صفحه اصلي  

حضرت امام خميني در نگاه آيت الله العظمي فاصل لنكراني [روزنامه جمهوري اسلامي 30/03/1388 ]

« ذوبوافي الامام الخميني كما ذاب هو في الاسلام »

« در امام خميني ذوب شويد همان گونه كه او در اسلام ذوب شد. »

اين جمله تاريخي از شهيد مجاهد آيت الله سيد محمد باقر صدر مي باشد كه خطاب به شاگردان و ياران خويش و ملت مسلمان و مبارز عراق اعلام نمود.

عالم وارسته و نستوه شهيد آيت الله سيد محمد باقر صدر خود به اين توصيه عمل نمود و با ذوب شدن در امام خميني نهضت و حركت مقدسي را در عراق بنيان نهاد و تا پاي جان براي تحقق آن تلاش كرد و سرانجام در اين راه مقدس به شهادت نائل آمد.

اين سخن بيان كننده حقيقت بزرگي است و آن عبارت است از معرفي شخصيت والا و جامع و ملكوتي حضرت امام خميني كه عشق به خدا در تمام سلولهاي وجود ذرات جان و روح رفتار و سلوك او حركات و سكنات و مواضعش نفوذ كرده بود و او را به راستي در « خدا » ذوب و محو كرده بود.

به ديگر تعبير اين سخن با زبان گويا اعلام مي نمايد كه اگر مي خواهيد در همه فعاليت ها و مشي ها و كنش ها ره به سوي « حق » بسپاريد در مسير پاك و مقدس امام خميني گام نهيد و از افكار و انديشه ها و سيره و روش هاي او تبعيت نمائيد كه اين پيشواي الهي در « اسلام » ذوب شده و تجسم عملي دين خدا گرديده و الگوي رفتاري و اسوه عملي در همه ابعاد و زمينه ها شده است و با اين وصف ذوب در او يعني عمل عميق و دقيق به جامعيت اسلام و هموارترين راه براي نيل به مقاصد الهي .

فقها و علماي بزرگي با كشف حقيقت وجود مقدس حضرت امام خميني در او ذوب و محو شدند و به اين وسيله به مراتب بالايي از دانش و بينش تقوا و وارستگي جهاد و مبارزه در راه خدا اخلاق و عرفان آزادي معنوي و آزاد انديشي در فكر و پژوهش و ساير خصال و صفات و رفتاري كه به پرورش شخصيت جامع در ابعاد عبادي اخلاقي تربيتي اجتماعي فرهنگي مبارزاتي سياسي و حكومتي منتهي مي شود دست يافتند و از آن ميان هستند ذخاير ارزشمندي چون شهيد مظلوم آيت الله بهشتي شهيد آيت الله مطهري حضرت آيت الله خامنه اي و آيت الله هاشمي رفسنجاني .

يكي ديگر از اين شخصيتهاي والا و فرزانه و وارسته كه ذوب و محو در امام خميني شد و به قله هاي بلند فقاهت و تقرب و جهاد في سبيل الله صعود نمود مرحوم آيت الله العظمي فاضل لنكراني مي باشد كه در اثر پيام گيري از انديشه ها و سيره و روش هاي علمي و عملي امام خميني تا مرتبه عالي « مرجعيت » پيش رفت و خدمات خود به اسلام و انقلاب و جامعه و كشور را به اوج رساند.

نزديكان آيت الله العظمي لنكراني تصريح دارند كه : « او فاني در حضرت امام بود. عشق سرشار به امام چنان در او موج مي زد كه گويي كلمات قادر به انتقال اين حس نبودند . » (1 )

حالات وصف ناشدني آيت الله العظمي فاضل لنكراني نسبت به امام خميني به معرفت و شناخت نسبت به اين مصلح و انقلابگر بزرگ و عارف كامل و واصل منتهي گرديد و اين شناخت و بينش در ابعاد و جلوه هاي گوناگون او را به تلاش در مسير تحقق اهداف و مقاصد اين پيشواي محبوب و جامع به حركت درآورد.

براي آگاهي مردم به ويژه نسل جوان از كيفيت اين شناخت در اظهارات و رهنمودهاي مرجع عاليقدر شيعه دقت روا مي داريم و به اين وسيله دريچه اي ديگر به روي خوانندگان براي دست يابي به ابعاد شخصيت حضرت امام خميني مي گشائيم كه او مشعل راه ما مي باشد و براي بهره وري همه جانبه از انديشه هاي ناب و رفتار و عملكردهاي رهايي بخش و پاكش به ديدگاههاي بزرگاني همچون آيت الله العظمي لنكراني نيازمند مي باشيم .

1 ـ از ديدگاه آيت الله العظمي فاضل لنكراني حضرت امام خميني داراي جايگاه و مقام رفيع در علم و دانش مي باشند و نظرات عميق و بكر و بديع در موضوعات گوناگون ارائه داده اند لكن متاسفانه اين مقام علمي هنوز شناخته نشده و براي اهل علم و مراكز و حوزه هاي علمي و پژوهشي تبيين نگرديده و اين يكي از بزرگ ترين خساراتي است كه جامعه ما با آن مواجه است .

مرحوم آيت الله فاضل در ابتدا با اشاره به حضور در جلسات درس امام خميني به جايگاه علمي استاد خود اين گونه اشاره مي نمايد :

« شنيدم امام بزرگوارمان تازه شروع به تدريس اصول فرموده اند. بدون كوچك ترين سابقه اي از درس از طرز بيان و كيفيت القاي مطالب ايشان در درس معظم له شركت كردم و پس از چند روز احساس كردم كه گم شده اي را كه مدت ها به دنبال آن به هر دري مي زدم پيدا كرده ام . ايشان با بيان جالب و فكر صائب خود بدون هيچ گونه اعوجاج و هيچ گونه انحرافي از اصل مطلب آن هم با تسلط كاملي كه در فنون مختلف مخصوصا در فلسفه و عرفان و مسائل ديگر داشتند و با توجه به وجود ارتباط كامل ميان بعضي از مسائل اصول و فلسفه مطالب را طوري القا مي فرمودند كه چون آفتاب براي انسان روشن مي شد . » (2 )

آيت الله العظمي فاضل لنكراني در عباراتي كوتاه اين گونه درباره اعلميت امام خميني نسبت به ساير فقها و علماي دين اعلام نظر مي نمايد :

« من بيش از سي سال در مباني و نظرات فقهي و اصولي امام كار علمي كردم و بدون هيچ تعصبي ايشان را بر هم عصرانش مقدم و اعلم مي دانم و همواره اعتقادم نسبت به مقام علمي امام افزوده مي شود . » (3 )

مرحوم آيت الله فاضل معتقد بودند كه مقام علمي امام در مظلوميت عجيب و شگفت انگيزي قرار دارد و اين در حالي است كه اين پيشواي بزرگ در جنبه هاي ديگر شخصيتي از جمله سياسي و مبارزاتي نه تنها در داخل كشور كه در سطح جهان به شهرت خيره كننده اي رسيده است .

غربت و مظلوميت جايگاه و مقام رفيع علمي امام خميني از دو جنبه قابل تامل مي باشد. جنبه اول اين است كه حجم وسيعي از وقت و فكر و انرژي و عمل امام خميني در مبارزه سياسي با رژيم ستمشاهي و تشكيل حكومت اسلامي سپري شد و همين مسئله مانع تلاش امام براي نشر آثار علمي خويش به صورت تدريس و تدوين گرديد. بديهي است جهاد و مبارزه امام با استعمار خارجي و استبداد داخلي و سرنگوني رژيم شاه و تشكيل حكومت اسلامي امري واجب و لازم و بسيار ارزشمند و حياتي مي باشد و يكي از درخشان ترين مقاطع تاريخ زندگي اين رهبر كبير و دورانديش را بايد همين نهضت رهايي بخش دانست و اين حركت مقدس بود كه عامل احياي دين و قوانين متعالي آن شد لكن در عين حال حضرت امام خميني در اثر اشتغال به امور سياسي و مبارزاتي و حكومتي از نشر افكار بلند و جامع علمي خود باز ماند.

مرحوم آيت الله فاضل درباره اين جنبه از مظلوميت علمي حضرت امام خميني چنين مي فرمايند :

شايد سالياني دراز طول بكشد تا همه ابعاد وجودي حضرت امام روشن بشود و آنچه تا به حال براي ما روشن شده مقداري از ابعاد شخصيتي ايشان است و هنوز برخي از ابعاد امام مخصوصا جنبه علمي ايشان مشخص نشده است . من 26 سال است كه كتاب تحريرالوسيله را شرح مي كنم . براي شرح كتاب وقتي مطالب ديگران را با نظريات ايشان مقايسه مي كنم فاصله زياد مي بينم نظريات ايشان بسيار دقيق و با ارزش است . با اين حال مقام علمي ايشان بسيار مخفي مانده است . به حاج احمدآقا گفتم : پدر شما شهرت جهاني پيدا كرده و فكر نمي كنم كسي روي زمين باشد كه اسم ايشان را نشنيده باشد ولي از نظر علمي محروميت و مظلوميت عجيبي دارد.

اگر اين گرفتاري هاي امام نبود و فقط جنبه علمي متمحض بود حوزه از وجود ايشان استفاده زيادي مي توانست بكند لكن گرفتاري تشكيل و اداره حكومت ايشان را از اين معني بازداشت . » (4 )

جنبه دوم غربت و مظلوميت علمي امام خميني اين است كه نه تنها از خرمن هاي وسيع علم و دانش امام خميني به صورت تدريس و برگزاري محافل علمي و پرسش و پاسخ و نوشتار خوشه چيني نشد بلكه از آثار مكتوب و غيرمكتوب باقيمانده از امام نيز بهره وري صحيح به عمل نيامد و متاسفانه حوزه هاي علميه و مراكز پژوهشي در موضوعات فلسفه و عرفان و فقه و تفسير و اصول و كلام از اين آثار گرانسنگ كه به صورت ميراث علمي از آن بزرگمرد تاريخ باقي مانده است استفاده صحيح نمي كنند.

مرحوم آيت الله العظمي فاضل در اين باره چنين توضيح مي دهند :

« مقام علمي امام به ويژه براي طلبه هايي كه درس ايشان را نديده اند و كتاب هاي ايشان را درست مطالعه نكرده اند خيلي روشن نيست و من مخصوصا به برادران طلبه جوان نصيحت مي كنم كه از كتاب هاي ايشان غفلت نكنند مخصوصا پنج جلد كتاب بيع به تمام معنا قابل استفاده است . مطالبي در آن هست كه در هيچ كجا يافت نمي شود . » (5 )

2 ـ يكي ديگر از ابعاد شخصيت جامع حضرت امام خميني كه در كنار جايگاه و مقام رفيع علمي او قرار دارد و ركن محسوب مي شود سياست و حكومت است .

در نگاه حضرت امام خميني سياست به مفهوم صحيح آن كه شيوه هاي مديريت و اداره جامعه و كشور به نحو مطلوب و آميخته با ارزش هاي والاي نهفته در اخلاق سياسي و مديريتي اسلام مي باشد از متن دين برمي خيزد و از آنجا كه اسلام براي تدبير امور مردم در همه شئون حيات آمده است به طور طبيعي داراي نظام متقن و مدون سياسي مي باشد.

امام خميني مي فرمود :

« اسلام برنامه زندگي دارد اسلام برنامه حكومت دارد . » (6 )

همچنين همواره تصريح مي كرد :

« آنقدر آيه و روايت كه در سياست وارد شده است در عبادات وارد نشده است » (7 )

حضرت امام خميني به سيره و روش پيامبر(ص ) و ائمه اطهار(ع ) استناد مي كرد كه در متن فعاليت هاي سياسي حاضر و فعال بودند و زمام امور مردم را در دست داشتند و به ساماندهي زندگي آنان در همه ابعاد اهتمام مي ورزيدند. رهنمود ذيل يكي از موارد سخنان امام خميني در اين زمينه است :

« مسئله جدابودن دين از سياست مسئله اي كه با كمال تزوير و خدعه طرح كردند حتي بر ماهم مشتبه كردند... در صورتي كه آقايان خواندند در دعاهاي معتبر : ساسه العباد » (8 )

ساسه العبادـ يعني اداره كننده امور بندگان خدا ـ (9 ) از صفات و ويژگي هاي امامان معصوم (ع ) برشمرده شده است و به طور طبيعي وقتي آن مطهران در سياست دخالت مي كردند و به تشكيل حكومت براي اداره جامعه اهتمام مي ورزيدند در هر عصر اين « اصل » بايد به مرحله عمل درآيد و تشكيل حكومت اسلامي توسط فقهاي اسلام از وظايف مهم و حياتي در دوره غيبت است كه بايد محقق گردد.

حضرت امام خميني براي نيل به هدف مزبور جهاد و مبارزه با رژيم ستمشاهي را كه از عوامل و مهره هاي استعمار انگليس و آمريكا بود آغاز كرد و از ابتداي نهضت مقصد تشكيل حكومت اسلامي را به همگان نماياند.

مرحوم آيت الله العظمي فاضل لنكراني حركت تاريخساز حضرت امام خميني در ايجاد انقلاب اسلامي با هدف نهايي تشكيل حكومت اسلامي را يكي از عظيم ترين اقدامات اين رجل بزرگ الهي مي دانست و بارها درباره اين جنبه وجلوه از افكار و عملكردهاي امام خميني زبان به تبيين و تمجيد مي گشود. سخن ذيل يكي از نمونه ها و مصاديق مزبور مي باشد :

« بايد ديد امام خميني چه كمبودي را احساس كرد كه خود را موظف به اين امر نمود كسي كه قسمت عمده اي از مردم در امر مرجعيت به ايشان رجوع كرده بودند چرا دست از درس و بحث به يك معنا كشيد و به فكر قيام عليه ظلم و برپايي حكومت اسلامي افتاد امام خميني و ياران او احساسي كردند در جامعه ايران قبل از انقلاب روزبه روز مسائل اسلامي قوس نزولي را طي مي كند و به جايي رسيد كه اگر حكومت طاغوت ادامه مي يافت اثري از اسلام نمي ماند. اولين كمبودي كه امام احساس كرد اين بود كه عقايد مردم متدين روزبه روز كم رنگ مي شد به علاوه اين مملكت مي توانست مستقل و آباد باشد اما متاسفانه در اختيار اجانب قرار گرفته بود. او در عين اين كه نفع شخصي خود را در ادامه درس و بحث و تاليف مي ديد از همه دست كشيد و تمام وجود خود را براي خدمت به دين و دنياي مردم قرار داد و در اين راه زجرها و زحمات زيادي را متحمل شد . » (10 )

مرحوم آيت الله العظمي فاضل لنكراني حركت تاريخي امام خميني را به حركت بزرگ و تاريخساز پيامبراكرم (ص ) تشبيه مي كند و اذعان مي دارد كه تحول به وجود آمده توسط امام خميني در جامعه ايران همچون تحولي است كه رسول خدا(ص ) در ميان مردم آن عصر ايجاد نمود و موجب تغيير مسير تاريخ گرديد :

« تحولي را كه امام بزرگوار در جامعه ايران به وجود آورد شبيه همان تحولي است كه رسول گرامي اسلام (ص ) در مردم جاهليت به وجود آورد... امام با پيروزي انقلاب خود و از بين بردن رژيم طاغوت و برقرار كردن نظام جمهوري اسلامي ـ آن نظام اسلامي واقعي كه براي اولين بار بعد از چهارده قرن و بعد از حكومت رسول الله در ايران به وجود آمد ـ مهم ترين اثر رهبري خويش را نشان داد. اين اثر رهبري اين بزرگمرد و شخصيت كم نظير بلكه بي نظير در تاريخ اسلام و بلكه در تاريخ جهان بود. امام در سايه اسلام نه تنها قوانين اسلام را پياده كرد بلكه به مردم ايران و جهان بينش داد و به مردم ايران به تمام معنا آزادي و استقلال داد . » (11 )

آيت الله العظمي فاضل لنكراني همان گونه كه خود را در ساير جلوه هاي نوراني و ملكوتي حضرت امام خميني ذوب كرده بود و از خط مشي و رفتار و سلوك متعالي اين رجل بزرگ الهي تبعيت كامل مي نمود در جنبه و جلوه مبارزاتي او كه جهاد در راه خدا را به بهترين وجه متجلي مي ساخت ذوب شده بود و به همين دليل بهترين لحظات عمر خويش را در ياري رساني به امام خميني و تلاش و جهاد خالصانه در مسير تحقق انقلاب شكوهمند اسلامي سپري نمود به گونه اي كه در اين راه رنج و سختي هاي تبعيد را تحمل كرد . (12 ) ولي دست از حمايت امام خميني و نهضت مقدسش برنداشت چنان كه رهبر انقلاب حضرت آيت الله خامنه اي به هنگام ارتحال اين مرجع مبارز تصريح كردند : « حوزه علميه يكي از استوانه هاي علمي و تحقيقي و يكي از استادان برجسته خود و ملت ايران يكي از مراجع تقليد انقلابي و بيدار و پرتحرك خود را از دست داد. ايشان در سال هاي طولاني دوران اختناق در شمار برجستگاني از حوزه علميه قم بودند كه در ميدان هاي گوناگون مبارزات حضور داشته و رنج تبعيد را به جان خريدند و پس از پيروزي انقلاب از جمله روحانيون نامداري بودند كه نقش هاي مهمي در همه موارد حساس ايفا نمودند . » (13 )

و اين گونه است كه راه جهاد و مبارزه در راه خدا و آثار و تحول زاي آن در دل تاريخ و قلب زمان زنده و راهگشا مي باشد و همواره فرياد رهايي بخش همه جهادگران در فضاي وسيع اعصار طنين انداز است .

پاورقي :

1 ـ سيناي فقاهت مركز فقهي ائمه اطهار(ع ) ص 85

2 ـ همان منبع ص 87

3 ـ همان منبع

4 ـ همان منبع ص 88

5 ـ همان منبع

6 ـ صحيفه امام موسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني ج 2 ص 31

7 ـ همان منبع ج 6 ص 43

8 ـ همان منبع ص 41

9 ـ به وجود مشخصه سياست اسلامي در ائمه اطهار(ع ) در زيارت جامعه كبير و با عبارتي كه از نظر گذشت تصريح شده است .

10 ـ سيناي فقاهت ص 91

11 ـ همان منبع ص 94

12 ـ مرحوم آيت الله العظمي فاضل لنكراني در خرداد سال 1349 در جمع دوازده نفري فضلاي حوزه علميه قم قرار داشت كه با انتشار اعلاميه اي مرجعيت حضرت امام خميني را به اطلاع عموم رساندند. رژيم شاه بعضي از امضا كنندگان اين اعلاميه را زنداني و برخي را تبعيد نمود. مرحوم آيت الله العظمي فاضل لنكراني به بندرلنگه تبعيد شد و شرايط سخت آن محيط را تحمل نمود. با توجه به نامساعدبودن آب و هواي بندرلنگه رژيم شاه احساس خطر كرد و ايشان را به يزد تبعيد نمود.

13 ـ بخشي از پيام رهبر انقلاب حضرت آيت الله خامنه اي كه به مناسبت ارتحال آيت الله فاضل لنكراني در تاريخ 86 3 26 منتشر گرديد .

 

آيت الله العظمي فاضل لنكراني :

شايد ساليان دراز طول بكشد تا همه ابعاد وجودي حضرت امام روشن بشود و آنچه تا به حال براي ما روشن شده مقداري از ابعاد شخصيتي ايشان است و هنوز برخي از ابعاد شخصيت امام مخصوصا جنبه علمي ايشان مشخص نشده است

مرحوم آيت الله العظمي فاضل لنكراني حركت تاريخساز حضرت امام خميني در ايجاد انقلاب اسلامي با هدف نهايي تشكيل حكومت اسلامي را يكي از عظيم ترين اقدامات اين رجل بزرگ الهي مي دانست و بارها درباره اين جلوه از افكار و عملكردهاي امام خميني زبان به تبيين و تمجيد مي گشود

آيت الله العظمي فاضل لنكراني بهترين لحظات عمر خويش را در ياري رساني به حضرت امام خميني سپري نمود به گونه اي كه در اين راه رنج و سختي هاي تبعيد را تحمل كرد

نه تنها از خرمن هاي وسيع علم و دانش امام خميني به صورت تدريس و برگزاري محافل علمي و پرسش و پاسخ و نوشتار خوشه چيني نشد بلكه از آثار مكتوب و غيرمكتوب باقيمانده از امام نيز بهره وري صحيح به عمل نيامد و متاسفانه حوزه هاي علميه و مراكز پژوهشي در موضوعات فلسفه عرفان فقه اصول تفسير و كلام از اين آثار گرانسنگ كه به صورت ميراث علمي از آن بزرگمرد تاريخ باقي مانده است استفاده صحيح نمي كنند