Back

Index

Next

m. 2575- açlık ve susuzluktan ِlmek üzere olan bir müslüman’ı ekmek ve su verip ِlümden kurtarmak her müslüman’a farzdır.

yemek yerken müstehap olan Şeyler

m. 2576- yemek yerken birkaç şey müstehaptır:

her iki eli yemekten ِnce yıkamak.

yemekten sonra elini yıkayıp, havluyla kurulamak.

yemek yemeyi ev sahibinin başlatması ve herkesten sonra el çekmesi.

4-    yemeğe başlarken "bismillah" demek sofrada bir kaç çeşit yemek olursa her yemeğe başlarken "bismillah" demek müstehaptır.

5-    yemeği sağ elle yemek.

6-    bir sofra basında birkaç kişi oturmuşsa, herkesin kendi ِnündeki yemekten yemesi.

küçük lokma almak.

acele yememek, sofra başında fazla oturup yemek yeme süresini uzatmak.

yemeği iyi çiğnemek.

yemekten sonra alemlerin rabbine hamt etmek.

yemekten sonra ağzı yıkamak, dişlerin arasındaki ekmek artıklarını temizlemek ve misvak vurmak.

12 yemeği dışarı dِkmekten kaçınmak, ama, eğer kırda yemek yiyorsa dِkülenleri kuşlara ve hayvanlara bırakmak müstehaptır.

13- gündüzün ve gecenin evvelinde yemek yemek, ِğleyin ve gece yansı yemek yememek.

14 yemekten sonra sırt üstü yatarak sağ ayağını sol ayağının üzerine koymak.

yemekten ِnce ve sonra tuz yemek.

meyve ve sebzeleri yemeden ِnce su ile yıkamak. 17 gücü yettiği kadar, sofrada misafir bulundurmak. 18- yemek yerken oturup yemek.

yemek yerken mekruh olan Şeyler

m. 2577-yemek yerken şu birkaç şey mekruhtur:

1-    tok olduğu halde yemek yemek.

2-    çok yemek, bir hadiste: "alemlerin rabbi her şeyden çok tıka-basa dolu mideden hoşlanmaz" diyebuyurmuştur.

yemek yerken başkalarının yüzüne bakmak.

yemeği sıcak yemek.

5-    yediği veya içtiği şeye üflemek.

6-    sofraya ekmek konduktan sonra başka bir şeyi beklemek.

ekmeği bıçakla kesmek.

ekmeği yemek tabağının altına bırakmak ve her türlü saygısızlık.

kemiğe yapışık olan eti, kemikte bir şey kalmayacak şekilde temizlemek.

10-  meyveyi tamamen yemeden atmak.

su içmenin müstehaplari

m. 2578- su içerken şu birkaç şey müstehaptır:

suyu emercesîne içmek.

suyu, gündüz ayakta içmek.

3-    suyu içmeden ِnce "bismillah", içtikten sonra "elhamdülillah" demek.

suyu üç yudumda içmek.

suyu isteği olduğu zaman içmek.

suyu içtikten sonra hazret-i imam hüseyin'i ve onun ehi'i beytini hatırlamak ve onların katillerine lanet etmek.

su içmenin mekruhlari

m. 2579- çok su içmek, yağlı yemekten sonra su içmek ve geceleyin ayakta su içmek mekruhtur. yine sol elle su içmek, testinin kırık yerinden ve elle tutulan yerinden su içmek mekruhtur.

irs hükümleri

m. 2580- akrabalık sebebiyle miras alanlar üç kısımdır:

birinci grup, ِlenin baba, anne ve evladı. evladın olmaması halinde evladın evladı, ne kadar aşağı inilirse inilsin, bunlardan ِlüye daha yakın olan miras alır. eğer bu gruptan bir kişi bile olsa, ikinci derecede olanlar miras alamazlar.

ikinci grup, ced, yani büyük baba ve onun babası her ne kadar yukarı çıkılırsa çıkılsın; cedde, yani büyük anne ve onun annesi her ne kadar yukarı çıkabilirse, bunlar ister anne tararından olsun ister baba tarafından. kız ve erkek kardeş, bunların olmaması halinde onların evladı, onlardan hangisi ِlene daha yakınsa o mirastan alır. bu gruptan bir kişi bile bulunursa sonraki grup miras alamaz.

üçüncü grup, amca, hala, dayı ve teyze her ne kadar yukarı çıkarlarsa ve onların evladı her ne kadar aşağı inilirse, ِlenin amca, hala, dayı ve teyzesinden bir kişi sağ olduğu müddetçe onların çocukları miras alamazlar. ama ِlenin yalnız baba tarafından olan amcası ile hem anne hem de baba tarafından olan amcası oğlu olursa ve bunlardan başka da varisi olmazsa, miras, anne ve baba tarafından olan amcası oğluna düşer ve baba tarafından olan amcası miras alamaz.

m. 2581- eğer ِlenin kendi amca, hala, dayı ve teyzesi, onların çocukları ve çocuklarının çocukları yoksa, baba ve annesinin amca, hala, dayı ve teyzesi miras alırlar. eğer bunlar yoksa onların çocukları miras alırlar. eğer bunlar da yoksa büyük baba ve büyük annenin amca, hala, dayı ve teyzesi, eğer bunlar da olmazsa onların çocukları miras alırlar.

m. 2582- kan ve koca, tafsilatı ileride açıklanacağı üzere, birbirlerinden miras alırlar.

birinci dereceden miras alanlar

m. 2583- eğer ِlen kimsenin varisi birinci dereceden bir kişi olursa, meselâ, baba veya anne veya bir oğul veya bir kız olursa, ِlenin bütün malı ona geçer. eğer birkaç oğul veya birkaç kız olursa, bütün mal, bunlar arasında eşit bir şekilde taksim edilir. eğer bir kız ve bir oğul olursa mal üç kısma ayrılır, iki parçası oğla ve bir parçası kıza verilir. eğer birkaç kız ile birkaç oğul olursa, bir oğla bir kızın iki misli düşecek şekilde taksim edilir.

m. 2584- eğer ِlenin varisi yalnızca anne ve babası olursa, mal üç kısma ayrılır; onun iki kısmı babaya, bir kısmı anneye verilir. ama ِlenin iki erkek kardeşi ya da dِrt kız kardeşi veya bir erkek kardeş ile iki kız kardeşi olursa ve onların hepsinin babası aynı olursa, yani onların babası ِlenin de babası ise, anneleri ِlenin annesiyle bir olsun veya olmasın, gerçi ِlenin anne ve babası olduğu müddetçe bunlar miras olamasalar da bunların olmasıyla malın altıda biri anneye ve geri kalanı babaya verilir.

m. 2585- ِlenin varisi yalnızca anne, baba ve bir kız olursa, bunun yanında ِlenin baba tarafından iki erkek

kardeşi veya dِrt kız kardeşi ya da bir erkek kardeşiyle iki kız kardeşi olmazsa malı beş kısma ayırırlar, anne ve baba her biri onun bir payını, kız ise kalan üç payını alır. eğer baba tarafından iki erkek kardeş veya dِrt kız kardeş veya bir erkek ile iki kız kardeşi olursa malı altı kısma ayırırlar; anne ve baba birer pay, kız üç pay alır ve geriye kalan bir pay dِrt parçaya ayrılır, bunun bir parçası babaya ve üç parçası kıza verilir. meselâ, malı 24 kısma ayırsalar, onun 15 kısmını kıza, 5 kısmını babaya ve 4 kısmım da anneye verirler.

m. 2586- eğer ِlenin varisi anne, baba ve bir de oğul olursa, malı altı kısma ayrılar. anne ile baba birer pay ve oğul dِrt pay alır. eğer birkaç oğul veya birkaç kız olurlarsa, o dِrt kısmı aralarında eşit bir şekilde bِlüşürler. eğer oğul ve kız olurlarsa, o dِrt kısmı, bir oğla bir kızın payının iki katı düşecek şekilde aralarında taksim ederler.

m. 2587- ِlenin varisi yalnızca babayla bir oğul veya anneyle bir oğul olursa, malı altı kısma ayırırlar, onun bir kısmını baba veya anne beş kısmını ise oğul alır.

m. 2588- ِlenin varisi oğul ve kızla birlikte yalnızca anne veya baba olursa, malı altı kısma ayırırlar, onun bir kısmını anne veya babaya verirler, kalanını da bir oğlana bir kızın payının iki misli düşecek şekilde taksim ederler.

m 2589- ِlenin varisi babayla bir kız veya anneyle bir kız olursa, malı dِrt kısma ayırırlar, onun bir kısmını anne veya baba, kalanını ise kız alır.

m. 2590- ِlenin varisi babayla birkaç kız veya anneyle birkaç kız olursa, malı beş kısma ayırırlar, onun bir kısmını anne veya baba alır, kalan dِrt payı, kızlar kendi aralarında eşit olarak bِlüşürler.

m. 2591- ضlenin çocuktan olmazsa, onun oğlundan olan torunu -kız olsa bile- ِlenin oğlunun payını alır.

kızdan olan torunu ise -erkek olsa bile- ِlenin kızının payını alır, meselâ, ِlenin kızından bir erkek ve oğlundan bir kız torunu olursa, malı üç kısma ayırırlar; bir payını kızından olan erkek torununa ve iki hissesini oğlundan olan kız torununa verirler.

ikinci dereceden miras alanlar

m. 2592- akrabalık nedeniyle miras alan kimselerden ikinci grup, dede, yani büyük baba, nine yani büyük anne ile kız ve erkek kardeştir. eğer erkek ve kız kardeşi olmazsa onların çocukları miras alırlar

m. 2593- eğer ِlenin varisi, yalnızca bir erkek kardeş veya bir kız kardeş olursa malın hepsini alır. varisler, anne ve baba tarafından birkaç erkek kardeş ya da anne ve baba tarafından birkaç kız kardeş olursa mal onlar arasında eşit bir şekilde taksim edilir. anne ve babadan olan kız ve erkek kardeşler beraber olurlarsa, her erkek kardeş kız kardeşin iki misli alır. mesela, anne ve babadan iki erkek kardeşle bir kız kardeş olursa malı beş kısma ayırırlar, erkek kardeşlerden her biri iki hisse ve kız kardeş bir hisse alır.

m. 2594- ِlenin aynı anne ve babadan erkek ve kız kardeşi varsa, aynı babadan ve ِlenle farklı analardan olan erkek ve kız kardeşler miras alamazlar. eğer ِlenin bir anne ve babadan olan erkek ve kız kardeşleri yoksa ve aynı babadan olan bir kız kardeşi veya erkek kardeşi olursa bütün mal ona düşer. eğer aynı babadan birkaç erkek kardeşi veya birkaç kız kardeşi olursa mal onların arasında eşit bir sekile bِlüşülür eğer aynı babadan hem erkek kardeşi, hem de kız kardeşi olursa, erkek kardeşlerin her biri kız kardeşin payının iki mislini alır.

m. 2595- ضlen kimsenin varisi, anne tarafından bir kız kardeş veya bir erkek kardeş olur ve ِlenle babalan farklı olursa, bütün mal ona düşer. eğer anne tarafından birkaç kız kardeş veya birkaç erkek kardeş veya birkaç erkek ve kız kardeş olursa, mal onların arasında eşit bir şekilde paylaşılır.

m. 2596- ِlen kimsenin aynı anne ve babadan erkek ve kız kardeşi ile aynı babadan erkek ve kız kardeşi ve aynı anneden bir erkek veya kız kardeşi olursa, aynı babadan olan erkekle kız kardeşi miras alamazlar, mal altı kısma ayrılır ve onun bir payı aynı anneden olan erkek veya kız kardeşe verilir, geri kalanı anne ve babası aynı olan erkek ve kız kardeşlere verilir ve her erkek kardeş kız kardeşîn iki misli alır.

m. 2597- eğer ِlen kimsenin anne ve babası bir olan erkek ve kız kardeşi ve anne bir olan erkek ve kız kardeşi ve baba bir olan erkek ve kız kardeşi olursa, babadan olan erkek ve kız kardeşi miras alamazlar, malı üç kısma ayırırlar, bir kısmını anne tarafından olan erkek ve kız kardeş aralarında eşit olarak taksim ederler, geri kalanını anne ve baba bir olan erkek ve kız kardeşlere verirler, bunlardan erkek kardeş kız kardeşin iki mislini alır.

m. 2598- ضlen kimsenin varisi, baba tarafından kız ve erkek kardeş ile anne tarafından bir erkek kardeş veya bir kız kardeş olursa, malı altı kısma ayırırlar, onun bir payı anne tarafından olan erkek veya kız kardeşe düşer, geriye kalanını baba tarafından olan erkek ve kız kardeşe verirler ve her erkek kardeş kız kardeşin iki katı pay alır.

m. 2599- ِlen kimsenin varisi, baba tarafından erkek ve kız kardeşle anne tarafından birkaç erkek ve kız kardeş olursa, malı üç kısma ayırırlar, onun bir kısmını anne tarafından olan erkek ve kız kardeşler aralarında eşit bir

şekilde taksim ederler, geri kalanını baba tarafından olan erkek ve kız kardeşe verirler ve her erkek kardeş kız kardeşin iki katı alır.

m. 2600- eğer ِlen kimsenin varisi, erkek kardeşi, kız kardeşi ve bir de karısı olursa, karısı kendi mirasını "karı ve kocanın mirası" bahsinde anlatılacağı üzere alır. erkek ve kız kardeş de kendi miraslarını, geçen meselelerde izah edildiği şekilde alırlar. yine, kadın ِlür ve mirasçısı da erkek ve kız kardeşiyle kocası olursa, kocası malın yansını alır, erkek ve kız kardeş de ِnceki meselelerde sِylendiği gibi kendilerine düşen mirası alırlar. karının veya kocanın miras alması nedeniyle aynı anneden olan erkek ve kız kardeşin hisselerinden bir şey eksilmez ama aynı anne ve babadan olan erkek ve kız kardeşle aynı babadan olan erkek ve kız kardeşin hissesi azalır; mesela; ِlen kimsenin varisi kocası ile aynı anneden olan erkek ve kız kardeşi ve aynı anne ve babadan olan erkek ve kız kardeşi olursa, malın yansı kocasına düşer, asıl malın üçte biri anneden olan erkek ve kız kardeşe verilir; geriye kalan mal ise aynı anne ve babadan olan erkek ve kız kardeşlere aittir. o halde, eğer ِlenin malının hepsi altı lira olursa, üç lirasını kocasına, iki lirasını aynı anneden olan erkek ve kız kardeşlere, kalan bir lirayı da aynı anne ve babadan olan erkek ve kız kardeşlere verirler.

m. 2601- eğer ضlenin erkek ve kız kardeşi olmazsa, onların mirastan paylarını çocuklarına verirler. anne tarafından erkek ve kız kardeşin çocukları, verilen mirası aralarında eşit olarak paylaşırlar. baba tarafından veya baba ve anne tarafından olan erkek ve kız kardeşinin çocuklarına düşen miktardan, erkeklere kızların iki misli düşer.

m. 2602- ضlen kimsenin varisi yalnızca büyük baba veya büyük anne olursa -ister baba tarafından olsun, ister anne

tarafından-, mirasın hepsi ona kalır. ضlen kimsenin büyük babası varken de büyük babasının babasına miras düşmez.

m. 2603- ِlen kimsenin varisi yalnızca baba tarafından dede ve babaanne olursa, mal üçe ayrılır, iki parçası dedeye ve bir parçası babaanneye verilir. eğer anne tarafından dede ve anneanne olursa malı aralarında eşit olarak taksim ederler.

m. 2604- ضlen kimsenin varisi yalnızca baba tarafından dede veya babaanne ile anne tarafından dede veya anne anne olursa mal üç kısma ayrılır, iki hisse baba tarafından olan dede veya babaannesi alır, bir hisse anne tarafından olan dede veya anneannesi alır.

m. 2605- ضlen kimsenin varisi kansı, baba tarafından dede ve babaannesi ile anne tarafından dede ve anneannesi olursa, kansı, "kan ve kocanın mirası" meselelerinde açıklanacağı üzere kendisine düşen mirası alır, asıl malın üçte birini anne tarafından olan dede ve anneanneye verirler ve onlar da aralarında eşit bir şekilde paylaşırlar, geri kalanı baba tarafımdan olan dede ve babaanneye verirler, dede, babaannenin aldığının iki mislini alır. eğer ِlenin varisi kocası ile büyük baba ve büyük anne olursa, kocası malın yarısını alır, büyük baba ve büyük anne ِnceki meselelerde belirtildiği şekilde miraslarını alırlar.

üçüncü dereceden miras alanlar

m. 2606-üçüncü dereceden varis olanlar amca, hala, dayı, teyze ve onların çocuklarıdır. açıklamaları ِnceki meselelerde sِylendiği gibi birinci ve ikinci dereceden varis bulunmazsa bunlar varis olur.

m. 2607- eğer ِlen kimsenin varisi yalnızca bir amca veya bir hala olursa, ister baba ve anne tarafından yani ِlenin babasıyla aynı anne ve babadan olsun, ister baba tarafından, ister anne tarafından, bütün mal ona kalır. eğer birkaç amca veya birkaç hala olursa ve hepsi de anne ve baba tarafından veya hepsi baba tarafından, mal onlar arasında eşit bir şekilde taksim edilir. eğer amca ile hala olursa, ister anne ve baba tarafından olsun, ister baba tarafından olsun, amca halanın aldığının iki mislini alır, meselâ eğer ِlenin varisi iki amca ve bir hala olursa malı beş kısma ayırırlar, bir hisse halaya verirler, kalan dِrt hisseyi amcalar aralarında eşit şekilde bِlüşürler.

m. 2608- eğer ِlen kimsenin varisi anne tarafından bir kaç hala veya bir kaç amca olursa, mal, onlar arsında eşit bir şekilde taksim edilir. ama anne tarafından birkaç amca ve hala olursa, miras üzerinde birbirleriyle sulh etmeleri ihtiyaten farzdır.

m. 2609- eğer ِlen kimsenin varisi bazısı anne tarafından, bazısı baba tarafından ve bazısı da anne ve baba tarafından olan amca ve hala olursa, baba tarafından olan amca ve halası miras alamazlar. eğer ِlenin anne tarafından bir amcası veya bir halası olursa, malı altı kısma ayırırlar, bir payını anne tarafından olan amca veya halasına, kalanını anne ve baba tarafından olan amca ve halasına verirler, anne ve baba tarafından olan amcası, anne ve baba tarafından olan halasının iki katı hisse alır. eğer anne tarafından hem amcası, hem halası olursa malı üç kısma ayırırlar, iki payını anne ve baba tarafından olan amca ve halaya verirler ve amca halanın iki katı alır, kalan payımı da anne tarafından olan amca ve halaya verirler ve ihtiyaten farz olarak bِlüşürken aralarında sulh etmeleri gerekir.

m. 2610- eğer ِlen kimsenin varisi, bir dayı veya bir teyze olursa, bütün mal ona düşer. eğer hem dayı ve hem teyze otursa, hepsi de anne ve baba tarafından veya anne tarafından veya baba tarafından olursa, mal, aralarında eşit bir şekilde taksim edilir. fakat taksimde aralarında sulh etmeleri ihtiyattır.

m. 2611- ضlen kimsenin varisi, anne tarafından bir dayı veya bir teyze, anne ve baba tarafından dayı ve teyze ve baba tarafından dayı ve teyze olursa, baba tarafından olan dayı ve teyze miras alamaz, malı altı kısma ayırırlar, bunun bir kısmım anne tarafından olan dayı veya teyzeye; geri kalanını da anne ve baba tarafından olan dayı ve teyzeye aralarında eşit bir şekilde taksim edilmek üzere verirler.

m. 2612- ِlen kimsenin varisi yalnızca baba tarafından olan dayı ve teyzesi, anne tarafından olan dayı ve teyzesi ve anne ve baba tarafından olan dayı ve teyzesi olursa, baba tarafından olan dayı ve teyzesi miras alamaz; mal, üç kısma ayrılmalı ve bir payını anne tarafından olan dayı ve teyze, aralarında eşit bîr şekilde taksim etmelidirler, kalan kısmını aralarında eşit bir şekilde paylaşmaları için anne ve baba tarafından olan dayı ve teyzeye vermelidirler.

m. 2613- eğer ضlen kimsenin varisi bir tek dayı veya teyze ile bir tek amca veya hala olursa, malı üç kısma ayırırlar, bir payı dayı veya teyzeye, kalan kısmı amca veya halaya düşer.

m. 2614- eğer ِlen kimsenin varisi bir dayı veya bir teyze ile amca ve hala olursa, eğer amca ve hala anne ve baba tarafından veya baba tarafından olursa, malı üç kısma ayırırlar, bir kısmını dayı veya teyze alır, geri kalandan iki pay amcaya, bir pay da halaya verilir. buna gِre, malı

dokuz kısma ayırırlarsa, üç payı dayı veya teyzeye, dِrt payı amcaya ve iki payı da halaya verilir.

m. 2615- eğer ِlen kimsenin varisi bir dayı veya bir teyze ve anne tarafından bir amca veya bir hala ile anne ve baba tarafından veya baba tarafından amca ve hala olursa, malı üç kısma ayırırlar, onun bir kısmını dayı veya teyzeye verirler, geriye kalan iki hisseyi tekrar altı kısma ayırırlar, bir payım anne tarafından onan amca veya halaya verirler, geri kalanını baba tarafından veya anne ve baba tarafından olan amca ve halaya verirler ve amca halanın aldığının iki katını alır. buna gِre, eğer malı dokuz parçaya ayırırlarsa, üç payını dayı veya teyzeye, bir payını anne tarafından olan amca veya halaya, geri kalan beş payını baba tarafından veya anne ve baba tarafından olan amca ve halaya verirler.

m. 2616- eğer ِlen kimsenin varisi bir dayı veya bir teyze ve anne tarafından amca ve halayla anne ve baba tarafından ya da baba tarafından amca ve hala olursa, malı üç kısma ayırırlar, onun bir kısmı dayı veya teyzeye düşer; geri kalan iki kısmı üç paya ayrılır, bir payını anne tarafından. olan amca ve halaya verirler ki bunlar ihtiyaten farz olarak aralarında sulh yapmalıdırlar. geriye kalan iki payı baba ve anne tarafından veya baba tarafından olan amca ve hala arasında amca halanın iki katı alacak şekilde taksim ederler. buna gِre, malı dokuz kısma ayırırlar, onun üç kısmı teyze veya dayının payı, iki kısmı da anne tarafından olan amca ve halanın payıdır ve dِrt kısmı da baba ve anne tarafından veya baba tarafından olan amca ve halanın payıdır.

Back

Index

Next