فهرست مطالب

به جانِ خودم سوگند، پيشوا و امام كسى است كه به قرآن داورى كند و عدالت را در كشور بگستراند و مؤمن به دين حق، و خود را پاى بند فرمان خدا قرار دهد.

على (عليه السلام) فرمود:

لَمْ تَكُنْ بَيْعَتُكُمْ إِيَّايَ فَلْتَةً⁽¹⁾ وَ لَيْسَ أَمْرِي وَ أَمْرُكُمْ وَاحِداً. إِنِّي أُرِيدُكُمْ لِلَّهِ وَ أَنْتُمْ تُرِيدُونَنِي لاَِنْفُسِكُمْ. أَيُّهَا النَّاسُ أَعِينُونِي عَلَى أَنْفُسِكُمْ، وَ اَيْمُ اللَّهِ لاَءَنْصِفَنَّ الْمَظْلُومَ مِنْ ظَالِمِهِ وَلاََقُودَنَّ الظَّالِمَ بِخِزَامَتِهِ حَتَّى أُورِدَهُ مَنْهَلَ الْحَقِّ وَ إِنْ كَانَ كَارِهاً.⁽²⁾

بيعت شما با من بى انديشه و تدبير نبود و كار من و كار شما يكسان نيست من شما را براى خدا مى خواهم و شما مرا براى نفس خود مى خواهيد. اى مردم! از راه مخالفت با هوا و هوس خود، مرا يارى كنيد و خدا گواه است كه حق ستمديده را از ستمگر خواهم گرفت و ستمگر را مهار خواهم كرد تا او را به آبشخور حق بكشانم اگرچه خوش نداشته باشد.

و در جاى ديگر فرمود:

اللَّهُمَّ إِنَّكَ تَعْلَمُ أَنَّهُ لَمْ يَكُنِ الَّذِي كَانَ مِنَّا مُنَافَسَةً فِي سُلْطَان، وَ لاَ الْتِمَاسَ شَيْء مِنْ فُضُولِ الْحُطَامِ، وَ لَكِنْ لِنَرِدَ الْمَعَالِمَ مِنْ دِينِكَ، وَ نُظْهِرَ الاِْصْلاحَ فِي بِلادِكَ، فَيَأْمَنَ الْمَظْلُومُونَ مِنْ عِبَادِكَ، وَ تُقَامَ الْمُعَطَّلَةُ مِنْ حُدُودِكَ.⁽¹⁾

پروردگارا! تو مى دانى كارى كه از دست ما سرزد، نه براى اشتياق در امر سلطنت بود و نه براى خواهش چيزى از زيادى كار دنيا، بلكه براى اين بود كه معالم دين را باز گردانيم و در شهرهاى تو اصلاح را آشكار سازيم، تا بندگان ستمديده ايمن گردند و آن چه از حدود تو فرو گذاشته شده است، برپا داشته شود.

فصل دوّم: آيه ولايت

إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُو وَالَّذِينَ ءَامَنُوا ْ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَوةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَوةَ وَهُمْ رَ كِعُونَ).⁽¹⁾ بى گمان سَرْوَر و سرپرست شما، خداوند و پيامبر اوست و /1 كسانى هستند كه ايمان آورده اند; همان كسانى كه نماز بر پا مى دارند و در حال ركوع زكات مى دهند.

سرپرستى مسلمانان; بر عهده خداوند و پيامبر اوست: اللهُ وَرَسولُهُ. و سپس، در طولِ سرپرستى پيامبر (صلى الله عليه وآله) ، از آنِ شمارى از مؤمنان است: وَالَّذِينَ ءَامَنُوا ْالَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَوةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَوةَ وَهُمْ رَ كِعُونَ). نه همه مؤمنان; چرا كه سرپرستى همه مؤمنان نسبت به همه، موجب هرج و مرج و مستلزم آشفتگى و از هم گسيختگىِ نظام اجتماعى است. در حالى كه خداوند در اين آيه (آيه ولايت) در مقام تشريع منصب ولايت و سرپرستى اى است، كه محور اصلى در تنظيم نهادهاى اجتماعى مسلمانان است. از اين رو، خداى تعالى با تعبير توصيفى: وَالَّذِينَ ءَامَنُوا ْ ... وَهُمْ رَ كِعُونَ )، به توصيفِ: وَالَّذِينَ ءَامَنُوا ْ )، پرداخته و مؤمنانى را منظور داشته است، كه نماز را بر پا مى دارند و زكات را مى پردازند; يعنى در شكل و قواره يك «قضيّه خارجى» كه بيانگرِ كارى ويژه از شخصى خاصّ است، گروهِ خاصّى از مؤمنان را، به سرپرستى مسلمانان برگزيده