(صفحه 85) كن، و اگر آن نيز ممكن نشد به آن اشاره كن و بگو:

«اَللَّهُمَّ أمَانَتِي أدَّيْتُها، وَ مِيثْاقِي تَعَاهَدْتُهُ، لِتَشْهَدَ لِي بِالْمُوافَاةِ، اَللَّهُمَّ تَصْدِيقاً بِكِتَابِكَ، وَ عَلى سُنَّةِ نَبِيِّكَ صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ، اَشْهَدُ أنْ لاَ إلهَ إلاَّاللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ، وَ أنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ، آمَنْتُ بِاللهِ، وَ كَفَرْتُ بِالْجِبْتِ وَ الطَاغُوتِ، وَ باللاَّتِ وَ الْعُزَّى، وَ عِبادَةِ الشَّيْطَانِ، وَ عِبَادَةِ كُلِّ نِدٍّ يُدْعى مِنْ دُونِ اللهِ».

و سپس بگو:

«اَللَّهُمَّ إلَيْكَ بَسَطْتُ يَدِي، وَ فِيمَا عِنْدَكَ عَظُمَتْ رَغْبَتِي، فَاقْبَلْ سُبْحَتِي، وَاغْفِرْلِي وَارْحَمْنِي، اَللَّهُمَّ إنِّي أعُوذُ بِكَ مِنَ الْكُفْرِ وَالْفَقْرِ، وَ مَواقِفِ الْخِزْيِ فِي الدُّنْيَا وَالاْخِرَةِ».
(صفحه 86)

مستحبات ديگر مكه

مسأله 197 : آداب و مستحبات ديگر در مكه معظمه از اين قرار است:
1 ـ زياد ذكر خدا كردن، و خواندن قرآن.
2 ـ ختم كردن قرآن.
3 ـ خوردن ازآب زمزم، و بعد از خوردن اين دعا را بخواند:
«اَللَّهُمَّ اجْعَلْهُ عِلْماً نَافِعاً، وَرِزْقاً وَاسِعاً، وَشِفَاءً مِنْ كُلِّ دَاء وَسُقْم».
و نيز بگويد:
«بسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَالشُّكْرُ لِلّهِ».
4 ـ نظر كردن به كعبه، و بسيار تكرار كردن آن.
5 ـ در هر شبانه روز ده مرتبه طواف كردن; در اول شب سه طواف، و در آخر شب سه طواف، و پس از دخول صبح دو طواف، و بعد از ظهر دو طواف.

(صفحه 87)

طواف

مسأله 198 : طواف يعنى هفت مرتبه دور خانه خدا(كعبه) گشتن، به گونه اى كه شرحش مى آيد. و هر دور را به عربى «شوط» مى گويند.
مسأله 199 : طواف بايد قبل از سعى انجام شود. و اگر اين ترتيب به هر دليل حتى از روى فراموشى مراعات نشود مجزى نبوده و به احتياط واجب بايد سعى و تقصير را بعد از طواف و نماز آن اعاده كند.
مسأله 200 : شخص مى تواند قبل از اينكه طواف واجب خود را بجاآورد طواف نيابى انجام دهد و صحيح است.
مسأله 201 : اگر كسى طواف را به هر جهت باطل انجام
(صفحه 88) داده و بدون توجه به بطلان آن و با اعتقاد به صحت اعمال بعد از آن را انجام داده و بعد از تقصير متوجه شده، بايد طواف و نماز آن را اعاده كند، و به احتياط مستحب سعى و تقصير را نيز اعاده كند.
مسأله 202 : اگر بعد از طواف شك كند كه شرايط صحت طواف را مراعات كرده يا خير، طواف او صحيح است. و همين طور اگر در اثناى طواف نسبت به دورهاى انجام شده چنين شكى كند طواف صحيح است.
مسأله 203 : كسى كه به خاطر بيمارى يا پيرى قدرت بر انجام طواف نداشته باشد طواف او به ترتيب ذيل انجام مى شود:
1 ـ او را بر دوش گرفته طواف دهند و بهتر است به گونه اى باشد كه در صورت امكان پاهاى او به زمين كشيده شود.
2 ـ او را با تخت روان (طبق) طواف دهند.

(صفحه 89) 3 ـ اگر دو صورت فوق ممكن نباشد نايب بگيرد.
مسأله 204 : بيمار يا ناتوان را كه طواف مى دهند بايد شرايط صحت طواف را تا جايى كه ممكن است مراعات كنند.
مسأله 205 : كسى كه مقدارى از طواف را مى تواند بجا آورد ولى از انجام تمام آن معذور است بايد طبق فرض سابق عمل كند، و در صورت نيابت بايد براى كل طواف نايب بگيرد نه بعضى از دورهاى آن.
مسأله 206 : در مواردى كه حكم به تكميل و اعاده طواف شده است به احتياط واجب بايد ابتدا طواف سابق تكميل شود و بعد نماز آن خوانده شود، بعد طواف و نماز آن اعاده شود. و همينطور مى توان طواف قبلى را قطع نمود و از ابتداء يك طواف و نماز طواف به جا آورد.
مسأله 207 : در فرض مسأله قبل چنانچه با اعتقاد به