حضرت آيت الله العظمي محمد فاضل لنکراني دارفاني را وداع گفت
شيعيان جهان به سوگ مرجع تقليدشان نشستند
شرق؛ مرجع عالي قدر شيعيان حضرت
آيت الله العظمي حاج شيخ محمد فاضل
لنکراني پس از طي يک دوره بيماري به ملکوت
اعلي پيوست.
اين عالم رباني ظهر روز گذشته، شنبه 26
خردادماه سال 1386، در آستانه شهادت حضرت
زهرا(س) در منزل خود در قم چشم از جهان
فروبست. استانداري قم نيز در پي ارتحال
ايشان روز يکشنبه، 27 خردادماه را در قم
تعطيل و سه روز عزاي عمومي اعلام کرد.
همچنين آيات عظام صافي گلپايگاني، مکارم
شيرازي، صانعي و مدير حوزه علميه قم،
استاندار و فرماندار قم پس از اطلاع، در
دفتر آيت الله العظمي فاضل حضور يافتند تا
به بيت مکرم اين مرجع عالي قدر تسليت
گويند. بر اساس اين گزارش معظم له چندي
پيش در تهران بستري شده، براي ادامه مداوا
به يکي از بيمارستان هاي تخصصي لندن اعزام
شده بودند و پنجشنبه گذشته به تهران
بازگشتند و به منزل خود در قم مراجعه
کردند. مراسع تشييع و تدفين پيکر مطهر
ايشان صبح ساعت 8 صبح روز دوشنبه 28
خردادماه از از مسجد امام حسن عسکري (ع)
به سوي حرم مطهر حضرت معصومه (س) برگزار
خواهد شد.
حضرت آيت الله العظمي حاج شيخ محمد فاضل
لنکراني در سال 1310 در خانواده اي روحاني
چشم به جهان گشود. پدر ايشان از سلک
روحانيون و اساتيد حوزه علميه قم به شمار
مي رفت که از مهاجران قفقاز بود و سال ها
در مشهد و حوزه علميه زنجان به تحصيل و
تدريس اشتغال داشت. يک سال پس از آنکه
حوزه علميه قم به همت آيت الله حاج شيخ
عبدالکريم حائري يزدي (رحمه الله عليه)
تاسيس شد، لنکراني پدر وارد قم و حوزه
علميه شد.
ايشان که چهارمين فرزند خاندان لنکراني
بود، شيوه پدر را پي گرفت و به سلک
روحانيون پيوست. ايشان از همان سال هاي
نوجواني، تحت تاثير جاذبه معنويت و
دلباخته راه دين شد و پس از اينکه دوره شش
ساله تحصيل ابتدايي را به پايان برد، از
ادامه تحصيل در مدارس جديد چشم پوشيده به
جامعه طلاب علوم ديني پيوست. در اين راه،
دوستي شفيق و همراهي مهربان، يعني
سيدمصطفي خميني، فرزند ارشد امام راحل (قدس
سره)، او را همراهي مي کرد.
آيت الله العظمي حاج شيخ محمد فاضل
لنکراني در خصوص اين دوستي گفته است؛«وجود
اين دوست عزيز در شدت علاقه ما به راهي که
در پيش گرفته بوديم، نقش مهمي داشت و از
همان اوان به کمک يکديگر و به عنوان دو هم
مباحثه مشغول تحصيل شديم.»
آن بزرگوار مراحل و سطوح طلبگي را که همگي
طلاب حدود 10 سال مي گذرانند، حدود 6 سال
گذراند و چنين بود که در سن 19 سالگي وارد
واپسين مرحله تحصيلات حوزوي، يعني درس
خارج، شد. حضور اين جوان کوشا در درس خارج
مرحوم آيت الله العظمي بروجردي براي ساير
حاضران عجيب بود. زيرا 19سالگي براي فهم
درس خارج کم بود. اما ايشان هر درس را در
همان روز به زبان عربي مي نوشت و اين نشان
مي داد که نه تنها درس را درک کرده است،
بلکه به مفاهيم آن تسلط و احاطه هم پيدا
کرده است. به طوري که چندي بعد، روزي که
مرحوم آيت الله بروجردي در منزل پدري
ايشان، همان نوشته ها را ملاحظه کرده
بودند، خطاب به پدر آيت الله فاضل فرموده
بودند؛«هيچ فکر نمي کردم که وي با اين سن
و سال اندک، بتواند به اين خوبي به تمام
رموز و خصوصيات درس ها آشنا شود و خصوصاً
آنها را در قالب عباراتي جالب توجه از نظر
تفهيم و تفهم و آن هم به زبان عربي به
رشته تحرير درآورد.» در همان سال ها بود
که امام راحل تدريس يک دوره علم اصول را
آغاز کردند و شيفتگان فراواني در اين
جلسات گرد مي آمدند که يکي از پرشورترين
آن افراد، حضرت آيت الله العظمي حاج شيخ
محمد فاضل لنکراني بود. حضور در جلسات
پربار آيت الله بروجردي و امام راحل انبان
معرفت را پرتوشه کردند و يک دوره اصول
کامل از مباحث الفاظ و مباحث عقليه را در
محضر امام راحل فراگرفتند که حدود هفت سال
به طول انجاميد. همچنين امام راحل، در
کنار درس اصول، يک دوره درس فقه هم از
کتاب طهارت آغاز کرده بودند که از همان
نخستين روز، حضرت آيت الله فاضل لنکراني
در آن جلسات نيز شرکت مي کردند و درس فقه
امام راحل را نيز با دقت و هوشياري و
تيزبيني خاص خود ضبط و ثبت مي کردند، به
طوري که حاصل اين نوشته ها به چند جلد
کتاب رسيده است. حاصل اين علم اندوزي ها
در سال هاي جواني حدود 11 سال حضور در درس
مرحوم آيت الله بروجردي و حدود 9 سال در
درس هاي فقه و اصول امام خميني (قدس سره)
شرکت داشت. علوم و معارف ديني تنها حوزه
مورد علاقه ايشان نبود و چند سال از عمر
پربارشان را نيز در درس هاي فلسفه و حکمت
گذراندند. در اين رشته استاد او، بزرگ مرد
تفسير، استاد کم نظير، مرحوم علامه
طباطبايي بود که وي در محضر پربارش طي سال
ها، قسمتي از مباحث منظومه سبزواري و سپس
کتاب اسفار ملاصدرا را آموخت. در کنار همه
اينها در مباحث ديگري چون بحث هاي مسائل
عقيدتي و نيز مباحثي در درس اخلاق شرکت مي
کرد.
هوش سرشار و کم نظير شاگرد جوان وصول به
درجه اجتهاد را تسريع کرد و در سن 30
سالگي ديگر به تقليد نيازي نداشتند. از
اين رو اگر در زمان حيات آيت الله بروجردي
و سال هاي مرجعيت آن بزرگوار به تقليد از
ايشان مي پرداخت، پس از وفات آن پيشواي
جهان تشيع، ديگر به استنباط خود متکي شد و
غوامض امور و رموز مسائل ديني و مذهبي را
به اجتهاد خويش از پيش پاي برداشت.
نکته اي ديگر که در زندگي آن مرحوم جلب
توجه مي کرد، اين بود که نخستين سال هاي
جواني، همواره تحصيل و تدريس به موازات
يکديگر در زندگي اش جريان داشته است. وي
در سال هاي دوم يا سوم تحصيل، يعني در
حدود 16 - 15 سالگي، ضمن آنکه خود به
عنوان شاگردي مشتاق و جوينده در محضر درس
بزرگان حاضر مي شد، در عين حال به موازات
آن به عنوان مدرسي پرشور و پوينده، جلسات
درس تشکيل مي داد و به تعليم گروه هايي از
طالبان علم مي پرداخت. جلسات درس استاد،
از همان آغاز، جلساتي گرم و شوق انگيز بود
و عده بسياري از رهروان طريق علم و ايمان،
در آن جلسات شرکت مي کردند و جالب آنکه
غالباً در اين جلسات، کساني به درس هايش
دل مي سپردند که همگي از لحاظ سن و سال
بزرگتر از استاد خود بودند. در آن سال ها
شاگردان ايشان غالباً به 70 تا 80 نفر مي
رسيد و هنگامي که به 19 سالگي رسيد، ديگر
جلسات درسش آنقدر گسترش يافته بود که
بيشتر اوقات صدها نفر در محضر درس ايشان
حاضر مي شدند، تا جايي که وقتي به تدريس
کفايه الاصول (آخرين کتاب سطح عالي و
دشوارترين کتاب آن دوره) مي پرداخت حدود
700 نفر در محضر آن درس حاضر مي شدند.
درس و حوزه تنها ميدان جهاد آن مرحوم نبود
و اجتماع نيز ميدان مبارزه اي جدي براي
ايشان به حساب مي آمد تا جايي که يکي از
مهمترين فرازهاي زندگي استاد، زندگي سياسي
و مبارزاتي ايشان است. از همان زماني که
امام خميني (رحمه الله) مبارزه وسيع و
عميق مذهبي سياسي خود را آغاز کردند و
عليه ظلم و فساد و کفر و استکبار قيام
کردند، آيت الله فاضل لنکراني نيز به
پيروي از معلم خود قدم در اين راه نهاد و
مبارزات سياسي خود را آغاز کرد. راهي که
ايشان پي گرفته اند، دفاع نستوه از راه
امام در عرصه سياسي و اجتماعي بوده است.
اين مبارزات، هم به صورت فردي و هم به
عنوان عضوي از اعضاي جامعه مدرسان حوزه
علميه داشت صورت مي گرفت، و به همين جهت،
از همان آغاز، مساله اتحاد و اتفاق و
يکپارچگي و وحدت کلمه يعني همان چيز که
رمز مهم پيروزي انقلاب اسلامي به شمار مي
رفت.
در جريان اين فعاليت ها بود که بارها از
طرف ساواک دستگير شد و طعم زندان و شکنجه
ساواک را چشيد و سرانجام نيز به بد آب و
هواترين نقاط کشور تبعيد شد. نخستين
تبعيدگاه وي بندر لنگه بود که اوج گرماي
تابستان به آنجا فرستاده شد. استاد حدود
چهار ماه را در آن منطقه سپري کرد؛ چهار
ماهي که به قول خود آن مرحوم به اندازه
تحمل 40 سال رنج و ناراحتي و مرارت داشت.
پس از آن به منطقه کويري يزد تبعيد شدند و
دو سال و نيم نيز از عمر خود را در آنجا
سپري کردند. حمايت و کوشش ايشان براي
پيروزي نهضت مبارزاتي امام خميني(ره) شهره
بود تا جايي که تنها به آموختن درس معرفت
از رهبر انقلاب اکتفا نکردند و همواره
تحصيل و مشق سياست و جهاد را نيز فرامي
گرفتند.
اين مرجع عالي قدر پس از انقلاب پي درس و
بحث را گرفت و حاصل زوايه نشيني و تدريس
ايشان چند ده عنوان کتاب و پرورش عالماني
مدبر و متفکر بود که به علوم و معارف جديد
آشنا بوده و در سنت علمي ايراني- اسلامي
نيز صاحب رأي بوده وهستند. البته اين توجه
به علم همواره در کنار توجه به مسائل روز
عالم اسلام بوده است.
اين توجه به مسائل روز تا جايي نزد ايشان
مهم بود که واپسين متني که از آن مرحوم به
يادگار مانده پيام ايشان درباره مناسبت
تخريب اخير حرمين شريفين عسکريين (عليهماسلام)
است که در روز چهارشنبه 23 خرداد ماه از
سوي ايشان داده شده است. از جمله آثار اين
فقيه عالي قدر مي توان به آثاري چون نهايه
التقرير في مباحث الصلاه در 3 جلد؛ تفصيل
الشريعه في شرح تحرير الوسيله، در 26 جلد؛
معتمد الاصول در 2 جلد؛ العروه الوثقي در
2 جلد؛ مدخل التفسير؛ آيه التطهير، رويه
المبتکره؛ رساله توضيح المسائل؛ احکام
جوانان؛ ائمه اطهار، پاسداران وحي؛ احکام
عمره مفرده؛ القواعد الفقهيه اشاره کرد.
پيام مقام معظم رهبري
ملت ايران يکي از مراجع تقليد انقلابي و بيدار خود را از دست داد
مقام معظم رهبري ارتحال فقيه مجاهد مرحوم
مغفور حضرت آيت الله فاضل لنکراني را
تسليت گفتند.به گزارش خبرگزاري فارس مقام
معظم رهبري در پي ارتحال مرحوم مغفور حضرت
آيت الله آقاي فاضل لنکراني پيام تسليتي
صادر کردند.
متن اين پيام بدين شرح است؛
«بسم الله الرحمن الرحيم ،انالله و انا اليه راجعون
با تاسف و تاثر فراوان از ارتحال فقيه
مجاهد مرحوم مغفور حضرت آيت الله آقاي
فاضل لنکراني رضوان الله تعالي عليه اطلاع
يافتم.
اين ضايعه سنگين براي حوزه علميه و ملت
شريف ايران است. حوزه علميه يکي از
استوانه هاي علمي و تحقيقي و يکي از
استادان برجسته خود و ملت ايران يکي از
مراجع تقليد انقلابي و بيدار و پرتحرک خود
را از دست داد.
ايشان در سال هاي طولاني دوران اختناق در
شمار برجستگاني از حوزه علميه قم بودند که
در ميدان هاي گوناگون مبارزات حضور داشته
و رنج تبعيد را به جان خريدند و پس از
پيروزي انقلاب از جمله روحانيون نامداري
بودند که نقش هاي مهمي در همه موارد حساس
ايفا کردند. رحمت خدا بر ايشان باد.
اينجانب اين مصيبت بزرگ را به حضرت بقيه
الله ارواحنافداه و به مراجع عظام و علماي
اعلام و فضلا و طلاب حوزه مبارکه و به
عموم ملت ايران تسليت مي گويم. همچنين به
خانواده مکرم و آقازادگان ارجمند و ديگر
بازماندگان و منسوبان ايشان عرض تسليت
کرده، تسلي و صبر آنان را از خداوند متعال
مسألت مي نمايم.
والسلام علي عباد الله الصالحين
سيدعلي خامنه اي
26/خرداد/1386»
به گزارش خبرگزاري ايسنا دفتر مرحوم آيت
الله العظمي فاضل لنکراني نيز با صدور
اطلاعيه اي درگذشت مرجع تقليد شيعيان جهان
را تسليت گفت. در اين اطلاعيه آمده است؛ «در
ايام شهادت فاطمه زهرا (سلام الله عليها)
که همگان غرق در عزايند، مرجع بزرگ جهان
تشيع و مدافع کم نظير امامت و ولايت و
مجاهد استوار و خستگي ناپذير فقيه و اصولي
زمان حضرت آيت الله العظمي حاج شيخ محمد
فاضل لنکراني به ملکوت اعلي پيوست و همه
امت اسلام و پيروان عصمت و طهارت خصوصاً
مقلدان ايشان را غرق در ماتم ساخت.» در
ادامه نيز آمده است؛ «اين مصيبت بزرگ را
به ساحت مقدس ولي الله الاعظم امام زمان (عجل
الله تعالي فرجه الشريف) و مراجع عظام
تقليد مخصوصاً رهبر معظم انقلاب و حوزه
هاي علميه تسليت عرض مي نماييم.خداوند اين
مصيبت عظمي را بر همگان آسان و به همه صبر
و اجر عنايت فرمايد.»
استانداري قم به دليل ارتحال آيت الله
العظمي محمد فاضل لنکراني، روز يکشنبه، قم
را تعطيل و سه روز عزاي عمومي اعلام کرد.
پيام حجت الاسلام والمسلمين سيد حسن خميني ؛
همواره افتخار شاگردي آن فقيه جليل القدر را همراه داشته ام
حضرت حجت الاسلام والمسلمين حاج شيخ جواد
فاضل لنکراني دامت برکاته، رحلت جانگداز
مرجع تقليد شيعيان جهان حضرت آيت الله
العظمي حاج شيخ محمد فاضل لنکراني(ره) که
مقارن با ايام سوگواري حضرت فاطمه زهرا
سلام الله عليها به وقوع پيوست يقيناً
ضايعه اي سنگين و ثلمه اي جبران ناپذير بر
پيکر حوزه هاي علميه و نظام اسلامي است.
آن مرجع عاليقدر چه در دوره تدريس امام و
چه در دوره مبارزه و تبعيد در زمره برجسته
ترين شاگردان مکتب فقهي سياسي امام عظيم
الشأن بود و بدون شک حضور پربرکت ايشان در
حوزه علميه قم در سال هاي پس از پيروزي
انقلاب اسلامي نقشي ممتاز در گسترش انديشه
اسلام ناب محمدي(ص) ايفا نمود. نقشي که در
سال هاي پس از ارتحال امام راحل در کسوت
مرجعيت عامه شيعيان رخ نمود و دل هاي امام
دوستان را به بقاي خط فقهي امام خميني در
حوزه هاي علميه اميدوار ساخت. چه آنکه آن
مرجع عاليقدر عمر فقهي خويش را در شرح
تحريرالوسيله امام و تحکيم مباني فقهي سلف
صالح سپري کرده و اين مهم را نه در سال
هاي عزت که در روزگار غربت انقلاب و در
ايام تبعيد آغاز نموده بود همراهي و
مصاحبت صميمانه حضرت آيت الله العظمي فاضل
لنکراني با فرزند شهيد امام در سال هاي
درس و مبارزه، ايشان را تا حد يکي از
اعضاي بيت امام مطرح ساخته بود. بدان پايه
که در ذره ذره وجود گرانقدر آن مرحوم عشق
وافر به حضرت امام عيان ديده مي شد.
بدون ترديد نيم قرن تدريس آن مرجع عظيم
الشأن در حوزه هاي علميه چنان گنجينه اي
گرانقدر را فراهم آورده است که بسان باقيه
صالحه اي همواره روح ايشان را غرق رحمت
الهي خواهد ساخت. اينجانب که همواره
افتخار شاگردي آن فقيه جليل القدر را
همراه داشته ام اين مصيبت عظمي را به ساحت
بقيه الله الاعظم(عج)، رهبر معظم انقلاب،
مراجع تقليد، حوزه هاي علميه و به خصوص به
خاندان معزز و بالاخص به جناب عالي و
اخوان محترم تسليت عرض نموده و علو درجات
آن عالم مجاهد و دوام عزت و توفيقات
جنابعالي را از خداوند متعال مسالت دارم.
سيدحسن خميني
پيام هاي تسليت به مناسبت رحلت آيت الله العظمي فاضل لنکراني
در پي ارتحال فقيه مجاهد،مرجع معظم
تقليد حضرت آيت الله فاضل لنکراني تني
چند از آيات عظام و شخصيت هاي ديني
اين ضايعه را به شيعيان جهان تسليت
گفتند.برخي از اين پيام ها بدين شرح
است؛
آيت الله العظمي مکارم شيرازي
ايسنا؛ آيت الله العظمي مکارم
شيرازي با صدور بيانيه اي، ارتحال آيت
الله العظمي فاضل لنکراني را تسليت
گفت. در اين پيام آمده است؛ «ضايعه
دردناک و فقدان بسيار اسفناک فقيه اهل
بيت(ع)، مرجع عالي قدر جهان تشيع حضرت
آيت الله العظمي فاضل لنکراني را به
ساحت مقدس امام زمان (عج) و علماي
اعلام و عموم حوزه هاي علميه در داخل
و خارج کشور و همه مسلمين جهان به
ويژه بيت رفيع آن بزرگوار مخصوصاً
فرزند فاضل و فرهيخته ايشان حضرت حجت
الاسلام والمسلمين حاج شيخ جواد فاضل،
تسليت عرض مي کنم.»
در ادامه اين پيام آمده است؛ «به يقين
خدمات برجسته آن فقيه بزرگ به جهان
تشيع و آثار گران بها و ذي قيمت ايشان
که بيانگر حيات جاويدان معنوي معظم له
است، هرگز فراموش نخواهد شد. مصادف
شدن رحلت آن بزرگوار با ايام شهادت
فاطمه زهرا (س) نشانه اي از معنويت و
قداست روحي ايشان و پذيرش خدمات وي در
پيشگاه اهل بيت عصمت (عليهم السلام)
است. از خداوند متعال علو درجات آن
فقيد سعيد و صبر و اجر جزيل براي همه
بازماندگان مسالت دارم.»
جامعه مدرسين حوزه علميه قم
جامعه مدرسين حوزه علميه قم
در اطلاعيه خود اين ضايعه اسفناک را
به محضر حضرت بقيه الله الاعظم
ارواحنا له الفداء، مقام معظم رهبري (مدظله
العالي)، مراجع عظام تقليد (دامت
برکاتهم) حوزه هاي علميه، عموم
مسلمانان و شيعيان و بيت معظم ايشان
خاصه حضرت حجت الاسلام و المسلمين حاج
شيخ جواد فاضل لنکراني تسليت و تعزيت
گفت.در بخشي از اين اطلاعيه آمده
است؛«اين فقيه عالي مقام و مرجع جامع
الاطراف عمر پربرکت خود را صرف تهذيب،
تحصيل و تدريس علوم الهي ديني کرد و
در عنفوان جواني به درجه والاي اجتهاد
نايل گشت. خوشه چيني او از محضر حضرات
آيات همچون آيت الله العظمي بروجردي،
امام خميني و علامه طباطبايي (رحمه
الله عليهم اجمعين) وجود تشنه از
معرفت او را سيراب نمود و به ايشان
ويژگي هاي منحصر به فردي بخشيده بود
که وسعت ديد و عمق استنباط اصولي و
فقهي که مشحون از تيزبيني و درک فوق
العاده معارف الهي بود از جمله آنان
به شمار مي رود. مجاهدات بي نظير او
در قالب امضاي بيانيه هاي هدايت گرانه
علما و فضلاي حوزه علميه نظير بيانيه
اعلام مرجعيت امام راحل (رحمه الله
عليه) در سال 1349، تبعيد و زندان در
رژيم ستمشاهي، تاسيس تشکل هاي فرهنگي
سياسي مرجع نظير جامعه مدرسين حوزه
علميه قم، دبيري و رياست چندين دوره
ايشان و سعي در تکامل و اعتلاي اين
نهاد فراگير حوزوي، رياست شوراي
مديريت حوزه علميه قم در قبل و بعد از
پيروزي انقلاب اسلامي تاثيري جاودان
بر حرکت نهضت اسلامي برجاي گذاشت.
همچنين حضور گرمابخش او در جبهه هاي
نبرد حق عليه باطل و حمايت ها و
همراهي هاي بي دريغ از نظام اسلامي،
انقلاب عزيز، امام راحل رحمه الله
عليه و مقام معظم رهبري (مدظله العالي)
شوق او به مجاهده في سبيل الله و
اقامه کلمه الله را نشان مي داد.»
حجت الاسلام والمسلمين سيد
محمد خاتمي
حجت الاسلام والمسلمين سيد
محمد خاتمي رئيس موسسه بين المللي گفت
وگوي فرهنگ ها و تمدن ها با صدور
پيامي، ارتحال آيت الله العظمي فاضل
لنکراني را تسليت گفت. در بخشي از اين
پيام آمده است؛«ارتحال تاسف برانگيز
عالم مجاهد، فقيه صمداني و مرجع
والامقام، حضرت آيت الله العظمي حاج
آقا محمدفاضل لنکراني(قده) خسارتي
سنگين براي تشيع، حوزه علميه و همه
جهان اسلام است که تنها لطف ويژه حضرت
پروردگار مي تواند آن را جبران کند.
آن بزرگوار که بيش از نيم قرن در عرصه
علم و عمل جايگاهي ممتاز داشت، از
رهروان بلند آوازه حضرت امام
خميني(قده) و از پشتوانه هاي محکم و
روشن بين نظام جمهوري اسلامي و مدافع
حق و حرمت مردم و پاسدار امين مکتب
اهل بيت(ع) و مدافع دلير رفعت جايگاه
حوزه در عرصه علم و اخلاق و عمل بود.
تربيت شدگان آن والاگهر هم اکنون نيز
سرمايه اي گرانسنگ براي اسلام و
ايرانند.
من اين مصيبت عظيم را به پيشگاه حضرت
بقيه الله الاعظم(عج) و رهبر معظم
انقلاب و مراجع عظام و حوزه هاي علميه،
به خصوص حوزه مبارکه علميه قم و به
جامعه اسلامي و خاندان پاک و گرامي آن
فقيه عالي مقدار تسليت عرض مي کنم و
علو درجات آن بزرگوار و صبر و اجر
بازماندگان معزز و سلامتي و توفيق روز
افزون را در ادامه راه آن عزيز و خدمت
بيشترتان به اسلام، ايران و انقلاب از
درگاه حضرت حق جلي وعلا مسالت مي کنم.»
