(صفحه230)
نيت دور دوم مى كند، چون به حجرالاسود رسيد فهميد كه اشتباه كرده بر مى گردد و از ركن يمانى تا حجر طواف را ادامه مى دهد و بقيه را تكميل مى كند. آيا مقدار زيادى مضر به طوافش مى باشد؟
ج ـ در فرض سؤال، بايد طواف را اعاده كند.
س 583 ـ شخصى در شمارش شوطهاى طواف به گفته همراهش اعتماد كرده ولى در اثناى سعى يا بعد از آن به شك مى افتد كه شايد كم و زياد شده باشد، وظيفه اش چيست؟
ج ـ در فرض سؤال كه شك بعد از انصراف عارض شده اعتنا نكند و طوافش محكوم به صحت است.
س 584 ـ شخصى كه كودك را در بغل گرفته و طواف مى دهد، آيا بايد شانه چپ كودك نيز به طرف كعبه باشد؟
ج ـ بلى بايد تمام شرايط طواف در كودك نيز رعايت شود.
س 585 ـ اگر كسى بعد از وقوف در عرفات بفهمد كه طواف و سعى او در عمره تمتع باطل بوده است، چه حكمى دارد؟
ج ـ بايد طواف و نماز طواف و سعى خود را بعد از اعمال منى اعاده كند و فرقى نيست كه قبل از طواف و نماز حج اعاده كند. يا بعد از آن لكن احتياط اين است كه قبل باشد.
نماز طواف
س 586 ـ آيا لازم است نماز طواف را بعد از طواف بلافاصله بخوانند؟ و چنانچه فاصله شد وظيفه چيست؟
ج ـ بلى بنابر اقوى مبادرت لازم است و چنانچه عالماً، عامداً اخلال به فوريت كنند ظاهراً طواف باطل مى شود كه بايد پس از اعاده طواف نماز آن
(صفحه231)
را فوراً بخوانند و چنانچه تدارك نكنند تا وقت بگذرد حج باطل است.(البته جاهل به حكم، حكم ناسى را دارد)
س 587 ـ آيا بعد از طواف بايد براى خواندن نماز در پشت مقام صبر كند تا خلوت شود؟ يا مى تواند بلافاصله كمى دورتر از مقام با رعايت الاقرب فالاقرب نماز را بخواند؟
ج ـ صبر كردن لازم نيست.
س 588 ـ آيا نماز طواف واجب، حتماً بايد پشت مقام ابراهيم (عليه السلام)انجام شود، يا هر جاى مسجد باشد كافى است؟ و اگر بايد در آنجا خوانده شود، چنانچه شخصى نماز را پشت مقام بجا نياورد، فقط معصيت كرده، يا نمازش هم باطل است؟
ج ـ لازم است پشت مقام ابراهيم و يا در يكى از دو طرف نزديك به آن انجام شود. در غيراين صورت نماز باطل است. بلى اگر امكان نداشته، با فرض اضطرار باطل نيست.
س 589 ـ هنگامى كه مسجدالحرام خلوت است، آيا نماز طواف حتماً بايد نزديك مقام خوانده شود، يا اگر در فاصله دورترى بخواند، و مقام ابراهيم(عليه السلام) بين او و كعبه قرار گيرد كافى است؟
ج ـ لازم است الاقرب فالاقرب رعايت شود.
س 590 ـ گاهى اوقات اگر بخواهد نماز طواف را نزد مقام يا پشت آن بجا آورد، طواف كنندگان به او تنه مى زنند و از حال نماز خارج مى شود، آيا مى تواند در فاصله دورترى نماز را بجا آورد؟
ج ـ اگر اطمينان دارد كه طواف كنندگان مانع از انجام نماز كامل او مى باشند، در اين صورت مى تواند در فاصله دورترى نماز بخواند.
(صفحه232)
س 591 ـ بعضى از حجاج در پشت مقام دست به دست همديگر مى دهند تا برخى ديگر نماز طواف بخوانند، آيا اين عمل جايز است؟
ج ـ اگر موجب وهن شيعه يا اذيت ساير حجاج شود و يا مانع از طواف ديگران شود جايز نيست.
س 592 ـ كسى كه قرائت او صحيح نيست چنانچه در تصحيح نكردن قرائت مقصر باشد، تكليفش نسبت به نماز طواف چيست؟
ج ـ به هر حال چنانچه در حال اعمال، امكان تصحيح براى او وجود نداشته باشد، لازم است به همان نحو كه مى داند نماز را بخواند.
س 593 ـ نماز اكثر حجاج ناقص است، آيا با توجه بدان مى توانند بدون ضرورت به كارى كه نماز طواف نساء دارد اقدام كنند؟ در صورت عدم زمينه جهت خواندن نماز به جماعت و طرق ديگر، آيا مى توانند به نماز خود اكتفا كنند؟
ج ـ براى خودشان مانعى ندارد. و نماز طواف را همانگونه كه مى توانند بخوانند.
س 594 ـ در توضيح المسائل مسأله 902 فرموده ايد: اگر زن در كنار مرد يا جلوتر بايستد و با هم وارد نماز شوند، نماز هر دو باطل است، آيااين حكم در مسجدالحرام يا نماز طواف با زنان اهل سنت هم، جارى مى شود؟
ج ـ اين حكم نسبت به مسجدالحرام و غيره فرق نمى كند، ولى رعايت اين مسأله در نماز با زنهاى اهل سنت لازم نيست و نماز با آنها و در كنار آنها اشكال ندارد.
س 595 ـ ترك عمدى نماز طواف چه حكمى دارد؟
ج ـ ظاهر اين است كه اگر آن را از روى علم و عمد ترك كند و وقت تدارك
(صفحه233)
آن بگذرد، حج او باطل است.
سـعى
س 596 ـ كسى كه طواف و نماز طواف را انجام داده، آيامى تواند سعى را با فاصله زياد انجام دهد، مثلاً روز ديگر؟ و اگر طواف و نماز را شب انجام داده و بسيار خسته است، آيا مى تواند سعى را فردا بجا آورد؟
ج ـ در صورتى كه طواف را در روز انجام داده باشد مى تواند سعى را تا شب تأخير بياندازد. ولى تأخير تا فردا تنها در صورت عذر جايز است.
س 597 ـ آيا مى توان بين طواف و سعى، چهار الى پنج ساعت بدون عذر فاصله انداخت؟
ج ـ بلى، تأخير تا شب جايز است.
س 598 ـ بعضى از حجاج با اينكه قدرت بر پياده روى دارند، در سعى سوار چرخهاى موجود مى شوند آيا سعى آنها صحيح است؟
ج ـ پياده روى در سعى واجب نيست. لذا سعى آنها صحيح است.
س 599 ـ اگر بدون ذكر و دعا سعى كند، مثلاً ساكت باشد يا با كسى حرف بزند، چه حكمى دارد؟
ج ـ ذكر و دعا در سعى واجب نيست، لذا سعى او صحيح است.
س 600 ـ شخصى سعى خود را نيت كرده و در هنگام سعى شخص بيمارى را نيز حمل كرده و مقدارى هم با چرخ، او را سعى داده و برده است و در بين سعى معطل شده، آيا اشكال دارد؟
ج ـ اشكال ندارد، ولـى بايــد مــواظب باشد كه در سعى زيادى پيش
(صفحه234)
نيايد.
س 601 ـ افرادى قادر بر سعى نيستند لذا آنها را به وسيله چرخ سعى مى دهند چنانچه در هنگام سعى بخوابند، حكم سعى آنها چيست؟
ج ـ چون سعى از عبادات است و صحت آن منوط به نيت و قصد قربت مستمر است. لذا در فرض سؤال اگر قبل از شوط چهارم خواب رفته است. به احتياط واجب سعى را از اول اعاده كند. و اگر بعد از شوط چهارم خواب رفته است. پس از بيدار شدن و توجه و التفات بايد از آنجا كه بخواب رفته سعى را ادامه دهد.
س 602 ـ اگر سعى را سهواً بيش از هفت شوط به جا آورد، تكليف چيست؟
ج ـ سعى صحيح است، گرچه مستحب است كه آن را به هفت مرتبه ديگر برساند.
س 603 ـ اگر كسى در سعى به استحباب هروله عمل نكرد و پس از ردّ شدن از محلّ هروله، به فكر جبران افتاد و به محل هروله مراجعت كرد آيا اين زيادى مخلّ به سعى است؟
ج ـ نبايد مراجعت كند و در صورت مراجعت زيادى مخلّ انجام داده و سعى او باطل است و بايد آن را از اول اعاده كند.
س 604 ـ شخصى در عمره، سعى را از روى خطا و فراموشى تمام نكرده و به اعتقاد اينكه سعى او تمام شده تقصير كرده وظيفه چيست؟
ج ـ در فرض مذكور كه سهواً و خطأً سعى را تمام نكرده و به اعتقاد فراغ از آن تقصير كرده است عمره او باطل نيست ولى واجب است سعى را تمام كند و اگر اين خطا و سهو در سعى عمره تمتع بوده، احتياط واجب آن است كه يك گاو براى كفاره ذبح كند، ضمناً فرقى نيست كه خطا و ناتمام ماندن
(صفحه235)
نسبت به يك شوط واقع شده باشد يا بيشتر. و نيز فرقى نيست كه تقصير با گرفتن ناخن انجام شده باشد يا گرفتن قدرى مو.
س 605 ـ كسى كه سه يا چهار دور از سعى را انجام داده و از انجام بقيه آن عاجز شده است، وظيفه او چيست؟
ج ـ اگر بعد از رفع عذر مى تواند اعاده يا اتمام كند بايد خودش آن را بجاآورد اگر چه با چرخ باشد، و اگر امكان آن نيست بايد نايب بگيرد تا باقيمانده سعى را انجام دهد، و احتياط اين است كه پس از آن، نايب سعى را از نو اعاده كند.
س 606 ـ اگر كسى بعد از وقوف در عرفات بفهمد كه طواف و سعى او در عمره تمتع باطل بوده است، چه حكمى دارد؟
ج ـ بايد طواف و نماز طواف و سعى خود را بعد از اعمال حج اعاده كند.
احكام بين عمره تمتع و حج تمتع
س 607 ـ فاصله بين دو عمره چقدر است، و آيا اين امر اختصاص به دو عمره مفرده دارد، يا در فاصله بين عمره تمتّع و مفرده هم مراعات آن لازم است؟ و آيا در عمره نيابتى هم مراعات فاصله لازم است؟
ج ـ فاصله بين دو عمره مفرده عنوان شهر است و اين اختصاص به عمره مفرده دارد و در عمره نيابتى و بين عمره تمتع و مفرده، مراعات فاصله لازم نيست.
س 608 ـ اگر مراعات زمان بين عمره تمتع و مفرده لازم است، تكليف كسى كه در كمتر از اين زمان عمره مفرده انجام داده و هم اكنون براى عمره تمتّع
(صفحه236)
محرم شده يا مى خواهد محرم شود چيست؟
ج ـ از جواب قبل، پاسخ اين سؤال نيز روشن شد. ولى كسى كه در اشهر حج عمره مفرده انجام داده باشد و سپس بخواهد حج تمتع انجام دهد، مى تواند آن را عمره تمتع قرار دهد.
س 609 ـ چنانچه معتمر بخواهد عمره مفرده را مكرراً انجام دهد، با توجه به اعتبار فاصله يك ماه (عنوان ماه) آيا مى تواند يك عمره مفرده را مشتركاً (در دفعات بعدى بدون فاصله) براى خودش و نيابتاً براى ديگران انجام دهد؟
ج ـ خير نمى تواند و در فرض سؤال رعايت فصل معتبر است.
س 610 ـ آيا خدمه كاروانها براى مهيّا كردن چادرها و تداركات مى توانند قبل از روز عرفه به عرفات يا منى بروند و به مكه برگردند؟
ج ـ با اطمينان به امكان برگشتن به مكّه مى توانند. ولى خلاف احتياط است.
س 611 ـ آيا در فاصله بين عمره تمتع و حج تمتّع مى توان از شهر مكه خارج شد؟ و چنانچه عمداً يا جهلاً يا سهواً از مكه خارج شود; تكليف چيست؟
ج ـ اگر اطمينان داشته باشد كه خارج شدن مانع از انجام حج نخواهد شد، مانعى ندارد. ولى خلاف احتياط است.
س 612 ـ اگر كسى از شهر مكه خارج شد، آيا براى مراجعت بايد محرم شود؟
ج ـ اگر در همان ماهى باشد كه عمره مفرده انجام داده، ورود بدون احرام بى اشكال است. ولى اگر در غير آن ماه باشد، بايد با احرام ـ گرچه از ادنى الحل ـ وارد شهر مكه شود، ولو اينكه از حرم نيز خارج نشده باشد.
س 613 ـ شخصى از ميقات براى انجام عمره تمتع محرم شده و اعمال عمره را نيز به پايان برده و عمداً يا اضطراراً بين الاحرامين از مكه خارج شده است،
(صفحه237)
بدون آن كه به احرام حج محرم شود، و مثلاً به مدينه آمده و بار ديگر به قصد مكه از ميقات مى گذرد، وظيفه او نسبت به احرام در ميقات يا گذشتن از ميقات بدون احرام چيست؟
ج ـ اگر در همان ماهى كه عمره تمتع انجام داده است بخواهد برگردد ديگر لازم نيست محرم شود و حج تمتع او به همان صورت صحيح است. اما اگر در ماه بعد بخواهد وارد مكه شود محرم به احرام عمره تمتع شود و عمره قبلى فاسد مى شود.
س 614 ـ كسى كه عمره مفرده انجام داده و به مدينه برگشته و بار ديگر قصد رفتن به مكه دارد، آيا مى تواند بدون احرام از ميقات بگذرد و عمره مفرده اى نيز بجا نياورد؟
ج ـ اگر در همان ماه قمرى كه عمره مفرده انجام داده قصد مكه كند جايز است كه بدون احرام وارد مكه شود. اما اگر در ماه بعد قصد مكه كند بايد محرم به احرام عمره شود و بدون احرام جايز نيست.
س 615 ـ افرادى كه تحت پوشش سازمان حج و زيارت جمهورى اسلامى به عنوان عمره مفرده به مكه مى روند معمولاً يك هفته در مكه معظّمه اقامت مى كنند و در طول هفته اقامت يكبار از طرف سازمان حج و زيارت، زائرين را براى زيارت اماكن مقدّسه به عرفات و مشعر و منى مى برند، نظر به اينكه عرفات خارج از حرم است آيا لازم است در بازگشت از عرفات مجدداً محرم شوند؟
ج ـ اگر ورود به مكه معظمه در يك ماه و رفتن به عرفات در ماه بعد باشد واجب است به ميقات بروند و براى ورود به حرم دوباره به احرام عمره مفرده، محرم شوند.
(صفحه238)
س 616 ـ فرموده ايد: بعد از عمره تمتع بنابر احتياط بدون حاجت از مكه خارج نشود، و با عروض حاجت محرماً خارج شوند، آيا مراد خروج از شهر مكه است، يا خروج از حرم؟
ج ـ مراد خروج از شهر مكه است. اگر چه از حرم نيز خارج نشود. لذا رفتن به مشعر بلكه به منى بدون احرام اگر عرفاً خارج شهر مكه محسوب شود، خلاف احتياط است.
س 617 ـ فرموده ايد: اگر كسى بعد از عمره تمتع از مكه خارج شد و در ماه بعد مراجعت كرد، مجدداً محرم به احرام عمره تمتع شود. و عمره اول عمره تمتع محسوب نمى شود. سؤال اين است كه تكليف عمره تمتع اوّل چيست؟ آيا آن عمره مفرده محسوب مى شود و نياز به طواف نساء دارد؟
ج ـ ظاهراً عمره اول باطل و فاسد مى شود، لذا طواف نساء لازم نيست.
س 618 ـ كسى روز اول ذيحجه وارد جده مى شود و بناى حج تمتع دارد ولى مى خواهد برود مكه و بعد برود مدينه يا خارج مكه و حرم. آيا مى تواند عمره مفرده به نيت خودش بجا آورد و بعد براى عمره تمتع از يكى از مواقيت معروفه محرم شود؟
ج ـ بلى در فرض مزبور مى تواند از ادنى الحل به عمره مفرده محرم شودو پس از انجام عمره مفرده از مكه خارج شود. و هنگام مراجعت براى عمره تمتع محرم شود و عمره تمتع را انجام دهد و فرقى نيست كه براى خود يا ديگرى باشد.
س 619 ـ در عمره تمتع استحبابى، آيا مى توان حج را انجام نداد؟
ج ـ بلى مى توان ولى معصيت دارد و در اين فرض طواف نساء هم لازم نيست.
(صفحه239)
س 620 ـ در مواردى كه حج تمتع بدل به حج افراد مى شود، چنانچه شخص بعد از اعمال منى به جهت بيمارى يا عذر ديگر يا از روى مسامحه، عمره مفرده را انجام ندهد و به وطن خود بازگردد، چه وظيفه اى دارد و آيا حج او كفايت مى كند؟
ج ـ اگر حج او مستحبى بوده است، عمره مفرده بر او واجب نيست و فعلا وظيفه خاصى ندارد و اگر حج واجب بوده و به علت عذر شرعى مبدل به افراد شده و از اتيان عمره مفرده نيز معذور بوده است (مثلا بيمار بوده يا عادت زنانه داشته يا وقت نبوده است) در اين صورت حج او صحيح و از حجة الاسلام مجزى است لكن احتياط آن است كه عمره مفرده را ولو با استنابه انجام دهد و اما اگر عدول به جهت عذر شرعى نبوده است فعلا وظيفه اى ندارد لكن بايد در سالهاى آينده حج تمتع را انجام دهد.
تقديم اعمال مكه بر وقوفين
س 621 ـ شخصى در اثر سالمندى و ضعف، بعد از مراجعت از منى قدرت بر طواف ندارد و بايد او را با تخت طواف دهند اما قبل از وقوفين خودش مى تواند در مطاف طواف كند، آيا جايز است اعمال را مقدم دارد؟
ج ـ اگر در مراجعت عاجز از طواف است و نمى تواند در مكه بماند تا در وقت خلوت خودش در مطاف طواف كند تقديم جايز و صحيح است. ولى احتياط مستحب جمع بين طواف كردن قبل و اطافه بعد از مراجعت است.
س 622 ـ اگر اعمال مكه را بر وقوف به عرفات مقدم داشت و پس از بازگشت از منى عذر او بر طرف شد، آيا اعاده آن اعمال واجب است؟
(صفحه240)
ج ـ اعاده اعمال لازم نيست، گرچه احوط است. بلى اگر تقديم اعمال بجهت احتمال حدوث مرض يا خوف از دشمن و زندانى شدن بوده و كشف خلاف شد، در اين صورت بايد اعمال را اعاده كند.
وقوف
س 623 ـ اگر اوّل ماه ذى حجه نزد شيعيان ثابت نشد، تكليف آنان نسبت به وقوف و اعمال منى چيست، آيا مى توانند به حكم قاضى اهل سنت عمل كنند؟
ج ـ نه تنها مى توانند. بلكه لازم است تبعيت كنند. مخصوصاً در صورت عدم علم به خلاف.
س 624 ـ اگر كسى بعد از ظهر روز عرفه به عرفات برسد و به مقدار يك ساعت يا دو ساعت تأخير داشته باشد، چه حكمى دارد؟
ج ـ حج او صحيح است، و اگر عذر داشته عقاب هم ندارد.
س 625 ـ آيا افراد ضعيف و بيمار و همراهان آنان مى توانند قبل از غروب از عرفات كوچ كنند؟
ج ـ اگر كوچ بعد از غروب براى آنها حرج و مشقت داشته باشد مى توانند كوچ كنند.
س 626 ـ اگر نيت وقوف نكند، اما همراه مردم باشد و اگر از او بپرسند چه كار مى كنى; بگويد مناسك حج را قربة الى الله انجام مى دهم چه حكمى دارد؟
ج ـ اگر بداند كه ماندن در عرفات در يك زمان معين واجب است و قصد اجمالى وقوف و ساير اعمال رابه طورى كه شنيده دارد و در مقام انجام
(صفحه241)
وظيفه فعلى است كفايت مى كند.
س 627 ـ آيا بانوان مطلقاً مى توانند وقوف اضطرارى ليلى مشعر را انجام دهند، يا فقط در صورت عذرمى توانند؟
ج ـ مطلقاً مى توانند.
س 628 ـ آيا براى پيرمردها و زنها و بيماران و همراهان آنان جايز است كه قبل از طلوع فجر از مشعر حركت كنند؟
ج ـ جايز است. ولى احتياط وجوبى در اين است كه بعد از نيمه شب حركت كنند.
س 629 ـ اگر نايب در مشعرالحرام ملزم شود به عنوان راهنما همراه زنان و ضعفا قبل از طلوع فجر به منى برود، آيا بايد براى درك وقوف اختيارى به مشعرالحرام برگردد؟
ج ـ اگر ممكن باشد برگردد.
س 630 ـ خدمه كاروانها و كسانى كه به جهت همراهى بانوان بعد از نصف شب و قبل از اذان صبح، پس از انجام وقوف اضطرارى از مشعر به منى مى روند، آيا بايد براى وقوف اختيارى به مشعرالحرام برگردند؟
ج ـ در صورت امكان لازم است برگردند.
س 631 ـ كسى كه قبل از طلوع فجر روز عيد عمداً يا از روى جهل مشعرالحرام را ترك كند و به منى برود، چه حكمى دارد؟
ج ـ اگر عمداً وقوف اختيارى مشعر را ترك كرده، بايد حج را تمام كند و در سال آينده هم احتياطاً حج را اعاده كند. و در صورت جهل، وقوف اضطرارى مشعر كفايت مى كند.
س 632 ـ كسى كه قبل از طلوع خورشيد عمداً يا از روى جهل مشعرالحرام را
(صفحه242)
ترك كند و به منى برود چه حكمى دارد؟
ج ـ عمل او صحيح است. اگر چه در صورت عمد گناه انجام داده است.
رمى جمرات
س 633 ـ آيا بانوان مى توانند در شب رمى كنند؟ و در صورت جواز، آيا اين امر اختصاص به بانوانى دارد كه از رمى در روز معذورند، يا بطور مطلق براى بانوان رمى در شب جايز است؟ و آيا اختصاص به رمى روز دهم دارد؟
ج ـ در رمى روز دهم بانوان مطلقاً مى توانند در شب رمى كنند. ولى در روزهاى بعد اختصاص به صورت عذر دارد.
س 634 ـ در شب عيد كه زنها و پيرمردها وارد منى شده و براى رمى پاى جمره عقبه حاضر مى شوند بعضى از آنها از رمى معذور هستند و بايد نايب بگيرند آيا مى توانند همان شب براى رمى نايب بگيرند و مجزى است؟
ج ـ در فرض سؤال نايب بايد روز رمى كند و رمى در شب مجزى نيست. اگر چه نايب زن باشد.
س 635 ـ براى افراد بيمار و معلول معمولاً رمى جمرات در روز مقدور نيست، آيا در شب مى توانند رمى كنند؟ آيا همراهان آنان هم مى توانند در شب رمى كنند؟
ج ـ اگر از رمى در روز معذورند، مى توانند شب رمى كنند. ولى همراهان آنها نمى توانند و بايد به وظيفه خود عمل كنند.
س 636 ـ آيا زنان و بيماران مى توانند شب رمى جمره كنند؟ يا بايد در روز نيابت بگيرند؟
(صفحه243)
ج ـ مى توانند خود در شب عيد رمى كنند اما در روزهاى يازدهم و دوازدهم بشرطى كه در روز نتوانند رمى كنند مى توانند در شب رمى كنند.
س 637 ـ در صورت جواز رمى، آيا شب قبل بايد انجام دهند؟ و يا شب بعد هم مى توانند انجام دهند؟
ج ـ هر دو جايز است.
س 638 ـ چنانچه بتوانند رمى روز قبل و بعد را در يك شب انجام دهند، آيا مى توانند هر دو را قبل از نصف شب انجام دهند، مثلاً رمى روز يازدهم و دوازدهم را در شب دوازدهم، قبل از نصف شب انجام دهند؟
ج ـ مى توانند.
س 639 ـ كسى كه از رمى جمرات و اياب و ذهاب براى رمى معذور است، چه تكليفى دارد؟
ج ـ چنانچه از اصل رمى جمره و رفت و آمد تا محل رمى در تمام وقت معذور باشد، بايد كسى را نايب بگيرد تا رمى را به نيابت او انجام دهد. اما اگر در اصل رمى معذور است، ولى مى تواند به محل رمى برود يا مى توانند او را ببرند بهتر است او را به محل رمى ببرند و بعد نايب رمى را در منظر او انجام دهد.
س 640 ـ كسى كه رمى در روز را ترك كرده، آيا مى تواند شب رمى كند؟
ج ـ لازم است روز بعد قضاى آن را انجام دهد.
س 641 ـ شخصى مسامحه كرده و با اينكه قدرت بر رمى داشته است استنابه كرد و بعد ذبح و تقصير كرد، آيا كفايت مى كند؟
ج ـ اگر مى دانسته كه بايد خودش رمى كند و در عين حال استنابه كرده است احتياط آن است كه خودش رمى كند و پس از آن ذبح و تقصير را
(صفحه244)
اعاده كند.
س 642 ـ شخصى كه ضعف بينايى دارد يا نابينا است آيا براى رمى جمره استنابه كند يا وظيفه ديگرى دارد؟
ج ـ اگر ممكن است و مى تواند به رسيدن ريگها به جمره اطمينان پيدا كند ولو به واسطه إخبار شخص ثقه و مورد اطمينان، بايد خودش رمى كند و درغير اين صورت استنابه كفايت مى كند.
س 643 ـ آيا رمى جمرات از طبقه فوقانى جايز و مكفى است؟ و چنانچه بر اثر ازدحام جمعيت، رمى در طبقه پايين مشكل باشد، تكليف چيست؟
ج ـ رمى از طبقه فوقانى جايز است.
س 644 ـ آيا رمى جمره عقبه از چهار طرف آن جايز است؟
ج ـ بنابر احتياط آن طرف را كه قبلا ديوار بوده رمى نكنند.
س 645 ـ اگركسى قبل از طلوع خورشيد در روز عيد رمى كند، چه حكمى دارد؟
ج ـ بايد در همان روز اعاده كند و اگر نتوانست در دو روز بعد قضا كند.
س 646 ـ اگر در اصابت تمام هفت سنگ به جمره شك كند، چه حكمى دارد؟
ج ـ تا وقتى اطمينان به اصابت هفت سنگ نكند، كفايت نمى كند.
س 647 ـ آيا فاصله زمانى در رمى هفت سنگ، مضر به رمى جمره مى باشد؟
ج ـ خير، موالات در رمى واجب نيست.
س 648 ـ آيا صحيح است كه شخص مثلا يك مشت ريگ را يك مرتبه بزند تا يقين پيدا كند يكى از آنها اصابت كرده و قصدش هم اين باشد كه اگر بيش از يكى اصابت كرد فقط يكى از آنها مأمور به او باشد؟
ج ـ بلى صحيح و مجزى است.
س 649 ـ اگر يكى از جمرات را به خيال اينكه جمره عقبه است در روز عيد
(صفحه245)
رمى كند و روز يازدهم يا دوازدهم متوجه شود، چه حكمى دارد؟
ج ـ بايد وقتى متوجه شد، جمره عقبه را به نيت قضا رمى كند.
س 650 ـ شخصى روز دهم رمى جمره عقبه را عمداً ترك كرده است حكم حج او چگونه است؟
ج ـ چنانچه رمى جمره عقبه را در روز دهم، عالماً و عامداً ترك كرده و تا آخر ايام تشريق هم قضاى آن را انجام نداده است ظاهراً حج او باطل است، بلى اگر تا آخر ايام تشريق آن را قضا كرد حج باطل نيست ولى احتياط اين است كه در صورت امكان ترتيب بين رمى و ذبح و تقصير را تحصيل كند.
قربانى
س 651 ـ قربانى در مسلخ جديد كه خارج از منى است چه حكمى دارد؟ و در صورت متعذر بودن قربانى در منى، تكليف چيست؟
ج ـ قربانى در مسلخ جديد مانعى ندارد.
س 652 ـ قربانى در شب براى كسى كه در روز عيد موفق به قربانى نشده چه حكمى دارد؟
ج ـ ذبح در شب كفايت نمى كند و جايز نيست. مگر براى خائف. ولى اگر كسى از روى جهل به مسائل يا بگمان اينكه شب نشده، در شب قربانى كرد كفايت مى كند.
س 653 ـ دو نفر پول داده اند و نايب آنها دو گوسفند خريده و بدون اينكه تعيين كند كه كدام را براى چه كسى ذبح مى كند، هر دو را ذبح كرده است، آيا
(صفحه246)
كفايت مى كند؟
ج ـ كفايت نمى كند و بايد مجدداً ذبح كنند و هنگام ذبح نيت كنند فلان قربانى براى فلان شخص انجام مى شود.
س 654 ـ آيا شرط است كه ذابح هدى مؤمن باشد؟
ج ـ اگر نيت را خود مكلف انجام مى دهد و در صحنه ذبح حضور دارد و تنها غيرمؤمن متصدّى انجام ذبح شود، كفايت مى كند.
س 655 ـ ذبح حيوان با چاقوى استيل چه حكمى دارد؟
ج ـ مانعى ندارد.
س 656 ـ بعضى از كاردها و چاقوها دندانه دارند آيا ذبح با آنها صحيح است؟
ج ـ اگر ساير شرايط را دارند ذبح با آنها صحيح و بى اشكال است.
س 657 ـ كسى كه حج نيابى انجام مى دهد اگر در قربانى شخص ثالثى را وكيل كند ذابح چگونه نيت كند؟
ج ـ اگر ذابح نيت كند آنچه بر عهده نايب است انجام مى دهم مجزى و صحيح است.
س 658 ـ اگر ذابح به علت جهل به مسأله يا سهواً شرايط ذبح را رعايت نكرد و قربانى حرام شد آيا كفايت مى كند؟
ج ـ اگر قربانى را با رعايت شرايط ذبح نكردند و حرام و ميته شد كفايت نمى كند و بايد مجدداً قربانى كنند.
س 659 ـ در فرض قبل اگر ذابح نايب بوده و تبرعاً يا با اخذ اجرت، ذبح را صحيح انجام نداده است آيا ضامن است؟
ج ـ بلى در صورت اخذ اجرت ضامن است و در صورتى كه تبرعاً ذبح كرده و قربانى را حرام نموده، بنابر احتياط ضامن است.
(صفحه247)
س 660 ـ با توجه به عدم وقوع ذبح در منى و عدم استفاده از گوشت ذبيحه، كسى در روز عيد قربان پس از رمى با ايران تماس گرفت و دستور داد تا طبق نظر او گوسفندى را قربانى و به سه قسم تقسيم كنند آيا مجزى است؟
ج ـ به نظر اينجانب قربانى بايد در منى انجام شود و قربانى در ايران مجزى نيست.
س 661 ـ فقهاى عظام فرموده اند بايد قربانى در منى ذبح شود و اگر نشد، نزديك منى ذبح شود، سؤال اين است كه با توجه به وضع فعلى كه گوشت قربانى در منى ضايع و اكثراً سوزانده مى شود و نوعى اسراف و تبذير به حساب مى آيد، آيا تكليف حجاج نسبت به قربانى و محل آن عوض نمى شود؟
ج ـ خير تكليف عوض نمى شود، چون اعمال حج تعبّد و از شعائر الهى است كه بايد به موقع و در محلّ خود انجام شود و قربانى يكى از اعمال حج است و محل ذبح آن منى است و در صورت تعذّر بايد نزديك منى با رعايت الأقرب فالأقرب انجام شود و مصرف نشدن گوشت آن دليل و موجب عوض شدن حكم نمى شود. بلكه وظيفه حجاج تنها ذبح كردن در منى يا نزديك منى را رعايت الاقرب فالاقرب شده است و اگر صدق اسراف و تبذير كند (كه چنين نيست) يا گوشتها ضايع و سوزانده مى شود، اين اشكال و مشكله، مربوط به حجاج نيست، بلكه مربوط به قوّه حاكمه حرمين شريفين است، اين وظيفه آنها است كه از امكانات و وسائل روز استفاده كنند و از ضايع شدن گوشتها جلوگيرى كنند و خلاصه حجاج محتـرم بايد توجه داشته باشند كه حج از فرائض مهمّ اسلام و اعمال آن از شعـائر بـزرگ الهى است كه بايد محفـوظ بمانـد و در عيـن حال تعبّـد محض
(صفحه248)
ست و عقول ناقص و علوم ضعيف ما به كنه و واقعيتها و علل آن نمى رسد لذا نبايد به اين گونه اشكالات و شبهه ها اعتناء و توجه كرد. وفقكم الله و ايانا للعلم و العمل و العبودية.(1)
س 662 ـ اگر ولىّ كودك او را محرم به احرام حج تمتع كرد خود نيز محرم شد و تمكّن از دو قربانى نداشت تكليفش چيست؟
ج ـ براى كودك قربانى كند و خودش روزه بگيرد.
س 663 ـ ترك عمدى قربانى چه حكمى دارد؟
ج ـ ظاهر اين است كه اگر آن را از روى علم و عمد ترك كند و وقت تدارك آن بگذرد، حج او باطل است.
س 664 ـ لطفاً نظر مبارك را نسبت به تقسيم گوشت قربانى بيان فرماييد و هم اكنون كه خوردن گوشت قربانى ممكن است باعث پديد آمدن بيماريهاى ميكروبى بشود، تكليف چيست؟
ج ـ تثليث و خوردن قسمتى از ثلث از مستحبات است نه از واجبات.
حلق و تقصير
س 665 ـ محرم قبل از آنكه خودش تقصير كند و از احرام خارج شود آيا مى تواند براى ديگرى تقصير كند؟ (ناخن بگيرد يا مو بچيند)؟
ج ـ در مو، نمى تواند.
س 666 ـ گاهى مشاهده مى شود بانوان پس از سعى در عمره بر مروه براى تقصير موى خود را مى چينند، و بدين سبب موهاى آنها ظاهر مى شود و
1 ـ در رابطه با محل قربانى و هدف از آن، جزوه مستقلى تنظيم شده كه بزودى منتشر مى شود، ان شاءالله تعالى.
(صفحه249)
نامحرم مى بيند، لطفاً نظر مبارك را مرقوم فرماييد.
ج ـ لازم است موهاى خود را حفظ كنند تا نامحرم نبيند، ولى در صحت تقصير و ترتب آثار آن اشكالى وجود ندارد.
س 667 ـ شخصى كه خود محرم است ديگرى را حلق يا تقصير مى كند، آيا كفايت مى كند؟
ج ـ محرم قبل از اينكه خودش حلق يا تقصير كند نبايد ديگرى را حلق يا براى تقصير ازاله مو كند. ولى اگر تقصير كرد كفايت مى كند و اعاده لازم نيست.
س 668 ـ حلق در شب چه حكمى دارد؟
ج ـ كفايت مى كند.
س 669 ـ امسال به مكّه مشرف شدم و خارج از منى حلق كرده ام، حضرت امام(قدس سره)مى فرمايد حلق و اعمال مترتبه بر آن را اعاده كند من بر تقليد امام(قدس سره)باقى هستم و جاهل به مسأله بودم فعلاً تكليف بنده چيست؟ آيا اعاده لازم است، اگر لازم باشد در غير ماه ذى الحجه اعاده جايز است و پوشيدن احرام لازم است؟
ج ـ به نظر اينجانب محلّ نشده ايد مگر اين كه از روى جهل قصورى يا غفلت و نسيان در غير منى حلق كرده باشيد كه در اين صورت محلّ شده ايد و اعمال شمـا صحيح است. هر چند در صورت امكان و عدم عسر و حرج بهتر است به منى برگرديد و حلق يا تقصير كنيد و اعمال مترتبه را اعاده كنيد.
س 670 ـ شخصى كه در حج مخيّر بين حلق و تقصير بود حلق را اختيار كرد، ولى به جاى تيغ، سرش را با ماشين ته زن، ماشين كرد، آيا كفايت مى كند؟
(صفحه250)
ج ـ اگر صدق حلق كند، كفايت مى كند.
س 671 ـ كسى كه سال اوّل حج او است، آيا در حج بايد سر بتراشد، يا تقصير هم كفايت مى كند؟ و آيا در اين مسأله بين حجة الاسلام و غير آن فرقى هست؟
ج ـ سر تراشيدن تعين ندارد. بلكه تقصير هم كافى است و فرقى بين حجة الاسلام و غير آن نيست.
س 672 ـ كسى كه در حج نايب ديگرى است، گرچه نايب سال اوّل او نيست، ولى منوب عنه تاكنون حجى بجا نياورده، آيا بايد حلق كند؟
ج ـ گرچه به نظر اينجانب براى منوب عنه هم حلق تعين ندارد.ولى در صورت تعيّن هم، براى نايب در فرض سؤال تعين ندارد.
س 673 ـ كسى كه وظيفه اش حلق است، از روى ندانستن مسأله، تقصير مى كند. چه حكمى دارد؟
ج ـ در فرض سؤال كه نمى دانسته كفاره ندارد. ولى بايد حلق كند.
س 674 ـ كسى كه واجب است حلق را اعاده كند، چه تكليفى دارد؟
ج ـ تيغ را به سر بكشد، و كفايت مى كند.
س 675 ـ شخصى كه در حج مخير بين حلق و تقصير بوده است، حلق را انتخاب كرده و مشغول حلق مى شود. بعد از اينكه مقدارى از سر را حلق كرد، پشيمان مى شود و مى خواهد حلق را قطع كرده و با تقصير از احرام خارج شود. بفرماييد كه آيا در اين صورت باز هم تخيير باقى است و اين مرد با تقصير از احرام خارج مى شود يا اينكه حلق تعيين شده و بايد حلق را تمام كند؟
ج ـ تخيير استمرارى است و مى تواند با تقصير از احرام خارج شود.
|
