فهرست جامع المسائل - جلد دوم

(صفحه 195)

س 440 ـ شخصى قبرى براى خود خريده است، آيا بايد خمس آن را بدهد؟ و اگر در سال خريد فوت كند، آيا بايد خمس پول خريد را از تركه او بدهند؟
ج ـ اگر قبر را خريده و مالك آن شده است بايد خمس آن را به قيمت فعلى بدهد و اگر هم در سال خريد فوت كرد بايد خمس آن را به قيمت فعلى آن از تركه او بدهند. اما اگر قبر را نخريده و مالك آن نيست، بلكه مبلغى از درآمد سال به منظور اولويت يافتن جهت دفن داده است (كه نوعاً اين گونه است) در اين صورت خمس ندارد.

س 441 ـ شخصى در طول دو سال قالى بافته و خمس سرمايه قالى را داده است و در اثر كسادى بازار، قالى را نفروخته و فعلاً به فروش رفته است، آيا بايد خمس پول فروش قالى را بلافاصله بدهد؟
ج ـ در فرض سؤال كه قالى فروش نرفته است، وقتى فروش رفت و مزد بافت به دستش رسيد تا يك سال مهلت دارد كه اگر در ضمن سال، خرج مايحتاج خود كرد خمس ندارد، اما اگر چيزى از آن ماند و سال بر آن گذشت بايد خمس آن را بدهد.

س 442 ـ كاسبى تمام اجناس خود را نسيه مى خرد و بعد از فروش دين خود را اداء مى كند، گاهى پرداخت بدهى او به سال خمسى آينده مى افتد به اين معنى كه سر سال خمسى مقدارى پول دارد كه بايد بدهى خود را با آن در سال آينده بدهد، آيا مبلغى كه از فروش كالاى نسيه اى بدست آمد. خمس تعلق مى گيرد؟ و آيا عين اجناس باقى مانده خمس دارد؟
ج ـ اين فرد سر سال خمسى بايد درآمد سال خود را محاسبه كند و خمس آنچه زياد آمده بپردازد اما اگر عين جنسى را كه نسيه خريده موجود است يا پول آن موجود است كه بايد به صاحبش بدهد، خمس به آن تعلق
(صفحه 196)
نمى گيرد.

س 443 ـ اگر سفيه و مجنون، مالك پولى شوند كه بايد خمس آن داده شود وظيفه چيست؟
ج ـ اگر سفيه يا مجنون از هنگام بلوغ سفيه يا مجنون بوده اند، بايد ولىّ آنها خمس اموال آنها را بپردازد و اگر بعد از بلوغ سفيه يا مجنون شده اند بايد با اجازه حاكم شرع خمس اموال آنها را بپردازند. بلى مجنون ادوارى خودش در زمان بهبودى مكلف است و بايد به وظيفه اش عمل كند و خمس مالش را بدهد.

س 444 ـ اگر ولىّ طفل مقلد مجتهدى باشد كه خمس هديه را واجب نمى داند آيا پرداخت خمس هديه اى كه به بچه داده شده بر ولىّ واجب است؟
ج ـ واجب نيست، بلكه وقتى طفل به حدّ بلوغ رسيد طبق نظر مرجع تقليد خودش عمل كند.

س 445 ـ شخصى اجير شده كه نماز و روزه قضايى انجام دهد و مقدارى از نماز و روزه ها انجام نشده و سال خمسى او رسيده است، آيا بايد خمس پولى را كه مانده بدهد؟
ج ـ به مقدارى كه انجام داده و اجرتش موجود است خمس تعلق مى گيرد، و اما آنچه را به جا نياورده پولش خمس ندارد.

س 446 ـ شخصى وصيت كرده موجودى و اموالش را به يكى از بستگانش بدهند، آيا پس از اخذ مال بايد خمس آن را بدهد يا اينكه مال مأخوذ حكم ارث را دارد؟
ج ـ آنچه طبق وصيت به انسان مى رسد حكم ارث را ندارد و احتياط واجب آن است كه اگر از مؤونه زياد بيايد خمس آن را بپردازد.
(صفحه 197)

س 447 ـ شخصى مبلغى از سيد فقيرى طلبكار است، آيا جايز است طلب خود را از بابت خمس حساب كند؟
ج ـ به نظر اينجانب سهم سادات به احتياط واجب بايد با اجازه مجتهد جامع الشرايط پرداخت شود لذا در مورد سؤال با استجازه مى تواند حساب كند.

س 448 ـ آيا اجازه مى فرمائيد كه مقلّدين حضرتعالى وجوه شرعيّه خويش را به روحانيّونى كه در منطقه هستند يا با حوزه علميّه قم ارتباط دارند و مدّعى هستند كه آن وجوه را به حوزه علميّه مى رسانند پرداخت كنند؟
ج ـ لازم است وجوه شرعيه را جهت حفظ و اداره حوزه هاى علميه براى اينجانب ارسال كنيد، و يا به نمايندگان اينجانب كه اجازه كتبى دارند و قبض اينجانب را به صاحبان وجوه مى رسانند، پرداخت كنيد; ان شاءالله موفق باشيد.

س 449 ـ خانمى است غيرسيده كه سرپرستى اطفال سيّد خود را به عهده دارد، آيا مى تواند از سهم سادات براى مخارج خود و فرزندان استفاده كند؟
ج ـ به نظر اين جانب مصرف سهم سادات به احتياط واجب بايد به اذن مجتهد جامع الشرايط باشد بنابراين در فرض سؤال كه بچه ها سيد و فقير هستند با اجازه از مجتهد و مرجع تقليد به قيم شرعى بچه ها بدهند و مادر مى تواند به عنوان حق الزحمه از سهم سادات بطور مشترك استفاده كند.

س 450 ـ خانمى است سيّده و شوهر او سيّد نيست و فقير و عائله مند مى باشد آيا مى تواند خمس بگيرد؟
ج ـ بلى مى تواند خمس را قبول كند و خرج شوهر و فرزندان خود كند اگر چه به احتياط واجب دهنده خمس بايد از مجتهد و مرجع تقليدش اجازه
(صفحه 198)
بگيرد.

س 451 ـ آيا لازم است به سيد فقير بگويند اين وجه بابت سهم سادات است يا اطلاع دادن به او لزومى ندارد؟
ج ـ اطلاع دادن لازم نيست.

س 452 ـ آيا سيدى كه مى خواهد خمس بگيرد، لازم است خود را فقير بداند تا بتواند خمس قبول كند؟
ج ـ بلى، بايد فقير باشد و خود را فقير بداند والاّ گرفتن آن جايز نيست.

س 453 ـ سيدى است فقير و معلول كه براى حضانت و مراقبت از او مخارج زيادى لازم است، آيا برادر و خواهر او مى توانند مخارجى را كه صرف نگهدارى و خوراك و پوشاك او مى كنند، بابت بدهى خمس خود حساب كنند؟
ج ـ مى توانند از سهم سادات مصرف او كنند چون برادر و خواهر واجب النفقه يكديگر نيستند همانطور كه ساير مؤمنين مى توانند سهم سادات به او بدهند، ولى به نظر اين جانب سهم سادات بنابر احتياط واجب بايد به اذن مرجع تقليد مصرف شود لذا در اين مورد با دفتر تماس بگيرند و به مقدارى كه اجازه داده شد مصرف كنند.

س 454 ـ شخصى مبلغى بابت سهمين مباركين تحويل اينجانب داد كه در قم تحويل دهم، جهت حفظ آن را در بانك گذاشتم، هنگام دريافت مبلغى به عنوان سود، علاوه بر اصل پول دادند، اين سود مال كيست؟
ج ـ اگر پول را به نحو امانت داده كه شما آن را تحويل مرجعش بدهيد، سود حاصله مال صاحب پول است و اگر شما در أخذ وجوه مجاز بوده ايد و دهنده به عنوان اينكه شما را نماينده مرجع مى دانسته داده است، (پول از ملكش خارج شده) در اين صورت پول اضافى كه بانك مى دهد بايد تحويل
(صفحه 199)
مرجع دهيد. ضمناً اين تفصيل نسبت به ساير پولهاى امانى و خيريه و صدقات عامه نيز جارى است.

س 455 ـ شخصى لباس را به ذمه خريده و پول آن را از پولى كه متعلق خمس بوده است پرداخته آيا معامله او صحيح است، نماز در آن چه صورت دارد؟
ج ـ اگر به ذمه خريده معامله و نماز صحيح است ولو اينكه قصد داشته از پولى كه متعلق خمس است بپردازد، بلى اگر اصلاً مال حلال ندارد مشكل است.