صفحه اصلي  

استفتاءات مربوط به قوانين راهنمائي و رانندگي

باسمه تعالي
محضر مبارک مرجع عظيم الشأن حضرت آية الله العظمي فاضل لنکراني دام ظله العالي 

سلام عليکم

احتراماً به استحضار آن مرجع بزرگوار مي‌رساند:
راهنمايي و رانندگي نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران به عنوان مسئول حمل و نقل و عبور و مرور کشور جهت رفاه حال و سلامت مسافران و رانندگان، تمام توان و تلاش خود را به کار بسته است تا بتواند امنيت لازم را در حوزه‌ي مأموريت خويش ايجاد نمايد.

متأسفانه به علت عدم رعايت قوانين و مقرّرات از سوي بعضي از هموطنان (اعم از رانندگان و عابران)، ساليانه بيش از 200 هزار تصادف فوتي و جرحي درکشور رخ مي‌دهد که فقط در سال گذشته منجر به کشته شدن بيش از 27 هزار نفر و مجروح شدن قريب به 280 هزار نفر گرديد.

آمار به دست آمده حاکي از آن است که در جهان، حوادث رانندگي ششمين عامل مرگ و مير است در حالي که در ايران دومين عامل به شمار مي‌آيد. وضعيتي که مناسب شأن ميهن اسلامي به عنوان پايگاه فرهنگ والاي تشيع نمي‌باشد.

باعنايت به اينکه حفظ جان، مال و احترام به حقوق افراد جامعه و رعايت قوانين و مقررات، از اهم موضوعات فقهي و اسلامي است و مردم کشور عزيزمان عنايت خاصي به امر مرجعيت ديني و دستورات الهي دارند، توصيه و تأکيد حضرتعالي بر لزوم رعايت قوانين راهنمايي و رانندگي و پاسخ به استفتائات مطرح شده، راهگشاي اين معضل بزرگ خواهد بود.

اميدواريم مرجعيت عظيم شيعه براي هميشه پشتيبان و راهنماي ملت مسلمان باشد.

در ضمن به پيوست استفتائات مذکور به حضورتان تقديم مي‌گردد.

رئيس پليس راهنمايي و رانندگي ناجا
سرتيپ 2 پاسدار محمد رويانيان

 

1ـ رانندگاني که سهواً از قوانين رانندگي تخلف مي‌کنند و باعث تصادفات و خسارتهاي جاني و مالي قابل توجه مي‌شوند، آيا گناهکار محسوب مي‌شوند؟ اين افراد جداي از پرداخت خسارات و ديه و محکوميت قانوني، چه وظيفه‌ي ديگري دارند؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ اگر عمدي در کار نباشد گناه ندارد و فقط ضامن خسارات وارده مي‌باشد.

 

2ـ برخي از رانندگاني که با ارتکاب اعمال خلاف قانون موجب مي‌شوند که رانندگان ديگر تصادف کنند و يا دچار حادثه شوند، آيا ضامن خسارتهاي مالي و بدني و جاني آنها هستند؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ اگر به نحوي باشد که عرفاً خسارت وارده مستند به آنها باشد ضامن هستند و الا خير.

 

3ـ برخي از مسافران با رضايت و اصرار خود در قسمت حمل بار وسايل نقليه باري سوار مي‌شوند، اگر حادثه پيش آيد آيا رانندگان مسئول هستند يا مسافران؟ آيا بين جاده‌هاي روستايي که وسيله نقليه تردد نمي‌کند و مجبور هستند در قسمت حمل بار سوار شوند و جاده‌هاي شهري و پر تردد در اين حکم تفاوت است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ کسي که عرفاً حادثه مستند به او باشد ضامن است و فرقي بين موارد نيست.

 

4ـ جاده‌هايي که پيچ‌هاي بسيار خطرناک دارند و از سوي مسئولين مربوطه هيچ تابلويي نصب نشده و موجب تصادف مي‌گردد چه کسي ضامن است؟ اداره راه ، يا راهنمايي و رانندگي، يا راننده؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ عدم نصب تابلو يا ساختن جاده خطرناک في نفسه موجب ضمان نيست و اگر جراحتي وارد شود ضمان آن به عهده کسي است که عرفاً حادثه مستند به او است.

 

5ـ در برخي موارد وسيله نقليه از سوي شرکت سازنده با نقص فني تحويل داده مي شود و راننده نيز از آن اطلاع ندارد و همين نقص فني سبب حادثه مي‌شود چه کسي ضامن است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ نقص مذکور اگر عرفاً سبب حادثه بوده است، سازنده‌ي وسيله نقليه ضامن است.

 

6ـ يکي از مقررات جمهوري اسلامي بيمه اجباري خود رو  است ، اگر کسي از بيمه کردن خودرو خودداري کند حکمش چيست؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ رعايت مقررات و ضوابط مذکور لازم است و عمل بر خلاف مقررات جايز نيست.

7ـ بر اساس قانون، بايد کليه وسايل نقليه موتوري شماره گذاري و پلاک آنها نصب شود، اگر کسي انجام نداد حکمش چيست؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ رعايت مقررات و ضوابط مذکور لازم است و عمل بر خلاف مقررات جايز نيست.

8ـ برخي از موتورسيکلت سواران در عبور و مرور، حقوق ديگران را رعايت نمي‌کنند و از چراغ قرمز هم عبور مي‌کنند، آيا گناه کرده‌اند؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ تخلف از مقررات نظام جمهوري اسلامي ايران جايز نيست.

9ـ برخي از افراد در رانندگي مهارت دارند، اما گواهينامه ندارند آيا مي‌توانند رانندگي کنند؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ رعايت مقررات و ضوابط مذکور لازم است و عمل بر خلاف مقررات جايز نيست.

10ـ برخي افراد گواهينامه رانندگي گرفته‌اند اما مهارت کافي ندارند. در صورتي که احتمال بدهند ممکن است سبب حادثه بشوند آيا مي‌توانند رانندگي کنند؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ صرف احتمال موجب عدم جواز نمي‌شود مگر آنکه احتمال قوي و عقلائي باشد.

11ـ اگر کسي وسيله نقليه خود را به کسي اجاره دهد که گواهينامه ندارد واز اين موضوع اطلاع دارد، در صورت بروز حادثه و ايجاد خسارت ، چه کسي ضامن است. مالک يا راننده؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ کسي که حادثه مستند به او است ضامن است نه مالک .

12ـ عبور عابر پياده از عرض برخي خيابانها ممنوع است و براي عبور آنها مکان‌هايي را مشخص کرده‌اند. اگر کسي از محل ممنوعه عبور کند و تصادف نمايد چه کسي ضامن است؟ خود يا راننده؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ به طور کلي رعايت ضوابط و مقررات لازم است ولي ضمان مربوط به کسي است که حادثه مستند به او است لذا اگر عرفاً حادثه مستند به راننده باشد در صورتي که راننده به هيچ وجه قدرت کنترل نداشته است عاقله‌ي وي ضامن ديه هستند، ولي اگر خود او مقصّر باشد خودش ضامن است.

13ـ اگر خرابي جاده‌ها و خيابانها سبب پيدايش حادثه شود و از سوي مسئولين نيز هيچ نشانه و تابلويي نصب نشده باشد چه کسي ضامن است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ عدم نصب تابلو يا ساختن جاده خطرناک في نفسه موجب ضمان نيست و اگر جراحتي وارد شود ضمان آن به عهده کسي است که عرفاً حادثه مستند به او است.

14ـ راننده‌اي در تصادف مقصر شناخته شده ولي فوت کرده است و تعدادي از مسافران او هم فوت کرده يا مجروح شده‌اند، آيا مجروحين يا ورثه‌ي مسافران فوت شده مي‌توانند از ماترک راننده که صغير هم دارد، ديه بگيرند؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ اگر حادثه به او مستند بوده است، بلي.

15ـ بعضي از رانندگان شب‌ها ديد کافي ندارند و احتمال مي‌دهند که اگر رانندگي کنند ممکن است تصادف کنند و حادثه پديد آيد. اگر به اين احتمال نداده و حادثه پديد آيد و منجر بقتل و جرح شود، آيا قتل و جرح عمدي به شمار مي‌آيد؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ صرف احتمال مذکور موجب نمي‌شود که قتل و جرح عمدي محسوب شود بلکه بايد بر طبق موقعيت حکم کرد، که معمولاً در امثال اين موارد قتل شبه عمد است.

16ـ استفاده از کلاه ايمني براي راکبان موتور سيکلت‌ها اجباري است، زيرا سبب مي‌شود که در حوادث رانندگي جان شان سالم بماند، اگر کسي از کلاه ايمني استفاده نکند و احتمال دهد که اگر تصادف کند ممکن است از بين برود و اهميت ندهد و تصادف کند و از بين برود، گرچه مقصر نبوده است آيا ديه او بر ديگري است. در حالي که اگر کلاه ايمني بر سر داشت از بين نمي‌رفت؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ صرف اين نکته که اگر از وسايل ايمني استفاده ميکرد حادثه رخ نميداد او را شرعاً مقصر نميکند بلکه کسيکه حادثه مستند به او مي‌باشد ضامن ديه است.

17ـ برخي از موتور سواران حرکات خطرناکي با موتور انجام مي‌دهند اگر اين اعمال آنها سبب شود که دو وسيله نقليه ديگر با هم تصادف کنند آيا او ضامن است که خسارت هر دو را پرداخت کند؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ بلي اگر شرعاً ثابت شود که عامل برخورد دو ماشين موتورسوار بوده است او ضامن ديه و خسارات وارده‌ي به هر دو ماشين مي‌باشد.

18ـ رانندگاني که بر خلاف قانون حرکت مي‌کنند و اين کار آنها سبب راه بندان و ترافيک سنگين مي‌شود آيا ضامن وقت کساني هستند که آنجا تلف شده است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ در اوقات تلف شده‌ي انسان حر ضمان وجود ندارد گرچه باعث اتلاف وقت مردم شده که صحيح نيست.

 

19ـ افرادي که اعتياد به مواد مخدر دارند و طبق قانون نمي‌توانند گواهينامه بگيرند، اگر با ترفند‌هاي مختلف گواهينامه بگيرند و رانندگي کنند. اگر درآمدي از اين طريق به دست آورند حلال است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ بلي درآمد آنها حلال است و اشکالي ندارد گرچه تخلف از مقررات نظام جمهوري اسلامي جايز نيست.

20ـ اگر کسي وسيله نقليه را با نقص فني مثلا نداشتن ترمز و غيره حرکت دهد و احتمال هم بدهد که ممکن است سبب پيدايش حادثه شود. گر چه در ظاهر و از نظر افسر کارشناس مقصر شناخته نشود، آيا در پيشگاه خداوند گناه کرده و ضامن است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ اگر واقعاً مي‌دانسته و عرفاً هم حادثه مستند به او باشد ضامن است ولو اينکه از لحاظ قواعد موجود مقصر شناخته نشود.

21ـ برخي رانندگان براي سوار کردن مسافر توقف مي‌کنند و سبب سد معبر مي‌شوند و مشکلات ترافيکي پديد مي‌آيد گرچه محل توقف ممنوع نبوده است، اما آيا گناه کرده‌اند؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ به طور کلي هر کاري که موجب اذيت و آزار ديگران يا ضرر به آنان شود جايز نيست.

22ـ با توجه به آلودگي شديد هواي برخي شهرها، بعضي افراد به دلايل مختلفي وسيله نقليه فرسوده و دودزا را حرکت مي‌دهند و سبب مشکلات تنفسي براي بيماران قلبي مي شوند، و يا بيماري‌هاي ديگر را ايجاد و يا تشديد مي‌کنند، حکم شان چيست؟ و پليس چه وظيفه‌اي در برابر آنان دارد؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ اگر عرفا ضرر مستند به آنان باشد ضامن هستند و گاهي ممکن است حکم جراحت عمدي را پيدا کند و پليس و ديگران موظفند آنان را منع کنند.

23ـ برخي رانندگان با سرعت زياد و توليد صداهاي ناهنجار، باعث ترس عابران پياده مي‌شوند، آيا شرعاً گناهکارند يا خير؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ به طور کلي هر کاري که موجب اذيت و آزار ديگران يا ضرر به آنان شود جايز نيست.

24ـ بعضي از رانندگان صداي راديو با ضبط يا صداي خودشان را در حال رانندگي بلند مي‌کنند و سبب آزار ديگران مي‌شوند. آيا اين عمل جايز است يا خير؟ آيا تفاوتي در اين موضوع بين اصوات مجاز و غير مجاز مي‌باشد يا خير؟‌

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ به طور کلي هر کاري که موجب اذيت و آزار ديگران يا ضرر به آنان شود جايز نيست. و فرقي بين مجاز و غير مجاز در اين مسأله نيست.

25ـ برخي از افسران راهنمايي، بعضي افراد متخلف را جريمه مي‌کنند و برخي ديگر را جريمه نمي‌کنند و از آنها پول کمتر از مبلغ جريمه مي‌گيرند آيا چنين کاري شرعاً صحيح است؟ يا خير؟ آيا معادل جريمه‌اي که به راننده متخلف تعلق مي‌گرفته در برابر دولت ضامن است يا خير؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ خير اين کار شرعاً جايز نيست و اگر مورد جريمه نبوده است، ضامن پولي است که از متخلف مي‌گيرد؛ اما در مواردي که جريمه نکرده يا کمتر گرفته ضامن نمي‌باشد و ليکن مالک پولي که اخذ کرده نمي شود.

26ـ در خيابانها و جاده‌هايي که علائم راهنمايي و رانندگي توسط مسئولين مربوطه نصب نشده است، همين موضوع سبب حادثه شود پرداخت خسارت بر عهده چه کسي است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ به جهت عدم نصب علائم کسي ضامن نمي‌باشد بلکه ضامن ديه و خسارت کسي است که حادثه مستند به او مي‌باشد.

27ـ آيا رعايت مقررات و قوانين راهنمايي و رانندگي واجب است يا خير؟ اگر واجب است، آيا حکم مولوي است يا ارشادي؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ بلي رعايت قوانين مربوط به نظم اجتماعي لازم است و نفع آن به خود افراد برميگردد و آثار حکم مولوي دارد.

28ـ آيا متخلف از مقررات و قوانين راهنمايي و رانندگي فقط ضامن خسارت‌هاي وارده است؟ يا گناهکار هم مي‌باشد؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ گناه هم کرده است.

29ـ معمولاً بيشتر مردم دوست ندارند که کسي به داخل خودرو آنها نگاه کند، بنابراين نگاه کردن به داخل ماشين کسي که نمي‌دانيم رضايت دارد يا نه، چه حکمي دارد؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ مانعي ندارد به شرط اينکه در حد متعارف باشد.

30ـ اگر فرض کنيم که تخلف از قوانين و مقررات راهنمايي و رانندگي حرام باش، کسي که عامداً تخلفات زيادي انجام مي‌دهد، آيا از عدالت ساقط مي‌شود؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ بلي ، حتي اگر از باب گناه بودن هم ملاحظه نشود از باب عدم مروّت و خلاف مروّت باعث خروج از عدالت مي‌شود.

31ـ برخي از سرنشين‌ها رانندگان را تشويق يا وادار به تخلف از قوانين راهنمايي و رانندگي مي‌کنند. آيا اين افراد معصيت کارند يا خير؟ اگر سبب حادثه شوند چه کسي ضامن است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ بلي؛ و هر کس مسبب حادثه باشد ضامن است.

32ـ اگر برخي سرنشينها راننده را به ارتکاب خلاف قانون وادار کنند و راننده از سوي افسر پليس جريمه شود. آيا راننده مي‌تواند مبلغ جريمه را از افرادي بگيرد که او را مجبور به خلاف قانون کرده‌اند يا خير؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ خير چون معمولاً در اين موارد اجبار واقعي نيست بلي اگر واقعاً اجبار در کار باشد مي‌تواند به او رجوع نموده و مطالبه‌ي جريمه‌اي را که داده بنمايد.

33ـ يکي از قوانين راهنمايي و رانندگي بستن کمربند ايمني است اگر راننده‌اي کمربند ايمني نبندد و تصادف کند و فوت شود و يا دچار ضرب و جرح گردد که اگر کمربند مي‌بست اين مقدار خسارت نمي‌ديد، آيا خود ضامن است؟ يا راننده‌اي که با او تصادف کرده و مقصر شناخته شده است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ صرف اين نکته که اگر از وسايل ايمني استفاده ميکرد حادثه رخ نميداد او را شرعاً مقصر نميکند بلکه کسيکه حادثه مستند به او مي‌باشد ضامن ديه است.

34ـ اگر سرنشين به تذکر راننده براي بستن کمربند ايمني گوش ندهد و کمربند ايمني را نبندد و در تصادف جانش از بين برود و يا بيش از آنچه خسارت ببيند که کمر بند مي‌بست، آيا خود ضامن است يا راننده؟ يا قسمتي را خود ضامن است و قسمت ديگر را راننده؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ صرف اين نکته که اگر از وسايل ايمني استفاده ميکرد حادثه رخ نميداد او را شرعاً مقصر نميکند بلکه کسيکه حادثه مستند به او مي‌باشد ضامن ديه است.

35ـ کسي که گواهينامه رانندگي ندارد، و والدينش او را مجبور به رانندگي مي‌کنند، چه وظيفه‌اي دارد؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ والدين حق اجبار او را ندارند و او هم مي‌تواند در اين موارد به حرف آنان گوش نکند.

36ـ اگر راننده‌اي با حرکت غيرمجاز يا بوق ناهنجار زني را که حامله است بترساند و او جنينش را سقط کند، راننده ضامن است يا خير؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ بلي ضامن است.

37ـ اگر راننده‌اي با بوق زدن و حرکت تند موجب ترس عابر پياده شود و او بيفتد و يکي از اعضاي بدنش بشکند ضامن است يا خير؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ بلي ضامن است.

38ـ در بسياري ازايام چون پيروزي ورزش کاران و يا برخي از جشن‌هاي ملي و مذهبي، تعدادي از موتورسواران به صورت دسته جمعي حرکت مي‌کنند و موجب راه بندان و آزار ديگران مي‌شوند. حکمش چيست؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ چنانچه موجب راه بندان يا آزار ديگران شوند جايز نيست.

39ـ اگر اين افراد موتور سوار سبب تصادف دو وسيله نقليه ديگر گردند و يا سبب حادثه شوند، ضامن هستند يا خير؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ بلي اگر تصادف آن دو وسيله‌ي نقليه‌ي ديگر عرفاً مستند به موتور سوار باشد او ضامن مي‌باشد.

40ـ اگر راننده‌اي احتمال بدهد که در سرعت يا سبقت غيرمجاز و حرکت غيرمعمولي تصادف مي‌کند و يا از جاده منحرف مي‌شود و به اين احتمال اهميت ندهد و يا سرنشينها و مسافران به او تذکر دهند و او به تذکر آنها اهميت ندهد و تصادف کند و يا منحرف شود و افرادي جان خود را از دست دهند و موجب قتل و جرح شود آيا قتل و جرح عمدي به شمار مي‌آيد يا شبه عمد؟ آيا در قيامت در برابر خون آنها و ضرب و جرحي که وارد شده ضامن است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ صرف احتمال موجب تغيير حکم قتل نيست بلکه حکم قتل با توجه به موقعيت هر حادثه تعيين مي‌شود و در اين موارد معمولاً شبه عمد است و به طور کلي اگر کسي مقصر باشد و باعث ايجاد جراحت يا فوت ديگري شود علاوه بر ضمان گناه هم کرده است که بايد توبه نمايد.

41ـ اگر برخي رانندگان به اتکاء شرکت‌هاي بيمه که خسارت پرداخت مي‌کنند، بي احتياطي کنند و يا برخلاف مقررات حرکت کنند و دچار حادثه شوند. آيا حق دارند از اداره بيمه خسارت بگيرند. در حالي که اگر بي احتياطي نکرده بودند حادثه پيش نمي‌آمد؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ بيمه ضامن در حوادث متعارف است اما اگر راننده افراط کند حق گرفتن خسارت از بيمه را ندارد.

42ـ اتومبيل‌هايي که تازه ساخته و وارد بازار مي‌شوند تا مقدار معين کارکرد، از سوي شرکت گارانتي (ضمانت) دارند. برخي رانندگان کيلومتر شمار اتومبيل را از کار مي‌اندازند و بيش از مقدار تعيين شده کار مي‌کند و دچار استهلاک مي‌شود و شرکت سازنده و يا شرکت بيمه چون نمي‌دانند که کيلومتر ماشين دست کاري شده ، لذا قطعات مورد نياز را تعويض و يا تعمير مي‌کنند. آيا اين اقدام مالک و راننده جايز است يا حرام؟ پول و قطعه‌اي که از شرکت سازنده و يا بيمه مي‌گيرند جايز است يا خير؟‌

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ خير اين امور جايز نيست و موجب ضمان است.

43ـ اگر راننده‌اي از چراغ قرمز اطلاع نداشته و يا در جايي نصب شده که محل ديد نيست و يا به هر دليلي از آن غافل بوده و نمي‌خواسته خلاف کند و از چراغ قرمز عبور مي‌کند. اگر پليس راهنمايي مطمئن شود که راست مي‌گويد آيا مي‌تواند او را جريمه نکند؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ بلي؛ مانعي ندارد.

44ـ اگر راننده‌اي به دليل رساندن مريض، يا مصدوم و مجروح به بيمارستان، مجبور است خلاف برود آيا پليس مي‌تواند او را جريمه نکند؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ بلي.

45ـ اگر راننده‌اي براي رساندن مريض يا مصدوم و مجروح به بيمارستان مجبور است از خياباني برود که يک طرفه و ورود ممنوع است و چراغهايش را نيز به علامت اضطرار روشن کند و راننده مقابل راه ندهد و در نتيجه بيمار يا مصدوم از بين برود و يا بيماريش شدت يابد آيا راننده‌اي که راه را باز نکرده است ضامن است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ خير ضامن نيست.

46ـ در برخي موارد شاگرد به جاي راننده، رانندگي مي‌کند و گواهي نامه نيز ندارد و دچار حادثه مي‌شود اما راننده براي آنکه بتواند خسارت بگيرد و يا خسارت بيشتر پرداخت نکند، به دروغ مي‌گويد من راننده بوده‌ام. آيا خسارتي که مي‌گيرد جايز است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ خير جايز نيست و موجب ضمان است.

47ـ در همين فرض اگر افسر پليس مي‌داند که او رانندگي نمي‌کرده و يا کسي که خسارت ديده است به افسر پليس بگويد که شاگردش رانندگي مي‌کرده اما در عين حال واقعيت را گزارش نکند. آيا افسر پليس در برابر خسارتي که از بيت المال پرداخت شده ضامن است يا خير. در حالي که اگر درست گزارش مي‌کرد از سوي شرکت‌هاي بيمه خسارت پرداخت نمي‌شد؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ افسر ضامن نيست بلکه گيرنده پول ضامن است.

48ـ آيا تصادف ماشين با راکب موتورسيکلت در حکم تصادف ماشين با عابر پياده است که در هر شرايطي بايد ديه و خسارت بگيرد؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ چنين حکم کلي نه در رابطه با عابر پياده و نه در رابطه با راکب موتور وجود دارد بلکه هر کس که حادثه مستند به اوست مقصر و ضامن ديه و خسارات طرف مقابل مي‌باشد.

49ـ اگر راننده‌اي در خيابان يا جاده طبق مقررات حرکت مي‌کند و هيچ اطلاعي از عابر پياده ندارد و عابر پياده ناگهان و به سرعت و بدون توجه يا با توجه وارد جاده يا خيابان شود و راننده نيز در آن حال قادر بر کنترل ماشين نمي‌باشد اگر تصادف کند و عابر پياده مصدوم گردد و يا فوت شود، آيا ديه او بر عهده راننده است؟ در حالي که عابر پياده صددرصد مقصر بوده است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ خير ديه بر عهده راننده نيست.

50ـ در محله‌هاي مسکوني، يا نزديک بيمارستانها، کتابخانه‌ها و مدارس تابلو نصب شده که بوق زدن ممنوع است. اگر راننده‌اي بوق بزند گناه کرده است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ هم از جهت خلاف مقررات و هم از جهت اينکه اگر موجب ايذاء مؤمنين شود جايز نيست.

51ـ در بسياري موارد رانندگان دوره گرد براي خريد يا فروش اجناس در کوچه‌ها حرکت مي‌کنند و صداي بلندگوشان نيز قوي است و سبب اذيت و آزار ديگران مي‌شوند آيا اين کار آنها جايز است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ اگر باعث اذيت و آزار مومنين شود جايز نيست.

52ـ اگر برخي افسران راهنمايي حرکت‌هاي خلاف برخي رانندگان را مشاهده کنند و به دلايلي آنها را جريمه نکنند و تذکر هم ندهند و اين حرکت آنها سبب شود که حادثه‌اي پديد آيد آيا افسر مربوطه ضامن است و يا فقط گناه کرده است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ گر چه مأمور مذکور ضامن ديه و خسارت نيست ولي از جهت عدم انجام وظيفه‌ي خود گنهکار مي‌باشد.

53ـ اگر برخي شرکت‌هاي بيمه ، قوانين و مقرراتي وضع کنند که طبق آن بتوانند بيشترين خسارت را در کوتاه‌ترين زمان پرداخت کنند و اين موضوع سبب گسترش تصادفات شود. آيا اين مقررات خلاف شرع است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ خير، بلکه متخلف مقصّر است.

54ـ اگر راننده‌اي براي فرار حادثه به گونه‌اي حرکت کند که براي راننده ديگري حادثه پديد آيد آيا ضامن است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ اگر عرفاً حادثه‌ي راننده‌ي ديگر مستند به اين فرد باشد ضامن است.

55ـ در برخي موارد مأمورين اداره راه يا شهرداري و غيره سطح خيابان و يا جاده را حفاري نموده و تابلويي هم نصب نکرده‌اند، اگر اين موضع سبب حادثه شود، آيا آنها ضامن هستند؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ بلي در فرض سؤال کسي که حفاري کرده ضامن است.

56ـ اگر از تانکر نفت کش در سطح جاده مواد لغزنده بريزد و راننده اين موضوع را به مسئولين مربوطه اطلاع ندهد تا تابلوهاي لازم را نصب کنند و اين کار سبب بروز حادثه شود، آيا راننده ضامن است؟ در حالي که او سبب حادثه شده است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ اگر عرفاً حادثه مستند به راننده باشد ضامن است.

57ـ اگر در مواردي چون طوفان درختي بيفتد و يا کوه ريزش کند و ماشين و سرنشينان آن از بين بروند و يا مصدوم شوند آيا مي‌توانند از راننده خسارت و ديه بگيرند؟ درچنين مواردي آيا ديه دارد يا خير؟ اگر ديه دارد چه کسي بايد پرداخت کند؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ اگر عرفاً حادثه مستند به راننده نباشد کسي ضامن خسارت و ديه‌ي وارده نمي‌باشد.

58ـ اگر عابر پياده در شب با لباس تيره از عرض خيابان يا جاده عبورکند و راننده او را نبيند و تصادف کند آيا ديه او بر عهده راننده است؟ درحالي که راننده هيچ تقصيري نداشته و عابر پياده صد در صد مقصر بوده است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ در فرض سؤال که عرفاً حادثه مستند به راننده نبوده است ضامن نيست.

59ـ اگراز سوي شهرداري و اداره راهنمايي، عبورعابر پياده از عرض برخي خيابانها ممنوع اعلام شود و براي عبور آنها محل‌هايي را تعيين کنند، اگر عابر پياده از محل ممنوعه عبور کند و سبب کندي حرکت ماشين شود، آيا عابر پياده گناه کرده است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ بايد بر طبق مقررات و ضوابط عمل کرد و خلاف مقررات جايز نيست.

60ـ در برخي چهارراه‌ها براي حرکت عابر پياده نيز چراغ قرمز نصب شده است. تا زماني که چراغ نصب شده قرمز مي‌باشد عابر پياده نبايد عبور کند. اگر عبور کرد و سبب کندي حرکت ماشين شد آيا گناه کرده است؟ اگر در اين حال با ماشين تصادف کرد. آيا راننده بايد ديه پرداخت کند؟ در حالي که عابر پياده حق نداشته است عبور کند و حق عبور از آن راننده بوده است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ افراد در جامعه همه بايد ضوابط و مقررات را عمل کنند و اگر تصادف صورت گرفت بايد حادثه بررسي شود و کسيکه حادثه مستند به او است مقصر است و با صرف نظر از قانون اگر راننده مقصر نباشد و حادثه به او مستند نباشد کسي ضامن ديه نيست.

61ـ برخي موتورسواران در موتورشان تغييراتي ايجاد مي‌کنند تا صداي بيشتري توليد شود آيا اين کار آنها جايز است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ اذيت و آزار مؤمنين جايز نيست.

62ـ اگر راننده اتومبيل يا موتورسواري ناگهان جلو وسيله نقليه ديگري بپيچد و اين کار او سبب تصادف شود، هر چند از نظر افسر پليس، مقصر شناخته نشود، آيا خسارت‌هاي وارده را او ضامن است؟

بسمه تعالي و له الحمد

ج ـ بلي در فرض سؤال او ضامن خسارات وارده است هر چند ديگري مقصر شناخته شود.