(صفحه45) موارد كمى كه احياناً تقديم يا تأخيرى صورت گرفته است، زيرا گاهى بحثى به اتمام رسيده ولى حضرت استاد«دام ظلّه» در درس بعد خلاصه آن را با بيانى ديگر ـ كه مشتمل بر نكات جديد است ـ مطرح فرموده اند و ما براى دورى از تكرار، آن نكات را به بحث هاى قبلى ملحق نموده ايم، و نيز گاهى بحثى به اتمام رسيده و بحث تازه اى شروع شده و در ضمن بحث جديد، به مناسبتى ـ مثل سؤال يكى از شاگردان ـ مطالبى راجع به درس قبل مطرح مى شده كه ما اين مطالب را همراه با بحث هاى قبلى تنظيم نموده ايم.
5 ـ اگرچه تنظيم اين دروس، بعد از رحلت حضرت امام خمينى (رحمه الله) و آيت الله العظمى  خويى (رحمه الله)صورت گرفته است ولى براى مشخص بودن قسمت هايى از بحث كه در زمان حيات اين دو بزرگوار بيان شده است، دنبال نام شريف آنان جمله«دام ظلّه» قرار داده شده است.
6 ـ در تنظيم كتاب حاضر، نهايت سعى و تلاش به كار رفته تا مطالب حضرت استاد«دام ظلّه» همان گونه كه هست تقرير شود، اگرچه براى برگردان مطالب از شيوه گفتارى به سبك نوشتارى ناچار به انجام تغييراتى در عبارات بوده ايم ولى در عين حال سعى شده است محتواى مطالب كاملا محفوظ بماند. امّا با وجود اين خود را از نقص و اشتباه مصون نمى دانيم. بنابراين هرگونه نقص يا اشتباهى در كتاب حاضر مشاهده شود مستند به ما بوده و ساحت مقدّس حضرت استاد«دام ظلّه» منزّه از آن مى باشد.
در اين جا بر خود لازم مى دانيم از مساعدت هاى جناب حجة الاسلام و المسلمين آقاى حاج شيخ محمدجواد فاضل لنكرانى و نيز از زحمات مسئول محترم مركز فقهى ائمه اطهار (عليهم السلام) جناب حجة الاسلام والمسلمين آقاى حاج شيخ حسين واثقى تشكر و قدردانى نموده و توفيق همگان را در راه خدمت به اسلام و مسلمين از خداوند متعال مسئلت نماييم.
اميد است اين عمل مورد قبول پروردگار متعال قرار گيرد. از خداوند متعال
(صفحه46) درخواست مى كنيم كه بر طول عمر حضرت استاد بيفزايد و به ما توفيق به پايان بردن اين اثر را عنايت فرمايد و در فرج مولايمان امام زمان «عجّلَ الله تعالى فرجه الشريف» تعجيل فرمايد و ما را از انصار و خدمتگزاران حضرتش قرار دهد.
اللّهمَّ وَفِّقنا لِما تُحِبُّ وَ تَرضَى
محمود ملكى اصفهانى و سعيد ملكى اصفهانى
قم مقدس 11/5/77 (صفحه47) بسم الله الرّحمن الرّحيم
الحمد لله ربّ العالمين، و الصلاة و السلام على سيّدنا و مولانا و نبيّنا أبي القاسم محمّد، و على آله الطيّبين الطاهرين المعصومين، و لعنة الله على أعدائهم أجمعين، من الآن إلى قيام يوم الدين.
خداوند متعال را شكر مى كنم كه به من تا حدّى شفا عنايت فرمود تا بتوانم بار ديگر در جلسه درس و بحث شركت كنم. من اين توفيق را از بركت دعاهاى شما سروران عزيز و عموم مردم و بالاتر از همه، شخص امام بزرگوار «دام ظلّه» ـ كه قطعاً مستجاب الدّعوة است ـ مى دانم. اميدوارم اين توفيق سبب خير باشد.
ما معتقديم براى زندگى، استقلالى وجود ندارد. ما زندگى را خدمت به اسلام مى دانيم و اگر به زندگى علاقمنديم براى اين است كه مى خواهيم بيشتر به اسلام خدمت كنيم و چنانچه اين مقدّميت از زندگى برداشته شود، حقيقتى براى آن وجود نخواهد  داشت.
(صفحه48) مرحوم آيت الله بروجردى معتقد بود: «علم اصول، در اين اواخر، تورّم پيدا كرده است». و ما ـ إن شاء الله ـ در اين دوره سعى خواهيم كرد به ذكر مطالب لازم ـ از نظر خود مطلب يا ابتلاى به آن ـ بپردازيم، به گونه اى كه نه خيلى مختصر و نه خيلى مطوّل باشد. اكنون با توكّل بر خداوند متعال و استمداد از ذات پاك حضرتش مباحث اين دوره را شروع مى كنيم. اميدواريم الطاف بيكرانش همواره شامل حال ما گردد و ما را مشمول دعاهاى خير حضرت بقيّة الله الأعظم ـ أرواحنا له الفداء ـ بگرداند و اسباب ظهور حضرتش را فراهم سازد. إن شاء الله.
ترتيب مباحث: مباحث ما به ترتيب كفاية الاُصول مرحوم آخوند است. ايشان مباحث كتاب خود را بر يك مقدّمه و هشت مقصد و يك خاتمه ترتيب داده است.
در مقدّمه از سيزده امر بحث مى شود:
1 ـ مباحثى در ارتباط با علم اُصول
2 ـ وضع
3 ـ استعمال مجازى
4 ـ اطلاق لفظ و اراده لفظ
5 ـ نقش اراده در موضوع له الفاظ
6 ـ وضع در مركّبات
7 ـ راه هاى تشخيص معناى حقيقى
8 ـ تعارض احوال
9 ـ حقيقت شرعيّه
10 ـ صحيح و اعم
11 ـ اشتراك لفظى
12 ـ استعمال لفظ مشترك در اكثر از معنا
13 ـ مشتق
(صفحه49)

امر اوّل

مباحثى در ارتباط با علم اُصول