1 رمضان

نزول كتاب مقدس صحف بر «حضرت ابراهيم(عليه السلام)»

1 رمضان

درگذشت «شيخ الرئيس ابو على سينا فيلسوف و دانشمند بزرگ مسلمان (428 ق)

حسين ابن عبدالله بن سينا ملقب به شرف الملك و معروف به شيخ الرئيس، ابن سينا و حجة الحق، از بزرگ ترين اطباى نامى و اعاظم فلاسفه و حكماى اسلامى اوايل قرن پنجم هجرى است. وى در سوم صفر سال 370 ق در بلخ به دنيا آمد. قبل از ده سالگى قرآن را حفظ كرد و در اندك زمانى، ادبيات، علوم دينى، حساب، هندسه، منطق، جبر، هيئت و علوم عقلى و نقلى را فرا گرفت و قبل از 20 سالگى بر تمام معلمين و اساتيد خود برترى يافت. مهارت فوق العاده ى ابن سينا در طب و معالجات شگفت آورى كه از وى ذكر شده، بسيار تعجب برانگيز است. ابن سينا. على رغم زندگانى نا آرام و پر حادثه ى خود انديشمند و نويسنده اى پر كار بوده است. آن چه از نوشته هاى خرد و كلان وى بر جاى مانده است، نماينده ى ذهنى فعال و پوياست كه گويى در هر شرايطى، حتى در سخت ترين و توان فرساترين آن ها، از فعاليت و خلاقيت باز نمى ايستاده است.

از ابن سينا بيش از يكصد و سى اثر علمى در موضوعات مختلف از قبيل فلسفه، عرفان، الهيات، منطق، طب، ادبيات و... بر جاى مانده است كه اشارات، قانون، الحاصل والمحصول، شفا، عيون الحكمه، و ده ها كتاب ديگر از آن جمله است. ابن سينا در اواخر عمر به سبب اختلافى كه با سلطان وقت پيدا كرد، مدتى فرارى بود، هر چند قبل از آن روزگارى به وزارت نيز رسيده بود. وفات وى در سال 428 قمرى به بيمارى قولنج كه خود در معالجه ى آن مهارت فراوان داشته، در 58 سالگى، روى داد. مقبره ى ابن سينا در همدان در ميدانى به همين نام واقع است.

2 رمضان

وقوع غزوه ى الفتح وفتح مكه به دست پيامبر و اصحاب آن حضرت به روايتى (8 ق)

برخى از مورخان وقوع غزوه ى الفتح وفتح مكه به دست پيامبر(صلى الله عليه وآله) و اصحاب و ياران آن حضرت را دوم و برخى ديگر سيزدهم و نيز بيستم رمضان دانسته اند. ممكن است در دوم رمضان آماده براى جنگ شده و در روز سيزدهم مكه را فتح كرده باشند. منشأ فتح مكه و درگيرى مسلمين با كفار قريش، نقض شرايط صلح حديبيه از سوى كفار قريش بود كه فردى از بنى بكر كه از طرفداران قريش بود شعرى در هجو پيامبر(صلى الله عليه وآله)خواند و غلامى از بنى خزاعه ى طرفدار پيامبر(صلى الله عليه وآله) اين شعر را شنيد و منع كرد ولى فايده اى نداشت در نتيجه، بين آنان زد و خورد در گرفت و درگيرى طرفين به قوم و قبيله آنان نيز كشيده شد. اين خبر به پيامبر(صلى الله عليه وآله) رسيد آن حضرت فرمود: نصرت داده نشوم، اگر خزاعه را نصرت نكنم.

پس در طلب لشكر بر آمد و پيكى را به سوى دشمن فرستاد و به مسلمانان پيام داد: هر كه ايمان به خدا دارد، در اول رمضان در مدينه حاضر شود، هر مسلمانى كه در مدينه بود آماده ى تجهيز جنگى شد بالاخره زمان موعود فرا رسيد و اين شهر مقدس به دست مسلمانان فتح گرديد. از آن پس كار اسلام پا بر جا شد و شالوده ى دين پى ريزى گرديد.

3 رمضان

رحلت عالم كبير «شيخ مفيد» فقيه نامى و متكلم شهير مسلمان (413 ق)

ابو عبدالله، محمد بن محمد بن نعمان معروف به شيخ مفيد، عالم نامى، از مراجع شيعه، فقيه، متكلم، متوفى و مدفون در بغداد، در يازده ذيقعده ى سال 336 ق در روستايى در ده فرسنگى شمال بغداد به دنيا آمد. وى در آن جا رشد و نمو كرد و تحصيلات مقدماتى را در زادگاه خود فرا گرفت; سپس براى تكميل معلومات خود به بغداد رفت. شيخ مفيد در مكتب ابن قولويه و شيخ صدوق و ابو غالب رازى و ابن جنيد كسب علم نمود و به درجه ى اجتهاد رسيد. از جمله شاگردان وى، سيد رضى و سيد مرتضى، شيخ طوسى، ابو الفتح كراچكى و نجاشى بوده اند. در آن زمان بغداد مركز علوم اسلامى بود و در فقه مذاهب اربعه، مكتب شيخ مفيد رونق داشت. شيخ مفيد در جهت تقويت تشيع زحمت بسيار كشيد. او از پايه گذاران علم كلام و اصول فقه استدلالى و منطقى به شمار مى رود. تلاش علمى اين عالم ربانى تا آن اندازه وسيع و گسترده بود كه دانشمندان اهل تسنّن به او لقب مفيد دادند. آثار وى عبارتند از: الارشاد، الاختصاص، امامت امير المؤمنين و كشف السرائر و كتب ديگر.

در احوال او نوشته اند كه شب ها مختصر مى خوابيد، باقى را به نماز يا مطالعه يا تدريس و يا تلاوت قرآن مجيد مى گذراند. شيخ مفيد از جمله كسانى است كه توقيعات و نامه هاى مختلفى از ناحيه ى مقدسه ى صاحب الامر(عليه السلام) با عباراتى چون السلام عليك ايها الولى المولى المخلص فى الدين، المخلص فينا... به او ارسال مى شد. او را در پايين پاى امام هفتم(عليه السلام) در كنار استادش ابن قولويه به خاك سپردند.

4 رمضان

رحلت آيت الله العظمى «ميرزا هاشم آملى» فقيه نامدار شيعه (1413 ق)

آيت الله ميرزا هاشم آملى در سال 1322 قمرى در روستاى پردمه لاريجان آمل ديده به جهان گشود. پس از آموختن قرآن و گذراندن تحصيلات ابتدايى، علاقه ى سر شار او به علوم دينى، وى را به آمل و از آن جا به تهران كشاند در مدرسه ى علميه ى سپهسالار تهران كه در آن زمان زير نظر آيت الله سيد حسن مدرس اداره مى شد اقامت نمود. وى به علت هوش و ذكاوت زيادش در تهران از محضر اساتيدى چون سيد محمد تنكابنى و ميرزا ابو الحسن شعرانى استفاده نمود. پس از مدتى به قم عزيمت نمود و از محضر اساتيدى چون آيت الله حائرى، حجت كوه كمره اى و شاه آبادى استفاده شايانى برد پس از اخذ اجازه ى اجتهاد به نجف اشرف مشرف شد و از دروس فقه و اصول ميرزاى نائينى، سيد ابو الحسن اصفهانى و آقا ضياء عراقى كسب فيض نمود. اين عالم ربانى و فقيه بزرگوار علاوه بر تحصيل به تدريس نيز پرداخت و بعدها حلقه ى درس خارج خود را تشكيل داد حضرات آيات ميرزا جواد تبريزى، ناصر مكارم شيرازى، عبدالله جوادى آملى، احمد آذرى قمى، سيد جعفر كريمى، هادى معرفت، اسماعيل صالحى مازندرانى، سيد على محقق داماد، محمد محمدى گيلانى و ده ها عالم فاضل از جمله شاگردان اين بزرگوار مى باشند. ميرزا هاشم آملى همچنين در امور سياسى و مبارزه عليه رژيم ستم شاهى بسيار فعال بود و نقش مثبتى در حمايت از امام راحل (ره) و انقلاب اسلامى داشته است. آثارى چون بدايع الافكار، حاشيه بر عروة الوثقى، كتاب الصلاة و تقريرات دروس آيت الله حائرى از وى به جاى مانده است. سر انجام اين عالم ربانى در چهارم رمضان سال 1413 ق برابر با هفتم اسفند 1371 ش در 91 سالگى دار فانى را وداع گفت و در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(عليها السلام) به خاك سپرده شد.

6 رمضان

نزول كتاب مقدس تورات بر حضرت موسى بن عمران به نقل از نبى اكرم(صلى الله عليه وآله)

7 رمضان

وفات حضرت ابو طالب عمو و حامى بزرگ پيامبر اكرم در مكه بنا به روايتى (10 بعثت)

پس از وفات عبدالمطلب جد بزرگوار پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) ابو طالب سرپرستى آن حضرت را به عهده گرفت و در تمام مراحل، همواره برادر زاده ى خود بود. ابو طالب پس از بعثت پيامبر نيز از يارى حضرت محمد(صلى الله عليه وآله) دست برنداشت و در مقابل مشركان قريش مى ايستاد، با رحلت ابو طالب، مشركان، آزار و اذيت بيشترى به پيامبر اسلام وارد كرده و آن حضرت را تحت فشار زيادترى قرار دادند. مسأله ى ايمان و اسلام ابو طالب از دير زمان ميان شيعه و اهل سنت مورد اختلاف بوده است. اين مسأله كم كم به صورت حادى در آمده، صورت كلامى، عقيدتى و سياسى به خود گرفت. علماى شيعه با تكيه به روايات امامان و نيز اشعارى كه از ابو طالب به جاى مانده حكم به مسلمان بودن او داده اند و در اين باره رساله ها نگاشته اند كه يكى از آن ها، كتاب ايمان ابيطالب اثر شيخ مفيد مى باشد.

7 رمضان

تحميل ولايتعهدى به حضرت امام رضا(عليه السلام) توسط مأمون عباسى (201 ق)

دشمنى خاندان اموى و عباسى با اهل بيت از ديرباز وجود داشت هر كدام از اين خاندان جور به نوبه ى خود آزار و اذيت فراوانى به اهل بيت و آل على(عليه السلام) روا داشتند و حتى از به شهادت رساندن امام معصوم ابا نمى كردند. وقتى مامون بر مسند قدرت نشست، از نفوذ امام رضا(عليه السلام) در ميان مردم آگاه بود و چون مى خواست هم امام را تحت نظر داشته باشد و هم خود را فردى دوستدار اهل بيت نشان دهد تا اقبال عمومى را به خود جلب كند. دستور داد تا امام رضا(عليه السلام) را از مدينه به خراسان آوردند و با اصرار فراوان ولايتعهدى خود را به امام، واگذار كرد، سر انجام روز دوشنبه هفدهم ماه رمضان سال 201 ق منشور ولايتعهدى به خط مأمون نگاشته شد و در پشت همان ورقه، حضرت على بن موسى الرضا(عليه السلام) نيز با ذكر مقدمه اى پر از اشاره و ايماء، قبولى خود را اعلام فرمود; ولى يادآورى كرد كه اين امر به انجام نمى رسد. آن گاه در كنار همان مكتوب، بزرگان و فرماندهان كشورى و لشكرى، اين عهد نامه را گواهى نمودند. از اين پس به امام، الرضا من آل محمد(صلى الله عليه وآله) مى گفتند يعنى كسى كه از آل محمد به وى (مامون) راضى شده است. مامون دختر خود، ام حبيب را به ازدواج آن حضرت درآورد وشعار عباسيان را كه لباس سياه بود، تبديل به شعار علويان و لباس سبز نمود. بررسى اوضاع و شرايط سياسى زمان مأمون نشان مى دهند كه وى با يك سلسله دشوارى ها و مشكلات سياسى روبرو شده بود براى رهايى از اين بن بست ها تلاش مى كرد. او سر انجام به منظور حل اين مشكلات، يك سياست چند بعدى در پيش گرفت كه همان طرح وليعهدى حضرت امام رضا(عليه السلام)بود.

7 رمضان

تولد ابن زهره فقيه و متكلم نامدار مسلمان (511 ق)

عزّ الدين ابو المكارم حمزة بن على بن زهرة الحسينى الحلبى معروف به ابن زهره، فقيه و متكلم و از دانشمندان مشهور مسلمان، در حلب از شهرهاى سوريه به دنيا آمد. او پس از تكميل تحصيلاتش در حلب و نجف، به مراتب عالى علمى دست يافت. ابن زهره در فقه، اصول، كلام و ادبيات عرب، مهارت و دانش بسيار اندوخت و دانشمندان مشهورى تربيت كرد. نزديك به بيست كتاب، رساله و نامه به او نسبت داده اند; تنوع موضوعات اين آثار، نشان دهنده ى وسعت دامنه ى دانش اوست. مسألة فى نفى الروية، نقض شبهة، الفلاسفه و نيز قبس الانوار از جمله ى تاليفات اين عالم بزرگ مسلمان است.ابن زهره در سال 585 ق در 74 سالگى چشم از جهان فرو بست.

8 رمضان

آغاز حركت «پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله)» به سوى منطقه ى بدر (2 ق)

9 رمضان

تولد حضرت يحيى بن زكريا(عليه السلام)

9 رمضان

درگذشت «الغ بيك تيمورى» فرمانرواى دانش دوست و دانشمند نجوم (853 ق)

الغ بيگ، دانشمند برجسته در علم نجوم، در سال 796 ق در سلطانيه ى زنجان به دنيا آمد و در دربار جدش، تيمور، مؤسس سلسله ى تيموريان پرورش يافت. در شانزده سالگى به فرمانروايى ماوراء النهر منصوب شد. الغ بيگ بر خلاف تيمور، علاقه اى به كشور گشايى نداشت و بيشتر به مطالعه و تحقيق مى پرداخت. او براى گسترش علوم، مدرسه اى بنا كرد كه در رأس مواد درسى آن، علم نجوم قرار داشت. از اقدامات مهم ديگر او، ايجاد رصد خانه اى در سه طبقه در سمرقند در سال 828 ق بود; از نتايج مهم فعاليت هاى علمى الغ بيگ جدولى است كه به زيج الغ بيگ معروف است. اين جدول ها، مربوط به محاسبه ى تقويم، جدول هاى مثلثاتى و اوضاع ستارگان است. نتايج حاصله از تحقيقات الغ بيگ درباره ى برخى از سيارات منظومه ى شمسى، با داده هاى امروز اختلاف چندانى ندارد. الغ بيگ سر انجام در جنگى كه با پسر باغى خود در حدود سمرقند روى داد، شكست خورد و به دستور فرزند، پدر را در 57 سالگى كشتند. اما پسر ناسپاس، پس از الغ بيگ بيش از شش ماه سلطنت نكرد و در ربيع الاول سال 854 به دست يكى از طرفداران پدرش كشته شد.

9 رمضان

حمله ى وهابيان حجاز به نجف اشرف (1225 ق)

وهابيان حجاز علاوه بر حمله به نجف اشرف، به زائران امام حسين(عليه السلام) نيز حمله ور شده و آنان را غارت نمودند و تعدادى را به شهادت رساندند. آنان شهرهاى بصره و كربلا را محاصره كرده و با قبله ى آل بعيج و آل جشعم به نبرد پرداختند. وهابيان در اين تهاجم خويش، جنايت هاى بزرگى با نام مبارزه با شرك مرتكب گرديدند.

10 رمضان

وفات حضرت خديجه همسر با وفاى پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) بنا به روايتى (10 بعثت)

حضرت خديجه ى كبرى(عليها السلام) كه از زنان نامدار و ثروتمند قريش بود پانزده سال قبل از بعثت با پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) ازدواج كرد. اين بانوى بزرگوار اولين فردى بود كه به رسالت پيامبر ايمان آورد و با تمام توان و ثروت خود به يارى دين اسلام برخاست. وجود حضرت خديجه براى پيامبر اسلام به قدرى اهميت داشت كه پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) رحلت اين بانوى بزرگ را مصيبتى عظيم خواند و سال رحلت حضرت خديجه و حامى بزرگ ديگر خود يعنى حضرت ابو طالب را عام الحزن يعنى سال اندوه ناميد، زيرا ابو طالب عموى پيامبر نيز در همان سال وفات يافته بود. پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) حتى سال ها پس از رحلت آن بانوى بزرگوار، از ايشان به خوبى و نيكى ياد مى كرد و او را ستايش مى نمود. آن حضرت در جواب كسى كه به پيغمبر گفت: خداوند، بهتر از خديجه را به تو عوض داده است، فرمود: «سوگند به خدا كه خداوند، مرا بهتر از او عوض نداده است. او به من ايمان آورد، هنگامى كه مردم كفر ورزيدند و مرا تصديق كرد، آنگاه كه مردم مرا تكذيب كردند و با مال خود مرا يارى نمود، آنگاه كه مردم، مرا محروم ساختند و پروردگار، مرا تنها از ميان زنان از او به ولادت فرزند روزى داد، امّ المؤمنين خديجه(عليها السلام) به هنگام وفات 65 سال داشت.

10 رمضان

ارسال نامه ى كوفيان براى امام حسين جهت عزيمت امام به عراق (60 ق)

امام حسين(عليه السلام) پس از ترك اعتراض آميز مدنيه و ورود به مكه، به افشاى ماهيت ضد اسلامى دستگاه يزيد پرداخت. در اين حال مردم كوفه كه خاطره ى حكومت على(عليه السلام) را از بيست سال پيش در خاطر داشتند. از امام حسين(عليه السلام) جهت رهبرى خود دعوت كردند. از آن پس، سران شيعيان كوفه، نامه هايى به حضور امام نوشتند كه اولين نامه در دهم رمضان سال شصت هجرى به دست آن حضرت رسيد. ارسال نامه ها از طرف شخصيت ها و گروه هاى متعدد كوفى همچنان ادامه يافت به طورى كه تنها در يك روز، ششصد نامه به دست امام رسيد و مجموع نامه هايى كه به تدريج مى رسيد، بالغ بر دوازده هزار نامه گرديد. دعوت كوفيان بُعد تازه اى به وضعيت داد و وظيفه ى تازه اى براى امام ايجاد كرد. بنابر اين و با در نظر گرفتن شرايط موجود بود كه امام حسين(عليه السلام) تصميم به عزيمت به عراق گرفته راهى آن ديار شد.

10 رمضان

برگزارى مراسم بيعت درباريان با «امام رضا(عليه السلام)» به امر مامون عباسى (201 ق)

پس از تفويض و در حقيقت تحميل ولايتعهدى مامون به امام رضا(عليه السلام) در هفتم رمضان سال 201 ق، تشريفات بيعت، طى مراسمى شكوهمند در روز پنجشنبه دهم ماه رمضان همان سال به عمل آمد و حضرت بر مسند ولايتعهدى جلوس فرمودند. اولين كسى كه به دستور خليفه، دست بيعت به امام داد، عباس فرزند مامون بود. پس از او، فضل به سهل، وزير اعظم; يحيى بن اكثم، مفتى دربار; و سپس امراى لشكر، عموم اشراف و رجال بنى عباس كه حاضر بودند، با آن حضرت بيعت كردند. موضوع ولايتعهدى امام رضا(عليه السلام) طبعاً براى دوستان و شيعيان آن حضرت موجب سرور و شادمانى شد، زيرا آنان خلافت را حق مسلم اهل بيت(عليهما السلام) مى دانستند. ولى خود آن حضرت از اين امر اندوهگين و متأثر بود و در مقابل اظهار خوشحالى يكى از اطرافيان فرمود: دل به اين كار مبند و به آن خشنود مباش كه دوامى ندارد.

10 رمضان

قتل «خواجه نظام الملك» وزير دانشمند سلجوقى (485 ق)

خواجه نظام الملك در اصل از دهقان زادگان بيهق بود، اما در طوس تربيت يافت. او پس از تحصيل ادب و فقه، وارد دستگاه حكومتى آلب ارسلان شد. خواجه نظام الملك، مشهورترين وزير ايرانى است كه نزديك به 30 سال وزارت سلجوقيان را بر عهده داشت. از جمله اقدامات مهم وى تأسيس مدارسى به نام (نظاميه) در طوس، هرات، نيشابور و بغداد است. در اواخر دوران وزارت نظام الملك، رابطه ى او با ملكشاه سلجوقى رو به تيرگى نهاد ولى شاه سلجوقى وى را عزل نكرد زيرا از طرفداران بى شمار وى هراس داشت سر انجام در سال 485 ق در سفرى كه نظام الملك به همراه ملك شاه عازم بغداد بود، در نزديكى كرمانشاه جوانى در لباس صوفيه به نزد خواجه آمد و او را با ضربت دشنه اى مجروح ساخت و خواجه با آن جراحت درگذشت. بعدها چنين شهرت يافت كه كشنده ى وى، از فداييان اسماعيلى است. نفوذ نظام الملك در دستگاه سلاجقه با قتل او از ميان نرفت، زيرا فرزندان او در دوران سلجوقيان، مكرّر به وزارت و مشاغل عمده ى ديوانى دست يافتند.

12 رمضان

نزول كتاب مقدس انجيل بر «حضرت عيسى بن مريم(عليه السلام)»

انجيل كلمه اى يونانى به معنى مژده است و مسيحيان از اين جهت آن را مژده ميدانند كه به اعتقاد آن ها، حضرت عيسى(عليه السلام) خود را فداى مردم كرد تا همه ى مردم را از آتش دوزخ بخرد و اين كتب اناجيل آنها، مژده ى بهشت است. نام اين كتاب دوازده بار در قرآن مجيد ذكر شده است. قرآن، انجيل را كتاب خدا مى داند ولى آن انجيلى را كتاب آسمانى مى خواند كه مشتمل بر احكام تكاليف بشر باشد; زندگى او را تنظيم كند و سر و سامان بخشد، چنان كه شأن اديان الهى است. گويند: انجيل هاى كنونى نزد مسيحيان چهار است: انجيل مرقُس كه از همه اناجيل، قديم تر است و به احتمال قوى در شهر انطاكيه در حدود سال هاى 65 ـ 70 ميلادى به تحرير درآمده است. انجيل متى و لوقا پس از مرقس و انجيل يوحنا، شصت سال پس از مسيح يعنى سال 93 ميلادى نوشته شده است. لازم به ذكر است كه مسيحيان در كنار اين چهار انجيل، به مجموعه اى ديگر از مكتوبات و رسالات اعتقاد دارند كه به مجموعه هاى آن ها عهد جديد اطلاق مى نمايند. به هر تقدير آن چه كه براى هدايت آدميان توسط حضرت عيسى(عليه السلام) آورده شده، از دسترس ما خارج است آن چه كه به نام اناجيل در كتاب مقدس ديده مى شود، محصول تلاش مسيحيان و رسولان دوره ى اول مسيحيت مى باشد.

12 رمضان

انجام عقد اخوت ميان رسولان خدا(صلى الله عليه وآله) و حضرت على(عليه السلام) (1 ق)

وقتى آيه ى «انما المؤمنون اخوة» (حجرات، 10) نازل شد، پيامبر(صلى الله عليه وآله) بين ياران خود از مهاجر و انصار عقد اخوت برقرار كرد و هر يك از مهاجران را با يكى از انصار برابر ساخت. آن حضرت همچنين در پايان، حضرت على(عليه السلام) را به برادرى خويش انتخاب نمود حضرت على(عليه السلام) هر گاه بر روى منبر مى نشست مى فرمود: من بنده ى خدا و برادر رسول خدا(صلى الله عليه وآله) مى باشم و هر كه غير از من، چنين ادعايى كند، دروغگو مى باشد.

13 رمضان

وفات فقيه عارف، جهانگير خان قشقايى عالم نامدار قرن چهاردهم هجرى (1328 ق)

ميرزا جهانگير خان قشقايى از دانشمندان بزرگ ايرانى در اواسط قرن سيزدهم هجرى در ميان ايلات قشقايى به دنيا آمد. پس از مدتى به فراگيرى علوم اسلامى همت گماشت و به عالمى توانا تبديل شد. از آن پس، عمر خود را به تدريس علوم دينى صرف كرد و بسيارى از بزرگان، از محضر او استفاده كردند. در طول پنجاه سال كه در مدرسه ى صدر اصفهان و... به تدريس مى پرداخت شاگردانى از قبيل آيت الله شهيد سيد حسن مدرس، آيت الله بروجردى، فاضل تونى و وحيد دستگردى در حلقه ى درس او آموزش ديدند. ميرزا جهانگير خان قشقايى با اين كه دروس حوزوى را تدريس مى كرد ولى به لباس محلى و سنتى خود مقيد بود و همواره از آن استفاده مى كرد. اين دانشمند بزرگ ايرانى سر انجام در حدود 85 سالگى دار فانى را وداع گفت و در تخت فولاد اصفهان به خاك سپرده شد.

14 رمضان

كشته شدن مختار بن ابو عبيده ثقفى رهبر قيام خونخواهى امام حسين(عليه السلام)(67 ق)

مختار بن ابو عبيده ثقفى پس از هلاكت معاوية بن ابى سفيان، از جمله رهبران انقلابى كوفه بود كه از امام حسين(عليه السلام) و نماينده اش حضرت مسلم بن عقيل(عليه السلام) حمايت نمود و در نتيجه از سوى عبيد الله بن زياد عامل يزيد در كوفه، دستگير و زندانى شد، مختار در ايام قيام امام حسين(عليه السلام) همچنان در زندان عبيد الله بن زياد به سر مى برد تا اين كه به وساطت شوهر خواهرش، عبدالله بن عمر در نزد يزيد بن معاويه، از زندان آزاد گرديد، پس از مرگ يزيد، جهت خون خواهى امام حسين(عليه السلام) و عناصر اصلى ضد امام حسين(عليه السلام) و اهل بيت را دستگير و به مكافات عملشان رساند مختار ثقفى پس از 18 ماه حكومت در كوفه و نواحى آن در چهاردهم رمضان سال 67 قمرى در برابر لشكريان عبيد الله بن زبير به فرماندهى مصعب بن زبير، متحمل شكست گشته و در اين نبرد به قتل رسيد.

15 رمضان

ولادت سبط اكبر حضرت امام حسن مجتبى(عليه السلام) (3 ق)

سيد جوانان اهل بهشت، سبط اكبر، ريحانة الرسول حضرت امام حسن مجتبى(عليه السلام)در 15 رمضان سال سوم (و به روايتى سال دوم) هجرى قمرى در مدينه ى منوره به دنيا آمد. كنيه ى آن حضرت، ابو محمد و القاب ايشان، تقى، زكى و السبط مى باشد. امام حسن مجتبى(عليه السلام) پس از شهادت پدر بزرگوار خويش، مدتى امور خلافت مسلمانان را عهده دار گرديد و مهياى جنگ با معاوية بن ابى سفيان شد. اما آن حضرت در پى خيانت گروه زيادى از ياران و لشكريان خود، تن به صلح با معاويه داد و از آن پس خلافت را رها كرد. امام حسن مجتبى(عليه السلام) پس از مدتى از كوفه به مدينه بازگشت و به ارشاد و هدايت و امامت جامعه ى اسلامى پرداخت.

15 رمضان

فرمان «امير مؤمنان امام على(عليه السلام) به «محمد بن ابى بكر» براى حكومت مصر (37 ق)

15 رمضان

حركت مسلم ابن عقيل(عليه السلام) از مكه به سوى كوفه (60 ق)

اعزام حضرت مسلم(عليه السلام) از سوى امام حسين(عليه السلام) به جانب كوفه پس از نامه هاى پى در پى و دسته جمعى كوفيان به امام حسين(عليه السلام) و دعوت از آن حضرت جهت بر پا نمودن حكومت اسلامى و مبارزه با يزيد بن معاويه بود. مردم كوفه گرچه در ابتدا استقبال شايانى از مسلم بن عقيل(عليه السلام) به عمل آوردند و ليكن با تطميع و تهديد حكومت عبيد الله بن زياد، سر انجام نماينده ى امام را تنها گذاشته و پس از مدتى حضرت مسلم بن عقيل به دست ابن زياد به شهادت رسيد.

15 رمضان

شهادت محمد بن عبدالله بن حسن معروف به «نفس زكيه» (145 ق)

محمد بن عبدالله بن حسن بن على بن ابى طالب(عليه السلام)، از نوادگان حضرت امام حسن مجتبى(عليه السلام)، هنگامى كه ضعف دولت اموى را مشاهده كرد، تصميم گرفت تا به همراه ياران خود عليه بنى اميه قيام كند قرار بر اين شد تا محمد را كه مردى پرهيزگار و به نفس زكيه معروف بود بر خود امير سازند. آنها با امام صادق(عليه السلام) در اين باب مشورت كردند ولى امام آنان را از اين عمل نهى كرد. آنان نصايح حضرت را نشنيده و سرانجام محمد به اتفاق 250 نفر، در رجب سال 145 ق وارد مدينه گرديد و در مدت كمى بر مدينه، مكه و يمن استيلا يافت. سر انجام سپاه منصور دوانيقى، خليفه ى عباسى، به طرف مدينه حركت كرد. ياران محمد چون انبوه سپاه خليفه را ديدند از صد هزار نفر، جز سيصد و اندى كسى باقى نماند. نفس زكيه دستور داد خندقى دور مدينه حفر كرده و به مقاومت بپردازند. سر انجام پس از نبردى سنگين، محمد به همراه ياران خود توسط سپاهيان خليفه به شهادت رسيدند.

15 رمضان

ولادت «شيخ طوسى» دانشمند بزرگ اسلام و مؤسس حوزه ى علميه ى نجف (385 ق)

محمد بن حسن طوسى معروف به شيخ طوسى در 23 سالگى براى كسب علوم روز راهى بغداد گرديد و در حوزه ى درس شيخ مفيد و سيد مرتضى جاى گرفت. پس از رحلت سيد مرتضى در سال 436 ق، شيخ طوسى پيشواى مذهب تشيع گرديد و دوازده سال بعد از سيد مرتضى، در بغداد زعامت شيعيان را بر عهده گرفت; حلقه ى درسى شيخ طوسى پذيراى صدها عالم فاضل شيعه و سنى بود و دانشوران بزرگى در حلقه ى درس او پرورش يافتند آثار مكتوب شيخ طوسى، جزو مهم ترين و معتبرترين كتب شيعه مى باشند كه كتب «تهذيب» و «استبصار» ايشان از اركان حديث شيعه هستند. شيخ طوسى را تدوين كننده ى اساسنامه ى مكتب تشيع در فرهنگ و تمدن اسلامى مى شناسند.

شيخ طوسى در اواسط قرن پنجم هجرى، حوزه ى عظيم نجف اشرف را بنيان نهاد و اولين دانشگاه شيعه را تاسيس كرد سر انجام اين عالم نامدار پس از عمرى تلاش و خدمت، در محرم سال 460 ق در 76 سالگى به لقاى معبود شتافت و در منزل مسكونى اش در نجف اشرف به خاك سپرده شد.

15 رمضان

شهادت «زين الدين بن على بن احمد» معروف به «شهيد ثانى» فقيه نامور شيعه (965 ق)

زين الدين بن على بن احمد معروف به شهيد ثانى در سال 911 قمرى ديده به جهان گشود او پس از مدتى علاوه بر فقه شيعه، نسبت به فقه ساير مذاهب اسلامى نيز تبحّر يافت. شهيد ثانى به شهرهاى مختلفى در شام، فلسطين، لبنان، مصر و آسياى صغير سفر كرد و تشنگان علم و معرفت را مستفيض نمود. معاندين كه تحمل اين عالم فرزانه را نداشتند، طرح قتلش را ريخته و ناجوانمردانه او را در 54 سالگى به شهادت رساندند. از شهيد ثانى آثار فراوان و متنوعى بر جاى مانده است كه «شرح لمعه» «غاية المراد»، «مسالك الافهام» و «روض الجنان» از جمله ى آن هاست.

15 رمضان

ولادت «محقق بحرانى» فقيه محقق و عالم بزرگ شيعه (1070 ق)

16 رمضان

ارتحال عالم فرزانه «شيخ محمد رضا مظفر» انديشمند بزرگ و اصلاح گر مسلمان (1383 ق)

آيت الله شيخ محمد رضا مظفر در شعبان 1322 ق در نجف، زاده شد. پس از فراگيرى مقدمات و سطوح، در حلقه ى درس ميرزاى نايينى، آقا ضياء عراقى، سيد على قاضى طباطبايى و.. حاضر گشت و پس از ساليانى به اجتهاد دست يافت. برنامه ها و فعاليت هاى اصلاحى آيت الله مظفر، نام او را در زمره ى يكى از احيا گران عصر حاضر در تاريخ كهن حوزه ى نجف جاودان ساخت. تأسيس جمعيت منتدى النشر، دانشكده ى منتدى، مدارس منتدى و تدوين كتاب هاى درسى از جمله ى اين فعاليت ها مى باشد. هم چنين آيت الله مظفر، استادى متبحّر و نويسنده اى توانا بود كه ده ها اثر علمى از خود به يادگار گذاشته است. اين عالم بزرگوار سر انجام پس از 62 سال زندگى پر بركت دعوت حق را لبيك گفت و در مقبره ى خانوادگى واقع در جاده ى كوفه به خاك سپرده شد.

17 رمضان

معراج پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) (سال دوازدهم بعثت)

بنا به روايتى، پيامبر گرامى اسلام، در شب هفدهم ماه رمضان سال دوازدهم بعثت، به امر خداوند از مكه به بيت المقدس سير كرد و به آسمان ها عروج نمود در اوّلين آيه از سوره ى اسراء، اين معجزه بزرگ، توصيف شده است با توجه به اين آيه و سخنان حضرت محمد(صلى الله عليه وآله) ايشان در معراج با بسيارى از اسرار الهى، رموز جهان آفرينش و سر نوشت انسان ها در جهان ديگر آشنا شد. مَركب پيامبر در اين سفر آسمانى بُراق نام داشت و جبرييل، فرشته ى بزرگ خداوند، با آن حضرت همسفر بود و ديدنى هاى عالم بالا و ملكوت و فرشتگان آسمان و بهشت و جهنم را به پيامبر نشان داد. اين حادثه از معجزات بزرگ پيامبر گرامى اسلام به شمار مى رود و حاكى از جايگاه رفيع ايشان است.

17 رمضان

وقوع غزوه ى بدر اولين جنگ بين اسلام و كفر، به فرماندهى پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله)(2 ق)

بدر نام چاهى است كه در اطراف آن، نبرد ميان مسلمانان و مشركان شعله ور گرديد و پس از پايان نبرد، كشته هاى مشركين در آن افكنده شدند. در اين غزوه كه نخستين مقابله ى سپاه اسلام با كفر و نبرد اهل توحيد با اهل شرك بود، مشركان و كفار در آن از جنبه ى ساز و برگ نظامى و اسلحه و مهمات بر مسلمانان برترى داشتند و نفرات آنان سه برابر سپاه اسلام بود. سردارانى چون امير المؤمنين على(عليه السلام) حمزة بن عبدالمطلب و عبيدة بن الحارث بن عبدالمطلب(عليه السلام) در اين جنگ حضور يافته و هفت نفر از سران لشكر كفر مانند: ابو جهل، وليد، شيبه، و عتبه را به همراه ده ها تن ديگر از مشركان به هلاكت رساندند. مسلمانان همچنين، هفتاد نفر از كفار قريش را به اسارت درآوردند. اصحاب رسول خدا(صلى الله عليه وآله)، 317 نفر به تعدا اصحاب طالوت بودند و ليكن معروف است كه تعداد اصحاب آن حضرت، 313 نفر بوده است.

18 رمضان

نخستين شب قدر

18 رمضان

نزول كتاب مقدس زبور بر حضرت داود(عليه السلام)

19 رمضان

ضربت خوردن حضرت امام على(عليه السلام) به دست عبدالرحمن ابن ملجم مرادى(40 ق)

پس از جنگ نهروان ميان حضرت امام على(عليه السلام) و خوارج، سه تن، از آنان در خانه ى كعبه براى قتل معاويه، عمروعاص و حضرت امام على(عليه السلام) هم پيمان شدند كه در شب نوزدهم رمضان مبادرت به آن كار نمايند. عبدالرحمن بن ملجم مرادى كه از ياران سابق حضرت امام على(عليه السلام) بود، در اين شب، ضربتى را بر فرق مبارك امام وارد مى سازد و اثر زخم و زهر شمشير، امام را ناتوان ساخته و در 21، رمضان به شهادت مى رساند.

19 رمضان

وفات «غياث الدين جمشيد كاشانى» منجم و رياضى دان (822 ق)

غياث الدين جمشيد پسر مسعود بن محمود بن محمد طبيب در حدود سال 790 ق به دنيا آمد. وى طلبه ى رصد خانه مراغه به شمار مى رفت كه به دست خواجه نصير الدين طوسى داير شده بود. غياث الدين كاشانى در كاشان نيز سه خسوف رصد كرد، سپس به خاطر توجه شاهان مغول كه به نجوم علاقه داشتند، ترك ديار نمود و نزد آلغ بيك مغول به سمرقند رفت. وى در سال 818 ق ابزار رصد تازه اى به نام طبق المناطق اختراع كرد و كتابى به نام نزهة الحدائق نوشت و آن را جام جم ناميد در سمرقند طرح و نقشه ى رصد خانه ى سمرقند را فراهم آورد. غياث الدين از دست همكاران حسد پيشه، خون دل ها خورد تا مرگش رسيد. «زيج خاقانى»، «زيج تسهيلات» «سلّم السماء» (در حل اشكالى كه براى پيشينيان در ابعاد و اجرام رخ داده است) «محيطيه» در باب استخراج نسبت ما بين محيط دايره و قطر كه امروزه آن را با «پى» يونانى مى نويسند رساله «وتر و جيب» همچنين تفسير القرآن و كتب ديگر، از جمله تاليفات اين رياضى دان ايرانى مى باشند او اولين رياضى دانى است كه كسرهاى اعشارى را وضع كرد.

20 رمضان

دومين شب قدر

20 رمضان

فتح مكه ى معظمه توسط سپاهيان اسلام به فرماندهى پيامبر اسلام بنا به روايتى (8 ق)

به دنبال نقض پيمان صلح حديبيه توسط كفار قريش - كه در سال ششم هجرى ميان پيامبر و قبيله ى قريش امضاء شده بود - سپاه ده هزار نفرى اسلام به فرماندهى حضرت محمد(صلى الله عليه وآله) شهر مكه را فتح كرد. پيامبر(صلى الله عليه وآله) پس از فتح مكه، اهالى آن را امان دادند، در حالى كه آن ها در مقابل گسترش اسلام مقاومت كرده و پيامبر اكرم و بسيارى از مسلمانان را آزار و شكنجه داده بودند. اين رفتار محبت آميز پيامبر، باعث شد تا قبيله ى قريش به اسلام ايمان آورد، بدين ترتيب، مكه بدون هيچ گونه درگيرى و خونريزى فتح شد. سپس حضرت محمد(صلى الله عليه وآله) گروهى را به اطراف مكه فرستاد تا بتخانه ها را ويران كنند و خود نيز به همراه امام على(عليه السلام) بت هاى داخل خانه ى كعبه را در هم شكستند. فتح مكه را در دوم ماه رمضان سال هشتم هجرى نيز گفته اند.

21 رمضان

وفات «موسى بن عمران» و «يوشع بن نوح» دو پيامبر بزرگ الهى

21 رمضان

عروج عيسى بن مريم(عليه السلام) بر آسمان ها

21 رمضان

شهادت مظلومانه ى حضرت امير المؤمنين «امام على(عليه السلام)» در كوفه (40 ق)

21 رمضان

رحلت محدث بزرگ شيعه «شيخ حر عاملى» (1104 ق)

محدث بزرگ عالم تشيع، محمد بن حسن بن على معروف به «شيخ حر عاملى» در هشتم رجب سال 1033 ق در روستاى مشغره از توابع جبل عامل لبنان ديده به جهان گشود. وى تا چهل سالگى در محضر علماى لبنان و سوريه كسب فيض كرد و سپس به مدت 24 سال در مشهد مقدس ترويج دين، تدريس، تاليف و قضاوت پرداخت. كتاب گرانسنگ «وسايل الشيعه» ثمره ى هجده سال تلاش پيگير او در جمع آورى و تنظيم احاديث شيعه مى باشد. او در اين كتاب، احاديث احكام را به ترتيب ابواب فقه دسته بندى و تدوين كرده و بيانات كوتاهى در ضمن آن ها براى توضيح يا جمع بين روايات آورده است. از ديگر كتاب هاى شيخ، الجواهر السنيّه فى الاحاديث القدسيه و ديوان شعر عربى است شيخ حر عاملى در عصر صفويان به ايران مهاجرت نمود و پس از وفات، در صحن مطهر امام رضا(عليه السلام) در مشهد مقدس مدفون شد.

22 رمضان

سومين شب قدر

23 رمضان

پايان يافتن تدوين و تأليف برخى از كتب شيعى در شب 23 رمضان

كتاب ارزشمند فقهى جواهر الكلام، در 43 جلد در 23 رمضان، 1254 قمرى، كتاب گرانسنگ منظومه ى ملا هادى سبزوارى در 23 رمضان 1261 قمرى و كتاب مهم تفسير قرآن الميزان علامه طباطبايى در 20 جلد در 23 رمضان 1372 قمرى، از جمله آثار مهم شيعى است كه در اين شب به پايان رسيده است.

25 رمضان

مفقود شدن روحانى مبارز «امام موسى صدر» رهبر شيعيان لبنان در ليبى (1398 ق)

سيد موسى صدر در سال 1347 ق (1307 ش) در عصر حكومت رضا خان در قم به دنيا آمد. پدر وى آيت الله العظمى سيد صدر الدين صدر عالمى نامدار و از مراجع ثلاث پس از آيت الله العظمى شيخ عبدالكريم حائرى يزدى بود در سال 1360 ق (1320 ش) وارد حوزه ى علميه ى قم گرديد و پس از طى مقدمات و سطوح، در حلقه ى درس آيات عظام سيد احمد خوانسارى و حجت شركت جست و همچنين از درس پدر خويش و نيز حضرت امام خمينى بهره بُرد. پس از فوت پدر راهى نجف اشرف گرديد و در آن جا در زمره ى مجتهدان قرار گرفت. احساس وظيفه، او را به لبنان كشاند و رهبرى مردمى را پس از علامه شرف الدين به عهده گرفت. امام موسى صدر، در آن جا خدمات فراوانى را به انجام رساند و قصد سر و سامان دادن به اوضاع مسلمانان او را لحظه اى از تلاش غافل نمى كرد. سر انجام طى دعوتى رسمى راهى ليبى گرديد و پس از يك هفته اقامت، در 25 رمضان 1398 ق در حالى كه قصد مراجعت به لبنان را داشت به طور مشكوكى ناپديد گرديد.

26 رمضان

رحلت عالم بزرگ «آقا جمال خوانسارى» (1125 ق)

جمال الدين و محمد بن حسين خوانسارى معروف به آقا جمال خوانسارى عالم، حكيم، متكلم، فقيه و اصولى، ملقب به جمال المحققين و محقق خوانسارى در اواسط قرن يازدهم هجرى به دنيا آمد. جمال الدين نزد پدر و نيز دايى خود، محقق سبزوارى دانش آموخت و به مدارج عالى رسيد وى از هم عصران ملا ميرزا شيروانى و علامه مجلسى و ديگر بزرگان و مراجع علمى و مذهبى دوران خود بود. اصول الدين فى الإمامه و اختيارات الأيام از جمله تاليفات محقق خوانسارى است همچنين بر تهذيب الحديث، شرايع، شرح اشارات، شرح لمعه، شفا و حاشيه زده است. اين عالم بزرگ در تخت فولاد اصفهان مدفون است.

27 رمضان

تولد «ابو منصور حسن بن زين الدين» محدث و رجالى بزرگ شيعه (959 ق)

ابو منصور جمال الدين شيخ حسن بن شيخ زين الدين، عالم، عامل، فقيه، اديب، محدث و رجالى عظيم الشأن از بزرگان علماى اماميه در اوايل قرن يازدهم هجرى مى باشد او از شاگردان فقيه شهير، مقدس اردبيلى و ملا عبدالله يزدى و شهيد ثانى (پدرش) بود. زين الدين داراى هوش و ذكاوتى فراوان و دقت نظر بالايى بود و تاليفات او در نهايت اتقان و متانت مى باشد. الاجازات و معالم الاصول از تاليفات اين عالم بزرگ است. زين الدين را به سبب تاليف كتاب اخير، صاحب معالم نيز مى گويند. وفات ايشان در اول محرم سال 1011 ق در 52 سالگى روى داد.

27 رمضان

رحلت «علاّمه محمد باقر مجلسى» صاحب كتاب شهير «بحار الانوار» (1110 ق)

علامه محمد باقر مجلسى دانشمند بزرگ دوران صفوى، در سال 1037 ق در اصفهان به دنيا آمد، وى درس و بحث را از چهار سالگى نزد پدر عالم خود، علامه محمد تقى مجلسى آغاز كرد و بر اثر نبوغ و استعداد خارق العاده در چهارده سالگى از ملا صدرا اجازه ى روايت گرفت. علامه شوشترى، ميرزاى جزايرى، شيخ حر عاملى و ملا محسن فيض كاشانى از جمله اساتيد ايشان بودند; وى در اندك زمانى بر صرف، نحو، معانى، بيان، لغت، رياضى، تاريخ، فلسفه، حديث، رجال درايه، اصول فقه و كلام احاطه ى كامل پيدا كرد و سر آمد همگان گرديد. علامه مجلسى پس از رحلت پدر بزرگوار خود به تدريس پرداخت و تاليفات متعددى را به انجام رساند. جمع آورى احاديث و روايات اهل بيت(عليه السلام) علامه مجلسى را به فكر تاليف كتاب گرانسنگ بحار الانوار انداخت اين كتاب امروزه در يكصد و ده جلد، به طبع رسيده است. تعداد تاليفات علامه را ششصد جلد ذكر كرده اند. وى سر انجام در 74 سالگى بدرود حيات گفت و در كنار پدر بزرگوار خويش، در كنار مسجد جامع اصفهان مدفون شد.

29 رمضان

وقوع غزوه ى «حنين» به فرماندهى پيامبر بزرگ اسلام(صلى الله عليه وآله) (8 ق)

پس از فتح مكه به دست مسلمانان گروهى از قبائل اطراف مكه به منظور مقابله با لشكر اسلام متحد شدند، خبر اجتماع اين قبايل به رسول خدا(صلى الله عليه وآله) رسيد و آن بزرگوار براى درهم شكستن مقاومت مشركان، سپاهى تجهيز كرد و به سوى حنين حركت فرمود، در اين نبرد ابتدا مسلمين شكست خورده و روى به هزيمت نهادند. اما با تدبير و تلاش رسول اكرم(صلى الله عليه وآله) و ياران وفادارش همچون على(عليه السلام) بار ديگر فراريان برگشتند و طى نبردى سهمگين، دشمنان را شكست دادند. بعد از شكست دشمن، غنايم بسيار زيادى نصيب سپاه اسلام شد. پس از اين پيروزى سپاه اسلام براى تعقيب دشمنان به سوى طائف حركت كرد.

29 رمضان

تولّد دانشمند كم نظير و عالم بزرگوار شيعه «علاّمه حلى» (648 ق)

ابو منصور حسن بن سديد الدين يوسف بن زين الدين على بن مطهر حلى، ملقب به آيت الله، جمال الدين و فاضل و معروف به علاّمه و نيز علاّمه الدهر، در شب 29 رمضان سال 648 ق از خاندانى پاك سرشت در شهر حلّه در عراق به دنيا آمد. پس از فراگيرى مقدمات، به محضر عالمان بزرگوارى همچون محقّق حلى، خواجه نصير الدين طوسى، كاتبى قزوينى و سيد بن طاووس و... راه يافت و به مدارج عالى علمى رسيد وى پس از درگذشت محقق حلى، در حالى مرجعيت مسلمانان را به عهده گرفت كه تنها 28 سال از عمر شريف او مى گذشت و اين امر حاكى از نبوغ و شخصيت والاى اوست كه در اين سنين، تمام دانش ها و فضايل اخلاقى و كرامت هاى معنوى را كسب كرده و به مقام شامخ مرجعيت نايل گشته بود مورخان عصر علاّمه ى حلى را دوره ى توسعه ى فقه شيعه و پيشرفت دانش در سراسر جهان اسلام دانسته اند. زيرا وى الجايتو فرمانرواى مغولى را به پذيرش مذهب تشيع تشويق كرد كه اين امر در رواج مذهب تشيع بسيار مؤثر بود. علاّمه حلى براى نشر علوم اسلامى، تلاش خستگى ناپذيرى انجام داد. او نخستين فقيهى بود كه رياضيات را وارد فقه نمود و فقه استدلالى را تكامل بخشيد، كشف المقال فى احوال الرجال، تبصرة المتعلمين، تذكرة الفقهاء، الاسرار و ده ها كتاب ارزشمند ديگر از آثار وى مى باشد. علاّمه حلى در 21 محرم سال 826 ق در 78 سالگى بدرود حيات گفت و در نجف اشرف مدفون شد.

30 رمضان

تولد فقيه كبير آيت الله «سيد محمد مهدى بحر العلوم» (1155 ق)

علاّمه ى دهر و وحيد عصر، سيد محمد مهدى بحر العلوم در آخرين ساعات ماه رمضان، قبل از طلوع عيد فطر سال 1155 ق در عتبات عاليات به دنيا آمد. وى به علت فراست و كوشش فراوان، در نوجوانى به درس خارج پدر بزرگوار خود راه يافت و پس از آن در حلقه ى درس استاد بزرگ حوزه آيت الله وحيد بهبهانى، قرار گرفت و بعد از پنج سال به اجتهاد نايل آمد. سيد بحر العلوم پس از وفات استادش، وحيد بهبهانى رهبرى كامل و زعامت و مرجعيت شيعه را به دست گرفت و آوازه ى او آفاق را پر كرد.

شيخ جعفر كاشف الغطاء حجت الاسلام محمد باقر شفقى، سيد عبدالله شبر، سيد محمد مجاهد، سيد محمد جواد عاملى و شيخ احمد نراقى و... از جمله شاگردان بارز وى بوده اند.

از سيد، تاليفات متعددى بر جاى مانده كه المصابيح فى الفقه، مشكاة الهدايه و كتاب الرجال از آن جمله اند. اين عالم ربانى سر انجام در رجب يا ذيحجه ى سال 1212 ق در 57 سالگى دار فانى را وداع و در نجف اشرف به خاك سپرده شد.