فهرس احكام پزشکان

مقدّمه

17

فصل اوّل
آموزش پزشكى

احكام نگاه و معاينه پزشكى

28

كلاس هاى مختلط

29

ضمانت

29

فصل دوّم
تشريح و كالبد شكافى

الف: تشريح جسد غيرمسلمان

33

ب: تشريح جسد مسلمان

33

ج: تهيه جسد و استخوان

35

د: نگهدارى و فروش استخوان

36

هـ : تماس با جسد

36

و: ديه تشريح و قطع عضو ميّت

36

ز: خارج كردن اشياى قيمتى از بدن ميّت

37

ح: نگهدارى جسد

37

فصل سوّم
معاينه، تشخيص و درمان

الف: معاينه

42

احكام نگاه و لمس

42

نگاه و لمس در معاينه و درمان

43

نگاه به عورت و لمس آن

44

نگاه به نامحرم براى انجام

تحقيقات پزشكى

45

معاينات غيردرمانى

45

مراجعه به پزشك غيرهمجنس

46

ب: تشخيـص

47

لزوم به كارگيرى روش هاى تشخيص

48

آزمايش هاى تحقيقاتى

50

راديولــوژى

51

ج: درمـان

52

افشاى سـرّ بيماران

54

اجرت پزشكى

56

خاتمه

57

احكام محتضر

57

فصل چهارم
دندانپـزشكى

حكم نگاه و لمس در دندانپزشكى

62

طهارت و نجاست

62

خون لاى دندان

63

استفاده از دندان ساخته شده توسط غيرمسلمان

63

طهارت دندان مصنوعى

63

استفاده از طـلا

64

روزه دارى و كشيدن دندان

64

اجرت دندانپزشكى

65

اذن بيمار

65

ضمان در دندانپزشكى

65

فصل پنجم
زنان و زايمان

نگاه پزشك و ماما

70

مراجعه به پزشك در دوران باردارى

70

ارجاع پزشك به ديگران

71

عدم جواز درمان براى پزشك زن

71

تجويز دارو در دوران حاملگى

71

دخالت مردان در امور زايمان

72

ممنوعيت ورود افراد متفرقه به اتاق زايمان

72

نگاه زنان ديگر

72

مواردى كه مى توان به پزشك مرد مراجعه كرد

73

آموزش وفراگيرى علوم پزشكى زنان

73

آموزش عملى

74

سقط جنين

74

حكم سزارين

75

استفاده از باقيمانده هاى زايمان

76

احكام جنين سقط شده

76

فرزند متولد شده از مادر مرده

77

بيرون آوردن طفل از شكم مادرى كه از دنيا رفته

77

دقّت در نسبتِ فرزند به مادر

77

احكام بعد از ولادت

78

فصل ششم
جلوگيرى از باردارى

حكم عقيم شدن دائمى

84

جلوگيرى موقت

86

عزل و احكام آن

86

ديـه عـزل

87

ديه از بين بردن نطفه

88

استفاده از دستگاه «آى، يو، دى»

88

الزام بر جلوگيرى

88

اسلام و مسأله رشد جمعيت

89

حكومت اسلامى و كنترل جميعت

89

وظيفه پزشك و عقيم سازى

89

فصل هفتم
تلقيح و بارورى مصنوعى

الف: بارورسازى با اسپرم شوهر

94

كِشت جنين در رحم زن بيگانه

95

بارورى با ارتكاب مقدمات حرام

96

مقصود از مقدمات حرام

96

نسبت فرزند با رحم پرورش دهنده

96

كِشت جنين در رحم حيوان

97

ب: بارورسازى بااسپرم مردبيگانه

97

نسبت فرزند بارورى مصنوعى حرام با صاحبان اسپرم و تخمك

98

از بين بردن جنين هاى اضافه

99

احكام تولديافتگان از بارورى مصنوعى در محرميّت و ازدواج

99

ج: بارورسازى مصنوعى از نباتات

100

د: توليد فرزند از طريق پرورش اسپرم

101

هـ ـ بارورى و انعقاد نطفه از غير اسپرم مرد و تخمك زن

102

نسبت كودكان يك طرفه و مصنوعى

102

ملحقات مباحث بارورى مصنوعى

103

كاهش دوران حاملگى

103

فرزندان زايمان هاى زودرس و ديررس

103

برداشتن تخمدان و پيوند آن

104

برداشتن بيضه و پيوند آن

104

فصل هشتم
سقـط جنيـن

حرمت سقط جنين و پيامدهاى شرعى آن

108

استفاده از قرص جلوگيرى

109

استفاده از دستگاه «آى، يو، دى»

109

عدم جواز سقط جنين هاى اضافى

109

وجوب حفاظت مادر از جنين

109

لزوم حفظ جنين بادستگاه انكوباتور

110

موارد جواز سقط جنين

110

سقط جنين بعد از چهارماهگى

111

حكم سقط جنين كافر

111

احكام زنى كه سقط جنين كرده

111

موارد ضرورت سقط جنين

112

عدم جواز سقط جنين بيمار و عقب مانده

113

عدم جواز سقط جنين بر غيرمادر

114

سقوط عده زن باردار، با سقط جنينِ وى

114

لزوم تأخير مجازات اعدام براى زن باردار

114

لزوم تجهيز جنين مرده

115

وجوب ديه سقط جنين

115

وجوب ديه سقط جنين، بر مباشر

116

اطلاع رسانى پزشك به والدين درباره چگونگى جنين

117

وجوب كفّاره

118

مواردى كه سقط جنين كفّاره ندارد

119

اخذ برائت پزشك قبل ازاسقاط جنين

119

تعيين مقدار ديه جنين بر حسب مراحل رشد

120

زمان دميده شدن روح به جنين

121

موارد ديه اسقاط جنين در صورت تحقق عزل

121

موردى كه جنين بودن معلوم نيست

121

ديه سقط جنينى كه معلوم نيست پسر است يا دختر

122

ديه سقط جنين دوقلو و بيشتر

122

لزوم پرداخت ديه مادر و جنين

122

ديه جراحات وارده بر جنين

123

فصل نهم
ازدواج

آزمايش هاى قبل از ازدواج

128

معاينه عروس براى بررسى بكارت

128

حكم ترميم پرده بكارت

128

ارش ازاله بكارت

129

عيب هايى كه موجب فسخ عقد مى شوند

129

عيب هايى كه موجب اختيار فسخ عقد نمى شوند

131

حجّيّت قول پزشك در اثبات عيب

131

معاينه زن براى تشخيص عيب

131

حكم آميزش زوجين در صورت بيمارى واگيردار

131

جرّاحى پوست به جهت زيبايى

132

حكم ازدواج بعد از تغيير جنسيت

132

حكم مهر بعد از تغيير جنسيت

133

فصل دهـم
تغيير جنسيت

حكم تغيير و مشخص كردن جنسيّت

138

وجوب تغيير و مشخص كردن جنسيّت

138

اقدام به تغيير جنسيت توسط پزشك

139

تغيير جنسيت دوجنسى حقيقى

139

اذن شوهر در تغيير جنسيت

140

مواردى كه موجب ضرورت اقدام به تغيير جنسيت نيست

140

احكام دوجنسى ها

140

احكام شرعى بعد از تغيير جنسيت

140

تكليف همسران، بعد از تغيير جنسيت

140

حكم مهر بعد از تغيير جنسيت

141

تغيير جنسيت زن در زمان عدّه

141

حكم ولايت فرزندان، بعد از تغيير جنسيت

142

احكام ارث، بعد از تغيير جنسيت

142

محرميّت بعد از تغيير جنسيت

142

فصل يـازدهم
مــرگ مغـزى

مرگ از ديدگاه فقهى و پزشكى

146

مرگ مغزى و احكام آن

146

استفاده از اعضاى بيماران مبتلا به مرگ مغزى

148

مرگ ترحّمى و تجويز مرگ

148

فصل دوازدهم
پيـوند اعضا

قطع عضو از شخص زنده و پيوند آن به ديگرى

154

جواز اهداء و خريد و فروش عضو

154

حكم پيوند با علم به مفيد نبودن

155

وصيّت به اهدا و فروش عضو بعد از مرگ

155

اذن اولياء براى قطع عضو ميّت

156

اذن ولىّ فقيه يا مجتهد جامع الشرايط براى قطع عضو

156

قطع عضو ميّت مسلمان براى نجات جان مسلمان

156

تشويق براى اقدام به دادن عضو

156

قطع عضو ميّت غير مسلمان

157

پيوند عضو مسلمان به غير مسلمان

157

قطع عضو ميّت براى حفظ عضو مسلمان زنده

157

قطع عضو بيمار براى معالجه

157

شرايط جواز عمل جرّاحى

158

پيوند جزئى از بدن انسان به خودش

158

قطع عضو انسان مشرف به موت

158

پيوند تخمدان زن اجنبى

158

پيوند باقيمانده هاى زايمان

159

محرم و نامحرم بودن در پيوند

159

پيوند عضو قطع شده در اجراى حدّ

159

پيوند عضو قطع شده براى قصاص

160

برداشتن عضو محكوم به اعدام

161

تخفيف در نوع مجازات به شرط واگذارى عضو

161

پيوند اعضاى حيوانات به بدن انسان

161

واگذار نمودن عضو براى پيوند به جاى تعزير

162

اهداى عضو در برابر عفو از قصاص

162

حكم به قطع و اهداى عضو براى تخفيف مجازات

162

پيوند زدن و كاشتن مـو

162

وضو و غسل با موى كاشته شده و پيوندى

163

طهارت و نجاست موى مصنوعى

163

رنگ كردن مو

164

طهارت و نجاست عضو قطع شده

164

غسل و دفن عضو جدا شده از بدن زنده

164

غسل براى تماس با عضو قطع شده

164

غسل و دفن عضو جدا شده

164

نماز با عضو پيوندى

165

فصل سيزدهم
انـتقال خون

نظر و لمس در هنگام تزريق و انتقال خون

169

طهارت و نجاست

170

انتقال خون

170

اهداى خون

170

گرفتن خون در صورت ضرر

171

اهداى خون در حال روزه

171

خريد و فروش خون

171

ضمان در خون گرفتن

172

علم تزريق كننده به سلامت خون

172

تزريق خون ناسالم

173

تزريق خونى كه سبب بيمارى شود

173

فصل چهاردهم
پزشـكى قانونى

نگاه به بدن ميّت نامحرم و لمس آن

177

كالبد شكافى

178

صدور گواهى از طرف پزشك

178

فصل پانزدهم
ضمـان در پزشكى

تعريف ضمان

184

احكام كلّى ضمانت در پزشكى

184

ضمانت در آزمايشگاه

185

ضمانت پزشك در تشخيص

185

ضمانت در تجويز دارو

185

ضمانت در تجويز دارو بر اساس حدس يا فراموشى

187

ضمانت در درمان

187

ضمانت در درمان با روش پرعارضه

188

ضمانت در درمان پس از عمل جراحى

189

ضمانت در درمان، نسبت به خانم هاى باردار

189

ضمانت در فروش دارو

190

مباشرت پزشك در تزريق و استعمال دارو

191

ضمانت در تزريقات

191

ضمانت در دندانپزشكى

192

ضمانت ختنه كننده

192

ضمانت در انتقال خون

192

اخذ برائت از بيمار

193

اخـذ برائـت

193

فصل شانزدهم
طهارت و نجاست

الـكل

197

مواد ضدّعفونى

198

داروها

198

خــون

198

فرآورده هاى خونى

199

منـى

199

ادرار و مدفوع

199

نخ بخـيه

199

ابزار و آلات اتاق عـمل

199

وسايل آزمايشگاه

200

مـيّت

200

مـردار

201

قطعه جدا شده از بدن

201

اعضاى پيـوندى

201

مـوى پيوندى

202

دهان و دندان

202

تماس بدن يا لباس با اشياى نجس

203

خون آمدن دهان هنگام غذا خوردن

203

خوردن غذاى نجس يا ضرردار

203

اخلاط گلو و بينى

203

فصل هفدهم
احكام شرعى بيماران

طهارت و نجاست

208

تطهير كردن

209

وضــو

209

وضــوى وسواسى

210

وضــوى مسلوس و مبطون

211

جلوگيرى از خروج ادرار و مدفوع

212

خون ريزى از دهان يا بينى هنگام وضو

213

مبتلايان به سينوزيت

213

قطع نخاعى

213

وضو و غسل با لنز

214

وضو با دست فلج يا قطع شده

214

وضوى كسانى كه دست هاى ناتوان دارند

215

وضوى جبيـره

215

زخـمِ بسته و چگونگى وضـو

217

جبيره تمام عضو يا اكثر اعضاى وضو

218

مسح با دستى كه جبيره دارد

218

جبيره بيش از حدّ معمول

218

چسبيدن چيزى بر محل وضو

219

نماز با وضوى جبيره اى

219

غسل جبيره اى

220

جبيره به سبب بيمارى چشم

220

نماز اول وقت با وضو يا غسل جبيره اى

220

ضرر داشتن آب براى وضو و غسل

221

تيمّم جبيره اى

221

تيمّم نيابتى

222

نماز با تيمّم

223

باطل شدن تيمّم

223

چند تيمّم بدل از چند غسل

224

تيمّم بدل از غسل و وضو

224

باطل نشدن تيمّم بدل از غسل

224

جنابت بيمار

225

اشتباه خون حيض به دمل

225

نفـاس

225

نــماز

227

وقت نماز

227

كيفيت نماز بيمار از نظر قبله

227

احكام بدن و لباس نمازگزار

227

صحّت نماز با بدن و لباس نجس

228

نماز با لباس خون آلود

228

خوب شدن بعضى از زخم هاى بدن

229

حكمِ خونِ كمتر از يك درهم

230

اذان

230

تكبيرة الاحرام

231

طهارت مكان

231

كيفيّت نماز بيمار

231

نشستن در نماز

231

تأخير براى ايستاده خواندن نماز

232

ركوع در نماز نشسته

233

آرامش بدن در حال ركوع

233

ناتوانى از ركوع

233

ناتوانى از سجده كامل

234

سجده كسى كه در پيشانى، دمل دارد

234

ناتوانى از سجده

235

رعشه در سجده

236

سرفه، آروغ و آه در نماز

236

شرايط امام جماعت

236

احكام روزه بيماران

237

بى هوشى پس از نيّت روزه

237

خوب شدن بيمار قبل از ظهر

237

استعمال آمپول براى روزه دار

237

فرو بردن اخلاط براى روزه دار

238

اماله كردن و استفاده از شياف

238

قى كردن در حال روزه

238

آروغ زدن در حال روزه

238

ضرر داشتن روزه

239

قضا و كفاره روزه بيمار

240

از بين رفتن روزه به سبب مستى

240

عدم وجوب قضاء روزه

241

ادامه بيمارى تا ماه رمضان سال بعد

241

طول كشيدن بيمارى به مدت چند سال

242

روزه و تشنگى زياد

242

روزه زنى كه زايمان او نزديك است

242

روزه زن شيرده

243

استعمال اسپرى در هنگام روزه

243

كسى كه به خاطر پيرى روزه نمى گيرد

243

خونريزى لثه و روزه

244

زكات فطره

244

حــجّ

245

معـامـلات

245