فهرست مطالب

اهل بيت نيز، از دانشِ غيب برخوردارند

در باورِ ما شيعيان، تنها پيامبران الهى نيستند كه از علوم غيبى برخوردارند; بلكه «اهل بيت» پيامبر (صلى الله عليه وآله) ، در گستره بسيار وسيعى، از اين دانش هاى الهى برخوردارند. على (عليه السلام) فرمود:

فَاسْأَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي، فَوَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لا تَسْأَلُونِي عَنْ شَيْء فِيمَا بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَ السَّاعَةِ، وَ لا عَنْ فِئَة تَهْدِي مِائَةً وَ تُضِلُّ مِائَةً اِلاّ أَنْبَأْتُكُمْ بِنَاعِقِهَا وَ قَائِدِهَا وَ سَائِقِهَا، وَ مُنَاخِ رِكَابِهَا، وَمَحَطِّ رِحَالِهَا وَ مَنْ يُقْتَلُ مِنْ أَهْلِهَا قَتْلا، وَ يَمُوتُ مِنْهُمْ مَوْتاً.⁽¹⁾

از من بپرسيد، پيش از آن كه مرا نيابيد. سوگند بدان كس كه جانم به دست اوست، نمى پرسيد از چيزى كه ميان شما تا روز قيامت است، و نه از گروهى كه صد تن را به راه راست مى خواند و صد تن را موجب ضلالت است، جز آن كه شما را از آن آگاه مى كنم: از آن كه مردم را بدان مى خواند، و آن كه رهبرى شان مى كند، و آن كه آنان را مى راند; و آنجا كه فرود آيند، و آنجا كه بار گشايند; و آن كه از آنان كشته شود، و آن كه از ايشان بميرد.

ابن ابى الحديد گويد: ابو عمر، محمّد بن عبد البِرّ، نويسنده كتابِ «الاستيعاب» آورده است كه گروهى از راويان و محدّثان گفته اند: «سَلُوني» را، جز على بن ابى طالب (عليه السلام) هيچ يك از صحابه (رض) نگفته است. و شيخ ما ابو جعفر اسكافى در كتاب «نَقْضُ العثمانيه» از علىّ بن جعفر و او از ابن شُبْرمه، آورده است كه گفت: جز على بن ابى طالب (عليه السلام) ، كس را نسزد كه بر «منبر» بنشيند و

«سَلُونى» را بر زبان آوَرَد. ابن ابى الحديد در ذيل اين خطبه، فصلى را درباره پاره اى از امور غيبى كه امام (عليه السلام) خبر داده و محقّق شده، گشوده است. او مى گويد:

بدان كه على (عليه السلام) در اين فصل به خداوندى كه جانش در دست اوست، سوگند خورده است، كه آن ها از او چيزى از امورى را، كه تا روز قيامت ميان آنان واقع خواهد شد، نخواهند پرسيد، مگر آن كه از آن به ايشان خبر خواهد داد. همچنين از هر گروه صد نفرى كه به هدايت يا ضلالت باشند نمى پرسند، مگر اين كه به همه موارد آنان كه چه كسى رهبر آنان و گرداننده ايشان است و كجا فرود مى آيند و چه كسى از ايشان كشته مى شود و چه كسى به مرگ طبيعى مى ميرد، خبر خواهد داد. اين ادّعا كه على (عليه السلام) كرده است نه ادعاى ربوبيّت است و نه ادعاى پيامبرى; بلكه مى گفته است: پيامبر (صلى الله عليه وآله) او را به اين امور آگاه كرده است.⁽¹⁾ ما اخبارى را كه على (عليه السلام) داده است، آزموده و آن را مطابق با حقيقت يافته ايم. به همين سبب استدلال مى كنيم، كه ادعاى على (عليه السلام) راست و صدق است. همچون خبرى كه در مورد خود، داده و گفته است: ضربتى بر سرش زده خواهد شد كه ريش او از آن خضاب مى شود. و خبر

دادن او از كشته شدن پسرش حسين (عليه السلام) و آن چه به هنگام عبور از سرزمين كربلاء اظهار فرموده است.⁽¹⁾

تاريخ زندگى نورانى اميرمؤمنان على (عليه السلام) و همين طور ديگر امامان (عليهم السلام) ، سرشار از اين گونه خبرهاى غيبى است، كه اهالى انصاف و مردمان آزادانديش را، كه پوسته هاى تعصّب دريده اند، به شگفتى وا مى دارد.

بررسى پاره اى از روايات

1 ـ زراره گويد از ابو جعفر، امام محمّد باقر (عليه السلام) ، از سخن خداى عزيز و جليل پرسيدم: «وَ كَانَ رَسُولاً نَّبِيًّا ;⁽¹⁾ [اسماعيل] فرستاده پيامبر بود»، رسول كيست و پيامبر كدام است؟ فرمود:

النَّبىّ الَّذِي يَرى فِي مَنَامِهِ وَيَسْمَعُ الصَّوْتَ وَلايُعَايِنُ المَلَكَ، وَالرَّسُولُ يَسْمَعُ الصَّوْتَ وَيَرى فِى المَنَامِ وَيُعَايِنُ المَلَكَ، قُلْتُ: الامَامُ مَا مَنْزِلَتُهُ؟ قَالَ: يَسْمَعُ الصَّوْتَ وَلايَرى وَلايُعَايِنُ المَلَكَ.⁽²⁾ ثمّ تَلا هَذِه الآيَةَ: وَ مَآ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ مِن رَّسُول وَ لاَ نَبِىّ)⁽³⁾ پيامبر كسى است كه در خواب بيند، و صدا را شنود، امّا فرشته را ديدار نكند. و

رسول كسى است كه صدا را شنود و در خواب بيند و فرشته را ديدار كند. گفتم: امام چه مكانتى دارد؟ فرمود: صدا را شنود، امّا خواب نبيند و فرشته را ديدار نكند. سپس اين آيه را تلاوت فرمود: «و پيش از تو هيچ فرستاده و پيامبرى نفرستاديم مگر آن كه چون...»

2 ـ احول گويد: از امام باقر (عليه السلام) درباره «رسول، و پيامبر و مُحَدَّث» پرسيدم، فرمود:

الرَّسُولُ الذّي يَأتِيهِ جَبْرِئيلُ قُبُلا فَيَراهُ وَيُكَلِّمُهُ فَهَذَا الرَّسُولُ. وَأمَّا النَّبِيُّ، فَهُوَ الّذي يَرى فِي مَنَامِهِ نَحْوَ رؤيا اِبْرَاهيمَ (عليه السلام) وَنَحْوَ مَا كَانَ رَأى رَسُولُ الله (عليه السلام) مِنْ أسْبَابِ النُّبُوَّةِ قَبْلَ الوَحْىِ حَتَّى اَتَاهُ جَبْرَئِيلُ (عليه السلام) مِنْ عِنْدِاللهِ بِالرِّسَالَةِ، وَكَانَ مُحَمّدٌ (صلى الله عليه وآله) حِينَ جُمِعَ لَهُ النُّبُوَّةُ وَجَاءته الرِّسَالَةُ مِنْ عِنْدِاللهِ يَجِيئُهُ بِهَا جَبْرَئِيلُ وَيُكَلِّمُهُ بِهَا قُبُلا، وَمِنْ الأنْبِيَاءِ مَنْ جُمِعَ لَهُ النُّبُوَّةِ وَيَرى فِي مَنَامِهِ وَيَأتِيهِ الرُّوُحُ وَيُكَلِّمُهُ وَيُحَدِّثُهُ مِنْ غَيرِ أنْ يَكوُنَ يَرى فِي اليَقْظَةِ. وَأمَّا المُحَدَّثُ فَهُو الّذِي يُحَدَّثُ فَيسْمَعُ وَلايُعَايِنُ وَلايُرى فِي مَنَامِهِ.⁽¹⁾

رسول كسى است كه جبرئيل با او، رو در رو شود و او را
ببيند و با او سخن گويد، و اين رسول است. و امّا نبى (پيامبر)،
كسى است كه در خواب بيند مانند خواب ابراهيم و چون خوابى كه رسول خدا (صلى الله عليه وآله) ، پيش از دريافت وحى درباره اسباب پيامبرى ديد، تا اين كه جبرئيل از نزد خداوند رسالت را آورد. و چون اسباب پيامبرى براى محمّد (صلى الله عليه وآله) فراهم شد و رسالت را از جانب