بيانات آيت الله حاج شيخ محمد جواد فاضل لنكراني دامت بركاته در مراسم رونمايي از كتاب طهارت آيت الله العظمي فاضل لنكراني (قدس سره الشريف)
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمدلله رب العالمين والصلاة و السلام علي سيدنا و نبينا و حبيب قلوبنا ابي القاسم محمد و علي آله الطيبين الطاهرين المعصومين و لعنة الله علي اعدائهم أجمعين.
مقدمتاً ولادت با سعادت امام جواد عليه السلام و همچنين ولادت اميرالمؤمنين مولي الموحدين و امام المتقين علي بن ابيطالب عليه السلام را تبريك عرض مي‌كنم و خدمت شما بزرگواران، اساتيد بزرگوار حوزه‌ي علميه، محققان و پژوهشگران و مسئولين و نمايندگان محترم اين استان و همچنين مسئولين محترم كه از وزارت ارتباطات و فناوري تشريف آورده‌اند خوش‌آمد عرض مي‌كنم. من چند كلمه‌اي پيرامون تفصيل الشريعه عرض مي‌كنم؛ يكي از مراجع بزرگي كه افزون بر موفقيت در امر تدريس، سياست و اجتماع، جزء موفق‌ترين علما در امر تأليف بود، مرحوم آيت الله العظمي فاضل لنكراني رضوان الله تعالي عليه است، ايشان در سن 19 سالگي اولين كتاب خودش را آغاز مي‌كند كه در سن 24 سالگي در زمان حيات مرحوم آيت الله العظمي بروجردي كتاب ايشان به عنوان نهاية التقرير به چاپ مي‌رسد و امروز در مباحث صلاة در حوزه قم و نجف درس خارجي نيست كه بي‌نياز از اين كتاب باشد و يا مراجعه‌ي به اين كتاب نداشته باشد، ايشان ابتدا تصميم بر شرح عروة الوثقي داشتند، آقايان استحضار داريد كه متعارف در بين مدرسّين درس خارج در حوزه اين است، كه عروة الوثقي را محور تدريس قرار مي‌دهند. اين كتاب عروه حواشي و شروح فراوان دارد، طلبه‌ها دسترسي به شروح آن دارند و خيلي آسان‌تر از بقيه‌ي كتب است، مرحوم والد ما هم در ابتدا شرح عروه را آغاز كردند؛ يك جلد از شرح عروه به نام مباحث اجتهاد و تقليد را هم نوشتند اما وقتي قضيه‌ي تبعيد ايشان مطرح شد، من يادم هست كه در يزد ايشان شروع به تدريس كردند، ساواك آن زمان ممانعت از تدريس كرد. يك روزي خود ايشان به من فرمودند كه يك كار مهمي به ذهنم رسيده و مي‌خواهم اين را آغاز كنم اما آن موقع نفرمودند چه كاري! فرمودند يك كار خيلي مهمي است.
خدا رحمت كند مرحوم آقاي وزيري كه اين كتابخانه‌ي عظيم وزيري يزد را ايشان بنا نهاد، بسيار مرد فهيم و وارسته‌اي بود. در كتابخانه‌ي خودش يك اتاقي را در اختيار ايشان قرار داد، با اينكه كتابخانه‌ي قديمي ايشان اتاق چنداني هم نداشت ولي كليدش را هم در اختيار ايشان قرار داد، ايشان هر روز ساعت 8 صبح مثل يك شخص اداري به آنجا مي‌رفتند و ساعت 12 براي نماز كارشان را تعطيل مي‌كردند، روزي چهار ساعت مشغول نوشتن اين شرح تحرير بودند و اين چهار جلد كتاب الطهارة كه امروز رونمايي خواهد شد، عمده‌اش محصول همان دوران تبعيد در يزد و كتابخانه‌ي مرحوم وزيري است، خود ايشان مي‌فرمودند هيچ كس اطلاع نداشت كه من در اينجا چه مي‌كنم؟ اما بعد فرمودند ما آن موقع فكر نمي‌كرديم انقلاب به زودي پيروز شود، ولي فكر كرديم چه كنيم امام را براي هميشه در حوزه‌ها زنده نگه داريم. فرمودند ديدم بهترين راه مطرح شدن افكار فقهي امام و نوشتن شرح كتاب امام است.
استاد بزرگوار ما آيت الله العظمي آقاي وحيد خراساني دام ظله العالي يك روزي در زمان حيات والدمان به من فرمودند از شانس‌هاي بزرگ امام اينست كه مثل پدر شما شرح كتاب ايشان را نوشت. اين كتاب پيداست كه در حوزات علمي بسيار اهميت دارد كه بزرگان و مجتهدان واقف به عظمت اين كتاب هستند. من مي‌خواهم عرض كنم اولين كتابي كه ـ حالا اگر آقايان قبل از اين كتاب كتابِ ديگري را در اين خصوصيّتي كه عرض مي‌كنم سراغ دارند به من بفرمايند ـ در آن بين مكتب فقهي قم و نجف مقارنه شد و با حوصله‌ي تمام در افكار فقهي بزرگان قم مثل امام و مرحوم آقاي بروجردي، مرحوم آقاي حائري و بزرگان نجف مثل مرحوم آقاي خوئي مقارنه واقع شد اين كتاب بود، تاريخ تأليف اين كتاب قبل از پيروزي انقلاب حدود 40 سال پيش است و كاملاً افكار فقهيِ قم و نجف مقارنه شده، اكنون اگر كسي بخواهد كتاب جامعي را بيابد كه انظار فقهاي قم و نجف كاملاً در آن بررسي شده باشد به اين كتاب مراجعه مي‌كند.
به خاطر دارم در يكي از سفرهاي حج خدمت استاد بزرگوارمان آية الله العظمي سيد كاظم حائري دام ظله بودم ايشان فرمودند كه وقتي مي‌خواستم به حج بيايم يك دوره‌ي پنج جلدي از كتاب الحج شرح تحرير والد شما را خريدم و به مدينه آوردم و در يك جمعي از فضلا فرمودند كه به نظر من بهترين كتابي كه تا به حال در باب حج نوشته شده اين كتاب است و علت اصلي‌اش اين است كه همه‌ي انظار در آن مطرح شده، آقايان استحضار دارند بزرگاني كه اساتيد بزرگشان در نجف بوده معمولاً انظار علماي قم را مطرح نمي‌كنند و بالعكس. يك روزي خود والد ما فرمودند با اينكه من توفيق نداشتم در درس آيت الله العظمي آقاي خوئي شركت كنم اما به همه‌ي مباني فقهي و اصولي ايشان تسلط دارم و منشأ آن هم تأليف اين كتاب بود، البته در تدريس هم روش ايشان همين بود.
خصوصيّت دوم اين كتاب روانيِ قلم است، شما مي‌بينيد كتاب جواهر كه مشحون از تحقيقات و مطالب عميق است براي بسياري از فضلا قابل فهم نيست، يك جهتش نبودن رواني قلم است، گاهي اوقات درس خارجِ بعضي از بزرگان از مراجع گذشته نهايت قوّتش توضيح مطالب جواهر بوده است، خصوصيّت سوم عدم تطويل است و اين خصوصيّات و ساير خصوصيّات سبب شده كه اين كتاب امروز مورد توجه قرار گرفته، اولاً من عرض كنم كه خود امام رضوان الله عليه نسبت به اين كتاب بسيار اهتمام داشتند و شاهدش هم اين است كه در اوايل پيروزي انقلاب برخي از مسئوليت‌ها را به مرحوم والد ما پيشنهاد كرده بودند، ايشان خودشان مي‌فرمودند من يك زرنگي به خرج دادم؛ رفتم خدمت امام به ايشان عرض كردم كه انقلاب است و ما خادم انقلابيم، هر مسئوليتي را شما بفرماييد ما مي‌پذيريم ولي اين مساوق با ترك اين شرح است و من بايد اين شرح را كنار بگذارم، حالا هر چه شما مي‌فرماييد ما انجام مي‌دهيم، امام فرموده بودند اين شرح را دنبال كنيد. خود امام رضوان الله عليه در كتابخانه‌ي خصوصي‌شان اين كتاب را قرار داده بودند، چون در زمان حيات امام هفت هشت جلد از تفصيل الشريعه چاپ شده بود و اين امر مورد توجه امام بود كما اينكه امروز مورد توجه مراجع حوزه است، برخي از مراجع به من فرمودند ما كتاب ايشان را مي‌بينيم و از اين كتاب بسيار تمجيد كردند. برخي از گروه‌هاي آموزشي حوزه اين كتاب را به عنوان متن درسي قرار دادند، قسمت‌هاي آموزشي قوه قضائيه و يا برخي از مراكز علمي و فقهي حوزه، برخي از بخش‌هاي اين موسوعه را متن آموزشي خود قرار دادند.
تفصيل الشريعه كتابي است كه بحمدالله مورد توجه قرار گرفته، يادم مي‌آيد در سال‌هايي كه از طرف ايشان بعثه‌ي حج اعزام مي‌شد، يكي از مطالباتي كه علماي عربستان، بحرين و كشورهاي عربي داشتند اين بود كه براي تهيه كتاب تفصيل الشريعه به بعثه مراجعه مي‌كردند.
حالا بد نيست اين را عرض كنم اگر زمان حيات ايشان بود من اين را نمي‌گفتم، يكي از بزرگان منطقه‌ي شرقيه عربستان كه الآن هم زنده است و تقريباً از علماي طراز اول آنجاست در حدود 16 ـ 17 سال پيش، شاگردانش آمدند و اين مطلب را براي من گفتند كه نامه‌اي براي تأييد اعلميت يكي از بزرگان خدمت‌شان آوردند اما ايشان آن را ننوشتند و فرمودند من آيت الله فاضل را اعلم مي‌دانم و دليلش هم همين تأليفات ايشان و تفصيل الشريعه است.
يكي از اساتيد حوزه براي من نقل كرد كه ايشان را در عالم رؤيا ديده و از ايشان سؤال كرده كه اگر شما به دنيا برگرديد، چه مي‌كنيد؟ فرموده بود شرح كتاب امام را تمام مي‌كنم، معلوم مي‌شود اين كتاب انشاء الله مؤثر و در آن عالم مورد قبول واقع شده است، ايشان در وصيت‌نامه‌شان آورده‌آند كه اين كتاب به آساني در اختيار فضلا قرار داده شود و لذا ما بعد از فوت ايشان بيش از هزار دوره، در اختيار فضلا و مدرسين و كتابخانه‌ها گذاشتيم و به اين وصيت عمل نموديم.
در خاتمه تشكر مي‌كنم از برادران بزرگوار، از مدير معظم حوزه‌هاي علميه، از رياست محترم مجلس شوراي اسلامي كه عنايت خاص به حوزه دارند و با كثرت كاري كه اين روزها در مجلس وجود دارد بزرگواري فرمودند، و واقعاً من تقدير مي‌كنم از ايشان كه هشدار مخالفت با روحانيّت و مرجعيت در طول بيش از يك سال گذشته در صحبت‌هاي ايشان بوده و ملاحظه كرديد كه اين هشدارها را در آن ايام برخي بر نمي‌تابيدند و نمي‌پذيرفتند چقدر بجا و موثر بوده و من به عنوان يك طلبه از اين درايت و بصيرت ايشان تشكر مي‌كنم و همچنين مجدداً از مسئولين محترم وزارت ارتباطات و فناوري و برادران بزرگواري كه از تهران براي شركت در اين مجلس تشريف آوردند و آقاياني كه زحمت اين مجموعه را پذيرفتيد و براي تقدير از يك مرجع بزرگوار در اين هواي گرم حضور پيدا كرديد تشكر مي‌كنم، از بيوت مراجع عظامي كه حضور دارند و محبت فرمودند، تشكر دارم.
والسلام عليكم و رحمت الله و بركاته
