(صفحه61)
پوشاندن تمام روى پا
مسأله 132 : پوشيدن جوراب، كفش، چكمه و امثال آن كه تمام روى پا را بگيرد براى مرد حرام است. و كفاره آن به احتياط واجب يك گوسفند است.
مسأله 133 : پوشيدن دمپايى و كفشهايى كه بندهاى عريض داشته باشند اگر تمام روى پا را نگيرد مانعى ندارد.
مسأله 134 : پوشيدن كفشى كه تمام روى پا را مى گيرد از روى ناچارى جايز است. ولى بايد كفاره آن را بپردازد.
مسأله 135 : سه مورد مذكور (پوشاندن سر ـ پوشيدن لباس ـ پوشاندن تمام روى پا) مخصوص مردان است، و مورد بعد (پوشاندن صورت) اختصاص به زنان دارد.
پوشاندن صورت
مسأله 136 : زن نبايد روى خود را با نقاب، پوشيه و حتى باد بزن بپوشاند، و به احتياط واجب از پوشاندن
(صفحه62)
صورت با گِل و دارو و امثال آن نيز اجتناب كند.
مسأله 137 : گذاشتن دست روى صورت و همچنين گذاشتن صورت روى بالش در هنگام خوابيدن مانعى ندارد.
مسأله 138 : زن نبايد صورت خود را با حوله خشك كند.
مسأله 139 : زن بايد مراقب باشد كه هنگام پوشيدن يا درآوردن مقنعه آن را از صورت دور نگه دارد تا صورتش پوشيده نشود.
مسأله 140 : زن بايد در نماز كمى از اطراف صورت را به عنوان مقدمه پوشش سر بپوشاند. اما بعد از نماز بايد فوراً باز كند.
استعمال عطريات
مسأله 141 : اقوى اين است كه محرم از استعمال عود، مشك، عنبر و زعفران اجتناب كند. و احتياط اين است كه از استعمال آنچه بوى خوش دارد ـ حتى كافور ـ
(صفحه63)
اجتناب كند.
مسأله 142 : ماليدن عطر بر بدن و لباس، و پوشيدن لباس معطر جايز نيست.
مسأله 143 : از گلها يا سبزيهايى كه بوى خوش مى دهند بايد اجتناب شود.
مسأله 144 : استعمال صابون يا شامپو و خميردندانى كه بوى خوش دارد براى محرم جايز نيست.
مسأله 145 : خوردن ميوه هاى خوشبو مثل سيب و بِه در حال احرام مانعى ندارد. و احتياط اين است كه آنها را بو نكنند.
مسأله 146 : خوردن غذاهايى كه مشتمل بر چيزهايى باشد كه استعمال آنها بر محرم حرام است جايز نيست. و كفاره آن بنابر اقوى يك گوسفند است.
مسأله 147 : استعمال خلوق كعبه يا چيزى كه كعبه را با آن خوشبو كنند مانعى ندارد.
(صفحه64)
مسأله 148 : محرم نبايد بينى خود را از بوى بد بگيرد. و اگر گرفت معصيت كرده ولى كفاره ندارد. اما فرار كردن از بوى بد مانعى ندارد.
مسأله 149 : اگر به پوشيدن لباس يا خوردن غذايى كه از جهت بوى خوش حرام است اضطرار پيدا كند بايد بينى خود را بگيرد.
مسأله 150 : كفاره استعمال بوى خوش از روى علم و عمد به احتياط واجب يك گوسفند است.
زينت
الف ـ زيورآلات:
مسأله 151 : استفاده از زيور آلات براى زن محرم جايز نيست. و اگر قصد زينت نداشته باشد به احتياط مستحب از آن اجتناب كند.
مسأله 152 : زيور آلاتى كه زنان به طور معمول هميشه
(صفحه65)
همراه دارند مانعى ندارد، مگر اينكه قصد تزيين داشته باشند. و در فرض اينكه قصد تزيين نداشته باشد نبايد آن را حتى به شوهر خود نشان دهد.
ب ـ عينك:
مسأله 153 : استفاده از عينك تزيينى به قصد تزيين براى محرم حرام است، ولى استفاده از عينك طبى مانعى ندارد.
ج ـ انگشتر:
مسأله 154 : استفاده از انگشتر به قصد زينت حرام است. اما اگر به قصد استحباب باشد يا جهت ديگرى غير از زينت باشد مانعى ندارد.
د ـ سـاعـت:
مسأله 155 : استفاده از ساعت زينتى اگر به قصد تزيين
(صفحه66)
باشد جايز نيست، و الاّ اشكالى ندارد.
هـ ـ سرمه كشيدن:
مسأله 156 : كشيدن سرمه سياه كه زينت محسوب مى شود بر زن و مرد محرم حرام است، هر چند قصد تزيين نداشته باشد. و احتياط واجب اجتناب از مطلق سرمه است.
مسأله 157 : چنانچه براى مداوا سرمه بكشد مانعى ندارد.
و ـ حنا بستن
مسأله 158 : حنابستن اگر زينت محسوب شود و به قصد تزيين باشد حرام است.
نگاه كردن در آينه
مسأله 159 : نگاه كردن در آينه براى زن و مرد محرم
(صفحه67)
حرام است. ولى نگاه كردن به اجسام صاف و صيقلى و آب مانعى ندارد.
مسأله 160 :عكسبردارىوفيلمبردارى درحال احرام مانعى ندارد، اگر چه مستلزم نگاه به لنز و شيشه دوربين باشد.
ماليدن روغن و پماد چرب
مسأله 161 : ماليدن روغن و پماد اگر چه بوى خوش نداشته باشد بنابر اقوى حرام است، ولى كفاره ندارد. و اگر مشتمل بر بوى خوش باشد بنابر احتياط واجب كفاره آن يك گوسفند است.
مسأله 162 : پمادهايى كه براى عرق سوز شدن بدن و مداوا به كار مى رود مانعى ندارد.
ناخن گرفتن
مسأله 163 : گرفتن ناخن دست يا پا، با هر وسيله اى كه
(صفحه68)
باشد جايز نيست. مگر اينكه بقاى آن موجب اذيت و آزار محرم شود.
مسأله 164 : محرم نمى تواند ناخن خود را بگيرد. ولى مى تواند ناخن ديگرى را بگيرد. بنابراين گرفتن ناخن محرم ديگر به قصد تقصير براى محرم مانعى ندارد و صحيح است.
ازاله مو
مسأله 165 : ازاله مو از بدن خود يا ديگرى به هر وسيله اى كه باشد براى محرم حرام است، مگر در موارد ضرورت.
مسأله 166 : اگر هنگام وضو يا غسل مويى بدون قصد كنده شود اشكال ندارد.
مسأله 167 : كفاره تراشيدن يا ازاله موى سر به احتياط واجب يك گوسفند است.
(صفحه69)
سايه قرار دادن
مسأله 168 : زير سايه قرار دادن بدن براى مردان در حال حركت و طى مسير در سفر ـ پياده يا سواره ـ حرام است. ولى براى زنان و كودكان اشكال ندارد.
مسأله 169 : در زير سايه قرار دادن فرقى بين سر و بدن نيست. لذا نشستن در ماشين سرپوشيده و سر خود را از شيشه يا سقف بيرون كردن خلاف احتياط وجوبى است.
مسأله 170 : حرمت استظلال آنجايى است كه محرم خود را زير سايبان مانند چتر و سقف قرار دهد. ولى اگر در كنار مانع باشد و خود را در سايه آن قرار دهد اشكالى ندارد، مثلا دركنار ماشين يا ديوار حركت كند هر چند خلاف احتياط استحبابى است.
مسأله 171 : حرمت سايه قرار دادن منحصر به سايبانى كه همراه انسان حركت كند مثل سقف ماشين و هواپيما است و شامل سايبان ثابت مثل تونل و پل نمى شود. لذا
(صفحه70)
عبور از زير پلهايى كه در جاده واقع شده و به ناچار بايد از آن جا عبور كرد اشكالى ندارد.
مسأله 172 : مرد محرم مى تواند در ايستگاههاى بين راه يا در مكه، زير سايبان برود; چون حرمت سايه قرار دادن مربوط به حال حركت و سفر كردن است. بنابراين براى رفتن از منزل خود در مكه تا حرم، مى تواند زير سايبان حركت كند.
مسأله 173 : تمام شهر مكه حتى محله هاى جديد آن منزل محسوب مى شود، لذا به محض ورود به مكه زيرسايبان رفتن مانعى ندارد، بنابراين مى تواند از محله هاى جديد مكه تامسجدالحرام با ماشين سرپوشيده برود.
مسأله 174 : كسى كه در مسجد تنعيم براى عمره مفرده محرم مى شود مى تواند با ماشين سرپوشيده تا مسجدالحرام يا خانه خود در مكه برود.
(صفحه71)
مسأله 175 : استظلال در شب مانعى ندارد. ولى در روز اگر چه هوا ابرى باشد جايز نيست. بلى اگر ابر به قدرى تيره باشد كه صدق استظلال نكند مانعى ندارد.
مسأله 176 : مردى كه مى داند براى سفر بايد از وسيله سرپوشيده در روز استفاده كند نمى تواند نذر كند كه قبل از ميقات محرم شود.
مسأله 177 : زيرسايه رفتن در مواقع ضرورى مثلا شدت گرما يا سرما، يا بارندگى جايز است، ولى بايد كفاره بدهد.
مسأله 178 : كفاره سايه قرار دادن در مسير حركت و طى منزل يك گوسفند مى باشد. حتى درحال اضطرار هم اقوى وجوب يك گوسفند به عنوان كفاره است.
فسوق
مسأله 179 : فسوق يعنى دروغ گفتن، فحش دادن، فخر فروختن به ديگران.
(صفحه72)
جـدال
مسأله 180 : قسم خوردن براى اثبات مطلب يا ردّ ديگرى با لفظ «لا و الله» و «بلى والله» براى محرم حرام است.
مسأله 181 : در جدال محرّم «لا و الله» و «بلى و الله» موضوعيت دارد، لذا اگر به جاى كلمات «لا» و «بلى» مرادف آنها، يا به جاى «الله» مرادف آن را در لغات ديگر به قصد قسم خوردن به كار ببرند، جدال محرَّم محسوب نمى شود. همان طور كه قسم خوردن به «اللّه» بدون لفظ «بلى» و «لا» جدال محرّم نيست.
بيرون آوردن خون از بدن خود
مسأله 182 : بيرون آوردن خون از بدن خود براى محرم حرام است ولى كفاره ندارد. اما بيرون آوردن خون از بدن ديگران حرام نيست.
مسأله 183 : خراشيدن بدن و مسواك كردن اگر موجب
(صفحه73)
بيرون آمدن خون شود جايز نيست و همچنين است تزريق آمپول، مگر در حال ضرورت.
كندن دندان
مسأله 184 : كندن دندان گرچه خون نيايد حرام است. و كفاره آن بنابر احتياط يك گوسفند است.
كشتن حشرات بدن
مسأله 185 : كشتن حشراتى كه در بدن حيوان يا انسان ساكن مى شوند مثل شپش، كك، كنه و... حرام است.
مسأله 186 : كشتن مگس، پشه و حشرات خاكى اگر اذيت كنند، مانعى ندارد.
سلاح برداشتن
مسأله 187 : همراه داشتن سلاح اگر به گونه اى باشد كه
(صفحه74)
عرفاً مسلح محسوب شود حرام است.
مسأله 188 : اگر از روى جهل، نسيان، سهو و غفلت يكى از محرمات احرام را انجام داد كفاره ندارد مگر در مورد صيد كه در هر صورت كفاره دارد.
كندن گياهان و درختان حرم
مسأله 189 : كندن و بريدن درختان و گياهان حرم بر محرم و غيرمحرم حرام است.
مسأله 190 : اگر در اثر راه رفتن به طور متعارف گياهى قطع شود اشكالى ندارد.
شكار حيوانات وحشى
مسأله 191 : شكار حيوانات وحشى صحرائى بر محرم حرام است.
مسأله 192 : خوردن گوشت شكار بر محرم حرام است،
(صفحه75)
و فرقى نمى كند كه خودش شكار كند يا ديگرى، محرم شكار كند يا مُحِلّ.
مسأله 193 : همان گونه كه صيد براى محرم حتى در خارج حرم جايز نيست، براى مُحِلّ نيز صيد در حرم جايز نمى باشد.
مسأله 194 : به احتياط واجب محرم نبايد زنبور عسل يا زنبورهاى ديگر را بكشد، مگر اينكه از آزار آنها بترسد.
(صفحه76)
مستحبات دخول حرم
مسأله 195 : براى داخل شدن در حرم خدا چند چيز مستحب است:
1 ـ همين كه حاجى به حرم رسيد، پياده شده و به جهت دخول حرم غسل كند.
2 ـ براى تواضع و فروتنى نسبت به حضرت حق جلَّ و علا پا برهنه شده و نعلين خود را در دست گرفته و داخل حرم شود. اين عمل ثواب زيادى دارد.
3 ـ وقت دخول حرم اين دعا را بخواند:
«اَللَّهُمَّ اِنَّكَ قُلْتَ فِي كِتابِكَ وَ قَوْلُكَ الْحَقُّ: {وَأَذِّنْ فِى النّاسِ بِالْحَجِّ يَأتُوكَ رِجالا وَ عَلى كُلِّ ضامِر يَاْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَميق}. اَلّلهُمَّ اِنّي اَرْجُواَنْ اَكُونَ
(صفحه77)
مِمَّنْ اَجابَ دَعْوتَكَ، وَقَدْ جِئْتُ مِنْ شُقَّة بَعيدَة وَ فَجٍّ عَميق، سامِعاً لِنِدائِكَ، وَ مُستَجيباً لَكَ، مُطيعاً لاَِمْرِكَ ، وَ كُلُّ ذِلكَ بِفَضْلِكَ عَلَيَّ وَاِحْسانِكَ إلَيَّ، فَلَكَ الْحَمْدُ عَلى ما وَفَّقْتَنِي لَهُ، أبْتَغِي بِذلِكَ الزُّلْفَةَ عِنْدَكَ، وَالْقُرْبَةَ إلَيْكَ، وَالْمَنْزِلَةَ لَدَيْكَ، وَالْمَغْفِرَةَ لِذُنُوبِي، وَالتَّوْبَةَ عَلَيَّ مِنْهَا بِمَنِّكَ، اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَ حَرِّمْ بَدَنِي عَلَى النَّارِ، وَ آمِنِّي مِنْ عَذابِكَ وَ عِقابِكَ، بِرَحْمَتِكَ يَا أرْحَمَ الرَّاحِمِينَ».
(صفحه78)
آداب دخول مسجدالحرام
مسأله 196 : هنگام داخل شدن به مسجد الحرام چند چيز مستحب است:
1 ـ مستحب است براى دخول مسجدالحرام غسل كند.
2 ـ مستحب است با پاى برهنه و با حالت سكينه و وقار وارد شود.
3 ـ هنگام ورود از درب «بنى شيبه» وارد شود، و گفته اند كه باب بنى شيبه در حال كنونى مقابل باب السلام است. بنابر اين نيكو اين است كه شخص از باب السلام وارد شده و مستقيماًبيايد تا از ستونها بگذرد.
4 ـ مستحب است بر درب مسجدالحرام ايستاده، بگويد:
(صفحه79)
«اَلسَّلامُ عَلَيْكَ أيُّهَا النَّبِيُّ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكَاتُهُ، بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ وَمِنَ اللهِ وَ ماشَاءَاللهُ، واَلسَّلامُ عَلى أنْبِياءِاللهِ وَ رُسُلِهِ، واَلسَّلامُ عَلى رَسُولِ اللهِ، واَلسَّلامُ عَلى إبْراهِيمَ خَلِيلِ اللهِ، وَالْحَمْدُلِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ».
و در روايت ديگر وارد است كه نزد درب مسجد بگويد:
«بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ وَ مِنَ اللهِ وَ إلَى اللهِ وَ ماشاءَاللهُ، وَ عَلى مِلَّةِ رَسُولِ اللهِ، صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ، وَ خَيْرُ الاْسْماءِ لِلّهِ، وَالْحَمْدُللهِِ، وَالسَّلامُ عَلى رَسُولِ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلى مُحَمَّدِبْنِ عَبْدِاللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ أيُّهَا النَّبِيُّ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَكاتُهُ، اَلسَّلامُ عَلى أنْبِياءِاللهِ وَ رُسُلِهِ، اَلسَّلامُ عَلى إِبْرَاهيمَ خَلِيلِ الرَّحْمنِ، اَلسَّلامُ عَلى الْمُرْسَلِينَ وَالْحَمْدُلِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ، اَلسَّلامُ عَلَيْنَا وَ عَلى عِبَادِاللهِ الصَّالِحِينَ، اَللَّهُمَ صَلِّ عَلى
(صفحه80)
مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَ بَارِكْ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَ ارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّد، كَما صَلَّيْتَ وَ بارَكْتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلى إبْرَاهِيمَ وَ آلِ إبْرَاهيمَ، إنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ، ألَّلهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ، وَعَلى إبْرَاهِيمَ خَلِيلِكَ، وَ عَلى أنْبِيائِكَ وَ رُسُلِكَ وَ سَلِّمْ عَلَيْهِمْ، وَ سَلامٌ عَلى الْمُرْسَلِينَ، وَالْحَمْدُلِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ، اَللَّهُمَّ افْتَحْ لِي أبْوابَ رَحْمَتِكَ، وَاسْتَعْمِلْنِي فِي طاعَتِكَ وَمَرْضاتِكَ، وَاحْفَظْنِي بِحِفْظِ الاِْيمانِ أبَداً مَا أَبْقَيْتَنِي، جَلَّ ثَنَاءُ وَجْهِكَ، اَلْحَمْدُلِلّهِ الَّذِي جَعَلَنِي مِنْ وَفْدِهِ وَزُوَّارِهِ، وَجَعَلَنِي مِمَّنْ يَعْمُرُ مَسَاجِدَهُ، وَجَعَلَنِي مِمَّن يُنَاجِيهِ، اَللَّهُمَّ إِنِّي عَبْدُكَ وَ زائِرُكَ فِي بَيْتِكَ، وَ عَلى كُلِّ مَأتِيٍّ حَقٌّ لِمَنْ أتاهُ وَزارَهُ، وَ أنْتَ خَيْرُ مَأتِيٍّ وَأكْرَمُ مَزُور، فأسْألُكَ يَا اللهُ يَا
|
