(صفحه101)
سؤال 341 :آيا قرائت سوره هاى طويل، مثل بقره، در نمازهاى واجب سبب خروج از حالت نمازگزار نمى شود؟ حتى اگر هر ركعت يك ساعت طول بكشد؟
جواب: خير، قرائت سوره هاى طولانى موجب خروج از نماز نمى شود.
ركوع و سجده
سؤال 342 :آيا سجده بر سيمان و موزاييك صحيح است؟
جواب: در صورتى كه سيمان به واسطه پخته شدن از حال سنگ بودن خارج نشده باشد سجده بر آن صحيح است و همچنين است موزاييك.
سؤال 343 :يكى از دو طرف مهرهاى نماز ناصاف است و مقدارى برجستگى دارد آيا سجده روى سطح ناصاف آن صحيح است؟
جواب: لازم نيست سجده بر سطح صاف باشد و همين كه پيشانى به قدر يك دو ريالى روى مهر قرار گيرد و صدق سجده كند نماز صحيح است.
سؤال 344 :آيا گذاشتن كف دست بر زمين به هنگام سجده، انگشتان را هم شامل مى شود؟
جواب: كف دست شامل انگشتان نيز مى شود ولى در سجده استيعاب عرفى كافى است. يعنى عرفاً بگويند تمام دست (انگشتان و كف دست) را روى زمين گذاشته است.
سؤال 345 :اگر كف دست در حال سجده روى زمين باشد، ولى انگشتان دست حركت كند، آيا اشكال دارد؟
جواب: حركت جزيى كه منافى با وضع باطن كف نباشد، مانع ندارد.
سؤال 346 :بيمارى كه ركوع و سجده را با اشاره انجام مى دهد، در صورتى كه شك كند در حال ركوع است يا سجده، تكليف چيست؟
(صفحه102)
جواب: در فرض سؤال بنا را بر اين مى گذارد كه در حال ركوع است و ذكر ركوع را مى گويد و بقيه اعمال نماز را ادامه مى دهد.
سؤال 347 :اگر در موقع گذاردن پيشانى روى مهر در حال سجده، قسمتى از موى سر انسان پيشانى را فرا گيرد و مانع چسبيدن پيشانى روى مهر گردد چه بايد كرد؟ آيا بايد سر را از روى مهر جدا ساخت و مجدّداً سر را بگذارد يا در همان حالت ذكر سجده را بگويد؟
جواب: لازم است در حال سجده خود پيشانى روى مهر قرار گيرد و چنانچه موى سر مانع از اين امر باشد بايد به كيفيتى مانع را برطرف كند كه تعدّد سجده لازم نيايد يا بكشيدن پيشانى و يا بكشيدن موهاى مانع.
سؤال 348 :آيا ناخن مى تواند بعنوان محلّ سجده و سجده گاه قرار گيرد؟
جواب: عنوان ناخن محلّ سجده نيست، بلكه محل سجده پشت دست است آن هم در صورت نبودن زمين و گياهان و پنبه و كتان و ساير لباسها.
سؤال 349 :گاهى در پيشانى انسان جوشهايى پيدا مى شود كه هنگام سجده درد مى گيرد، آيا مى توان براى سجده صورت را كج روى مهر گذاشت و اگر بعد از سر برداشتن از سجده، مهر آلوده به خون جوشها شود، نماز چه حكمى دارد؟
جواب: در فرض سؤال يكى از دو طرف پيشانى را روى مهر بگذاريد و اگر بعد از سر برداشتن متوجه شديد روى مهر از جوش پيشانى كمى خونى شده نماز صحيح است. ولى براى سجده هاى بعدى به قسمت خون آلود مهر سجده نشود.
سؤال 350 :روى بعضى از سجاده ها و مهرهاى نماز، عكس بارگاه ائمه (عليهم السلام) كشيده شده است، آيا نماز روى آنها جايز است؟
جواب: نماز اشكال ندارد، ولى با توجه به اينكه بعضى از مغرضين و مخالفين در مقام تهمت زدن به شيعه هستند و اين قبيل چيزها را شاهد تهمت هاى خود قرار مى دهند و مى گويند شيعه «العياذ بالله» بر گنبد و بارگاه سجده مى كند، لذا بهتر است سجاده و مهر، ساده و بدون نقش باشد. گذشته از اينكه اين چيزها سبب به
(صفحه103)
هم خوردن حواس و عدم حضور قلب مى شود.
سؤال 351 :بعضى اوقات انسان در سجده اوّل پيشانيش دوبار به مهر مى خورد، آيا دو سجده حساب مى شود؟
جواب: اگر مرتبه دوم قابل كنترل و جلوگيرى نباشد مجموعاً يك سجده حساب مى شود و در غير اين صورت دو سجده.
سجده واجب قرآن
سؤال 352 :اگر زن حائض آيه سجده را بشنود، آيا لازم است سجده كند؟
جواب: بلى بايد سجده كند.
قنوت
سؤال 353 :اگر در ركعت اوّل، اشتباهاً قنوت بجا آورد، آيا سجده سهو لازم مى شود؟
جواب: واجب نيست ولى مستحب است.
سؤال 354 :اگر در ركعت دوّم، قنوت را فراموش كند و در ركوع يادش بيايد، آيا مى تواند بعد از ركوع قنوت را بخواند؟
جواب: بلى، مى تواند.
سؤال 355 :بعضى ها به هنگام قنوت سمت نگين انگشتر عقيق خود را به طرف صورت مى گيرند، آيا اين عمل مستند است و آيا ثوابى دارد؟
جواب: براى عمل مورد سؤال در خصوص قنوت روايتى به نظر نرسيده است، ولى در روايت به نحو مطلق از رسول خدا (صلى الله عليه وآله) از نگاه به عقيق مدح شده است. (مستدرك الوسائل، ج 3، ص 297).
سؤال 356 :آيا دعا كردن به زبان فارسى در قنوت و سجده نمازهاى واجب جايز است؟
جواب: خلاف احتياط وجوبى است.
(صفحه104)
عدول از نمازى به نماز ديگر
سؤال 357 :شخصى مشغول نافله ظهر شد، يادش آمد نماز صبح را نخوانده، آيا مى تواند از نافله به نماز صبح عدول كند؟
جواب: خير، عدول از نافله به فريضه صحيح نيست.
تعقيب نماز
سؤال 358 :بعضى از افراد بعد از نماز، انگشتان را روى چشمان خود گذاشته و آية الكرسى مى خوانند، آيا در خصوص اين عمل روايتى وارد شده است؟
جواب: در كتاب جنّات الخلود خاتون آبادى (رحمه الله) (ص 58) در قسمت درد چشم از ائمه معصومين (عليهم السلام) نقل شده كه براى درد چشم بخوانند «اُعيذُ نُورَ بَصَرى بِنورِ الله الَّذى لايُطفَئ» و آية الكرسى را به قصد عافيت بخوانند و نيز در حاشيه مفاتيح الجنان (ص 409) در عوذات مأثوره آمده: براى درد چشم وارد شده كه بخواند بر آن آية الكرسى و نيت كند خوب شدن آن را و اگر پيش از آن دست بر چشم نهد و بگويد «اعيذ نور بصرى بنور الله الذى لايُطفَئ» براى ضعف باصره نافع است.
(صفحه105)
نماز قضا
سؤال 359 :شخصى مدتى نماز قضا دارد، آيا بايد به ترتيب نمازها را قضا كند؟
جواب: در نمازهايى كه در اداى آنها ترتيب لازم است، مانند نماز ظهر و عصر لازم است در قضا ترتيب بين آنها رعايت شود و در غير آنها نيز مقتضاى احتياط وجوبى رعايت ترتيب است.
سؤال 360 :كسى كه نمى داند چه مقدار نماز قضا دارد، چه وظيفه اى دارد؟
جواب: مقدارى را كه يقين دارد قضا كند و بهتر است مشكوكها را نيز قضا كند.
سؤال 361 :اينجانب در اثر بى توجّهى، لباسهايى از پول خمس نداده خريده ام و با آنها نماز خوانده ام، آيا بايد نمازهايم را قضا كنم؟
جواب: اگر به طور كلّى توجّه نداشته ايد و احتمال نمى داده ايد در چنين لباسى، نماز صحيح نباشد، نمازها صحيح است و قضا ندارد.
سؤال 362 :شخصى نمى داند كه نماز و روزه اى از او فوت شده يا خير، آيا تكليفى دارد؟
جواب: با فرض شك در فوت نماز و روزه، چيزى بر او نيست.
سؤال 363 :كسى كه مدّتى نماز قضا دارد، آيا مى تواند با هر نماز واجب اداى خود يك يا دو نماز قضا هم بخواند، يا بايد نمازهاى قضاى خود را پشت سر هم بخواند؟
(صفحه106)
جواب: به هر دو صورت صحيح است. بلى اگر ترتيب نمازهاى قضاى خود را بداند لازم است به ترتيب قضا كند.
سؤال 364 :شخصى نماز مغرب را خواند ولى نماز عشا را فراموش كرد يا خوابش برد و نمازش قضا شد، آيا روزه فرداى آن شب بر او واجب است؟
جواب: اگر خوابش برد و نماز عشا قضا شد، احتياط مستحب آن است كه فردايش را روزه بگيرد.
سؤال 365 :كسى مى خواهد نمازهاى خود را كه زياد هم هست قضا كند، آيا اذان و اقامه لازم است؟
جواب: واجب نيست بلكه مستحب است و اگر هر مرتبه كه شروع به قضا مى كند يك اذان و يك اقامه بگويد و بعد براى هر نمازى يك اقامه بگويد به مستحب عمل كرده است.
سؤال 366 :عده اى در شبهاى قدر ماه مبارك رمضان نماز قضا مى خوانند، و گاهى با جماعت خوانده مى شود، آيا افضل نافله شبهاى قدر است يا نماز قضا و آيا به جماعت خواندن صحيح است يا خير؟
جواب: خواندن نمازهاى قضا اهم است، خصوصاً اگر احتمال دهند كه بعداً توفيق قضاى نمازهايشان را پيدا نمى كنند، هرچند كه نماز قضا جاى نافله را نمى گيرد و خواندن به جماعت نيز در صورتى صحيح است كه امام جماعت هم نماز قضا داشته باشد و يا به نيابت از كسى كه فوت شده و نماز قضاى حتمى دارد نماز بخواند.
سؤال 367 :مريضى روى تخت افتاده و قادر به حركت نبوده و نتوانسته خود را تطهير كند، و با همان بدن و لباس نجس، با تيمم نمازش را خوانده، آيا فعلا كه خوب شده بايد آن نمازها را قضا كند؟
جواب: در فرض سؤال كه به وظيفه خود عمل كرده، قضا لازم نيست.
سؤال 368 :شخصى چهار روز بيهوش بوده، آيا نمازهايى را كه در اين چند روز نخوانده،
(صفحه107)
قضا دارد؟
جواب: اگر تمام وقت بيهوش بوده، و سبب بيهوشى، خودش نبوده، قضا ندارد.
سؤال 369 :شخصى سكته كرده و مدتى قدرت بر حركت نداشته و حواسش هم بجا نبوده، آيا نمازهاى اين مدتش قضا دارد؟
جواب: اگر حواس نداشته بطورى كه اوقات نماز را تشخيص نمى داده، نمازهاى فوت شده اش قضاء ندارد، ولى اگر ملتفت بوده و مسامحه كرده قضاى نمازها را بجا آورد و چنانچه از دنيا رفته است، برايش قضا كنند.
سؤال 370 :اينجانب، از مرجعى تقليد مى كردم كه به فتواى او نماز با غسل جمعه، صحيح بوده و فعلا از جنابعالى تقليد مى كنم كه فرماييد با غسل جمعه، بدون وضو، نماز صحيح نيست. اكنون آن نمازهايى كه با غسل جمعه خوانده ام، قضا دارد؟
جواب: صحيح است و اعاده هم لازم نيست. ولى فعلا با غسل جمعه لازم است وضو هم بگيريد.
سؤال 371 :شخصى اطلاعى از قرائت نماز نداشته و كسى هم به او نگفته، فعلا فهميده كه نمازش غلط بوده، آيا بايد نمازها را قضا كند؟
جواب: اگر براى يادگرفتن دنبال كرده و نماز خود را صحيح مى دانسته و بعد فهميده غلط خوانده لازم نيست دوباره بخواند.
سؤال 372 :شخصى چندين سال نماز خوانده و فعلا فهميده كه نمازهايش غلط بوده، آيا لازم است نمازها را قضا كند؟
جواب: اگر مى توانسته ياد بگيرد و صحيح بخواند ولى كوتاهى كرده و غلط خوانده بايد آنها را قضا كند.
سؤال 373 :مسافرى در بازگشت از سفر، نماز ظهر و عصر را در راه نخوانده و يك ساعت به روز به وطنش رسيده، ولى فراموش كرده نماز ظهر و عصر را بخواند اكنون قضاى آنها را
(صفحه108)
شكسته بخواند يا تمام؟
جواب: در فرض سؤال كه وقت نماز ظهر و عصر باقى بوده و به وطن رسيده، نماز ظهر و عصر را تماماً قضا كند.
سؤال 374 :شخصى اول ظهر در وطن بوده و نمازش را نخواند و به مسافرت رفت در سفر هم نمازش را تا مغرب به هر علت نخوانده و قضا شده، حال كه به وطن برگشته آن نماز را شكسته قضا كند يا تمام؟
جواب: چون در آخر وقت كه نماز قضا شده مسافر بوده است لذا قضاى آن را شكسته بخواند.
نماز قضاى پدر و مادر
سؤال 375 :پدر و مادر اينجانب در تمام عمر نمازشان را غلط خوانده اند و وصيت هم نكرده اند، آيا بر من كه پسر بزرگ آنان هستم واجب است تمام نمازهاى آنان را قضا كنم؟
جواب: اگر احتمال دهيد كه غلط خواندن آنان از جهت عدم قدرت بر تصحيح بوده و در ياد گرفتن كوتاهى نكرده اند، قضا ندارد.
سؤال 376 :برادر اينجانب بعد از پدرم فوت كرده و عمر او كفاف نداد كه نمازهاى پدرم را قضا كند، آيا بر من كه بعد از او هستم ولى يكسال و نيم از او كوچكترم واجب است نمازهاى پدرم را قضا كند؟
جواب: خير، بر شما واجب نيست، ولى اگر قضا كنيد ثواب دارد.
سؤال 377 :برادر بزرگ اينجانب بعد از فوت پدرم و قبل از بلوغ، فوت كرد و من كه كوچكتر بودم فعلا بالغ شده ام، آيا نماز قضاى پدرم بر من واجب است؟
جواب: خير بر شما واجب نيست، ولى اگر بخوانيد ثواب دارد.
سؤال 378 :برادر بزرگ اينجانب در زمان حيات پدرم فوت شد و وقتى پدرم از دنيا رفت من اولاد ارشدش بودم، آيا نماز قضاهاى پدر بر عهده من است؟
جواب: بلى، نماز قضاى پدر و مادر بر پسر بزرگتر وقت فوت آنان مى باشد.
(صفحه109)
سؤال 379 :اگر پدر يا مادر نماز آيات را ترك كرده يا فراموش كرده باشند اگر بر پسر بزرگتر آنها واجب است بعد از فوت آنان قضاى نماز آيات را بخواند؟
جواب: بلى فرقى بين قضاى نمازهاى واجب يوميه و نماز آيات نيست.
سؤال 380 :آياپسرى كه هنوز به تكليف نرسيده مى تواند نماز قضاى پدر ومادرخودرا بخواند؟
جواب: اگر مميز باشد و مسائل وضو و نماز را بداند كه نمازها را صحيح بخواند، بلى جايز و صحيح است.
سؤال 381 :شخصى در اواخر عمر بهايى شده و به همان حال از دنيا رفته، آيا بر پسر بزرگش واجب است نمازهاى او را قضا كند؟
جواب: خير، واجب نيست و هركس به هر عنوان منكر نماز و روزه شد و با حال انكار از دنيا رفت، نماز و روزه اش بر كسى نيست و قضا ندارد.
سؤال 382 :برادر بزرگترى داشتم كه قبل از پدر اينجانب فوت كرده است، آيا فعلا كه پدرم فوت شده نماز و روزه او بر من واجب است يا خير؟
جواب: در فرض سؤال كه برادر بزرگتر شما قبل از پدر فوت كرده، فعلا شما فرزند پسر بزرگتر هستيد كه واجب است قضاى نماز پدر خود را بخوانيد و همچنين روزه قضاى او را بگيرد.
سؤال 383 :مسلمانى حدود 45 سال قبل با زن كافره ازدواج كرده و صاحب پسرى شده است و سپس آنها را رها كرده و سى و پنج سال قبل ازدواج مجدد كرده است و صاحب پسرى شده است و فعلا كه فوت شده، از زن و پسر اول او هيچ اطلاعى در دست نيست، آيا نماز و روزه او بر پسر زن دوم او واجب است يا خير؟
جواب: در فرض سؤال قضاى نماز و روزه پدر بر پسر زن دوّم با فرض بزرگتر بودن پسر زن اول وى واجب نيست. هرچند خوب است تبرعاً انجام دهد.
نماز استيجارى
سؤال 384 :آيا در نماز استيجارى بايد به ترتيب قضا شدن نماز خواند يا لازم نيست؟
(صفحه110)
جواب: اگر علم به ترتيب نمازهاى فوت شده داشته باشد، لازم است ترتيب رعايت شود.
سؤال 385 :شخصى نماز و روزه پدر و مادرش كه بر او واجب بوده انجام نداده، آيا مى تواند براى غير اجير شود؟
جواب: مانعى ندارد، مگر اينكه اجير شدن او موجب تأخير بيش از حد نماز و روزه والدين او بشود، كه در اين صورت نماز و روزه والدين را مقدم بدارد.
سؤال 386 :شخصى روزه و نماز قضايى از خودش دارد، آيا مى تواند براى غير اجير شود و نماز و روزه استيجارى بگيرد؟
جواب: نماز مانعى ندارد ولى در مورد روزه بايد زمانى را معين كند كه تا آن زمان امكان گرفتن روزه هاى واجب خود را داشته باشد.
سؤال 387 :پدر اينجانب 75 سال عمر كرد و اهل نماز هم بود و در عين حال وصيت كرد كه ثلث مالش را هرچه از مخارج كفن و دفنش زياد آمد برايش نماز و روزه استيجارى بگيريم، اكنون كه مخارج معمولى كفن و دفن را پرداخته ايم حساب كرديم، باقى مانده ثلث بقدرى است كه مى شود 80 تا 85 سال نماز و روزه استيجارى گرفت در حالى كه مقدار نماز و روزه او برفرض كه هيچ هم نخوانده حدود 60 سال است، آيا واجب است به وصيت او عمل كنيم و همه را بابت استيجار نماز و روزه بدهيم يا بقدر 60 سال كافى است و اگر 60 سال كافى است باقى مانده را كجا و به چه صورت مصرف نماييم؟
جواب: اين مساله داراى وجوهى است:
1ـ اگر مقصود ميت اين بوده كه ثلث مالش مصرف خودش بشود، مازاد را به نيت خودش صرف خيرات كنيد.
2ـ اگر احتمال عقلايى داده شود كه علاوه بر نماز و روزه خودش نماز و روزه غير يا كفاره و امثال آن به عهده اش بوده بايد تمام باقيمانده را براى نماز و روزه استيجارى بدهيد.
3ـ اگر احتمال داده شود كه غرض ايشان اين بوده كه نماز و روزه هاى فوت
(صفحه111)
شده او انجام شود و علت اينكه اينگونه وصيت كرده اين بوده كه خواسته مطمئن شود حتماً به مقدارى كه در ذمه دارد انجام شود و شايد به اين معنى توجه داشته كه بعضى از اجيرها به وظيفه خود عمل نمى كنند يا صحيح نمى خوانند در اين فرض نيز بايد همه مازاد را براى نماز و روزه استيجارى بدهيد.
4ـ اگر ورثه يقين دارند كه هيچكدام از موارد فوق نبوده و ميت از روى بى توجهى اينگونه وصيت كرده مازاد بر مقدار يقينى را بين خود تقسيم كنند، اگرچه احتياط در اين است كه با اجازه ورثه به نيت ميت صرف خيرات كنند.
سؤال 388 :اينجانب نماز و روزه قضا شده زيادى دارم، كه مى دانم نمى توانم خودم تا آخر عمر، آنها را قضا كنم، آيا اجازه مى فرماييد، خودم اجير و نايب بگيريم؟
جواب: تا زنده هستيد، اجير گرفتن براى نماز و روزه، صحيح نيست. و بايد وصيّت كنيد تا هر مقدارى كه خود نخوانده ايد بعد از فوت شما، برايتان نايب بگيرند و قضا كنند.
سؤال 389 :كسى كه خودش نماز قضا در ذمه دارد، آيا مى تواند براى قضاى نماز اموات اجير شود؟
جواب: بلى، اجير شدن براى غير در فرض سؤال مانعى ندارد، ولى جايز نيست در قضاى نماز خود مسامحه كند.
سؤال 390 :شخصى از گرفتن وضو معذور است و نماز خود را با تيمم مى خواند، آيا مى تواند اجير شود؟
جواب: نمى تواند، بلكه لازم است كه اجير درغسل و وضو و نماز معذور نباشد.
سؤال 391 :آيا جايز است زن را براى قضاى نمازهاى ميت اجير كرد؟
جواب: اگر قرائت و مسائل نماز را كه مورد ابتلا است بداند و انجام نماز ميت با حقوق و وظايف مربوط به زناشويى منافات نداشته باشد، اشكالى ندارد.
(صفحه112)
نماز جماعت
سؤال 392 :اگر كسى فُرادى نماز بخواند با حال و حضور قلب بيشترى مى خواند ولى در نماز جماعت به عللى كسل مى شود، آيا كدام را انتخاب كند؟
جواب: حتى الامكان در نماز جماعت شركت كند و سعى كند حضور قلب خويش را در آنجا داشته باشد.
سؤال 393 :مأمومى كه در ركعت سوم نماز مغرب يا عشا به امام اقتدا مى كند و تكليفش خواندن حمد و سوره است، آيا بايد آنها را بلند بخواند يا آهسته؟
جواب: لازم است آهسته بخواند.
سؤال 394 :در مساجدى كه نماز جماعت اقامه مى شود و افراد نمازگزار پشت سر امام جماعت، صف كشيده به هم اتصال دارند، اگر مسجد، طبقه فوقانى داشته باشد كه زنها در آنجا نماز جماعت مى گذارند، اتصال صف جماعت آنها به صف طبقه پايين به چه كيفيت است؟
جواب: اتصال آنها به اين است كه اگر بالا نبودند و محاذى همان مكان بالا در طبقه پايين قرار داشتند اتصال برقرار بود.
سؤال 395 :آيا نرده هاى آهنى كه در بالكن مساجد هست حائل بين صفوف نماز جماعت محسوب مى شود؟
(صفحه113)
جواب: در صورتى كه نرده مشبك باشد جماعت آنهايى كه در بالكن نماز مى خوانند چه مأمومين زن باشند چه مرد صحيح است و اگر مشبك نباشد و مانع از ديدن امام باشد اقتداى زنها صحيح ولى اقتداى مردها صحيح نيست.
سؤال 396 :اگر وقت اقامه جماعت كسى به قصد ساقط كردن امام از اعتبار، در همان مكان مسجد بصورت فرادى نماز بخواند، آيا نماز اين شخص اشكالى دارد؟
جواب: اگر عمل او بقصد هتك امام جماعت باشد يا موجب هتك جماعت يا امام شود جايز نيست و چنانچه نماز فرادى خواندن تفسيق عملى امام جماعت باشد نماز هم محل اشكال است؟
سؤال 397 :اگر امام جماعت پشت سر هم سه سجده انجام دهد، آيا به نماز او خللى وارد مى شود؟
جواب: اگر عمدى نباشد نماز صحيح است.
سؤال 398 :آيا ثوابى كه براى نماز جماعت گفته شده به كسانى كه بوسيله تكبير مأمومين را آگاه مى سازند داده مى شود؟
جواب: اميد است خداوند ثواب مأموم و يا بيش از آن را به مكبّر عنايت فرمايد.
سؤال 399 :اگر در نماز جماعت مكبر نباشد، آيا مى شود يكى از مأمومين به قصد ذكر، تكبيرات نماز خود را بلندتر بگويد كه ساير مأمومين، استفاده كرده به اشتباه نيفتند؟
جواب: اشكالى ندارد.
سؤال 400 :اگر مأموم در ركعت سوّم يا چهارم به نماز جماعت برسد، كيفيت اقتدا كردن چگونه است؟
جواب: اگر قبل از ركوع اقتدا كند واجب است حمد و سوره را بخواند و اگر فرصت براى خواندن سوره نيست فقط حمد را بخواند و اگر بداند كه در صورت اقتدا مهلت براى خواندن حمد نيز وجود ندارد بنابر احتياط واجب بايد بعد از
(صفحه114)
اينكه امام به ركوع رفت اقتدا كند. و اقتدا كردن بعد از تمام شدن تسبيحات و قبل از ركوع امام خلاف احتياط وجوبى است.
سؤال 401 :آيا بيمارى كه روى تخت يا ويلچر نماز مى خواند، موجب به هم خوردن اتصال صفوف نماز جماعت مى شود يا نه؟
جواب: خير اشكالى ندارد.
عدالت امام جماعت
سؤال 402 :شخص غريبى در شهرى وارد شد و براى اداى نماز به مسجد رفت و ديد جماعت برپا شده ولى اين شخص، امام جماعت را نمى شناسد، آيا مى تواند به آن امام جماعت اقتدا كند؟
جواب: تا احراز عدالت امام جماعت را نكند اقتدا جايز نيست. ولى اگر از اقتداى جمعى از مؤمنين ظاهرالصلاح اطمينان به عدالت امام پيدا كرد جايز است؟
سؤال 403 :يك نفر از اهل علم وارد شهر يا قريه اى مى شود، اهالى كه او را نمى شناسند آيا مى توانند به او اقتدا كنند؟
جواب: در صحت اقتدا، وثوق و اطمينان به عدالت لازم است و ممكن است با همان معاشرت با او اطمينان حاصل شود و يا تحقيق كنند.
سؤال 404 :آيا صاحب دفتر ازدواج بودن به عدالت امام جماعت ضرر وارد مى كند؟
جواب: در جمهورى اسلامى ايران مضرّ نيست.
سؤال 405 :مسافرى كه وارد شهرهاى زيارتى، مانند مشهد مقدس و قم مى شود و ائمه جماعت را نمى شناسد و افراد موثقى را پيدا نمى كند كه از آنها اطلاع بگيرد، آيا مى تواند در جماعت شركت كند؟
جواب: اگر از طريق مأمومين كمّاً و كيفاً اطمينان به عدالت امام حاصل شود اقتدا جايز و در غير اين صورت جايز نيست.
(صفحه115)
سؤال 406 :امامت زن در نماز آيا صحيح است؟
جواب: امامت زن براى مأمومين مرد جايز نيست و براى زنها خلاف احتياط وجوبى است.
سؤال 407 :شخصى استحقاق حد شرعى پيدا كرده ولى قبل از اجراى حد توبه كرده است يا تعزير شده يا زندان و يا تبعيد شده ولى فعلا توبه كرده است، آيا مى تواند امام جماعت شود و ما مى توانيم به او اقتدا كنيم؟
جواب: بلى، در فرض سؤال مانعى ندارد. ولى كسى كه حد شرعى خورده است بنابر احتياط واجب نبايد امام جماعت شود.
سؤال 408 :آيا در مواردى كه انسان امام جماعت را نمى شناسد و از عدالت يا فسق او اطلاعى ندارد اقتدا صحيح است؟ و آنچه براى اثبات عدالت كفايت مى كند چيست؟
جواب: با عدم احراز عدالت اقتدا صحيح نيست. ولى در اسلام حسن ظاهر اماره شرعى براى عدالت است. يعنى با فردى معاشرت متعدد داشته باشد و خلاف شرعى از او نديده باشد.
سؤال 409 :آيا اقتداى ظهر به نماز عصر امام جمعه در روز جمعه صحيح است يا خير؟
جواب: صحيح است.
پرداخت اجرت به امام جماعت
سؤال 410 :آيا پرداخت وجه به امام جماعت بابت حق رفت و آمد براى برپايى و اقامه نماز ظهر و عصر در نمازخانه اداره جايز است؟
جواب: مانعى ندارد.
سؤال 411 :اجرتى كه بعضى از دوائر دولتى به بعضى از روحانيان مى دهند كه در آنجا اقامه نماز مى كنند و يا مسأله مى گويند، چه صورت دارد؟
جواب: اگر به عنوان قربةً الى الله بدهند و او هم قربةً الى الله نماز بخواند اشكال ندارد. و نيز اگر به عنوان مخارج رفت و آمد به او پرداخت كنند، مانعى ندارد.
(صفحه116)
امامت غير روحانى
سؤال 412 :اقامه جماعت توسط غير روحانى كه داراى شرايط آن باشد چگونه است؟
جواب: با وجود روحانى اگر امامت غير روحانى عرفاً هتك روحانيت تلقى شود، جايز نيست.
سؤال 413 :آيا در مسجدهاى درون شهر غير روحانى مى تواند اقامه نماز جماعت كند؟
جواب: در صورت امكان امامت روحانى و وجود او، از روحانى استفاده شود.
پيدا شدن خلل در نماز امام جماعت
سؤال 414 :اگر امام جماعت، به علتى نمازش باطل بوده، آيا لازم است كه به مأمومين اطلاع دهد تا آنان نماز خود را اعاده كنند؟
جواب: اگر بعد از نماز فهميد كه نمازش باطل بوده نماز مأمومين صحيح است، و اظهار امام، لازم نيست.
سؤال 415 :اگر از امام جماعت در بين نماز حدثى سر بزند چه حكمى دارد؟
جواب: نماز امام باطل مى شود و مأمومين لازم است نماز را بصورت فرادى يا به امامت ديگرى تمام كنند.
سؤال 416 :امام جماعتى نمازش شكسته است ولى فراموش مى كند و بعد از سلام يادش مى آيد كه نمازش شكسته بوده ولى كامل خوانده است، تكليف مأمومين كه نمازشان را مى بايست كامل بخوانند چيست آيا بايد اعاده كنند يا اگر وقت گذشته قضا كنند؟
جواب: اعاده و قضا ندارد.
امامت شخص ناقص
سؤال 417 :شخصى كه كمرش مقدارى خميدگى داشته باشد، آيامى تواند امام جماعت شود؟
جواب: اگر خميدگى به حد ركوع نمى رسد، اشكال ندارد.
سؤال 418 :آيا نقص عضو امام جماعت اشكالى در نماز جماعت بوجود مى آورد؟
(صفحه117)
جواب: نقص عضو اگر ارتباطى به خصوصيات نماز نداشته باشد، مثل اينكه امام جماعت مثلا نابينا باشد اشكالى در نماز جماعت وجود ندارد و اگر مانند قطع پا و يا دست باشد به گونه اى كه در سجده نتواند هفت عضو را روى زمين بگذارد مقتضاى احتياط وجوبى عدم اقتداى به او است.
سؤال 419 :شخصى پايش از مچ قطع شده، آيا مى تواند بدون اطلاع دان به مأمومين امام جماعت بشود، در صورتى كه مأمومين اطلاع ندارند؟
جواب: خير، جايز نيست.
سؤال 420 :در فرض فوق اگر اطلاع نداد و امامت كرد، آيا لازم است بعد از نماز به مأمومين اطلاع دهد تا نمازهايشان را اعاده كنند؟
جواب: در فرض سؤال كه نمى دانسته اند، نمازشان اعاده و قضا ندارد و لازم نيست اطلاع دهد.
سؤال 421 :كسى كه بعضى انگشتان دست را فاقد باشد مى تواند اقامه جماعت كند؟
جواب: جواز بعيد نيست، گرچه احتياط در ترك است.
سؤال 422 :اينجانب جانبازم و از ناحيه دست مجروح مى باشم كه براى نماز نمى توانم كف دست راستم را بطور كامل روى زمين قرار دهم، آيا مى توانم امامت جماعت كنم؟
جواب: اگر نمى توانيد كف دست را بطور معمول روى زمين بگذاريد، نمى توانيد امامت جماعت كنيد.
اقتداى به اهل سنت
سؤال 423 :اهل تسنن نماز مغرب را پيش از مغرب مى خوانند، آيا در ايام حج يا غير آن مى توانيم به آنان اقتدا كرده و به همان نماز اكتفا كنيم؟
جواب: در مواقع تقيّه مانع ندارد و نماز صحيح است.
سؤال 424 :آيا در مكه و مدينه خصوصاً مسجدالحرام و مسجدالنبى (صلى الله عليه وآله) هنگام اقتداى به
(صفحه118)
اهل سنّت لازم است مهر بگذاريم يا بدون آن مجزى است؟
جواب: لازم نيست مهر بگذاريد، بلكه مى توان از حصير و يا از سنگهاى مسجد استفاده كرد.
سؤال 425 :آيا اقتدا به جماعت اهل سنت در صورتى كه رعايت فاصله نشده باشد جايز و مكفى است؟
جواب: از ناحيه شما لازم است رعايت شود.
مسائل متفرقه نماز جماعت
سؤال 426 :اگر امام و مأموم نماز واجب يوميه را منفرداً خوانده باشند، آيا مى توانند دوباره با جماعت اعاده كنند؟
جواب: مشكل است، مگر اينكه فردى كه نماز خود را نخوانده است با آنان نماز جماعت بخواند.
سؤال 427 :اگر امام جماعت نماز واجبى را با جماعت اقامه كرده باشد، آيا دفعه دوم يا سوم مى تواند با افراد ديگر اعاده كند؟
جواب: در فرض مزبور دفعه دوّم مانعى ندارد.
سؤال 428 :نماز خواندن پشت سر امام جماعتى كه مرجع تقليد او با مرجع تقليد مأمومين فرق مى كند چه صورتى دارد؟
جواب: اگر طبق نظر مرجع تقليد مأمومين نمازش صحيح باشد، اقتدا مانعى ندارد.
سؤال 429 :شخصى امام جماعت مى شود و نمازش شكسته است و مأمومين جاهل به مسأله هستند و نمى دانند كه بعد از دو ركعت بايد بصورت فرادى ادامه دهند، در اين جا تكليف امام جماعت چيست؟
جواب: بايد قبل از شروع به نماز مأمومين را آگاه سازد. و يا بعد از سلام دادن خود بلافاصله به مأمومين تذكر دهد.
(صفحه119)
سؤال 430 :كسى كه موقع اقامه جماعت در مسجد خوابيده، آيا مى شود او را بيدار كرد؟
جواب: اگر مزاحمتى با نماز جماعت داشته باشد بيدار كردن او مانعى ندارد.
سؤال 431 :آيا دست دادن مأمومين با يكديگر بعد از نماز استحباب دارد؟
جواب: استحباب امر مذكور ثابت نشده است، ولى رجاءاً مانعى ندارد(1).
سؤال 432 :آيا امام جماعت مى تواند در يك روز در دو مسجد يا بيشتر نماز جماعت برپا كند؟ اگر بتواند نماز را چگونه بايد نيّت كند؟
جواب: با وجود اختلاف مأمومين فقط دو بار مى تواند امامت كند و نماز دوم را بعنوان استحباب انجام مى دهد.
1 ـ در سفينة البحار ماده «عرج» وارد شده است:
«وقتى حضرت پيامبر (صلى الله عليه وآله) به معراج برده شد، جماعت زيادى از انبيا به آن حضرت در نماز اقتدا كردند و پس از تمام شدن نماز حضرت ابراهيم (عليه السلام) ابتدا با حضرت پيامبر (صلى الله عليه وآله) و سپس با حضرت على (عليه السلام) مصافحه كرد». ولى استفاده استحباب مصافحه بعد از نماز از اين روايت مشكل است.
(صفحه120)
نماز جمعه
سؤال 433 :نماز جمعه در زمان غيبت امام زمان (عليه السلام) چه حكمى دارد؟
جواب: واجب تخييرى است و از نماز ظهر مجزى است.
سؤال 434 :اقامه نماز جمعه به امامت فرد مسافر جايز است يا خير؟
جواب: خلاف احتياط است.
سؤال 435 :شركت مسافرين در نماز جمعه، و اقتداى به امام جمعه، صحيح است يا بايد نماز ظهر خود را جداگانه بخوانند؟
جواب: شركت جايز، بلكه مستحب است، و خواندن نماز ظهر لازم نيست.
سؤال 436 :هنگامى كه نماز جمعه منعقد است، عدّه اى در مساجد و غيره، نماز ظهرشان را فرادى مى خوانند و يا به جماعت مى خوانند، آيا اشكال دارد؟
جواب: مانعى ندارد. اگرچه در صورت عدم عُذر بهتر است در نماز جمعه شركت كنند.
سؤال 437 :در موقع خواندن خطبه نماز جمعه بايد مأمومين به حال نماز بنشينند يا اينكه نگاه كردن به اطراف جايز است؟
جواب: نگاه به اطراف، اشكال ندارد.
|
