(صفحه141)
بلاد كبيره
سؤال 519 :مقصود از بلاد كبيره چيست؟
جواب: بلاد كبيره به شهرهاى فوق العاده بزرگ گفته مى شود، بگونه اى كه حركت از شمال به جنوب يا مشرق به مغرب آن سفر شناخته شود.
سؤال 520 :آيا تهران از بلاد كبيره است؟
جواب: به نظر اينجانب تهران از بلادكبيره نيست و در ايران بلد كبيرهوجود ندارد.
سفر معصيت
سؤال 521 :با توجه به اينكه استفاده شخصى از ماشين دولتى جايز نيست، آيا اگر كارمند دولت از ماشين دولتى جهت سفرهاى شخصى خود استفاده كند، سفر او معصيت است تا نماز او تمام و روزه اش صحيح باشد؟ و نيز اگر كسى براى مسافرت بليط كسى را غصب كند و با آن سفر كند، چه حكمى دارد؟
جواب: هرچند عمل او در موارد فوق جايز نيست، ولى سفر او سفر معصيت نيست و نمازش شكسته است.
سؤال 522 :اگر در مسافرت از نوبت بليط ديگران استفاده شود يا با بليطى كه پول آنرا ديگرى پرداخته بدون جلب رضايت صاحب بليط استفاده شود، نماز و روزه فرد استفاده كننده چه صورتى دارد؟
جواب: در صورتى كه از نوبت ديگران استفاده كند و پول بليط را خودش بدهد نماز او شكسته است و نبايد روزه بگيرد. و همين طور اگر از بليط ديگرى استفاده كند كه حكم مركب غصبى را دارد ولى به احتياط مستحب در فرض دوم نماز را هم تمام و هم شكسته بخواند و روزه را بگيرد و قضاى آنرا نيز بگيرد.
مسائل متفرقه سفر
سؤال 523 :شخصى كه اهل تهران است اگر بيايد به باقرآباد و برگردد ـ با توجه به اينكه تهران تا باقرآباد بيش از چهار فرسخ است ـ نسبت به نماز و روزه اش چه وظيفه اى دارد؟
(صفحه142)
جواب: اگر از آخر تهران تا اول باقرآباد چهار فرسخ باشد، نماز شكسته و روزه را بايد افطار كند و اگر فاصله بين آن دو كمتر باشد، نماز تمام و روزه صحيح است.
سؤال 524 :شخصى كه اهل تهران است اگر به قم بيايد، در برگشت كه به مرقد حضرت امام يا بهشت زهرا مى رسد، نماز او در اين دو محل قصر است يا تمام؟
جواب: تا وقتى به تهران نرسيده، نمازش قصر است.
سؤال 525 :نيت نماز مسافر چگونه است؟
جواب: همان نيت نماز غير مسافر است و فرقى نمى كند و در نيت نماز ذكر قصر يا اتمام لازم نيست.
مسائل متفرقه نماز
سؤال 526 :شخصى براى نماز، قادر بر بلند شدن نيست، ولى ممكن است ديگران او را بلند كنند، يا به وسيله عصا يا دست گرفتن به ديوار بلند شود و گاهى در حال ايستادن و قرائت، بدنش حركت مى كند، مگر اينكه به چيزى تكيه نمايد، آيا بايد او را بلند كنند و يا تكيه دهد و نماز را ايستاده بخواند و يا مى تواند در حال نشسته نمازش را بخواند؟
جواب: در هر دو صورت، واجب است نماز را ايستاده بخواند.
سؤال 527 :بيدار كردن مهمان و همسايه و غيره براى نماز واجب، چگونه است، آيا شرعاً اشكال دارد و آيا بين اولاد و ديگران فرقى هست؟
جواب: بيدار كردن ديگران لازم نيست، ولى اولاد را به لحاظ اينكه عادت به نماز كنند جايز، بلكه لازم است.
سؤال 528 :اگر در حال نماز، در همان اتاق محلّ نماز، صداى موسيقى بلند شود وظيفه نمازگزار چيست؟
جواب: اگر گوش دادن نباشد، اشكال ندارد و اگر قبل از نماز بداند كه صداى موسيقى حرام برقرار مى شود، در صورت امكان براى نماز، به محلّ ديگر برود.
(صفحه143)
سؤال 529 :آيا مى شود نماز شب يا ساير نمازهاى مستحبّى را در حال حركت خواند؟
جواب: مانعى ندارد.
سؤال 530 :كسانى كه مى دانند اگر تا آخر شب بيدار بمانند براى نماز صبح بيدار نمى شوند، آيا جايز است بيدار بمانند؟
جواب: در فرض سؤال احوط ترك بيدار ماندن است، مگر اينكه مطمئن بشوند براى نماز بيدار مى شوند.
سؤال 531 :در صورتى كه بيمار به خاطر خوف ضرر، يا عذر ديگرى، نماز را در فروض زير انجام دهد، ولى بعد از اتمام، متوجّه شود كه خوف او بى مورد بوده است، تكليف در موارد زير چيست؟
الف ـ به جاى غسل و وضو، تيمّم نمايد.
ب ـ طهارات ثلاث را به صورت جبيره انجام دهد.
ج ـ نماز را در حالت نشسته يا اشاره بخواند.
د ـ در جهت خلاف قبله نماز بخواند.
جواب الف ـ اعاده لازم نيست.
ب ـ اعاده لازم نيست، اما اگر اعاده كند بهتر است.
ج ـ اعاده لازم است.
د ـ اعاده لازم است.
سؤال 532 :تكليف شخصى كه به دلايلى نتواند و يا مشكل باشد، طهارات ثلاث را خود يا توسط نايب انجام دهد چيست؟ آيا لازم است، نمازى كه بدون طهارت خوانده شده، اعاده گردد؟
جواب: در فرض سؤال، اعاده لازم است.
سؤال 533 :چنانچه ضرورت ايجاب كند، در حال نماز به بيمار دارو خورانده شود، در صورت امكان اعاده نماز، آيا خواندن دوباره آن لازم است؟
جواب: اگر صورت نماز به هم بخورد، نماز باطل و اعاده لازم است و اگر
(صفحه144)
صورت نماز به هم نخورد، احتياط واجب آن است كه نماز را اعاده كند.
سؤال 534 :به عقيده من نماز براى پيامبر به زبان عربى نازل شده چون زبان پيامبر عربى بوده است و آن را درك مى كرده اند، اما ما كه زبان فارسى داريم چرا نتوانيم به زبان فارسى بخوانيم كه بهتر آن را درك كنيم؟
جواب: فرزند عزيزم(1) قسمت اول سخن شما كاملا صحيح است، ولى از لحاظ دليل شرعى آنچه پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) به ما دستور داده است اين است كه همه نماز را به زبان عربى بخوانند، حتى كسانى كه زبان مادرى آنها عربى نباشد، راه حلّ مشكل شما اين است كه لااقل معناى نماز را ياد بگيريد و همانطور كه عربى مى خوانيد، معناى آن را هم درك كنيد و شايد يك علت آن اين باشد كه اگر همه مسلمانها نماز را به زبان عربى بخوانند، اتحاد و هماهنگى كامل در نماز كه مهمترين فريضه الهى است واقع مى شود و علاوه بر اين، مقدمه آشنايى با زبان قرآن خواهد بود.
1 ـ اين جواب در پاسخ به سؤالات يكى از دانش آموزان داده شده است.
(صفحه145)
احكام روزه
نيّت روزه
سؤال 535 :آيا نيت در اوّل ماه مبارك رمضان كافى است؟
جواب: بلى، اگر در شب اوّل ماه رمضان نيت كند كه براى امتثال امر الهى اين يك ماه را روزه مى گيرم كفايت مى كند. ولى احوط آن است كه هرشب هم نيت روزه فردا را بكند.
سؤال 536 :كسى كه در ماه مبارك رمضان براى گرفتن يك ماه روزه نيت مى كند، اما نمى تواند همه آن را بگيرد، چه حكمى دارد؟
جواب: مانعى ندارد.
سؤال 537 :آيا قصد افطار و روزه خوردن مبطل روزه مى شود و قضا و كفّاره دارد؟
جواب: نيّت افطار و خوردن موجب بطلان روزه نمى شود. ولى اگر نيت كند كه روزه نباشد روزه او باطل است و فقط قضاى آن روز بر او واجب است و كفاره ندارد، چون كفّاره وقتى واجب مى شود كه يكى از مفطرات را مرتكب شود.
سؤال 538 :اگر كسى قبل از طلوع فجر، عمداً قصد روزه نكند، ولى در روز هيچ يك از مفطرات روزه را مرتكب نشود، آيا قضا و كفّاره بر او واجب است؟
جواب: فقط قضا بر او واجب است، همانگونه كه در مسأله قبل بيان شد.
(صفحه146)
سؤال 539 :آيا مى توان قبل از ظهر نيت روزه استيجارى كرد؟
جواب: در صورتى كه مفطرى انجام نداده باشد، مانعى ندارد.
سؤال 540 :شخصى بعد از طلوع فجر محتلم شده و قبل از ظهر غسل كرده و چيزى نخورده است، آيا مى تواند نيت روزه استيجارى كند؟
جواب: اگر قبل از ظهر نيت كند، صحيح است.
سؤال 541 :شخصى در غير ماه رمضان قصد روزه كرد، بعد منصرف شد ولى چيزى نخورده است، آيا مى تواند دوباره قبل از ظهر نيت روزه قضاى ماه رمضان كند؟
جواب: اگر پيش از ظهر نيّت كند، روزه صحيح است.
سؤال 542 :شخصى احتمال مى دهد كه روزه قضايى داشته باشد و روزه گرفته است، به اين نيت كه اگر قضا بر ذمّه او است قضاى واجب باشد و گرنه مستحب باشد، آيا اين روزه صحيح است؟
جواب: اگر قصد ما فى الذمّه كند، بى اشكال است.
مبطلات روزه
سؤال 543 :اگر در روزه واجب يا مستحب سهواً مبطلى بجا آورده شود، روزه چه صورت دارد؟ و آيا فرقى بين روزه ماه رمضان و غير آن هست يا نه؟ و آيا فرقى در روزه اى كه وقتش موسّع است با غير آن وجود دارد؟
جواب: مفطر سهوى در هيچ روزه اى مبطل نيست و روزه صحيح است.
سؤال 544 :آيا مسواك كردن در روز ماه رمضان، اشكال دارد؟
جواب: اشكال ندارد، ولى بايد پس از مسواك، كاملا آب دهان را جمع كرده بيرون بريزد كه آب مسواك فرو نرود.
سؤال 545 :آيا فرو بردن خلط گلو باعث بطلان روزه مى شود؟
جواب: اگر خلط وارد فضاى دهان نشود، فرو بردن آن موجب بطلان نيست.
(صفحه147)
سؤال 546 :شخصى در ماه رمضان يك ربع به اذان صبح بيدار شده و جنب است و اين مدت براى خوردن سحرى و غسل كفايت نمى كند، وظيفه او چيست؟
جواب: اگر مى تواند بدون سحرى روزه بگيرد، غسل كند. ولى اگر بدون سحرى نمى تواند روزه بگيرد و خوف ضرر دارد، سحرى بخورد و قبل از اذان تيمم كند.
سؤال 547 :در روزه استيجارى شخص بيدار شد و معلوم شد پيش از طلوع فجر محتلم بوده، آيا روزه او صحيح است؟
جواب: بلى صحيح است.
سؤال 548 :آيا غلط خواندن قرآن، در ماه مبارك رمضان روزه را باطل مى كند يا خير؟
جواب: خير، روزه باطل نمى شود. ولى سعى كند قرآن را صحيح بخواند.
سؤال 549 :روضه كه بعنوان زبان حال خوانده مى شود، يا اشعار كه معمولا زبان حال است، آيا مبطل روزه است؟
جواب: اگر مناسبت داشته باشد و به امام (عليه السلام) نسبت ندهند مبطل نيست و اگر اطمينان به صحت آنها ندارند، نام كتابى كه آنها را نقل كرده ببرند و از آن كتاب نقل كنند.
سؤال 550 :شخصى مبتلا به «آسم» و نفس تنگى شديد است و نوعى داروى طبّى استعمال مى كند و آن دارو به صورت پودر گاز از راه دهان به ريه ها مى رسد و باعث تسكين مى گردد، و گاهى روزانه چندين بار، از آن استفاده مى كند، و بدون آن نمى تواند براحتى تنفس كند، آيا روزه اش باطل مى شود؟
جواب: داروى نامبرده در فرض سؤال، كه بر استعمال آن اكل و شُرب صدق نمى كند مبطل روزه نيست.
سؤال 551 :مقصود از بخار غليظ كه در رساله فرموده ايد مبطل روزه است، چه بخارى است؟
(صفحه148)
جواب: مقصود بخارى است كه مانند دود است و از نزديك ديده مى شود و مشتمل بر ذرّات آب است، مانند بخار سماور در حال جوش و امثال آن، و امّا بخار داخل حمام معمولى مانعى ندارد.
سؤال 552 :اينجانب مى توانم روزه بگيرم، ولى براى تنفس از وسيله اى استفاده مى كنم كه بصورت بخار به حلقم مى رسد، آيا روزه ام صحيح است؟
جواب: بلى، در فرض سؤال كه ناچار از استعمال آن هستيد، روزه صحيح است.
سؤال 553 :آيا وارد كردن دستگاه آندوسكوپى در معده براى عكسبردارى ـ بدون اين كه چيزى كه مبطل روزه است همراه آن داخل معده شود ـ روزه را باطل مى كند؟
جواب: مبطل نيست. بلى اگر وارد كردن دستگاه آندوسكوپى مستلزم ارتكاب يكى از مبطلات روزه باشد روزه را باطل مى كند مثلاً به لوله آن آب دهان و خلق بچسبد و بعد از خروج از دهان مجدداً با همان رطوبت وارد حلق شود.
سؤال 554 :اخلاط سر و سينه وقتى وارد محوطه دهان مى شود، اگر قهراً فرو داده شود، روزه را باطل مى كند؟
جواب: اگر بى اختيار فرو داده شود، روزه را باطل نمى كند.
سؤال 555 :آيا موزيك زدن در ماه مبارك رمضان با كيفيتى كه در پايين مى آيد روزه را باطل مى كند و قضا و كفاره دارد؟
الف ـ تعدادى از سازها زير زبان رفته و درآورده مى شود و مجدّداً به داخل دهان مى رود و فرصتى براى پاك كردن رطوبت يا بيرون ريختن آب دهان نيست.
ب ـ دسته ديگر سازها روى لب گذاشته و مدام بايد زبان زد و بعد از برداشتن از لب و گذاشتن مجدد بر لب آب داخل لوله آنها در نتيجه دم و بازدم به داخل دهان آمده و فرو بردن آن اجتناب ناپذير است و امكان دور انداختن نيست.
جواب: بطور كلى اگر ساز با آب دهان تر شود و پس از درآوردن، مجدّداً داخل دهان برده شود و رطوبت آن را فرو برند، روزه باطل مى شود و در صورتى
(صفحه149)
كه از روى عمد و با اختيار اين كار را انجام دهند قضا و كفاره دارد. ولى اگر اجبار باشد كفاره ندارد، فقط قضا دارد. بلى اگر رطوبت بطورى با آب دهان مخلوط و در آب دهان از بين برود كه رطوبت خارج به آن گفته نشود مبطل نيست و روزه صحيح است و قضا و كفاره ندارد.
سؤال 556 :در صورت اجبار فرماندهان ارتش به زدن موزيك، تكليف دانش آموزان و پرسنل موزيك چه مى باشد؟
جواب: در فرض سؤال، سعى كنند آب دهان را كه مجدّداً به دهان برمى گردد در آب دهان مستهلك و مخلوط كنند كه رطوبت خارجى به آن گفته نشود، در اين صورت روزه صحيح است و در غير اين صورت قضا دارد، هرچند كه كفاره ندارد.
روزه با حال جنابت
سؤال 557 :اگر كسى شب جنب شود و مثلا ساعت 3 بامداد بيدار شود و ببيند جنب است و دوباره بخوابد و ساعت 9 صبح از خواب بيدار شود آيا قضا و كفّاره دارد؟
جواب: اگر تصميم داشت كه بعد از ساعتى مثلا بيدار شود و برود غسل كند و اتفاقاً بيدار نشد، روزه را قضا كند ولى كفاره ندارد ولى اگر در اثر بى مبالاتى بوده روزه اش باطل است و قضا و كفاره دارد.
سؤال 558 :اينجانب در قريه اى بودم كه تبليغات و بيان احكام، كم بود. لذا از مسائل شرعى بى اطّلاع بودم. و فقط مى دانستم كه نماز و روزه واجب است. ولى از مسأله جنابت و غسل آن آگاهى نداشتم و مدّتى نماز و روزه انجام دادم، بدون اينكه غسل كنم. اكنون متوجّه شدم، تكليفم چيست؟ البته يقين دارم كه مقدارى از نماز و روزه ها، با حال جنابت انجام شده.
جواب: در فرض سؤال كه شما تقصير در ياد گرفتن مسائل نداشته ايد، روزه ها صحيح و قضا ندارد. ولى نمازها را كه مى دانيد با حال جنابت خوانده ايد، بايد قضا كنيد.
سؤال 559 :كسى كه در ماه مبارك رمضان بر او غسل واجب شده و تمكن از آن ندارد، چه
(صفحه150)
بايد بكند؟
جواب: در فرض سؤال تكليف او تيمم بدل از غسل است و با تيمّم روزه او صحيح است.
سؤال 560 :اگر كسى در ماه مبارك رمضان با آب نجس غسل كند و پس از سه روز بفهمد كه آب نجس بوده، نمازهاى اين مدت و روزه اش چه حكمى دارد؟
جواب: روزه هايش صحيح است. ولى بايد پس از غسل نمازهايش را قضا كند.
سؤال 561 :اگر خانمى با همسر خود در ماه مبارك رمضان شوخى و مزاح كند بعداً ترشّحى در خود ببيند، وظيفه چيست؟
جواب: ترشح مزبور اگر منى باشد و زن بداند كه با اين عمل منى خارج مى شود روزه را باطل مى كند.
سؤال 562 :هرگاه زنى با شوهر خود در شب معاشقه كند و بعد بخوابد و در خود ترشحى را ببيند، وظيفه چيست؟
جواب: زن نيز مانند مرد محتلم مى شود ولى تا يقين پيدا نكرده است كه آن ترشح منى است، لازم نيست غسل كند.
استفاده از قرص جلوگيرى از حيض يا باردارى
سؤال 563 :زنى، براى اينكه روزه اش را بگيرد، قرص جلوگيرى از عادت ماهيانه، مصرف كرده است، آيا روزه اش صحيح است؟
جواب: اگر با مصرف قرص، عادت نشده، روزه اش صحيح است.
سؤال 564 :خوردن قرص ضد باردارى، در ماه مبارك رمضان چه حكمى دارد؟
جواب: اگر ضرر مهمّى نداشته باشد، اشكال ندارد و فرقى بين ماه رمضان و غير آن نيست.
روزه بيماران و ضعفا
سؤال 565 :اينجانب مبتلا به سينه درد هستم و گاهى به ضعف غير قابل تحمل مبتلا
(صفحه151)
مى شوم و در عين حال راضى نمى شوم روزه ام را بخورم، آيا اگر با اين حال روزه بگيرم صحيح است؟
جواب: اگر روزه باعث پيدايش مرض يا شديد شدن بيمارى شود صحيح نيست و بايد روزه را افطار كنيد.
سؤال 566 :اينجانب مبتلا به ضعف چشم مى باشم و خيلى مايلم روزه بگيرم، ولى مى ترسم براى چشمانم ضرر داشته باشد، آيا روزه بگيرم؟
جواب: در صورتى كه خوف و ترس ضرر براى چشم داشته باشيد، روزه گرفتن جايز نيست.
سؤال 567 :كسى كه در اثر روزه گرفتن دچار كم خونى يا سردرد شديد مى شود، آيا مى تواند روزه نگيرد؟
جواب: اگر ضعف و كم خونى و سردرد به گونه اى باشد كه عادتاً نمى تواند تحمل كند، روزه واجب نيست.
سؤال 568 :دختر اينجانب نُه سالش شده، ولى روزه گرفتن برايش مشكل است و گاهى به ضعف شديد مبتلا مى شود، آيا افطار كند؟ در صورت افطار آيا قضا بر او لازم است؟
جواب: اگر روزه موجب ضعف غير قابل تحمل بشود و براى او مشقت و حرج داشته باشد روزه نگيرد. ولى بعداً در صورت تمكن و قدرت قضا كند.
سؤال 569 :دكتر، اينجانب را از روزه گرفتن منع كرده و اظهار داشته كه روزه برايت ضرر دارد، آيا بايد به گفته او روزه ام را افطار كنم؟
جواب: اگر خوف ضرر باشد، نبايد روزه بگيرد.
سؤال 570 :چنانچه دكتر شخصى را از گرفتن روزه منع كند، آيا نظر او قابل اجرا است؟
جواب: اگر دكتر متخصص باشد و از گفته او اطمينان حاصل شود، گفتار او حجت است.(1)
1 ـ مسائلى در اين زمينه تحت عنوان مسائل پزشكى «بحث عمل به دستورات پزشك» ص 618 مطرح شده است.
(صفحه152)
روزه مسافر
سؤال 571 :آيا مسافرى كه نماز شكسته مى خواند، مى تواند نماز قضاى تمام بخواند و روزه قضا بگيرد؟
جواب: روزه قضا در سفر صحيح نيست، ولى نماز قضا را مى تواند تمام بخواند.
سؤال 572 :شخصى در سفر بود و قصد داشت پيش از ظهر به وطن برسد و نيت روزه كند، ولى در بين راه سهواً چيزى خورد، آيا مى تواند آن روز را روزه بگيرد؟
جواب: مشكل است.
سؤال 573 :شخصى قبل از ظهر به حدّ مسافت شرعى مسافرت كرده و قبل از ظهر به وطن خود برگشته است، وظيفه او چيست؟
جواب: اگر در سفر مفطرى نياورده، واجب است قصد روزه كند.
سؤال 574 :كسى كه از سفر برمى گردد و قبل از ظهر به حد ترخص وطن مى رسد، آيا روزه آن روز برايش واجب است؟
جواب: در فرض سؤال، احتياط واجب جمع بين گرفتن روزه و قضاى آن است.
سؤال 575 :آيا در سفر معصيت كه نماز تمام است روزه را هم بايد بگيرد؟
جواب: بلى، بايد روزه را بگيرد.
سؤال 576 :شخصى در ماه مبارك رمضان قبل از ظهر از وطنش يا از محل اقامه خود حركت مى كند و خروج او از حد ترخّص(1) بعد از ظهر انجام مى شود. آيا روزه آن روز بر او واجب است يا نه؟
1 ـ حدّ ترخص جايى است كه ديوار شهر ديده نمى شود و صداى اذان هم شنيده نمى شود. همان طورى كه در توضيح المسائل شرط هشتم نماز مسافر ذيل مسأله 1339 بيان شده و در مسأله 450، ص 125 همين كتاب هم بيان شده است.
(صفحه153)
جواب: چنانچه شروع به مسافرت قبل از ظهر باشد و خروج از حدّ ترخص بعد از ظهر، احتياط واجب جمع بين گرفتن روزه و قضاى آن است.
سؤال 577 :اگر شخصى در ماه مبارك رمضان هنگام مراجعت از سفر، پيش از ظهر به حدّ ترخّص وطنش يا جايى كه مى خواهد ده روز در آنجا بماند برسد، ولى بعد از ظهر به وطن يا محلّى كه مى خواهد بماند برسد، و كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد، آيا روزه آن روز بر او واجب است يا نه؟
جواب: در فرض سؤال، احتياط واجب جمع بين گرفتن روزه و قضاى آن است.
سؤال 578 :شخصى كه در ماه مبارك رمضان مسافر است براى اينكه بتواند روزه بگيرد اگر قبل از ظهر به حدّ ترخص بيايد و نيت روزه كند و همين كه ظهر شد از همانجا مجدداً مسافرت كند، آيا روزه اش صحيح است يا نه؟
جواب: اگر بخواهد روزه اش صحيح باشد و قضا نداشته باشد بايد قبل از ظهر وارد وطنش شود و بعد از ظهر از وطن خارج شود، و الاّ بنابر احتياط واجب لازم است بين گرفتن روزه و قضاى آن جمع نمايد.
سؤال 579 :آيا حكم نماز و روزه مسافر در باب حدّ ترخص فرق مى كند؟
جواب: بلى، در خصوص مسافرت از وطن، اگر بخواهد در فاصله بين وطن و حدّ ترخص نماز بخواند معيناً نماز تمام است. ولى نسبت به روزه در اين فاصله به نحوى كه در دو مسأله قبل بيان شد بايد احتياط كند. اما در محلى كه قصد اقامت كرده، اگر مسافرت كند و بخواهد پيش از حد ترخص نماز بخواند، بنابر احتياط واجب بايد نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند. همانگونه كه روزه را نيز بنابر احتياط واجب بايد بگيرد و قضاى آن را هم بگيرد.
سؤال 580 :شخصى در ماه مبارك رمضان به خارج از كشور مسافرت مى كند، آيا اين مسافر بايد با اذان ايران افطار كند يا به اذان محل ورود؟ نماز وى چگونه است؟
جواب: طبق اذان محلّ ورود بايد افطار كند و نماز بخواند.
(صفحه154)
نذر روزه در سفر و غير آن
سؤال 581 :آيا انسان مى تواند نذر كند كه روزه ماه رمضان را در سفر بگيرد؟
جواب: جايز نيست.
سؤال 582 :شخصى نذر كرده تمام روزهاى جمعه ماه رجب و شعبان را روزه بگيرد، آيا اگر سفرى براى او پيش آيد عمل به اين نذر واجب است؟
جواب: اگر نذر كرده اين روزها را حتى اگر مسافر هم شد روزه بگيرد بايد در سفر نيز بگيرد و در غير اين صورت قضاى روزه نذرى كافى است، كفاره مخالفت با نذر بر او نيست.
سؤال 583 :آيا روزه مستحبى را مى توان در سفر گرفت؟
جواب: نمى شود، مگر اين كه نذر كرده باشد در سفر روزه بگيرد، يا نذر كرده باشد روز معين را چه در سفر و چه در حضر روزه بگيرد.
سؤال 584 :آيا مى توان در سفر نذر روزه مستحبى كرد؟ مثلا در راه مشهد يا پس از رسيدن به آنجا بدون قصد اقامت نذر روزه مستحبى كند؟
جواب: خير.
سؤال 585 :كسى كه قضاى روزه ماه رمضان بر عهده دارد، آيا مى تواند نذر كند و روزه نذر بجا آورد؟
جواب: اگر روز معينى را نذر كند كه گرفتن قضاى روزه هاى خودش قبل از آن ممكن باشد، مانعى ندارد.
روزه استيجارى
سؤال 586 :كسى كه روزه قضاى رمضان به عهده اوست، آيا مى تواند براى ديگرى اجير شود يا تبرّعاً روزه غير را بگيرد؟ روزه قضايى پدر را چطور؟
جواب: روزه قضاى پدر رامى تواند بگيرداما در صورتى مى تواند اجير شود كه زمان آنرا بهوقتى موكول كند كه امكان گرفتن روزه هاى واجب خود را داشته باشد.
(صفحه155)
سؤال 587 :آيا بچه نابالغ مى تواند براى گرفتن روزه اجير شود؟
جواب: خلاف احتياط است.
سؤال 588 :كسى كه روزه كفّاره بر عهده دارد و براى او مقدور نيست بطور متوالى روزه بگيرد، آيا مى تواند روزه استيجارى بگيرد؟
جواب: مانعى ندارد.
سؤال 589 :اگر پسر بزرگ ميت نابالغ باشد، آيا مى تواند قبل از بلوغ روزه هاى پدر خود را بگيرد؟
جواب: اگر مميز باشد و شرايط صحت روزه را مراعات كند، مانعى ندارد.
سؤال 590 :اگر كسى روزه استيجارى را بعد از ظهر افطار كند، كفاره دارد؟
جواب: كفاره ندارد.
قضا و كفاره روزه
سؤال 591 :اشخاصى كه جاهل به حكم بوده اند و در اوايل تكليف روزه را خورده اند، مضافاً بر قضا، آيا كفاره افطار عمدى دارد؟
جواب: بطور كلى اگر جاهل به مسأله بوده اند و از ياد گرفتن غفلت داشته اند، فقط قضا بر آنان واجب است. ولى اگر ملتفت بوده اند و احتمال مى داده اند و قدرت يادگيرى مسائل را داشته اند و از روى بى اعتنايى و سهل انگارى سؤال و تحقيق نكرده اند، علاوه بر قضا، كفاره هم بر عهده آنان مى باشد.
سؤال 592 :كسى كه روزه قضا داشته باشد، آيا مى تواند روزه مستحبى بگيرد؟
جواب: خير، نمى تواند.
سؤال 593 :كسى كه نمى تواند روزه هاى قضاى خود را بگيرد، چه حكمى دارد؟
جواب: هر وقت توانست بگيرد.
سؤال 594 :شخصى در ماه مبارك رمضان، مى دانسته كه قبل از ظهر، به مسافرت مى رود
(صفحه156)
و نبايد روزه بگيرد، لذا صبح، قبل از حركت در منزل افطار كرد (صبحانه خورد) آيا فقط قضاى آن روز را بگيرد يا كفّاره هم دارد؟
جواب: روزه را بايد قضا كند و كفّاره هم بدهد. مگر اينكه احتمال هم نمى داده كه نبايد افطار كند، كه در اين صورت فقط قضا دارد.
سؤال 595 :اگر انسان، در روزه واجب، سهواً چيزى بخورد و به خيال اينكه روزه اش باطل شده است، افطار كند، آيا غير از قضا كفّاره هم بر او واجب است؟
جواب: اگر جاهل مقصّر بوده، يعنى در ياد گرفتن مسأله، كوتاهى كرده و روزه مورد سؤال، روزه ماه رمضان بوده، قضا و كفّاره واجب است.
سؤال 596 :شخصى به جهت مريضى روزه ماه رمضان را نگرفته، آيا مى تواند پول كفاره تأخير آن را به فقير بپردازد؟
جواب: پول دادن كفايت نمى كند. ولى در صورتى كه به فقير وكالت دهد كه با آن پول، از جانب پرداخت كننده طعام خريدارى كند و خودش تملك كند، مانعى ندارد. البته بايد فقير مورد اطمينان باشد.
سؤال 597 :شخصى به سنّ پانزده سال قمرى رسيده و به او تذكر داده اند كه مكلّف شده، ولى باور نكرده و خيال مى كرده كه سن تكليف تمام شدن پانزده سال شمسى است، لذا روزه آن سال را نگرفته، فعلا چه وظيفه اى دارد؟
جواب: اگر در سؤال و تحقيق سهل انگارى و بى اعتنايى كرده، علاوه بر قضا، كفّاره هم واجب است.
سؤال 598 :كسى كه كفاره روزه به گردن او است، اما درآمدى ندارد و تحت تكفل پدر است، چگونه بايد آن را بدهد؟
جواب: هروقت قدرت پيدا كرد بدهد.
سؤال 599 :شخصى براى قضاى روزه ماه رمضان اجير شده و بعد از ظهر افطار كرده، آيا كفاره دارد؟
(صفحه157)
جواب: خير، كفاره ندارد.
سؤال 600 :كسى كه روزه ماه مبارك رمضان را بدون عذر شرعى باطل كند، اگر بخواهد بعنوان كفّاره شصت فقير را اطعام كند، آيا مى تواند قيمت آن را حساب كرده و پول آن را به فقير بدهد؟
جواب: مى تواند پول آن را به فقير مورد اطمينان بدهد و او را وكيل كند تا از طرف او نان بخرد و مصرف كند.
سؤال 601 :دخترى 4 سال روزه هاى خود را نگرفته و از طرفى مى بايد براى خودش جهيزيّه تهيه كند، اگر بخواهد براى هر روز 60 فقير اطعام كند جمعاً چقدر مى شود؟ آيا دادن كفاره مقدّم است يا تهيّه جهيزيه؟
جواب: قضاى روزه هايى را كه نگرفته است انجام دهد و براى كفاره هر روز حدود 45 كيلو گندم يا قيمت آن را در نظر گرفته و تدريجاً به فقرا براى صرف نان بپردازد و به تأخير انداختن كفاره اگر به قصد بى اعتنايى و مسامحه نباشد، مانعى ندارد.
سؤال 602 :آيا غير سيد مى تواند كفاره روزه اش را به سيد بدهد؟
جواب: خلاف احتياط استحبابى است و مستحب است صدقات واجبه اعم از كفارات مربوط به روزه و غيره را، غير سيد به سيد ندهد.
سؤال 603 :آيا در كفاره مى توان به جاى آرد يا نان و گندم، برنج به فقير داد؟
جواب: بلى، جايز است ولى مقدار برنج بايد از جهت وزن به همان مقدارى باشد كه در مورد گندم لازم است، يعنى به جاى يك مد گندم يك مد برنج بدهند نه كمتر.
سؤال 604 :آيا مى توان يك مد نان از نانوايى خريد و جهت كفاره روزه به فقير داد، يا حتماً بايد يك كيلو باشد؟
جواب: بلى، يك مد (750 گرم) نان كفايت مى كند ولى بهتر است يك كيلو بدهد.
(صفحه158)
سؤال 605 :شخصى مدتى غسل جنابت خود را باطل انجام داده است، روزه هاى او چه حكمى دارد؟
جواب: روزه ها صحيح است و قضا و كفاره ندارد.
سؤال 606 :شخصى با آب نجس يا مضاف غسل كرده و بعد از چند روز متوجه شده آيا نماز و روزه هاى او صحيح است؟
جواب: روزه صحيح است، ولى نمازهايش باطل است.
هلال ماه
سؤال 607 :آيا با محاسبات منجمان مخصوصاً در حال حاضر كه امكانات دقيقى در اختيار دارند، اول ماه ثابت مى شود؟
جواب: هركس از گفته آنها يقين يا اطمينان پيدا كند، بايد به آن عمل كند.
سؤال 608 :اگر ماه در كشورهاى شرقى رؤيت شود، آيا براى كشورهاى غربى حجت است؟
جواب: بلى، رؤيت هلال در مشرق زمين، براى مغرب زمين حجت است و خودبخود ثابت مى شود. ولى رؤيت هلال در مغرب براى شهرهاى مشرق حجت نيست.
سؤال 609 :اگر در جمهورى اسلامى هلال رؤيت شود، با توجه به اينكه افغانستان در شرق ايران قرار گرفته، در بعضى از مناطق آن كه تقريباً يك ساعت از نظر طلوع و غروب آفتاب با تهران اختلاف دارند، رؤيت ثابت مى شود يا نه؟ و در صورت عدم ثبوت، اگر تاكنون برطبق راديو ايران افطار كرده باشند، آيا موجب قضا و كفاره يا قضاى تنها مى شود؟
جواب: بطور كلى اگر در شهرى اول ماه ثابت شود براى مردم شهر ديگر كه با آن هم افق يا نزديك به هم باشند نيز ثابت مى شود و نيز وقتى اول ماه در تهران ثابت شد براى شهرهايى كه در قسمت غرب تهران واقع شده اند حجت است. ولى براى شهرهايى كه در قسمت شرق تهران واقع هستند حجت نيست و اگر
(صفحه159)
برخلاف عمل كرده اند بايد روزه خود را قضا كنند و اگر در ياد گرفتن كوتاهى كرده اند، كفاره هم دارد.
سؤال 610 :آيا متطوّق و مرتفع بودن هلال دلالت بر شب دوم مى كند؟
جواب: شرعاً دلالت نمى كند.
سؤال 611 :آيا رؤيت هلال در بلاد بعيده كفايت از ساير بلاد مى كند؟
جواب: اگر قريب الافق باشند كافى است.
سؤال 612 :در صورتى كه عيد فطر مشكوك باشد و معلوم نيست ماه مبارك 29 روز مى باشد يا 30 روز، حكم حاكم هم دير مى رسد، وظيفه چيست؟
جواب: اول ماه به چند چيز ثابت مى شود، كه در توضيح المسائل مسأله 1780 بيان شده و روزى را كه نمى داند آخر رمضان است يا اوّل شوّال، واجب است روزه بگيرد.
سؤال 613 :روزى كه در ايران عيد فطر اعلام مى شود، آيا مردم افغانستان مى توانند عيد بگيرند؟ اگر نمى شود، چطور با عيد در تهران، مردم خرمشهر و آبادان و بندرعباس مى توانند عيد بگيرند، ولى افغانستان نمى توانند؟
جواب: حكم حاكم شرع در مورد اول ماه در شهر محل اعلام و شهرهايى كه با آن شهر هم افق يا قريب الافق هستند يا در غرب آن شهر واقع شده اند مجزى است و حتى براى مقلدين همان حاكم كه در شهرهاى شرقى ساكن هستند ثابت نمى شود. لذا با اعلام رؤيت هلال در تهران، در بندرعباس و بوشهر و آبادان اول ماه ثابت مى شود. ولى در شرق ايران، مثل مشهد و افغانستان ثابت نمى شود.
سؤال 614 :اگر در ايران هلال رؤيت شد، آيا در افغانستان هم اول ماه ثابت مى شود يا خير؟
جواب: اگر رؤيت هلال در ايران باشد براى افغانستان ثابت نمى شود. بلى اگر رؤيت هلال در شرق ايران باشد، در شهرهاى غربى افغانستان كه هم افق شهرهاى
(صفحه160)
شرقى ايران يا قريب الافق با آنها باشد، ثابت مى شود.
سؤال 615 :شخص معتبرى تلفن مى كند كه فردا عيد فطر است، آيا قبول مى شود؟
جواب: اگر موجب اطمينان بشود، ترتيب اثر داده شود.
اعتكاف
سؤال 616 :معتكف در روز سوّم اعتكاف براى غسل مستحبّى از مسجد خارج مى شود، آيا اعتكاف باطل مى شود يا خير؟ بر فرض بطلان، تنها قضا لازم است يا كفّاره هم لازم مى باشد؟
جواب: اعتكاف باطل نمى شود.
سؤال 617 :آيا در تهران بزرگ در مسجد جامع هر محلّه مى توان اعتكاف كرد؟
جواب: يكى از شرايط صحت اعتكاف اين است كه در مسجد جامع باشد، يعنى مسجد عمومى كه محل اجتماع عامه مردم است و اختصاص به اهل يك محله و گروه خاصى نداشته باشد، مثل مسجد اعظم و مسجد امام در قم و مسجد امام و مسجد جمعه در تهران و امثال آن. بنابراين در مسجد بازار و محله ها اعتكاف صحيح نيست.
سؤال 618 :آيا در حال اعتكاف مى توان در صحن و حياط مسجد توقف كرد؟
جواب: اگر صحن و حياط مسجد به گونه اى است كه در آن نماز مى خوانند و صيغه مسجديت بر آن خوانده شده، مثل مسجد امام حسن عسكرى (عليه السلام) در قم، مى توان در آن توقف كرد. وگرنه نبايد در آن توقف كرد.
سؤال 619 :آيا شخص معتكف مى تواند براى شركت در نماز جمعه از مسجد محل اعتكاف خارج شود؟
جواب: ظاهراً از مواردى است كه مى توان خارج شد. ولى بايد حداقل زمان لازم را رعايت كند و در رفت و آمد به احتياط مستحب زير سايه نرود.
|
