ـ اگر كسى در اثناى شوط پنجم سعى بيمار شد و نتوانست آن را اتمام كند اگر بعد از بهبودى نتواند
(237صفحه)
به مكه بيايد بايد استنابه كند، و در اين فرض نايب براى خروج منوب عنه از احرام سعى را تمام كند و آن را اعاده كند، و به منوب عنه خبر دهد كه تقصير كند، و بعد از تقصير براى طواف نساء نايب بگيرد.
مسأله 718 ـ اگر مقدارى از سعى را در عمره تمتع فراموش كرد و بعد از تقصير متوجه شد، بايد سعى را تكميل كند و اقوى آن است كه يك گاو كفاره بدهد. و فرقى نمى كند كه يك شوط را فراموش كرده باشد يا بيشتر. يا اينكه بعد از تقصير با همسر نزديكى كرده باشد يا خير.
مسأله 719 ـ اگر با يقين به اتمام هفت شوط تقصير كند و بعد متوجه شود كه مثلاً پنج شوط بجا آورده است بايد سعى را تكميل كند، و احتياطاً تقصير را هم اعاده كند، و اگر در عمره تمتع بوده بنابر احتياط واجب يك گاو كفاره بدهد.
مسأله 720 ـ كسى كه مى دانسته بايد هفت شوط سعى كند منتهى فكر مى كرده هر رفت و برگشت يك شوط است، لذا 14 شوط بجا آورده، اقوى اين است كه همين
(238صفحه)
سعى كافى است، هر چند احتياط در اعاده آن است.
مسأله 721 ـ اگر از روى جهل بيش از هفت شوط بجا آورد، اشكال دارد و احتياطاً بايد اعاده كند.
مسأله 722 ـ همانطور كه گذشت سعى عبارت از هفت شوط است، و كسى كه آن را عمداً زياد كند موجب بطلان سعى مى شود.
مسأله 723 ـ اگر از روى فراموشى هفت شوط بيشتر بجا آورد. سعى او صحيح است، و بهتر است زائد را رها كند، هر چند بعيد نيست بتواند آن را به هفت دور برساند.
مسأله 724 ـ اگر به جهت جهل به مسائل مربوطه مقدارى به سعى اضافه كند، مثلاً به جهت اينكه فكر مى كرده وضو لازم است مقدارى از سعى را بعد از وضو گرفتن اعاده كند يا به جهت هروله كردن مقدارى برگشته و دومرتبه انجام دهد، يا به جهت اينكه فكر مى كرده اشكالى در نيت داشته مقدارى اضافه انجام دهد، اشكال دارد و احتياطاً بايد اعاده كند.
مسأله 725 ـ اگر در مروه شك كند كه شوط هفتم است
(239صفحه)
يا نهم، به شك خود اعتنا نكند و صحيح است. اما اگر قبل از رسيدن به مروه شك كند سعى او باطل است. و همينطور اگر شك كند كه دور هفتم است يا كمتر.
مسأله 726 ـ اگر بعد از تقصير در عدد اشواط سعى شك كند به آن اعتنا نكند، چه شك در نقيصه كند و چه در زياده. و همينطور است اگر بعد از انصراف از سعى و قبل از تقصير شك در زياده كند. اما اگر شك در نقيصه كند احتياط آن است آنچه را احتمال نقص مى دهد تكميل كند.
مسأله 727 ـ اگر در بين اشواط شك كرد نمى تواند در حال ترديد به سعى خود ادامه دهد، بلكه بايد صبر كند و فكر كند، اگر بعد از تأمل مطمئن شد چند مرتبه سعى كرده، بقيه را بجا آورد، والاّ سعى او باطل است، و بايد از اوّل شروع كند.
مسأله 728 ـ اگر طواف و نماز آن را بجا آورد و روز بعد شك كرد سعى را بجا آورده يا خير، چنانچه عذرى براى تأخير سعى در بين نبوده بنا بگذارد بر اينكه سعى را انجام داده، هر چند احتياط مستحب اعاده سعى است،
(240صفحه)
و چنانچه براى تأخير سعى عذرى داشته بايد سعى را بجا آورد.
مسأله 729 ـ اگر بعد از تمام شدن سعى يا هر شوط شك كرد كه آن را صحيح بجا آورده يا خير، به آن اعتنا نكند و سعى او صحيح است. و همينطور اگر در صحت اجزاء قبل همان شوط شك بكند.
مسأله 730 ـ سعى نيز مانند طواف با نيت قطع، قطع نمى شود. بنابراين اگر بعداز چند دور به هر علتى آن را به هم بزند نمى تواند بلافاصله سعى را شروع كند، و اگر بلافاصله شروع كند، سعى او اشكال دارد و بايد اعاده كند.
|
|
