(صفحه 69)

سايه قرار دادن

مسأله 168 : زير سايه قرار دادن بدن براى مردان در حال حركت و طى مسير در سفر ـ پياده يا سواره ـ حرام است. ولى براى زنان و كودكان اشكال ندارد.
مسأله 169 : در زير سايه قرار دادن فرقى بين سر و بدن نيست. لذا نشستن در ماشين سرپوشيده و سر خود را از شيشه يا سقف بيرون كردن خلاف احتياط وجوبى است.
مسأله 170 : حرمت استظلال آنجايى است كه محرم خود را زير سايبان مانند چتر و سقف قرار دهد. ولى اگر در كنار مانع باشد و خود را در سايه آن قرار دهد اشكالى ندارد، مثلا دركنار ماشين يا ديوار حركت كند هر چند خلاف احتياط استحبابى است.
مسأله 171 : حرمت سايه قرار دادن منحصر به سايبانى كه همراه انسان حركت كند مثل سقف ماشين و هواپيما است و شامل سايبان ثابت مثل تونل و پل نمى شود. لذا
(صفحه 70) عبور از زير پلهايى كه در جاده واقع شده و به ناچار بايد از آن جا عبور كرد اشكالى ندارد.
مسأله 172 : مرد محرم مى تواند در ايستگاههاى بين راه يا در مكه، زير سايبان برود; چون حرمت سايه قرار دادن مربوط به حال حركت و سفر كردن است. بنابراين براى رفتن از منزل خود در مكه تا حرم، مى تواند زير سايبان حركت كند.
مسأله 173 : تمام شهر مكه حتى محله هاى جديد آن منزل محسوب مى شود، لذا به محض ورود به مكه زيرسايبان رفتن مانعى ندارد، بنابراين مى تواند از محله هاى جديد مكه تامسجدالحرام با ماشين سرپوشيده برود.
مسأله 174 : كسى كه در مسجد تنعيم براى عمره مفرده محرم مى شود مى تواند با ماشين سرپوشيده تا مسجدالحرام يا خانه خود در مكه برود.
(صفحه 71) مسأله 175 : استظلال در شب مانعى ندارد. ولى در روز اگر چه هوا ابرى باشد جايز نيست. بلى اگر ابر به قدرى تيره باشد كه صدق استظلال نكند مانعى ندارد.
مسأله 176 : مردى كه مى داند براى سفر بايد از وسيله سرپوشيده در روز استفاده كند نمى تواند نذر كند كه قبل از ميقات محرم شود.
مسأله 177 : زيرسايه رفتن در مواقع ضرورى مثلا شدت گرما يا سرما، يا بارندگى جايز است، ولى بايد كفاره بدهد.
مسأله 178 : كفاره سايه قرار دادن در مسير حركت و طى منزل يك گوسفند مى باشد. حتى درحال اضطرار هم اقوى وجوب يك گوسفند به عنوان كفاره است.

فسوق

مسأله 179 : فسوق يعنى دروغ گفتن، فحش دادن، فخر فروختن به ديگران.

(صفحه 72)

جـدال

مسأله 180 : قسم خوردن براى اثبات مطلب يا ردّ ديگرى با لفظ «لا و الله» و «بلى والله» براى محرم حرام است.
مسأله 181 : در جدال محرّم «لا و الله» و «بلى و الله» موضوعيت دارد، لذا اگر به جاى كلمات «لا» و «بلى» مرادف آنها، يا به جاى «الله» مرادف آن را در لغات ديگر به قصد قسم خوردن به كار ببرند، جدال محرَّم محسوب نمى شود. همان طور كه قسم خوردن به «اللّه» بدون لفظ «بلى» و «لا» جدال محرّم نيست.

بيرون آوردن خون از بدن خود

مسأله 182 : بيرون آوردن خون از بدن خود براى محرم حرام است ولى كفاره ندارد. اما بيرون آوردن خون از بدن ديگران حرام نيست.
مسأله 183 : خراشيدن بدن و مسواك كردن اگر موجب
(صفحه 73) بيرون آمدن خون شود جايز نيست و همچنين است تزريق آمپول، مگر در حال ضرورت.

كندن دندان

مسأله 184 : كندن دندان گرچه خون نيايد حرام است. و كفاره آن بنابر احتياط يك گوسفند است.

كشتن حشرات بدن

مسأله 185 : كشتن حشراتى كه در بدن حيوان يا انسان ساكن مى شوند مثل شپش، كك، كنه و... حرام است.
مسأله 186 : كشتن مگس، پشه و حشرات خاكى اگر اذيت كنند، مانعى ندارد.

سلاح برداشتن

مسأله 187 : همراه داشتن سلاح اگر به گونه اى باشد كه