| قرآن، حديث، دعا |
| زندگينامه |
| کتابخانه |
| احكام و فتاوا |
| دروس |
| معرفى و اخبار دفاتر |
| ديدارها و ملاقات ها |
| پيامها |
| فعاليتهاى فرهنگى |
| کتابخانه تخصصى فقهى |
| نگارخانه |
| اخبار |
| مناسبتها |
| صفحه ويژه |
|
(صفحه441)
جواب: در هرچيزى كه اطاعت زوج لازم است، در صورت مخالفت نشوز محقق و نفقه ساقط مى شود، مگر در زوجه صغيره غير قابل استمتاع كه نفقه او واجب نيست. اگرچه نشوز درباره او مفهوم ندارد.
سؤال 1664 :آيا زوجه غير مدخوله، همانطور كه مى تواند تمكين نكند تا مهريّه خود را بگيرد، آيا مى تواند تمكين نكند تا اجازه ادامه تحصيل، يا غيره را بگيرد؟ ولى سخنى از گرفتن مهر نگويد؟
جواب: معلق كردن تمكين به غير اداى مهريه كه قبول آن بر زوج واجب نيست، جايز نمى باشد.
سؤال 1665 :عدم تمكين زوجه غير مدخوله، براى اخذ مهريه منحصر به دخول است؟ يا شامل ساير استمتاعات و خروج از منزل هم مى شود؟
جواب: از ساير استمتاعات نيز مى تواند ممانعت كند. ولى نسبت به خروج از خانه ظاهراً استيذان لازم است.
سؤال 1666 :زن در چه صورتى ناشزه مى شود؟
جواب: در صورتى كه بدون اذن شوهر از خانه خارج شود يا خود را براى لذتهاى جنسى در مواقعى كه شوهر مى خواهد، بدون عذر شرعى مثل ايام عادت در اختيار او قرار ندهد، و از موجبات نفرت مرد پرهيز نكند.
سؤال 1667 :آيا حكم نشوز در مورد مرد نيز تحقق دارد؟
جواب: بلى، مرد هم اگر حقوق واجب زن را از قبيل نفقه، و همخوابى رعايت نكرد و امتناع كرد، ناشز مى شود و زن مى تواند به حاكم شرع مراجعه كند.
سؤال 1668 :اگر خانمى بدون اجازه شوهر از منزل خارج شده تكليف او از لحاظ نماز و روزه چيست، آيا او ناشزه مى شود؟
جواب: اگر با لباسى كه شوهر در اختيار او گذاشته نماز بخواند، چنانچه شوهر راضى نباشد نمازش باطل است، ولى روزه او صحيح است.
(صفحه442)
سؤال 1669 :آيا مخالفت كردن امر زوج در هر باب موجب نشوز است يا مخصوص است به امر وقاع؟
جواب: مخالفت امر زوج به عدم تمكين و عدم ازاله منفرّات و مضاد با تمتع، بلكه ترك تنظيف و تزيين با مطالبه زوج، و بيرون رفتن از خانه بدون اذن زوج، نشوز است.
سؤال 1670 :در صورتى كه مردى بخواهد على رغم كراهت، با زوجه خود از دبر نزديكى كند، آيا زوجه مى تواند امتناع كند و تمكين نكند؟
جواب: بلى، مى تواند تمكين نكند. و دليلى نداريم كه تمكين كردن نسبت به هر استمتاع جايزى، لازم است.
سؤال 1671 :مرد با چند بار تمكين نكردن به عمل زناشويى ناشز مى شود؟
جواب: به طور كلى شوهر نمى تواند بدون عذر، از قبيل خوف ضرر يا سفر ضرورى و امثال آن، نزديكى با زوجه خود را بيش از چهار ماه ترك كند. و اگر بيشتر از چهار ماه ترك كرد، ناشز مى شود، اما اگر ترك تمكين در كمتر از چهار ماه موجب وقوع زن در حرج يا خوف وقوع وى در حرام باشد، احتياط آن است كه به مقدار رفع اين امور تمكين كند.
سؤال 1672 :اگر مهريه زوج حالّ باشد، مى فرماييد كه زوجه مى تواند از ايفاى وظايفى كه در مقابل شوهر دارد خوددارى كند تا مهر به وى تسليم شود. آيا در صورتى كه عروسى واقع شده و زوجه به خانه زوج رفته و خود را تسليم زوج كرده ولى زوج قادر به مقاربت نشده است، باز زوجه مى تواند پس از آن مهريه را به شرح مذكور مطالبه كند و قبل از تسليم مهريه از ايفاى وظايف خوددارى كند؟ يا اينكه حق استنكاف با تسليم تام از بين مى رود و فقط زوجه حق مطالبه مهريه را دارد؟
جواب: بلى، در فرض سؤال كه مهر حالّ بوده، زوجه مى تواند از ايفاى وظايف مربوطه خوددارى كندتا تمام مهر خود را بگيرد و تا دخول محقق نشده حق مطالبه مهر باقى است. ولى پس از دخول اگرچه يك بار باشد، ديگرنمى تواندتمكين نكند.
(صفحه443)
سؤال 1673 :اگر مرد به زن امر كند، فلان شكل برايش آرايش كند، يا فلان لباس را در منزل بپوشد و يا به نحو خاصى نظافت كند. آيا زن بايد اطاعت كند؟ با توجه به اين كه زن بايد منافيات را از خود دور كند؟
جواب: اطاعت زن از شوهر در امور مربوط به استمتاعات واجب است. و امور مذكوره اگر در اين راستا باشد يا ترك آنها موجب نفرت شود، بايد اطاعت كند. وگرنه لازم نيست.
سؤال 1674 :اگر خانمى ببيند شوهر او چشم چرانى مى كند و با زنهاى نامحرم بيش از او گرم مى گيرد، آيا مى تواند براى متوجه كردن او به اين عمل زشتش، تا مدتى به او تمكين نكند؟
جواب: تمكين نكردن جايز نيست. ولى با رعايت مراتب و شرايط نهى از منكر، نهى از منكر كند.
سؤال 1675 :اگر مردى به همسرش اجازه ندهد به فيلمهاى خاصى نگاه كند، با اين كه منافى عفت نيست، آيا بدون قصد ريبه مى تواند نگاه كند؟
جواب: اگر نگاه كردن منافى حقوق شوهر نباشد و مفسده اى همراه نداشته باشد، اجازه ندادن وجهى ندارد.
سؤال 1676 :اگر مرد به همسرش بگويد نبايد با فلان شخص مثلا مادر، خواهر، برادر... رفت و آمد كنى، آيا زن مى تواند آنان را به منزل دعوت كند؟ اگر به نام زن باشد چطور و چنانچه به اسم شوهر بود، چه حكمى دارد؟
جواب: اگر منافات با حقوق مرد داشته باشد يا منزل شخصى شوهر باشد يا مشترك، زن شرعاً حق دعوت ندارد. و نيز اگر ملك شخصى زن است و فرش و اثاث البيت مال شوهر يا عوارض ديگرى داشته باشد كه با حقوق شوهر منافى است، حق دعوت ندارد.
سؤال 1677 :دخترى كه عقد شده و تاكنون عروسى نكرده است، آيا بيرون رفتن او بايد با اجازه پدر باشد يا با اجازه شوهر؟ و نفقه او با كيست؟
(صفحه444)
جواب: بيرون رفتن او از خانه بدون اجازه شوهر خلاف احتياط است. و نسبت به نفقه اگر حاضر به تمكين و رفتن به خانه شوهر است و شوهر كوتاهى مى كند، نفقه او به عهده شوهر است.
سؤال 1678 :زن ناشزه اى با ترك منزل بدون اجازه شوهر درخواست كرده كه مهر خود را بگيرد و چون شوهر نقداً نمى تواند بپردازد، مى گويد به صورت قسطى در چند سال مى دهم. اما زن اصرار دارد كه شوهرش منزل مسكونى خود را بفروشد و مهريه او را بدهد، آيا بر مرد لازم است خانه را فروخته و مهريه او را بدهد؟
جواب: در صورتى كه شوهر قدرت بر پرداخت مهريه را ندارد، بايد به او مهلت داد و در فرض سؤال منزل مسكونى از مستثنيات دين است و توقيف و فروش آن جايز نيست و اگر اختلاف وجود دارد به دادگاه مراجعه شود.
نفقه و مخارج زن و فرزند
سؤال 1679 :زنى كه تا به حال در روستا زندگى مى كرده است و فرزندان وى هم در روستا زندگى مى كنند به شهر آمده و از فرزندان خود، نفقه مناسب با شهر را طلب مى كند، حكم آن را بيان كنيد.
جواب: به طور كلى نفقه مادر در صورت توانِ فرزند و فقر مادر لازم است و در فرض سؤال، اگر فرزند توان مالى ندارد، تكليفى ندارد و اگر توان دارد و مادر فقير است، بايد نفقه را مطابق شأن مادر بدهد، يعنى اگر شأن فعلى مادر اين است كه در شهر زندگى كند، مثل اينكه همه يا اكثر فرزندان و فاميل او در شهر زندگى مى كنند و عرفاً شأن او هم اين است كه در شهر زندگى كند، بايد نفقه شهر را به او بدهد، ولى اگر چنين نيست، بايد همان نفقه روستا را به او بدهد.
سؤال 1680 :اگر زنى حاضر نشود با شوهر به منزل وى برود و بدون اجازه شوهر در خانه پدر بماند، آيا حق نفقه دارد؟
جواب: به طور كلى نفقه زوجه دائمه وقتى بر شوهر واجب است كه از او اطاعت كند و در امور مربوط به زناشويى بدون عذر شرعى سرپيچى نكند، و اگر
(صفحه445)
بدون اذن از خانه خارج شد، نفقه اش ساقط مى شود.
سؤال 1681 :زوجه اى با مراجعه به دادگاه تقاضاى نفقه و مهريه كرده است. دادگاه زوج را براى اداى توضيحات احضار كرده است. زوج در دادگاه اعلام كرده كه نفقه در قبال تمكين است و نامبرده فعلا منكوحه غير مدخوله است. آيا با توجه به عرف متعارف ايران كه چند ماهى زوجين بصورت نامزد مى مانند زوجه حق مطالبه نفقه در مدت زمان نامزدى دارد يا خير؟
جواب: اگر زوجه حاضر به تمكين نبوده، استحقاق نفقه را ندارد.
سؤال 1682 :زيد با دختر عموى خود ازدواج كرده بعد به جهت اختلاف وى را طلاق مى دهد، آيا علاوه بر مهريه، مخارج لباس و نفقه بعد از عقد و قبل از زفاف به عهده زوج مى آيد؟
جواب: اگر پس از عقد آمادگى براى هرگونه استمتاع داشته، لباس و نفقه دارد. و در غير اين صورت ندارد.
سؤال 1683 :آيا زن مى تواند مخارج روزهاى آينده را از شوهر مطالبه كند؟
جواب: خير.
سؤال 1684 :آيا زن مى تواند مخارج روزهاى گذشته را كه مرد نپرداخته و زن از پول خود يا پس انداز مخارج روزهاى قبل خرج كرده، از شوهر طلب كند؟
جواب: نفقه زن از ديون است كه به عهده مرد مى باشد. و اگر نپرداخته مى تواند مطالبه كند. ولى اگر پس انداز مال شوهر بوده و خرج كرده حق مطالبه مجدد ندارد. چون به حقش رسيده است.
سؤال 1685 :در صورتى كه زن از شوهر خود مطالبه منزل جدا كند و بگويد در منزلى كه پدر و مادر شوهر باشند حاضر به زندگى نيستم، آيا بر شوهر لازم است كه به خواسته زن خود جامه عمل بپوشد يا خير؟ در صورتى كه مرد به خواسته زن جامه عمل نپوشاند و زن هم حاضر به زندگى نشود و به منزل پدرش برود و بگويد تا منزل جداگانه تهيه نكنى به خانه ات
(صفحه446)
نمى آيم، آيا زن ناشزه مى شود؟ در صورتى كه زوج تمكن مالى نداشته باشد و قادر به جدا كردن منزل نباشد، وظيفه اش چيست؟
جواب: از قضيه شخصيه اطلاع ندارم. به طور كلى بر شوهر واجب است مسكن مناسب با شأن زن و متعارف محل تهيه كند و منزل جداگانه لازم نيست. مگر اين كه داشتن منزل جداگانه از شؤون آن زن باشد.
سؤال 1686 :شخصى عيال گرفته و بعد از ازدواج معلوم شده كه چند سال قبل از ازدواج عيال نامبرده مبتلا به مرضى بوده است. در موقع خواستگارى هم زوج نمى دانسته كه اين مرض را دارد، حال احتياج به عمل جراحى و مخارج زيادى مى باشد، آيا مخارج درمان چنين مرضى به عهده زوج است يا به عهده زوجه؟ و بر فرض اين كه به عهده زوج باشد، آيا در صورت عدم اقدام زوج به معالجه، مى تواند او را اجبار كند يا خير و همچنين اگر به عهده زوجه باشد، آيا زوج مى تواند او را اجبار به معالجه كند يا خير؟
جواب: مخارج معالجه زوجه به مقدار متعارف بر عهده زوج است و زايد بر آن به عهده خود زوجه است و در اين مسأله فرقى بين مريضى قبل از ازدواج و بعد از آن نيست. در عين حال سزاوار است كه زوج كوتاهى نكند، خصوصاً اگر زن توان مالى نداشته باشد. و در مقدار متعارف، زوجه حق دارد زوج را الزام كند و در زايد بر متعارف كه بر عهده خود زوجه است، زوج حق الزام ندارد، مگر از باب امر به معروف.
سؤال 1687 :آيا زن حق دارد از زندگى در خانه اى كه در آنجا پدر شوهر و مادر شوهر زندگى مى كنند امتناع و درخواست منزل جداگانه بكند؟
جواب: به طور كلى بر شوهر واجب است مسكن مناسب به شأن زن و متعارف محل، تهيه كند و منزل جداگانه لازم نيست. مگر اين كه داشتن منزل جداگانه از شؤون آن زن باشد.
سؤال 1688 :اگر اولاد قدرت بر كسب و كار داشته باشند و دنبال كار نروند، آيا در اين فرض نفقه آنان بر پدر واجب است؟
(صفحه447)
جواب: در اين فرض انفاق واجب نيست. چون در صورتى انفاق بر فرزندان واجب است كه فقير باشند و كسانى كه قدرت بر كسب و كار دارند و كار نمى كنند، فقير محسوب نمى شوند.
سؤال 1689 :اگر خانمى ماهانه از شوهرش براى مخارج تغذيه خانواده پول مى گيرد و هرماه مقدارى را پس انداز مى كند آيا مى تواند بدون اذن شوهر براى خودش يا بچه ها با اين پول لباس يا چيز ديگرى بخرد؟
جواب: اگر ماهانه را تمليك او كرده و اختيار مصرف را به او داده است، مى تواند لباس و غيره بگيرد و نيز اگر ماهانه نفقه واجب خود زن است كه به او داده، اختيار با زن است. اما نسبت به مخارجى كه براى بچه ها داده زن چنين اختيارى ندارد، مگر از پدر آنان اذن بگيرد.
سؤال 1690 :آيا مرد مى تواند پولهايى را كه زن با صرفه جويى در مخارج خانه پس انداز كرده، از زن طلب كند؟
جواب: اگر حق النفقه زن بوده و به مقدار متعارف و به عنوان حق النفقه به او داده است، و زن از مخارج خود كم گذاشته، حق پس گرفتن ندارد. و اگر زيادتر داده يا به عنوان ديگر داده و كم گذاشته است، مثلا مصرف بچه ها نكرده، مى تواند پس بگيرد.
سؤال 1691 :آيا جايز است زن بدون اجازه شوهر دست در جيب او كرده و براى مخارج خانه يا فرزندان پولى را بردارد؟ در فرض اين كه شوهر نفقه مى پردازد و يا نمى پردازد؟
جواب: در صورتى كه نفقه را مى پردازد جايز نيست. و در صورت دوّم مى تواند بدون اجازه شوهر نفقه خود را از مال او بردارد.
سؤال 1692 :اگر زنى بدون اجازه شوهر از مال او بردارد و مى داند رضايت وى را، يا احتمال مى دهد، چه حكمى دارد؟
جواب: با احراز رضايت مانعى ندارد. ولى در صورت احتمال جايز نيست.
سؤال 1693 :اگر زنى از پولى كه شوهر براى مخارج خانه مى دهد مجلس روضه يا ختم
(صفحه448)
انعام و امثال اينها را بگيرد، آيا جايز است؟
جواب: اگر پول را تمليك او كرده و اختيار مصرف آن را به زن داده يا بداند راضى است، مانعى ندارد و گرنه جايز نيست
سؤال 1694 :خانمى مريض است و هرماه چند هزار تومان خرج دارو و دكتر او مى شود و شوهر او هم به همين علت چندين هزار تومان قرض دارد و اين خانم زمينى دارد كه يك ميليون تومان ارزش دارد. آيا شوهر مى تواند بابت مخارجى كه كرده است از قيمت زمين خانم كسر كند؟ و آيا خانم با چنين وضعى مستطيع بوده و حج بر او واجب است؟
جواب: در صورتى كه شوهر پولى كه پرداخته به قصد مجانيت و رايگان نبوده، مى تواند از همسر خود مطالبه كند. و زن اگر بتواند با فروش زمين به مكه برود و مشكلى در زندگى نداشته باشد و نياز به همراه داشتن كسى در سفر نداشته باشد، حج بر او واجب است.
سؤال 1695 :زنى به سبب آتش سوزى در خانه شوهر، در بيمارستان بسترى و سپس فوت شده است، آيا هزينه بيمارستان او بر عهده شوهر است يا خير؟
جواب: هزينه بيمارستان به عهده شوهر نيست. ولى اگر مخارج را بدون خواهش زن انجام داده و قصد قرض نداشته است، نمى تواند از مال او بردارد.
سؤال 1696 :زنى منزل شوهر خود را بى اجازه شوهر ترك كرده و تمكين نمى كند. بعداً معلوم شد كه علت اين بود كه شوهر او را اذيت مى كرده و كتك مى زده و موجبات شكنجه روحى او را فراهم مى كرده است، آيا در اين فرض حق مطالبه نفقه خود را دارد؟
جواب: اذيت و كتك زدن هركس خصوصاً زوجه انسان كار زشت و حرامى است و كتك زدن در مواردى موجب ديه مى شود; در هرصورت نفقه زن در صورت عدم تمكين ساقط است. ولى اگر زوج بواسطه اذيت كردن و كتك زدن امكان تمكين زوجه را از بين برده و او مضطر به ترك منزل شده است مستحق نفقه مى باشد.
سؤال 1697 :زنى بعد از طلاق پسر خود را كه بيش از دو سال داشته به مدت دو سال نزد
(صفحه449)
خود نگه داشته است و فعلا كه پدر بچه مى خواهد بچه را بگيرد مى گويد بايد مخارج دو ساله بچه را بدهى تا او را تحويل دهم. آيا مادر حق مطالبه نفقه گذشته كودك را دارد؟
جواب: در صورتى كه شوهر نفقه فرزند خود را نپرداخته معصيت كرده است. امّا مادر حق مطالبه نفقه گذشته فرزند خود را ندارد.
سؤال 1698 :زن ناشزه اى كه بدون اجازه شوهر منزل شوهر را ترك كرده است، دختر دو ساله خود را همراه خود برده است و نسبت به ملاقات پدر با او محدوديت قائل مى شود، آيا جايز است اين زن چنين كارى بكند؟ و آيا در اين حال نفقه دختر بر مرد است و زن مى تواند مطالبه كند؟
جواب: حكم كلى مسأله اين است كه مادر نسبت به تربيت و نگهدارى دختربچه تا هفت سالگى بر پدر حق تقدم دارد و جايز نيست پدر در اين مدت بچه را از مادرش بگيرد. ولى مادر حق محدود كردن ملاقات پدر و دختر را ندارد. و نفقه بچه بر پدر است. اما ملزم نيست آن را به صورت نقدى يا غير نقدى تحويل مادر دهد. و مادر حق مطالبه و درخواست نفقه كودك را ندارد.
سؤال 1699 :آيا پرداخت نفقه ولدالزنا بر پدر عرفى واجب است يا خير؟
جواب: بلى، بعيد نيست نفقه بر زانى باشد.
سؤال 1700 :آيا ولايت و حضانت ولدالزنا با پدر عرفى است يا خير؟
جواب: در فرض سؤال، ظاهراً ولايت و سرپرستى ولد با پدر عرفى و زانى است. البته در صورتى كه پسر باشد تا 2 سال و اگر دختر باشد تا 7 سال حق حضانت با مادر است. بعد از آن با پدر عرفى است.
سؤال 1701 :نفقه زندانى به عهده چه كسى است؟ بيت المال يا خود افراد؟ آيا تمكن مالى و عدم آن، نوع جرم، قدرت و توان بر كار و غير آن، حدود و تعزيرى بودن، فرقى در تأمين نفقه وى دارد يا خير؟ افراد واجب النفقه زندانى چطور؟
جواب: بطور كلى در مواردى كه زندان كردن شخص مشروع باشد و خود شخص تمكن تأمين نفقه خود را دارد، وجهى براى پرداخت نفقه او از بيت المال
(صفحه450)
مسلمانان نيست. بلى اگر فقير باشد و زندانى شدن او مانع تهيه معاش خود و عائله اش شده، حكم او حكم ساير فقرا است. كه نفقه او و عائله اش از بيت المال تأمين مى شود و خلاصه مقتضاى قاعده اين است كه نفقه هركس به عهده خودش مى باشد. ولى در مورد زندانى بايد تفصيل داد بين غنى و فقير، كه فقير به جهت فقر از بيت المال تأمين مى شود. بلى در موردى كه زندانى متهم شده و هنوز جرم او به اثبات نرسيده تا قبل از ثبوت جرم نفقه اش بر بيت المال است چون زندانى شدن او به لحاظ مصالح نظام و عامه مردم است. بلى ظاهراً مصلحت حكومت ايجاب مى كند كه فرقى بين زندانيان نگذارد و يا مصلحت نباشد كه نفقه زندانى از خارج تأمين شود. البته رواياتى وارد شده (وسائل، كتاب الحدود) كه نفقه محكوم به حبس ابد و سارق و مرتد از بيت المال تأمين مى شود، ولى ظاهر اين موارد همان موارد فقر زندانى است، لذا اقوى همان تفصيل مى باشد.
پوشش زن و مرد
سؤال 1702 :آيا استفاده از مقنعه و مانتو و روسرى بهتر است يا چادر؟
جواب: استفاده از چادر بهتر است.
سؤال 1703 :زنى هستم دوست دارم مانتو و روسرى بپوشم، اما شوهرم مى گويد بايد چادر بپوشى. وظيفه من چيست؟
جواب: نظر شوهر را رعايت كنيد.
سؤال 1704 :دانشجوى دكترى هستم و در بعضى بخشهاى بيمارستان با وجود نامحرم بايد چادر خود را بردارم، كه ناچار حجاب كمتر مى شود. لطفاً بفرماييد تكليف من چيست؟
جواب: اصرار مسؤولان مجوّز عدم رعايت پوشش به مقدار واجب نمى شود. و موافقت آنان جايز نيست. ولى با توجه به لزوم و اهميت تحصيل و تخصّص در رشته مامايى، در صورتى كه ضرورت يعنى ناچارى اقتضا كرد، به مقدار ضرورت از پوشش واجب خود بكاهيد. و در هرصورت نگاه عمدى نامحرم جايز نيست. و اگر ضرورت پزشكى و حفظ جان مسلمانان گرچه در آينده متوقف بر تحصيل و
(صفحه451)
آموزش فعلى باشد، ارتكاب فعل حرام، مثل نگاه كردن زن به بدن مرد نامحرم و امثال آن به قدر ضرورت مانعى ندارد.
سؤال 1705 :پوشش زن در مقابل زن چه مقدار است؟
جواب: مقدار واجب پوشاندن عورتين (قبل و دبر) است و مازاد واجب نيست. و اين كه برخى از زنها فكر مى كنند كه حتى به عورت زن ديگر مى توانند نظر كنند و يا ستر عورت واجب نيست، اشتباه محض است.
سؤال 1706 :آيا زنان و مردان محرم كه رعايت ستر را نسبت به يكديگر نمى كنند مرتكب حرام مى شوند؟
جواب: چنانچه مواضعى را كه معمولا از محارم پنهان نمى كنند نپوشانند، مانعى ندارد.
سؤال 1707 :پوشاندن صورت و دستها تا مچ و روى پاها براى زن در نماز واجب است يا نه؟ و در صورت واجب نبودن اگر زن بداند مرد اجنبى بقصد ريبه و شهوت به او نگاه مى كند، آيا ستر آنها بر او واجب مى شود يا خير؟
جواب: اگر نامحرمى نباشد پوشاندن آنها در نماز واجب نيست، و در صورت علم به نگاه نامحرم ـ چه در حال نماز و چه در غير نماز ـ پوشاندن روى پا لازم است، و بنابر احتياط صورت و دستها را نيز بپوشاند.
سؤال 1708 :آيا موى ابرو گرفتن، سرمه كشيدن، ساعت مخصوص بستن، انگشتر و عينك زيبا زدن، براى خانمها زينت محسوب مى شود، كه پوشش آنها لازم باشد؟
جواب: بطور كلى آنچه عرفاً زينت محسوب مى شود، پوشش آن لازم است.
سؤال 1709 :پوشيدن لباسهايى كه حجم بدن در آنها پيداست، اگرچه پوست بدن پيدا نباشد، در خارج از منزل چه حكمى دارد؟
جواب: اگر مهيج نباشد و مفسده هم نداشته باشد، و زينت هم محسوب نشود، مانعى ندارد.
(صفحه452)
سؤال 1710 :آيا مرد مى تواند زن را مجبور به زدن پوشيه يا پوشيدن لباس خاصّى كند؟
جواب: اگر به ملاحظه حفظ عفت و عصمت او باشد و يا نهى از پوشيدن لباس خاصى بكند، كه پوشيدن آن محرك شهوت ديگران و موجب انحراف افراد و بى حيايى و بى حجابى است، لازم است مرد او را موعظه و نصيحت كند. و بر زن است كه نصايح او را گوش كند.
سؤال 1711 :مقصود از لباس شهرت چيست؟ و آيا چادر سفيدى كه موجب انگشت نما شدن شود از مصاديق لباس شهرت است؟
جواب: مقصود از لباس شهرت لباسى است كه عرفاً زننده باشد و از جهت زننده بودن انگشت نما باشد. يا مناسب زىّ و شأن شخص، از حيث جنس يا رنگ يا نوع دوخت و امثال آن نباشد.
سؤال 1712 :آيا زن مى تواند بدون پوشش نزد برادر شوهر ظاهر شود؟
جواب: برادر شوهر مانند ساير مردهاى اجنبى، نامحرم است.
سؤال 1713 :پوشيدن جوراب تنها براى خانمها در صورتى كه چادر داشته باشند، چه حكمى دارد؟
جواب: اگر جوراب بشره را بپوشاند و مفسده نداشته باشد، مانعى ندارد.
سؤال 1714 :اشخاصى در يك خانه و يك طبقه عمارت مى باشند، با اينكه فاميل هستند نامحرم نيز هستند، ولى هيچ گونه خطرى از جهت ريبه و غير از آن در كار نيست و هميشه باهم نشست و برخاست دارند. و از لحاظ خورد و خواب و خريد لوازم منزل مخلوط هستند. دست و صورت باز و از حيث حجاب محجوب نيستند. چون از اين حيث برايشان دشوار است، آيا ترخيصى هست؟ يا مثل خارج منزل وظيفه نامحرم كه اجنبيه بايد از اجنبى مستور باشد، در اين جا هم جارى شود؟
جواب: دليلى بر تفاوت حكم بين غير محارم بنظر نرسيده است.
سؤال 1715 :آيا خواهر، مادر، عمه، خاله ولدالزنا با او محرم مى باشند يا خير؟
جواب: بلى، همه اينها محرم مى باشند.
(صفحه453)
نظر به نامحرم و گفتگو و تماس با او
سؤال 1716 :شركت يك خانم مسلمان متدين در مراكز آموزشى و دانشكده ها جهت تعليم و تعلّم چه صورت دارد؟ در صورتى كه اكثر اساتيد مردند و در كلاسها اغلب خانمها حجاب ندارند؟
جواب: با رعايت حجاب و اكتفا به مقدار ضرورى از نگاه و صحبت، مانعى ندارد. و عدم رعايت ديگران براى كسى كه رعايت مى كند، اشكالى بوجود نمى آورد.
سؤال 1717 :در بعضى ممالك مسأله محرم و نامحرم چندان مورد اهميت نيست. خصوصاً روستانشينان، مثلا زن خود را از برادر شوهر حفظ نمى كند و او را به منزله برادر واقعى مى داند. چنانچه متقابلا او هم وى را خواهر خويش مى داند و چه بسا مصافحه مى كنند يا همديگر را مى بوسند يا دختر عمو و دختر دايى با پسر خاله يا عموزاده مصافحه و روبوسى مى كنند، اين عمل چون از روى سادگى و بدون قصد ريبه مى باشد آيا اشكال دارد؟ و بر فرض محذور داشتن، از روى پارچه حكمش چيست؟
جواب: هيچ يك از موارد فوق جايز نيست. و بهتر است از روى پارچه نيز اجتناب شود.
سؤال 1718 :در محيط دانشگاههاى كشورهاى غربى هنگام برخورد با اساتيدِ زن يا دانشجويانِ دختر، ناگزير از مصافحه هستيم. وگرنه حمل بر سوء ادب دانشجويان مسلمان مى شود، تكليف چيست؟
جواب: لازم است به آنها تفهيم كنيد كه عدم مصافحه با زن اجنبى ناشى از سوء ادب نيست. بلكه معلول عقيده اسلامى و تعهد به احكام آن است(1).
سؤال 1719 :صحبت كردن مرد با زن نامحرم چه حكمى دارد؟
جواب: اگر توأم با قصد لذت و شهوت نباشد، مانعى ندارد.
سؤال 1720 :شخصى علاقمند به دخترى است جهت ازدواج، و چون تمكن مالى ندارد و
1 ـ مسائلى در اين زمينه در احكام پزشكى تحت عنوان تماس با نامحرم ص 594 مطرح گرديده است.
(صفحه454)
حياء مانع است پدر و مادر را در جريان بگذارد، آيا مى تواند با او صحبت كند يا بنويسد كه خواهان ازدواج با او مى باشد؟
جواب: اطلاع به او فى نفسه اشكالى ندارد. مگر اين كه موجب مفسده يا متهم شدن بشود.
سؤال 1721 :در يك خانه چند برادر با خانواده خود زندگى مى كنند. گاهى به حسب اتفاق برادر به زن برادر نگاه و گاهى هم شوخى مى كند. با عادى بودن اين جريان، حكم مسأله چيست؟
جواب: نگاه به زن نامحرم جايز نيست. اگرچه زن برادر باشد و در يك جا زندگى كنند و مزاح و شوخى توأم با قصد لذت جايز نيست.
گوش دادن به آواز و تلاوت زنان نامحرم
سؤال 1722 :استماع صداى زنان نامحرم به هنگام تلاوت قرآن از طريق نوار ضبط صوت جايز است يا نه؟
جواب: اگر موجب تهييج شود، اشكال دارد.
سؤال 1723 :آيا شنيدن صداى زن در مورد قرآن، سرود، همخوانى جايز است؟
جواب: اگر به قصد ريبه(1) و التذاذ باشد جايز نيست والاّ مانعى ندارد.
سؤال 1724 :استماع معلم مرد، صداى زن نامحرم را به هنگام تلاوت قرآن با لحن، در امر آموزش چه حكمى دارد؟
جواب: بهتر، بلكه لازم است در آموزش از آموزگاران زن استفاده شود.
سؤال 1725 :گوش فرادادن به خواننده زن اگر باعث تحريك نشود، چگونه است؟
جواب: جايز نيست.
سؤال 1726 :گوش دادن به دكلمه زن كه از صداى جمهورى اسلامى پخش مى شود
1 ـ ريبه، يعنى ترس وقوع در گناه و فساد.
(صفحه455)
چگونه است؟
جواب: اگر عنوان غنا نداشته باشد و محرك نيز نباشد، مانعى ندارد.
فيلم و عكس نامحرم
سؤال 1727 :ديدن زنان غير مسلمان در تلويزيون كه پوشش مناسب و كافى ندارند، آيا جايز است؟
جواب: در صورتى كه قصد ريبه و لذّت نباشد، مانعى ندارد.
سؤال 1728 :نظر حضرتعالى پيرامون فيلمهاى تحريك آميز كه از سيماى جمهورى اسلامى پخش مى شود چيست؟
جواب: تماشا كردن فيلم هاى محرّك، جايز نيست.
سؤال 1729 :نظر كردن به تصوير زنان جوان و آرايش كرده در فيلمهاى سينمايى كه از تلويزيون پخش مى شود چه حكمى دارد؟ فيلم هاى خارجى چطور؟
جواب: در صورتى كه شناخته شده باشند و يا موجب تهييج شود، اشكال دارد.
سؤال 1730 :استفاده از فيلمهاى مستهجن و ماهواره اى چگونه است؟
جواب: استفاده از فيلمهاى فوق كه به منظور انحراف تدارك ديده شده، جايز نيست.
سؤال 1731 :آيا بانوان مى توانند عكسهايى را كه بدون پوشش گرفته اند، به دوستانشان هديه بدهند؟
جواب: در صورتى كه اطمينان داشته باشند در اختيار مرد اجنبى قرار نمى گيرد، مانعى ندارد.
سؤال 1732 :تكليف كسانى كه به كشورهاى خارجى سفر مى كنند و با عكسهاى سكسى مواجه مى گردند چيست؟
جواب: از نظر به آنها اجتناب كنند.
(صفحه456)
سؤال 1733 :گرفتن عكس از بانوان بدون پوشش اسلامى در صورتى كه عكس گيرنده، محرم و ظاهر كننده فيلم نامحرم است، آيا جايز است؟
جواب: در مفروض سؤال، گرفتن عكس مانعى ندارد. و ظاهر كردن در صورتى كه صاحب عكس ناشناخته باشد و احتمال مفسده در كار نباشد، مانعى ندارد.
سؤال 1734 :در صورت جايز نبودن عكس گرفتن بدون پوشش، آيا بر مرد واجب است همسرش را از اين عمل بازدارد؟
جواب: از موارد نهى از منكر است.
دست زدن و رقص
سؤال 1735 :دست زدن و كف زدن به جهت شادى در عروسى يا براى تشويق يا براى اعياد و ميلاد معصومين (عليهم السلام) چه حكمى دارد؟
جواب: به طور كلّى كف زدن در مساجد و حسينيه ها و اماكن مقدس، اگر عرفاً هتك باشد جايز نيست، و در غير آنها هم با توجّه به اينكه در طول تاريخ اسلام و تشيع، شعار مسلمانان ذكر صلوات بوده است، خصوصاً در مجالسى كه به نام و ياد ائمه (عليهم السلام)تشكيل شده، لذا مناسب است مسلمانان احساسات و علائق مذهبى خويش را با فرستادن صلوات ابراز دارند.
سؤال 1736 :دست زدن در مجالس جشن عروسى و غيره چه حكمى دارد؟ اگر همراه با دست به قابلمه و طشت زده شود چه حكمى دارد؟
جواب: مانعى ندارد. مشروط بر اينكه مجلس لهو و لعب نشود.
سؤال 1737 :رقص زن براى زن و رقص مرد براى مرد چگونه است؟
جواب: به طور كلى رقص نوعاً منشأ فساد و از بين رفتن حياء است و احتياط در ترك رقص و عدم حضور در مجلس رقص است.
سؤال 1738 :رقص زن در مقابل شوهر چه حكمى دارد؟
(صفحه457)
جواب: جايز است.
سؤال 1739 :حكم نشستن زن در تالارها و مجالس عروسى چيست؟ در صورتى كه خانمى مشغول رقص باشد؟
جواب: احتياط در عدم حضور در مجلس رقص است.
سؤال 1740 :اخيراً در محلّ ما موقعى كه خانمها دور هم جمع مى شوند، براى سرگرمى بدون غنا و آواز، دايره و دف مى زنند و كف و دست افشانى مى كنند، حكم شرعى را مرقوم فرماييد؟
جواب: كف و دست زدن مانعى ندارد. ولى از دايره و دف اجتناب نماييد.
ارتداد يا اعتقادات فاسد زن يا شوهر
سؤال 1741 :شخصى نسبت به ائمه اطهار (عليهم السلام) و عزادارى اهانت مى كند، آيا مرتد شده و زن وى از او جدا مى شود؟
جواب: اگر ناصبى شود، يعنى دشمنى با اهل بيت (عليهم السلام) را جزء وظايف دينى خود بداند، مرتد است. و زن او خودبخود از او جدا خواهد شد.
سؤال 1742 :زن يا شوهر با اينكه منكر نماز نيست، اما نماز نمى خواند. آيا مى شود با او زندگى كرد؟
جواب: زوجيت باقى است. ولى بايد امر به معروف و نهى از منكر را ادامه دهيد.
سؤال 1743 :مردى بهايى خود را شيعه دوازده امامى معرفى كرده و با يك دختر شيعه ازدواج دائمى كرده است. پس از مدتى كشف خلاف شده، وظيفه چيست؟
جواب: در فرض سؤال كه بهايى بودن زوج براى زوجه محرز شده باشد، بايد بلافاصله از او جدا شود و بودن نزد بهايى حرام است و محتاج به طلاق نيست و پس از منقضى شدن عدّه، مى تواند بدون طلاق با مرد مسلمان ازدواج كند.
سؤال 1744 :زنى در خانه شوهر آزادى كافى در انجام واجبات ندارد، فقط شوهرش چند
(صفحه458)
روزى از ماه مبارك رمضان را روزه مى گيرد و نماز مى خواند و بقيه سال را بدون عذر نماز نمى خواند. وظيفه همسرش بعد از مراحل امر به معروف و نهى از منكر و عدم تأثير چيست؟ آيا حق جدايى دارد؟
جواب: شوهر حق منع همسر از انجام واجبات را ندارد و زن بايد واجبات را انجام دهد ولو با مخالفت شوهر مواجه شود و اگر نمى گذارد بايد به دادگاه شرعى مراجعه كند و از او شكايت كند و حتى حاكم شرع در برخى اوقات مى تواند حكم به طلاق دهد.
كنترل جمعيت و جلوگيرى از باردارى
سؤال 1745 :با توجه به لزوم كنترل جمعيت، آيا بستن لوله هاى رحم در خانمها اشكال دارد؟
جواب: براى مدت موقّت مانعى ندارد.
سؤال 1746 :بستن مجراى تناسلى مرد و زن براى عقيم شدن، چه حكمى دارد؟
جواب: قطع رگ و عقيم شدن نقص است. و جايز نيست انسان خود را عقيم و ناقص كند. براى كنترل مواليد راههاى ديگر هست، مثل عزل نطفه و غيره كه شرعاً بى اشكال است. و همين طور است نسبت به بانوان. بلى بستن لوله ها به نحو موقت با رعايت مسائل محرم و نامحرمى مانعى ندارد.
سؤال 1747 :آيا اسلام موافق با رشد جمعيت است؟
جواب: اسلام موافق با رشد جمعيت است از نظر اين كه آمار مسلمانان هرچه بيشتر باشد دليل بر عظمت و قدرت آنها است. ولى در برخى از شرايط خاص به عنوان آن شرايط موافق با رشد جمعيت نيست.
سؤال 1748 :آيا گذاشتن دستگاه آى. يو. دى (IUD) درون رحم براى جلوگيرى از باردارى جايز است؟
جواب: از نظر جلوگيرى از حمل با رضايت زن و شوهر مانعى ندارد. ولى اگر
(صفحه459)
مستلزم نظر غير به عورت زن است اشكال دارد، اگرچه دكترى كه اين كار را انجام مى دهد زن باشد.
سؤال 1749 :خانمى نمى دانسته كه گذاشتن دستگاه درون رحم اگر مستلزم نظر به عورتين باشد جايز نيست و اين كار را انجام داد. حالا كه فهميده است آيا بايد آن را بيرون بياورد؟ با توجه به اين كه اگر آن را خارج نكند مجبور است هرچند وقت يك بار براى معاينه نزد دكتر برود و اين مستلزم نگاه غير به عورتين اوست؟
جواب: خارج كردن آن بالفعل لازم نيست. ولى در زمانى كه بيرون نياوردن آن ملازم با نگاه غير به عورتين او باشد، لازم است آن را خارج كند.
سؤال 1750 :اگر دكترها به خانمى بگويند در صورتى كه حامله شوى برايت خطر جانى دارد. آيا زن مى تواند لوله هاى رحم خود را ببندد؟ اگرچه مستلزم عقيم شدن دائم، يا مستلزم نگاه غير به عورتين باشد؟ آيا اين از مصاديق اضطرار است؟
جواب: اگر پزشك متخصّص بگويد و از گفته او اطمينان حاصل شود، مانعى ندارد. و نگاه غير در حدّ اضطرار و ناچارى جايز است.
سؤال 1751 :آيا جايز است كه زن بدون اذن و رضايت شوهر خود، كارى كند كه حامله نشود، مثل اين كه قرص مصرف كند؟
جواب: اگر ضرر زياد نداشته باشد جايز است. اگرچه شوهرش راضى نباشد.
كورتاژ (سقط جنين(1))
سؤال 1752 :حكم اسلام در مورد سقط جنين چيست؟
جواب: اسقاط جنين جايز نيست، مگر اين كه در جان مادر در معرض خطر باشد يا بقاى جنين منجر به بيمارى غير قابل تحمل مادر شود. كه با احراز يكى از اين دو امر، اسقاط مانعى ندارد.
1 ـ در ارتباط با ديه سقط جنين به مباحث ديات ص 547 مراجعه شود و در ارتباط با كفاره به مسأله 1928، ص 541 مراجعه شود.
(صفحه460)
سؤال 1753 :اگر زن و شوهر مجتمعاً جنين را اسقاط كنند، آيا ديه تنصيف شده و يا اينكه به بقيه وارث مى رسد؟ و آيا ديه را در هرحال بايد بدهند و يا در صورت طلب ورّاث و يا حاكم؟
جواب: ديه به ساير وراث مى رسد، اگرچه لامحاله طبقه بعدى خواهند بود. و نيازى به حكم حاكم ندارد.
سؤال 1754 :لطفاً مواردى كه اسقاط حمل در آن موارد اشكال ندارد، بيان كنيد؟
جواب: اسقاط حمل در موارد زير بلامانع است:
1 ـ اگر طبق تشخيص پزشك متخصص و مورد اطمينان بقاى جنين موجب مرگ جنين و مادر، هردو بشود. ولى اگر جنين سقط شود، مادر زنده مى ماند.
2 ـ اگر ولوج روح نشده است و طبق تشخيص پزشك متخصص و مورد اطمينان بقاى حمل براى مادر خطر جانى دارد، يا مستلزم ضرر و درد غير قابل تحمل باشد.
3 ـ اگر ولوج روح نشده و زن حامل اطمينان دارد كه بدون اسقاط حمل، مورد اذيت و آزار روحى يا جسمى غيرقابل تحمل قرار مى گيرد و در عسر و حرج شديد واقع مى شود، در اين صورت نيز اسقاط بعيد نيست كه حرام نباشد. ضمناً در تمام اين موارد اگر اسقاط كرد، ديه دارد، كه بر عهده اسقاط كننده است و اگر سقط بعد از ولوج روح باشد علاوه بر ديه كفاره هم دارد.
سؤال 1755 :اگر زن آبستن به طبيب مراجعه كند و طبيب او را سقط جنين كند، آيا طبيب قصاص مى شود؟
جواب: خير، بلكه محكوم به ديه است.
سؤال 1756 :فعلا با دستگاههاى مجهّز تشخيص مى دهند كه جنين چه وضعيتى دارد. حال اگر متوجه شدند كه جنين مرده به دنيا مى آيد يا بعد از چند روز مى ميرد، آيا اجازه دارند كه جنين را سقط كنند؟
جواب: اولا حصول يقين و قطع به مسأله بعيد است و بر فرض حصول قطع نيز، سقط جايز نيست.
|
|
