|
|
|
   |
 |
 |
|
اخبار >> استفتاء پرسش و پاسخ های مربوط به اعتکافزمان اعتکاف
سئوال 1ـ آيا اعتکاف در تمام ايام سال جايز است، يا اختصاص به ماه رجب المرجب و ماه مبارک رمضان دارد؟ اعتکاف در کدام يک از اين دو ماه افضل است؟ جواب: اعتکاف اختصاص به ايام خاصّي ندارد. بلي در روزهايي که روزة آن حرام است مثل عيد فطر و قربان نمي‌توان معتکف شد. البته افضل ايّام دهة آخر رمضان است. مکان اعتکاف
سئوال 2ـ با توجه به استقبال زياد مشتاقين اعتکاف و عدم ظرفيت مساجد جامع براي انجام اين امر، نظر حضرت عالي در مورد اعتکاف در ساير مساجد چيست؟ جواب: اگر در مسجد جامع جا نباشد در ساير مساجدي که سه وعده نماز جماعت با جمعيّت معتد به برگزار مي‌شود مانعي ندارد. سئوال 3ـ آيا اعتکاف در غير مساجد جامع، مثل نماز خانة دانشگاهها، به اميد مطلوبيت اشکال دارد؟ در صورت صحت، آيا احکام اعتکاف، از قبيل ترک محرمات جاري مي‌شود؟ جواب: دليلي بر مطلوبيت وجود ندارد و احکام اعتکاف مترتب نمي‌شود. سئوال 4ـ اعتکاف در مساجد دانشگاههاي سراسر کشور چه حکمي دارد؟ جواب: وجهي ندارد. سئوال 5ـ اگر در شهري مسجد جامع متعدد باشد، تکليف چيست؟ جواب: در هر يک از مساجد ميتوان معتکف شد. سئوال 6ـ آيا ميتوان نذر کرد که در شهر خاصي معتکف شد؟ جواب: مانعي ندارد. ولي بايد صحت روزه‌را هم در ايام اعتکاف مدّ نظر داشته باشد. سئوال 7ـ اعتکاف در حياط مسجد چه حکمي دارد؟ جواب: اگر حياط مسجد عنوان مسجد را نداشته باشد جايز نيست. سئوال 8ـ آيا در اعتکاف وحدت مسجد شرط است؟ اگر دو مسجد به هم پيوسته و متصل باشد چطور؟ جواب: بلي. بايد در يک مسجد معتکف شد و اعتکاف در دو مسجد صحيح نيست حتي اگر به هم متصل باشد مگر اين که عرفاً يک مسجد محسوب شود. سئوال 9ـ اعتکاف در مکانهايي که شک داريم جزء مسجد است (مثل بام، سرداب و مقداري که به مسجد افزوده شده)، چه حکمي دارد؟ جواب: بايد محرز شود جايي مسجد است تا بتوان در آنجا معتکف شد. لذا در مکانهاي مشکوک جايز نيست. سئوال 10ـ اگر محل خاصي از مسجد را براي اعتکاف خود معين نمايد، آيا لازم است خود را به آن مقيد نمايد؟ جواب: خير سئوال 11ـ آيا محوطة اطراف مسجد جمکران، که به عنوان حياط از آن استفاده مي‌شود، حکم مسجد را دارد؟ جواب: خير سئوال 12ـ آيا صرف غذا در سالن نهار خوري، که در محوطة مسجد است، براي معتکفين جايز است؟ با توجه به اين که صرف غذا در مسجد با مشکلاتي همراه است. جواب: جايز نيست مگر اين که امکان غذا خوردن در مسجد نباشد. سئوال 13ـ آيا اعتکاف در زير زمين مسجد جمکران که از آن جهت نمازهاي يوميه و نماز آقا امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) استفاده مي‌شود (البته به صورت مرتب نماز جماعت ندارد) جايز است؟ جواب: مانعي ندارد. سئوال 14ـ اگر اعتکاف در زير زمين مسجد جمکران جايز باشد، در صورتي که بين طبقة پايين و بالا در ورودي باشد آيا ميتوان اعمال را در طبقة بالا و خواب و استراحت را در طبقه پايين انجام داد يا هر دو عمل بايد در يک مکان باشد؟ جواب: مانعي ندارد. چون عرفاً يک مسجد محسوب مي‌شود. شرايط اعتکاف
سئوال 15ـ اگر مردي به همسرش اجازة اعتکاف بدهد، ولي در روز سوم پشيمان شود تکليف زن چيست؟ اگر کفاره واجب شود بر عهدة کيست؟ جواب: زن بايد اعتکاف را ادامه دهد و پشيماني زوج در روز سوّم اثري ندارد. سئوال 16ـ حکم اعتکاف کودک نابالغ، خصوصاً بعد از ورود به روز سوم اعتکاف چيست؟ جواب: لازم است تمام کند امّا اگر تمام نکرد کفاره و قضا ندارد. سئوال 17ـ آيا شرکت در مراسم و راهپيمايي‌هايي مانند روز قدس، 22 بهمن و مانند آن، جزء مصاديق ضرورت عرفي يا شرعي محسوب مي‌شود؟ جواب: خير سئوال 18ـ آيا در اعتکاف واجب و مستحب، قصد وجوب يا استحباب لازم است؟ جواب: خير. قصد وجه در اعتکاف لازم نيست. سئوال 19ـ زمان نيت اعتکاف چه وقت است؟ آيا ميتوان اول شب نيت کرد؟ جواب: زمان نيّت قبل از طلوع فجر مي‌باشد لکن اگر از شب هم نيّت کند مانعي ندارد مشروط بر آن که در ارتکاز او باقي باشد. سئوال 20ـ اگر از روي اشتباه براي اعتکاف واجب، نيّت استحباب نمايد (يا بالعکس) تکليف چيست؟ جواب: مانعي ندارد و اعتکاف صحيح است. سئوال 21ـ آيا ميتوان اعتکاف را به نيابت از ميّت يا حي انجام داد؟ جواب: مانعي ندارد. سئوال 22ـ آيا در اعتکاف زن و فرزند، اجازة شوهر و ولي لازم است؟ جواب: در اعتکاف زن اجازة شوهر مطلقاً لازم است. ولي در اعتکاف فرزند اگر پدر و مادر اذيت مي‌شوند بايد از آنها اجازه گرفت. سئوال 23ـ آيا اعتکاف بچة مميز صحيح است؟ جواب: بلي. عبادات صبي مميّز مشروع و صحيح است. سئوال 24ـ اگر آجر و خاک مسجد يا لباس معتکف غصبي باشد، اعتکاف چه حکمي دارد؟ جواب: اشکالي براي اعتکاف ندارد. سئوال 25ـ انجام غسل در مسجد براي معتکف چه حکمي دارد؟ آيا بين غسل جنابت وغسل‌هاي مستحبي ديگر فرقي وجود دارد؟ جواب: اگر امکان داشته باشد و موجب وهن و هتک يا نجاست مسجد نشود مانعي ندارد. ولي غسل جنابت از حيث اينکه جنب نمي‌تواند در مسجد بماند اشکال دارد. سئوال 26ـ آيا مسافر ميتواند معتکف شود؟ جواب: اگر کثير السفر باشد يا نذر صوم در سفر را داشته باشد مانعي ندارد. يعني مسافري که بتواند سه روز روزه بگيرد ميتواند معتکف شود و الاّ خير. سئوال 27ـ اعتکاف به واسطة نذر، عهد، قسم، شرط ضمن عقد و اجاره چه حکمي دارد؟ جواب: اعتکاف از وصف استحباب خود خارج نمي‌شود. هر چند از باب نذر و عهد و اجاره واجب است انجام شود. سئوال 28 ـ آيا اعتکاف مستحبي را ميتوان قطع کرد؟ جواب: مانعي ندارد مگر در روز سوم که واجب مي‌شود. سئوال 29ـ آيا بيشتر از سه روز ميتوان اعتکاف کرد؟ به طوري که آن زياده بخشي از يک روز يا قسمتي از يک شب باشد؟ جواب: مانعي ندارد. ولي اگر دو روز اضافه بر سه روز گرفت روز سوم آن يعني روز ششم اعتکاف و يا روز نهم بنابر احتياط واجب مي‌شود. سئوال 30ـ منظور از روز در اعتکاف چيست؟ جواب: مراد از طلوع فجر است تا غروب آفتاب. سئوال 31ـ آيا در تحقق اعتکاف، سه روز ناپيوسته کافي است؟ جواب: خير. بايد سه روز پي در پي باشد. سئوال 32ـ کسي که معتکف مي‌شود، آيا ميتواند روزه‌هاي اين سه روز را به عنوان نذر يا استيجار يا کفاره حساب کند؟ جواب: به نظر مرحوم آقا بايد روزه‌هاي معتکف مربوط به کسي باشد که اعتکاف مربوط به او باشد. لذا اگر اعتکاف براي خودش باشد روزه هم بايد براي خودش باشد و فرقي نمي‌کند که قضا باشد يا مستحب يا نذري. ولي روزة استيجاري نمي‌تواند باشد. اما اگر اعتکاف براي ديگري است روزه هم بايد براي او باشد نه براي خودش يا ديگران. سئوال 33ـ آيا در مسافرت مي‌شود روزة در سفر را نذر کرد؟ جواب: به نظر مرحوم آقا نذر روزه در سفر بايد در حضر منعقد شود و بنابر احتياط در حال سفر نمي‌توان نذر روزه مستحبي در سفر کرد. سئوال 34ـ شخصي نذر کرده در ايام البيض در مسجد مقدس جمکران معتکف شود و نذر کرده در فرض مسافرت هم روزه بگيرد، آيا نذرش منعقد شده است؟ آيا اعتکاف او صحيح است؟ (هر چند مسافر باشد) جواب: بلي. اگر نذر را در وطن کرده باشد صحيح است و بايد طبق آن عمل کند. سئوال 35ـ اگر کسي نذر کند براي حصول حاجت دنيوي يا معنوي معتکف شود، نذر او چه حکمي دارد؟ جواب: مانعي ندارد و صحيح است. سئوال 36ـ اگر کسي اعتکاف يک ماه نذر کند، آيا شب اول هم جزء همان ماه است؟ جواب: اگر نذر کرده که يک ماه کامل اعتکاف کند بايد شب اول را هم در مسجد بماند. سئوال 37ـ اگر اعتکاف يک ماه را نذر کند و ماه ناقص باشد، آيا تکليف او ساقط مي‌شود؟ جواب: بلي. کفايت مي‌کند. سئوال 38ـ اگر کسي اعتکاف را نذر کند و مشغول اعتکاف شود ولي در ايام اعتکاف مريض شود يا ضرورتي پيش آيد (مثل فوت نزديکان) ميتواند اعتکاف را بر هم بزند؟ و اگر بر هم بزند کفاره دارد؟ در اعتکاف مستحبي چطور؟ جواب: اگر نذر کند و واقعاً معذور شود ميتواند آن را رها کند و کفاره ندارد امّا موت اقارب هميشه عذر مجوز ترک نذر نمي‌شود و اگر نذر معيّن باشد قضا ندارد. امّا اگر نذر مطلق باشد بايد بعداً معتکف شود و قطع اعتکاف مستحب مانعي ندارد. سئوال 39ـ اگر اعتکاف چهار روز را نذر کند و پيوستگي آن چهار روز را شرط ننمايد و روز چهارم را بر خلاف نذرش عمل کند و از اعتکاف خارج شود، وظيفه‌اش چيست؟ جواب: چون اعتکاف يک روزه نداريم بايد سه روز ديگر معتکف شود. سئوال 40ـ اگر زمان معيني را براي اعتکاف نذر کند ولي آن اعتکاف را به جهت فراموشي يا نافرماني يا اضطرار ترک نمايد، آيا قضا بر او واجب است؟ جواب: بلي واجب است قضا کند. محرمات اعتکاف
سئوال 41ـ آيا هر آنچه بر محرم حرام است، بر معتکف نيز حرام مي‌باشد؟ جواب: خير. سئوال 42ـ آيا در اموري که بر معتکف حرام است، تفاوتي بين شب و روز هست؟ جواب: بلي مبطلات صوم که روزه را باطل مي‌کند در روز بر معتکف حرام است. ولي جماع و خريد و فروش و ساير محرمات در شبانه روز حرام است. سئوال 43ـ استشمام بوي عطر و گل، با نيت لذت جويي از بوي خوش، براي معتکف چه حکمي دارد؟ جواب: حرام است. سئوال 44ـ خريد و فروش در صورت ضرورت و عدم ضرورت، براي معتکف چه حکمي دارد؟ جواب: بنابر احتياط واجب حرام است مگر اينکه اضطرار باشد. سئوال 45ـ آيا ممارات و مجادله در امور دنيوي و ديني، براي معتکف جايز است؟ جواب: اگر به قصد غلبه باشد حرام است ولي به قصد اظهار حق مانعي ندارد. سئوال 46ـ لمس و تقبيل همسر، براي معتکف جايز است؟ جواب: بلي. سئوال 47ـ اگر زني را که معتکف است طلاق رجعي دهند تکليفش چيست؟ و اعتکافش چه حکمي دارد؟ جواب: بايد به منزلش برود و اعتکاف او باطل است. و اگر اعتکاف واجب باشد بايد بعداً قضا کند. سئوال 48ـ غير از موارد چهار‌گانه‌اي که در سئوالات بالا به آن اشاره شد، چه چيزهايي بر معتکف حرام است؟ جواب: جماع و استمناء و مفطرات صوم در روز. سئوال 49ـ کدام يک از محرمات اعتکاف، باعث بطلان اعتکاف مي‌شود؟ و در چه مواردي کفاره واجب مي‌شود؟ جواب: بنابر احتياط واجب تمام محرمات اعتکاف موجب بطلان اعتکاف مي‌شود. و اگر روز سوم باشد موجب کفاره مي‌شود. سئوال 50ـ اگر در حال اعتکاف معامله‌اي انجام دهد آيا معامله نيز باطل مي‌شود؟ جواب: خير. مبطلات اعتکاف
سئوال 51ـ آيا در حال اعتکاف ميتوان صيغة عقد خواند؟ جواب: مانعي ندارد. سئوال 52ـ اگر معتکف در معامله‌اي پول نپردازد بلکه جنس را نسيه بخرد يا نسيه بفروشد يا براي معامله نائب بگيرد يا پول را به دست خود فروشنده ندهد يا مستقيما پول از دست خريدار نگيرد، اعتکاف چه حکمي پيدا مي‌کند؟ جواب: بنابر احتياط اشکال دارد و مبطل است. سئوال 53ـ معتکف از کسي طلبکار است، آيا ميتواند طلب خويش را باز ستاند؟ جواب: مانعي ندارد. سئوال 54ـ پول دادن به حمامي به خاطر استفاده از حمام مستحب است، آيا اين عمل به عنوان خريد و فروش که مبطل اعتکاف است، محسوب مي‌شود؟ جواب: بيع و شراء نيست بلکه اجاره است که بنابر احتياط بر معتکف حرام است. ولي اگر هديه باشد نه اجاره، مانعي ندارد. سئوال 55ـ آيا رفتن به حمام نزديک محله، جهت انجام مستحبات اعتکاف، خروج از اعتکاف محسوب و موجب ابطال آن مي‌شود؟ رفتن به منزل نزديک مسجد جهت حمام استحبابي چطور؟ جواب: جايز نيست. سئوال 56ـ پول دادن به افرادي که معتکف نيستند، جهت خريد لوازم مورد نياز، مثل شامپو و خمير دندان و مانند آن چه حکمي دارد؟ جواب: مانعي ندارد. سئوال 57ـ در مساجد معمولا عطر مي‌‌زنند و گريزي از آن نيست، وظيفة معتکف چيست؟ جواب: وظيفه‌اي ندارد. ولي نبايد بوي عطر آنها را استشمام کند. سئوال 58ـ آيا معتکف ميتواند از صابونها و شامپوهاي معطر استفاده کند؟ جواب: خير. سئوال 59ـ ملاقات و گفتگوي اعتکاف کننده با اعضاي خانواده‌اش (همسر، خواهر، مادر) در طول اعتکاف چه حکمي دارد؟ جواب: مانعي ندارد. سئوال 60ـ اگر روزه براي کسي ضرر داشته باشد چه حکمي دارد؟ جواب: نمي‌تواند معتکف شود. سئوال 61ـ آيا نگاه شهوت انگيز موجب بطلان اعتکاف و وجوب کفاره مي‌شود؟ جواب: خير. سئوال 62ـ اگر روزة شخص معتکف باطل شود آيا اعتکاف او هم باطل مي‌شود؟ جواب: بلي. سئوال 63ـ اگر معتکف مرتکب فعل حرامي شود که روزة او را باطل نمي‌کند، اعتکافش چه حکمي دارد؟ جواب: اعتکاف باطل نمي‌شود مگر يکي از محرمات اعتکاف مثل بيع باشد. سئوال 64ـ اگر اعتکاف به وسيلة يکي از مبطلات و مفسدات باطل شود در صورت زير چه حکمي دارد؟ الف) در صورتي که اعتکاف، واجب معين باشد. جواب: قضاء کفاره دارد. ب) در صورتي که اعتکاف واجب غير معين باشد. جواب: بايد دو مرتبه به جا آورد و کفاره ندارد. ج) در صورتي که اعتکاف استحبابي باشد. جواب: اگر روز سوم باشد قضاء و کفاره دارد. د) در هر صورت آيا قضاء اعتکاف واجب فوري است؟ جواب: خير فوريت ندارد. سئوال 65ـ اگر شخصي جاي کسي را که معتکف بوده غصب کند، فرموده‌اند اعتکاف او باطل است. حال اگر جاهل يا عامد بوده و اکنون پشيمان شده و جاي خود را عوض کرده، آيا اعتکاف او صحيح است؟ و در صورت عمد آيا کفاره دارد؟ جواب: به نظر مرحوم آقا در فرض سئوال اعتکاف باطل نيست. ولي در فرض بطلان اگر بعد از گذشت مقداري از روز جاي خود را عوض کند اعتکاف آن روز صحيح نيست. و در صورت وجوب کفاره دارد.
|