صفحه اصلي  

اوصاف و القاب حضرت مهدي عليه السلام(1)

ماء معين
از القاب حضرت مهدى (ع) و به معناى آب روان در زمين است(1)
در قرآن آمده است:قل ارايتم ان اصبح ماؤکم غورا فمن ياتيکم بماء معين (2)
بگو اگر آب هاى سرزمين شما فرو رفت، چه کسى براى شما آب روان مى آورد؟
از امام رضا(ع) درباره اين آيه سؤال شد، حضرت فرمودند: "مأوکم يعنى ابوابکم "که مراد از آن امامان هستندکه هرکدام ابواب الهى بين او و خلق اويند(3)
اگر هرکدام از اين درهاى رحمت الهى بسته شود، سرچشمه حيات معنوى انسان بسته مى شود.
امام محمد باقر(ع) نيز در تأويل آيه محل بحث مى فرمايد: آين آيه درباره امام قائم (ع)نازل شده است.
مي گويد : اگر امامتان از شما غايب گردد و ندانيدکجاست چه کسى براى شما امام مى فرستد که اخبار زمين و آسمان و حلال و حرام خدا را براى شما بياورد
سپس فرمود: سوگند به خدا، تأويل اين آيه نيامده و سرانجام خواهد آمد (4)
در روايتى است که عمار از پيامبر اکرم (ص) سؤال کردکه مهدى کيست؟ حضرت فرمودند: اى عمارا خداوند تبارک و تعالى با من پيمان بسته که از صلب حسين، نه امام بيرون آورد، و نهمين آن ها از مردم پنهان مى شود
سپس همين آيه را تلاوت کردند و فرمودند: غيبتى طولانى دارد، به گونه اى که گروهى از عقيده شان بر مى گردند وگروه ديگر ثابت قدم مى مانند .
پس وقتى آخر الزمان شود، خروج کند و دنيا را پر از قسط و عدل مى کند، همان طورکه از ظلم و جور پر شده است.
بنابر اين ظاهر آيه مربوط به آب جارى است که مايه حيات موجودات زنده است و باطن آيه مربوط به امام علم و عدالت جهان گستر اوست که آن نيز مايه حيات جامعه انسانى (5) اما وجه تشبيه آب به امامان معصوم اين است که همان طورکه آب رحمت الهى و مايه حيات مادى انسان ها است و بدون آب نمى توان زندگى کرد، امامان معصوم نيز رحمت خداوند و وسيله اى براى وجود حيات روحانى انسان ها و سلامت جامعه اند.
به همين جهت در حديثى است که ابو حمزه از امام صادق (ع) سؤال کرد: آيا زمين بدون امام باقى مى ماند؟ حضرت فرمود: اگر زمين بدون امام باشد، اهل خود را فرو مى برد (6)
آب وسيله اى براى زدودن پليدى هاى درونى و شرک و جهل وگناه ا ند آب با فرو رفتن در زمين در آن ذخيره مى شود تا با برنامه ريزى دقيق موجودات زنده از آن بهره مند شوند. حضرت مهدى (ع)، نيز با غيبت خود ذخيره اى براى جهانيان است تا با ظهور خود در موقع مناسب، دنيا با بهره گيرى از وجودشان، راه تکامل و معنويت را پيش بگيرد و مردم به سعادت برسند البته بايد توجه داشت که آب پنهان در زمين، بدون تلاش و تحمل رنج و زحمت به دست نمى آيد. هرگاه انسان احساس تشنگى کند و در زمين، آبى براى آشاميدن نيابد، براى رسيدن به آب هاى زيرزمينى به حفر چاه و قنات مى پردازد. ظهور حضرت مهدى (ع) نيز زمانى تحقق مى يابدکه مردم مشتاق عدالت شوند و با تلاش خود مقدمات آن را فراهم کنند. در اين ميان فقط مؤمنان واقعى هستندکه فقدان وجود آن حضرت را احساس مى کنند و تشنه وصال اويند. همچنان که امام رضا(ع) مى فرمايد: چه بسيارند مؤمنان اندوهگين و بسيار تشنه که هنگام فقدان آن آب روان غمناک هستند (7)

1. نجم الثاقب باب دوم
2. سوره ملک 30
3. بحار الانوار ج24ص100
4. تفسيرنورا لثقلين ج5 ص 387.
5. تفسير نمونه ج24ص360
6. کافى، ج 1، ص 179.
7. بحار الانوار ج52ص289

ابو القاسم
کنيه حضرت مهدى (ع) است.
روايت است از رسول خدا(ص) که فرمودند:مهدى از فرزندان من است،اسم او اسم من وکنيه اوکنيه من است.درتاريخ ابن خشاب، روايت است از امام صادق (ع) که فرمود: خلف صالح، از فرزندان من است، اوست مهدى، اسم او محمد است. کنيه او ابوالقاسم.(1)
1. نجم الثاقب باب دوم.

ابو صالح
کنيه معروف حضرت مهدى (ع) است.
در ميان عرب ها، بلدى وباديه نشين وپيوسته در توسلات واستغاثات خود، آن حضرت را به اين اسم مى خوانند وشاعران واديبان در قصايد و مدايح خود ذکر مي کنند.
از امام صادق(ع) روايت است که فرمود: هرگاه گم شدى در راه نداکن يا بگو: يا صالح(ع) يا ابا صالح(ع) ارشدنا الى الطريق رحمکم الله و آورده اند که صالح، اسم جنى است که سير مي کند در بلاد به جهت ارشادگم شده وحبس کردن حيوان فرارکرده؟ چنان چه در خصال ازاميرالمؤمنين (ع) روايت شده است(1)
بسيارى از منتظران، با جمله يا ابا صالح المهدي از حضرت مدد مي گيرند.
1.بحار الانوار ج 52 ص 72 ا.

باب الله
يکى از القاب حضرت مهدى (ع)"باب الله " است.
در زيارت آل ياسين مي خوانيم: "السلام عليک يا ياب الله و ديان دينه.
امام صادق (ع) مي فرمايند: "جانشينان پيامبر، همان ابواب خدايند، درهايى که از طريق آنها مي توان به حق رسيد. اگر آنها نبودند، خداوند شاخته نمي شد". (1)
امام باقر(ع) نيز فرمود: "نحن حجة اله و باب الله(2) در دعاى ندبه هم نسبت به امام زمان (ع) مي خوانيم: "اين باب الله الذي منه يوتي"؟ کجاست آن باب اللهى که از طريق او مي توان به خدا رسيد .
باب الله يعنى چه؟ همان گونه که باب ودر وسيله ارتباط است که هرکسى بخواهد به طور صحيح وارد خانه اى شود، بايد از در وارد گردد، اين خاندان هم باب هستند وهرکسى مي خواهد به خدا برسد و بهره اى ازکمالات ربانى ببرد، بايد از طريق اين خاندان قدم بردارد.
امروز در عالم هستى، خدا يک باب دارد و آن وجود مقدس حضرت ولى عصر(ع) است که هر کس مي خواهد به آن جا که بايد برسد، بايد از اين در وارد شود.
از آغاز عالم، همه انبياى الهى واوصياى گرامي آنها، باب الله بودند. در هر عصرى و زمانى خدا درى گشود وبابى براى هدايت و وصول خلق باز نمود تا اين که سرانجام، مقام باب اللهى به آن وجود مقدس رسيد هر چند، عصر غيبت است، امَا باب الله براى اهل الله مفتوح است . (3)
1. تفسيربرهان، ج 1 ص 19.
2. همان
3. نشريه موعود، شماره 17، ص84.

بقية الانبياء
از القاب حضرت مهدى(ع) است.
روايت شده از حکيمه خاتون که مى فرمايد: وقتى امام مهدى(ع) به دنيا آمد، آن جناب را به نزد برادرم حسن بن على (ع) آوردم، پس با دست شريف، روى پرنور او را مسح کرد و فرمود: سخن بگو اى حجة الله و بقية الانبياء ونور الاصفياء...... (1)
1. نجم الثاقب باب دوم

حجة الله
از القاب حضرت مهدى (ع) ذکر شده و به معنى غلبه يا سلطنت خدا بر خلايق است.
و اين سلطنت به واسطه آن حضرت به ظهور خواهد رسيد.
نقش انگشتر آن حضرت انا حجة الله است و به روايتى انا حجة الله و خالصته و به همين مهر، روى زمين حکومت مى کند. (1)
1. نجم الثاقب، باب دوم

خليفة الله
از القاب حضرت شمرده شده وبه معنى جانشين خداوند است.
در زيارت آل ياسين مى خوانيم: "السلام عليک يا خليفة الله وناصر حقه.
پيامبر اسلام (ص) فرمود: خروج مى کند مهدى وبر سر او، ابرى است ودر آن منادى اى ندا مى کند اين مهدى، خليفةالله است او را پيروى کنيد واژه خليفه بر معانى متعددى آمده است، از جمله: به معناى کسى است که درکارى به جاى ديگرى قرارگيرد ووظيفه او را انجام دهد به معناى امام راستين وپيشواى والايى است که برتر از او نيست، 3. به معناى بزرگترين فرمانروا وپرشکوه ترين زمامدار است .
حضرت مهدى (ع) در فرازى از نخستين سخنرانى خود پس از ظهور مى فرمايد: "انا بقية الله وخليفته "
به راستى حضرت مهدى (ع)، همان خليفة باقى مانده اى است که قرآن شريف نيز به اواشاره دارد که: إني جاعل في الأرض خليفة(1)
امام مهدى (ع) خليفه خدا به مفهوم حقيقى وجامع کلمه است وهمه معانى واره خليفه را داراست.
خداوند او را جانشين پيامبر(ص) قرار داده واو برگزيده خداست، نه منتخب مردم. خداوند او را به خلافت انتخاب نموده واز او خواسته است که براى هدايت انسان ها به دين صحيح وسالم آسمانى واداره امور بلاد وعباد را صلاح بشريت وفراهم آوردن تمامى وسايل وامکانات نيکى ونيک بختى بشر، قيام کند وجهان را سرشار از امکانات و وسايل مادى و معنوى براى سعادت بشريت سازد.

1. سور ه بقره ، 30