ผลงานเขียน

            ไม่ต้องสงสัยว่ามนุษย์เมื่อจากโลกไปทุกอย่างที่กระทำไว้ย่อมสูญสลายตามไปด้วย เว้นเสียแต่ว่าผลงานด้านความรู้กับความดีที่ได้ประกอบเอาไว้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งผลงานด้านการเขียนและงานประพันธ์ต่าง ๆ ของบุคคลนั้นซึ่งถือว่าเป็นมรดกที่ล้ำค่าที่สุด เพราะเป็นสิ่งยืนยันถึงภูมิปัญญาของผู้เขียนและเป็นประโยชน์แก่ชนรุ่นหลัง ส่วนทรัพย์สินสฤงคารเป็นเพียงสมบัตินอกกายที่มีแต่วันหมดสิ้นเฉพาะลูกหลานเท่านั้นที่ได้ใช้ประโยชน์ ต่างไปจากความรู้ดังที่ประจักษ์ชัดในปัจจุบันว่าตำราในทุกสาขาวิชา ที่นักเขียนรุ่นก่อนได้ประพันธ์ไว้นับเป็นประโยชน์มหาศาลกับชนรุ่นหลัง ความรู้ที่สั่งสมไว้ในอกโดยไม่ถ่ายทอดให้คนอื่นได้รับรู้  ไม่ต่างอะไรกับน้ำที่ไหลลงสู่มหาสมุทรถ้าไม่มีเขื่อนเก็บกักน้ำไว้ก็จะไม่มีใครได้ใช้น้ำนั้น และมันก็จะตายไปพร้อมกับเจ้าของ

            ท่านอายะตุลลอฮฺฟาฎิล เป็นบุคคลหนึ่งที่ไม่ยอมเป็นเหมือนกระแสน้ำที่ไหลลงสู่มหาสมุทร ท่านได้ถ่ายทอดวิชาการเป็นตำรามากมาย เพื่อเป็นวิทยาทาน และเป็นการเก็บรักษาความรู้ของอิสลามให้ดำรงสืบต่อไปตราบชั่วกาลอวสานของโลก และเพื่อให้ศานุศิษย์หลังจากท่านได้ใช้ประโยชน์จากความรู้เหล่านั้นท่านจึงได้ประพันธ์ตำราต่าง ๆ ไว้มากมาย ท่านอายะตุลลอฮฺได้เริ่มเขียนหนังสือตั้งแต่วัยหนุ่มจนถึงปัจจุบัน ซึ่งมีมากกว่า ๔๐ เล่มด้วยกัน เช่น

            ส่วนที่ ๑. ผลงานที่ได้พิมพ์แล้ว

๑.      นิฮายะฮฺ อัตตักรีร ฟี มะบาฮิซิซเซาะลาฮฺ (บทนำ)

๒.      นิฮายะฮฺ อัตตักรีร ฟี มะบาฮิซิซเซาะลาฮฺ (ส่วนที่ ๑)

๓.      นิฮายะฮฺ อัตตักรีร ฟี มะบาฮิซิซเซาะลาฮฺ (ส่วนที่ ๒)

ตำรา ๓ เล่มข้างต้นเป็นผลงานเขียนชิ้นแรกของอุซตาด ซึ่งท่านได้เขียนในช่วง ๘ ปีที่ศึกษาวิชาอุซูลและฟิกฮฺระดับสูงกับท่านอายะตุลลอฮฺ อัลอุซมา บุรูญิดดียฺ เมื่อท่านเขียนเสร็จได้นำเสนอต่ออาจารย์เพื่อตรวจสอบความผิดพลาด เมื่อผ่านการตรวจสอบแล้วจึงได้พิมพ์ในเวลาต่อมา ผลงานของท่านโดดเด่นมากเนื่องจากท่านอุซตาดอยู่ในวัยเพียง ๒๖ ปีเศษแต่สามารถเขียนหนังสือที่ยากที่สุด ซึ่งน้อยคนนักที่จะสามารถทำได้แม้แต่ท่านอายะตุลลอฮฺ บุรูญิดดียฺ ผู้เป็นอาจารย์ของท่านยังเอ่ยปากชมต่อหน้าสาธารณชนว่า ผลงานของฉันที่จะคงหลงเหลืออยู่ท่ามกลางพวกท่านทั้งหลายก็คือ หนังสือนิฮายะฮฺที่ฟาฏิลได้เขียนขึ้นนั่นเอง ซึ่งส่วนตัวฉันรับรองว่าเขา (เชคมุฮัมมัด ฟาฏิล) เป็นมุจตะฮิดคนหนึ่ง หมายถึงมีความเชี่ยวชาญถึงขั้นวินิจฉัยปัญหาศาสนาได้แล้ว

หนังสืออัล นิฮายะฮฺเล่มที่ ๑ ได้อธิบายถึงเรื่องนมาซและรายละเอียดของนมาซ เช่น จำนวนนมาซนะวาฟิละฮฺ อะซาน อิกอมะฮฺ เงื่อนไขของฟิกฮฺในกฏที่ว่า ผู้ไม่รู้ ซึ่งท่านได้อธิบายอย่างละเอียดในมุมมองต่าง ๆ

อัล นิฮายะฮฺเล่มที่ ๒ กล่าวถึงการกระทำต่าง ๆ ของนมาซและการหลงลืม และได้กล่าวถึงเงื่อนไขของฟิกฮฺเรื่อง กออิดะตุล ตะญาวุซ (การข้ามขั้นตอนหนึ่งไปสู่อีกขั้นตอนหนึ่ง) และกออิดะตุล ฟิรอฆ (การเสร็จสิ้นขั้นตอนต่าง ๆ) ท่านอุซตาดได้อธิบายลงไปในรายละเอียดส่วนลึกตำรา

อัล นิฮายะฮฺเล่มที่ ๓ ท่านอุซตาดได้อธิบายถึงเรื่องนมาซเกาะฎอ นมาซญะมาอะฮฺ และสถานที่นมาซ

หลังจากที่ท่านอิมามโคมัยนี (รฎ.) ถูกรัฐบาลกษัตริย์ชาห์แห่งอิหร่านเนรเทศไปอยู่ที่ตุรกี ท่านได้เขียนหนังสือเล่มหนึ่งชื่อว่า ตะฮฺรีรุลวะซีละฮฺ เป็นภาษาอาหรับและท่านอายะตุลลอฮฺ ฟาฎิล ได้เป็นผู้เขียนหนังสือ อธิบายตะฮฺรีรุลวะซีละฮฺของท่านอิมามขึ้นมาอีก ๕ เล่ม และเป็นตำราสอนอยู่ในปัจจุบันและจนถึงปัจจุบัน ท่านอุซตาดก็ยังไม่ได้หยุดงานเขียนหนังสือเพื่ออธิบายของท่านอิมามโคมัยนี ซึ่งท่านได้กล่าวว่าถ้าหากเขี่ยนจบทุกเล่มจะเป็นตำราชุดใหญ๋ประมาณ ๔๐ เล่ม จนถึงปัจจุบันเพิ่งจะเสร็จเพียง ๑๔ เล่มเท่านั้น และบางเล่มได้พิมพ์เป็นเล่มแล้วโดยใช้ชื่อว่า ตัฟซีล อัชชะรีอะฮฺ ฟี ชัรฮิ ตะฮฺรีรุล วะซีละฮฺ

๔. ตัฟซีล อัชชะรีอะฮฺ ฟี ชัรฮิ ตะฮฺรีรุล วะซีละฮฺ ว่าด้วยเรื่องการวินินฉัย (อิจติฮาด) หนังสือเล่มนี้เป็นหนังสืออธิบายหนังสือของท่านอิมามโคมัยนีเล่มแรก ซึ่งอุซตาดนอกจากจะเขียนคำอธิบายแล้ว ยังได้ค้นคว้าหาเหตุผลเพิมและวินิจฉัยต่อไปจากท่านอิมาม ตอนแรกของหนังสือได้กล่าวถึงวิธีการเข้าสู่ข้ออธิบายต่าง ๆ ของตะฮฺรีรุลวะซีละฮฺ หลังจากนั้นได้อธิบายถึงประเด็นต่าง ๆ เช่น หลักการตักลีด ฮุกุ่มของอิฮฺติยาฏมุฏลัก

๕. ตัฟซีล อัชชะรีอะฮฺ ฟี ชัรฮิ ตะฮฺรีรุล วะซีละฮฺ ว่าด้วยเรื่องความสะอาด และน้ำ หนังสือดังกล่าวเริ่มจากเรื่องความสะอาด และอธิบายถึงปัญหาของน้ำรวมไปถึงกรณีต่าง ๆ เมื่อมีนะยิซไปโดนน้ำ ซึ่งหนังสือเล่มนี้เขียนขณะอยู่ในช่วงของการถูกเนรเทศ

๖.ตัฟซีล อัชชะรีอะฮฺ ฟี ชัรฮิ ตะฮฺรีรุล วะซีละฮฺ ว่าด้วยเรื่องกฏเกณฑ์ของวุฎูอฺและการขับถ่าย หนังสือดังกล่าวอธิบายถึงเรื่องวุฎูอฺ การอิซติบรออฺ การล้างช่องทวารหนักและเบา วุฎูอฺขณะมีบาดแผล และได้อธิบายถึงแก่นที่เป็นรากฐานของฟิกฮฺ ซึ่งท่านอิมามโคมัยนีได้เขียนแก่นของกฏต่าง ๆ ไว้ในหนังสือของท่าน และท่านอายุตุลลอฮฺฟาฎิลได้อธีบายกฏเหล่านั้นอย่างละเอียดอีกครั้ง

๗. ตัฟซีล อัชชะรีอะฮฺ ฟี ชัรฮิ ตะฮฺรีรุล วะซีละฮฺ ว่าด้วยเรืองนิญาซาตต่าง ๆ หนังสื่อดังกล่าวได้อธิบายถึงเรื่องรายระเอียดของนิญาซาต (สิ่งโสโครกต่าง ๆ) การสัมผัสกันระหว่างนิญาซาตกับสิ่งของเครื่องใช้อื่น ๆ พร้อมกับกรณีที่ยกให้ขณะนมาซ

๘.ตัฟซีล อัชชะรีอะฮฺ ฟี ชัรฮิ ตะฮฺรีรุล วะซีละฮฺ ว่าด้วยเรื่องการเช่า หนังสื่อดังกล่าวอธิบายถึงเรื่องปัญหาการเช่าและเงื่อนไขต่าง ๆ ที่อมุมัติและไม่อนุมัติเกี่ยวกับเรื่องการเช่า

๙.ตัฟซีล อัชชะรีอะฮฺ ฟี ชัรฮิ ตะฮฺรีรุล วะซีละฮฺ ว่าด้วยเรื่องนมาซ หนังสือดังกล่าวอธิบายเกี่ยวกับปัญหานมาซในแง่มุมต่าง ๆ พร้อมทั้งอธิบายปัญหาที่เป็นรากฐานของฟิกฮฺนมาซ

๑๐. ตัฟซีล อัชชะรีอะฮฺ ฟี ชัรฮิ ตะฮฺรีรุล วะซีละฮฺ ว่าด้วยเรื่องการลงโทษ หนังสือดังกล่าวอธิบายกฏเกณฑ์และเงื่อนไขต่าง ๆ ของการลงโทษ และการทำทานบน

๑๑. ตัฟซีล อัชชะรีอะฮฺ ฟี ชัรฮิ ตะฮฺรีรุล วะซีละฮฺ ว่าด้วยเรื่องฮัจญฺ ส่วนที่สอง หนังสือดังกล่าวอธิบายปัญหาบางเรื่องเกี่ยวกับฮัจญฺ และจบลงที่เรื่อง ถ้าไม่สามารถเดินทางได้ภายหลังจากที่บนไว้แล้ว (นะซัร)          

๑๒. ตัฟซีล อัชชะรีอะฮฺ ฟี ชัรฮิ ตะฮฺรีรุล วะซีละฮฺ ว่าด้วยเรื่องฮัจญฺ ส่วนที่สอง หนังสือดังกล่าวถือว่าเป็นเรื่องเกี่ยวกับฮัจญฺเล่มที่ ๒ ซึ่งอธิบายปัญหาเรื่องการเป็นตัวแทน การรับจ้างไปบำเพ็ญฮัจญฺ ประเภทของฮัจญฺ อุมเราะฮฺ ฮัจญ์ฺตะมัตตุอฺ มีกอต และอุมเราะฮฺมุฟฟะเราะดะฮฺ

๑๓. ตัฟซีล อัชชะรีอะฮฺ ฟี ชัรฮิ ตะฮฺรีรุล วะซีละฮฺ ว่าด้วยเรื่องฮัจญฺ ส่วนที่สามและถือว่าเป็นเล่มที่ ๓ ซึ่งอธิบายถึงปัญหารายละเอียดบางประการที่ลึกและกว้างออกไปเีกี่ยวกับฮัจญฺ

๑๔. ตัฟซีล อัชชะรีอะฮฺ ฟี ชัรฮิ ตะฮฺรีรุล วะซีละฮฺ ว่าด้วยเรื่องฮัจญฺส่วนที่ส่ี่ี่

๑๕. ตัฟซีล อัชชะรีอะฮฺ ฟี ชัรฮิ ตะฮฺรีรุล วะซีละฮฺ ว่าด้วยเรื่องฮัจญฺส่วนที่ห้า

๑๖.ตัฟซีล อัชชะรีอะฮฺ ฟี ชัรฮิ ตะฮฺรีรุล วะซีละฮฺ ว่าด้วยเรื่องการหย่าร้างและมรดก

๑๗. ตัฟซีล อัชชะรีอะฮฺ ฟี ชัรฮิ ตะฮฺรีรุล วะซีละฮฺ ว่าด้วยเรื่องการนิกาห์ (แต่งงาน) ซึ่งหมวดทั้งสองถือว่าเ็ป็นเรื่องที่ยากที่สุดด้านฟิกฮฺ

๑๘. ตัฟซีล อัชชะรีอะฮฺ ฟี ชัรฮิ ตะฮฺรีรุล วะซีละฮฺ ว่าด้วยเรื่องการพิพากษาและพยาน

๑๙.อะฮฺกาม (กฏเกณฑฺ) ของฮัจญฺ คำอธิายเชิงวิชาการเกี่ยวกับฮัจญฺ

๒๐. ติบยานอุซูล เป็นหนังสือที่ศานุศิษย์ของท่านอายะตุลลอฮฺฟาฎิลได้เขียนขึ้นขณะที่เรียนวิชาอุซูลระดับสูงกับท่านว่าด้วยเรื่องความมั่นใจ การคาดเดา และอุซุลในเชิงปฏิบัติการ

๒๑. อะฮฺกามวาฎิฮะฮฺ ท่านได้เขียนเป็ภาษาอาหรับ ซึ่งเป็นหนังสือประเภทคู่มือการปฏิบัติที่รวบรวมเรื่องการอิบาดะฮฺ (เคารพภักดี) ไว้ทั้งหมดกึ่งเป็นฟัตวา (คำวินิจฉัย)

๒๒. ริซาละฮฺเตาฎีฮุลมะซาอิล เป็นหนังสือว่าด้วยหลักการปฏิบัติทั้งหมดในอิสลาม ซึ่งท่านได้เขียนตามคำเรียกร้องของบรรดาผู้ศรัทธา และขณะนี้ได้แปลเป็นภาษาต่าง ๆ หลายภาษา เช่น ภาษาอังกฤษ อุรดู ตุรกี อาซะรียฺ ตุรกีอิซตัมบุล ภาษาัรัสเซีย และภาษาอื่น ๆ อีกหลายภาษาที่กำลังดำเนินการแปลอยู่ในปัจจุบัน

                        ๒๓. อัล-ฮะวาชียฺ อะลัลอุรวะตุล วุซกอ หนังอุรวะตุลวุซกอเป็นหนังสือเกี่ยวกับหลักนิติศาสตร์อิสลามว่าด้วยการปฏิบัติของมุสลิม เป็นผลงานเขียนของท่านอายะตุลลอฮฺ อัล อุซมามุฮัมมัดกาซิม เฏาะบาเฏาะบาอียฺ ยัซดี ท่่านอายะตุลลอฮฺฟาฎิล ได้วิเคราะห์และวิจัยหนังสือดังกล่าวพร้อมวินิจฉัยเพิ่่มเติมไปจากฉบับเดิม

            ๒๔. เขียนคำอธิบายหนังสือ เฏาะฮาเราะฮฺ มิซบาฮุลฟะกีฮฺ ซึ่งเป็นผลงานเขียนของท่านมุฮักกิก ฮัมดานียฺ ท่านเป็นหนึ่งในนักปราชญ์ที่ยิ่งใหญ๋ของอิสลาม ท่านอายะตุลลอฮฺฟาฎิล ได้นำหนังสือของท่านศึกษาและวิจัยใหม่พร้อมกับนำเสนอทัศนะส่วนตัวของท่านควบคู่กันไป

            ๒๕. มะนาซิกุลฮัจญฺ เพื่อเป็นการตอบสนองบรรดาผู้แสวงบุญทั้งหลาย ท่านได้เขียนหนังสือดังกล่าวขึ้นมาเพื่อเป็นคู่มือการบำเพ็ญฮัจญฺ จนถึงปัจจุบันได้มีการพิมพ์ซ้ำเป็นครั้งที่ ๗

            ๒๖. มัดคัล อัตตัฟซีร เป็นอีกหนึ่งในตำราที่ทรงคุณค่าของท่าน เป็นตำราเกี่ยวกับปฐมบทของการเรียนรู้วิชาตัฟซีรอัล-กุรอาน ประเด็นหลักที่กล่าวอธิบายในตำราดังกล่าวคือ เรื่องความมหัศจรรย์ของอัล-กุรอาน การอ่านอัล-กุรอาน หลักการตัฟซีรอัล-กุรอาน และการไม่เปลี่ยนแปลงอัล-กุรอาน

            ๒๗. ภาพลักษณ์ที่โดดเด่นในโองการตัฏเฏาะฮีร เป็นผลงานที่เขียนร่วมกับท่านอายุตุลลอฮฺ อิซรอกียฺ บุตรเขยของท่านอิมามโคมัยนี (รฎ.) เนื้อหาสาระของหนังสือเกี่ยวกับการลงโองการ บุคคลที่โองการกล่าวถึง การปกป้องสิทธิของอะฮฺลิกิซาและอะฮฺลุลบัยตฺ (อ.) ปัจจุบันได้แปลเป็นภาษาอาหรับและภาษาอุรดูเรียบร้อยแล้ว

            ๒๘. อะอิมมะฮฺผู้บริสุทธิ์ผู้ปกป้องวะฮฺยู ท่านได้เขียนร่วมกับท่านอายะตุลลอฮฺ อิชรอกียฺ เป็นภาษาฟารซีเนื้อหาสาระเกี่ยวกับการปกป้องวิลายะฮฺและอิมามะฮฺของอะฮฺลุลบัยตฺ (อ.)

            ๒๙. ตะกียะฮฺ อัล มะดารอต เนื้อหาสาระเกี่ยวกับการตะกียะฮฺในอิสลาม

            ๓๐. การปกครองรัฐในทัศนะของอิมามอะลี (อ.) เป็นการรวบรวมคำสั่งของท่านอิมามอะลี (อ.) ที่มีไปยังท่านมาลิกอัชตัร สหายผู้ซื่อสัตย์และจงรักภักดีของท่านอิมาม

            ๓๑. ริซาละฮฺอะฮฺกามสำหรับเยาวชน เป็นหนังสือเกีวยวกับหลักการปฏิสำหรับเยาวชน จนถึงปัจจุบันได้มีการพิมพ์ซ้ำเกินกว่าสิบครั้งและได้แปลเป็นภาษาอื่น เช่น อาหรับ อังกฤษ รัสเซีย และภาษาอาซะรียฺ

            ๓๒,๓๓.การวิเคาระห์อัล อุซูลวัลฟิกฮฺ ของท่านอิมามโคมัยนี (รฎ.) ประกอบด้วยกัน ๒ เล่ม

            ๓๔. ตัฟซีล อัชชะรีอะฮฺ ฟี ตะยัมมุม วัล อิฆซาล วัฏเฏาะฮาเราะฮฺ เป็นหนังสือที่อธิบายหนังสือตะฮฺรีรุลวะซีละฮฺของท่านอิมาม (รฎ.) ว่าด้วยเรื่องการตะยัมมุม ฆุซลฺ และสิ่งที่ใช้ทำความสะอาด

            ๓๕,๓๖. ญามิอฺมะซาอิล ประกอบด้วยกัน ๒ เล่ม เป็นหนังสือที่รวบรวมคำถามที่เกิดกับผู้ศรัทธาทั่วไปมีคำถามพร้อมคำตอบรวมทั้งสิ้น ๕,๐๐๐ คำถาม ปัจจุบันได้แปลเป็นภาษาอาหรับและภาษาอุรดู

            ๓๗,๕๐. หนังสือภาคสมบูรณ์ของอุซูลุลฟิกฮฺ เป็นตำราที่รวบรวมการสอนวิชาอุซูลในระดับสูงของท่านอายะตุลลอฮฺฟาฎิลตั้งแต่แรกจนถึงปัจจุบัน (คัดลอกจากเทปที่บันทึกไว้อย่างต่อเนื่องขณะที่ท่านได้สอนตั้งแต่แรก)

            ๕๐,๕๖.  อีฎอฮุลกิฟายะฮฺ เป็นหนังสือที่รวบรวมมาจากบทเรียนที่ท่านอายะตุลลอฮฺฟาฎิลได้สอนตำรา อัลกิฟายะฮ์ฺ วิชาอุซูลชั้นสูงของท่านมัรฮูม อาคูนด์ โครอซานียฺ ๖ ครั้ง

ส่วนที่ ๒ ผลงานที่ยังไม่ได้พิมพ์

            ๕๗. ตัฟซีร ซูเราะฮฺฮัม

            ๕๘. หนังสือเกี่ยวกับการถือศีลอด

            ๕๙. อัล มะซาอิลุลมุซตะฮัดดะซะฮฺ เนื้อหาสาระเกี่ยวกับชีวิตประจำวันเช่น การประกันภัย การซื้อขายเงินตรา ดอกเบี้ย การแลกเปลี่ยนเช็กและอื่น ๆ

            ๖๐. หนังเกี่ยวกับการพิพากษา

            ๖๑. หนังสืออธิบาย ตำราอัชชะรอยิอฺ ว่าด้วยเรื่องความสะอด

            ๖๒. คำอธิบายหนังสือ ฟุรูอฺ อัล อิจติฮาด วัตตักลีด มินัล กิตาบิ อัลอุรวะตุลวุซกอ

            ๖๓. หนังสือเกี่ยวกับกฎเกณฑ์ของนมาซ และเสีื้อผ้าที่สงสัย

            ๖๔. ความบริสุทธิ์ของบรรดาศาสดา (ซ็อล ฯ)

            ๖๕. หนังสือเกี่ยวกับกฏเกณฑ์ของฟิกฮฺ

            ๖๖. หนังสือเมาฎิอุลอุซูล

            ๖๗. หนังสืออัล เกาลุ ฟิลมัชกฺ

            ๖๘. หนังสือ อัล เกาลุ ฟิลอะวามิร

            ๖๙. หนังสือ อัล เกาลุ ฟิชชุฮฺเราะติล ฟะตะวาอียะฮฺ

            ๗๐. หนังสือเกี่ยวกับ กออิดะฮฺ อัลฟิรอฆ วัตตะญาวุซ วะอะซอละตุซซิฮะฮฺ

            ๗๑. หนังสือ ริซาละตุ ฟิล คิลัล อัลวากิอฺ ฟิลอุมเราะฮฺวัลฮัจญฺ

            ๗๒.หนังสือ ริซาละฮฺ ฟี กออิดะติลยัด