(صفحه 217)
ج ـ چنانچه عقد اجاره انصراف و يا ظهور عرفى در احرام از خصوص مسجد شجره را نداشته باشد، اشكالى ندارد.

س 520 ـ نايب اگر از انجام حج تمتع معذور شد، و حج تمتع را به حج افراد بدل كرد. آيا اين حج از منوب عنه مجزى است؟
ج ـ مجزى است و بعد از آن لازم است يك عمره مفرده به نيت منوب عنه انجام دهد.

س 521 ـ نايب طواف نساء را به چه نيتى انجام دهد؟ به نيت خودش يا منوب عنه؟ و آيا فرقى بين نيابت در عمره مفرده و حج و طواف نساءِ تنها وجود دارد؟
ج ـ نايب بايد به نيت منوب عنه انجام دهد وفرقى بين موارد مذكوره نيست.

س 522 ـ شخصى كه حج بر او مستقر شده و نمى تواند مكه برود و ناچار است نايب بگيرد، آيا مى تواند از ميقات نايب بگيرد؟
ج ـ بلى مى تواند از ميقات نايب بگيرد. گرچه بهتر اين است كه از بلد كسى را اجير كند.

ميقات

س 523 ـ آيا زائران ايرانى بيت الله الحرام در موسم حج و يا عمره مى توانند از ميقات حديبيه محرم شوند؟ و آيا حديبيه نيز مانند ساير مواقيت از قبيل ميقات شجره و جحفه مى باشد؟
ج ـ ميقات عمره تمتع يكى از مواقيت پنجگانه معروفه است كه در مناسك حج بيان شده است. و در صورت عدم عبور از آنها، لازم است از محاذى
(صفحه 218)
يكى از آنها محرم شود. لذا كسانى كه براى حج تمتع از جده به مكه مى روند. بايد به جحفه يا يكى از مواقيت معروفه ديگر بروند و از آنجا محرم شوند والاّ از محاذى يكى از آنها محرم شوند. و در غير اين صورت احرام عمره تمتع صحيح نيست. ولى ميقات براى احرام عمره مفرده علاوه بر مواقيت پنجگانه معروفه ادنى الحل(1) نيز مى باشد. امّا افضل نسبت به ادنى الحلّ اين است كه در حديبيه يا جعرانه يا تنعيم محرم شوند. بلى اگر كسى براى عمره مفرده از يكى از مواقيت پنجگانه با تمكن از احرام، بدون احرام عبور كند مرتكب معصيت شده است. ولى احرامش از حديبيه يا جعرانه يا تنعيم صحيح است.
بنابراين كسانى كه از جده براى عمره مفرده به مكه مى روند مى توانند از حديبيه يا جعرانه يا تنعيم محرم شوند و معصيتى نيز مرتكب نشده اند. چون از مواقيت پنجگانه عبور نكرده اند.

س 524 ـ كسى كه از ميقات اهل مدينه مى گذرد، آيا حتماً بايد داخل مسجد شجره محرم شود يا بيرون مسجد كافى است؟
ج ـ به احتياط واجب از داخل مسجد شجره محرم شود.

س 525 ـ وظيفه زنان حائض و كسانى كه از وارد شدن به مسجد شجره معذورند، نسبت به احرام چيست؟
ج ـ كنار مسجد شجره محرم شده و لازم نيست وارد مسجد شوند هرچند مى توانند در حال عبور از مسجد محرم شوند.

س 526 ـ با توجه به توسعه جديد مسجد شجره، آيا احرام در قسمتهاى جديدالتأسيس كفايت مى كند، با توجه به اينكه محدوده مسجد قديم

---

(صفحه 219)
مشخص نمى باشد، يا تشخيص آن بسيار مشكل است؟
ج ـ احرام در تمام قسمتهاى آن كافى است.

س 527 ـ كسانى كه ابتدا به جده رفته و سپس براى عمره تمتع به مكه مى روند، آيا براى محرم شدن، حتماً بايد به يكى از ميقاتها بروند؟ يا مى توانند در محاذات ميقات محرم شوند؟
ج ـ در صورت عدم امكان احرام از ميقات، لازم است از محاذى آن محرم شوند و بايد احراز محاذات شود.

س 528 ـ آيا احرام حج حتماً بايد در مكه قديم يا مسجدالحرام باشد، يا درمحله هاى نوساز هم كفايت مى كند؟
ج ـ در هرجا كه صدق مكه كند كافى است. اگرچه در محلّه هاى نوساز باشد.

س 529 ـ شخصى از روى جهل به مسأله در فرودگاه جدّه براى عمره مفرده محرم مى شود و پس از انجام طواف و نماز و سعى متوجه مى شود كه مى بايست به يكى از مواقيت برود، تكليف او در اين صورت چيست؟
ج ـ در فرض سؤال عمره باطل است و تكليف خاصى ندارد و چنانچه عمره به جهتى بر او واجب بوده است يا بخواهد يك عمره مستحبى انجام دهد بايد به يكى از مواقيت برگردد ولو به ادنى الحل و محرم شود و اعمال را انجام دهد.

س 530 ـ با توجه به پاسخ فوق منظور از ميقات، آيا مواقيت معروفه است؟
ج ـ ميقات در عمره مفرده ادنى الحل است.

س 531 ـ شخصى قبل از ميقات يا در ميقات و قبل از احرام بيهوش شده، وظيفه او چيست؟
ج ـ در فرض سؤال بيهوش وظيفه اى ندارد بلى اگر ممكن است صبر كنند تا
(صفحه 220)
بهبودى حاصل شود والاّ مى توانند او را بدون احرام وارد مكه كنند، ولى اگر قبل از ضيق وقت بهبود يافت بايد برگردد به يكى از مواقيت معروفه و محرم شود و اگر ممكن نشد تكليفى ندارد و معلوم مى شود در اين سال مستطيع نبوده و حج بر او واجب نشده است و الحاق بيهوش به جاهل و ناسى مشكل است، بلى چنانچه سالهاى بعد استطاعت داشت يا حج بر او مستقر بوده است بايد حج انجام دهد.

احرام

س 532 ـ آيا در نيّت احرام و ساير اعمال حج، قصد بر انجام عمل بدون ريا و توجه به عملى كه انجام مى دهد، كافى است؟ و يا گذراندن از قلب، يا به زبان آوردن آن لازم است؟
ج ـ نيّت به تنهايى كافى است. ولى مستحب است كه به زبان بياورد.

س 533 ـ اين جانب يك سال حج براى خود انجام داده ام و چند حج نيابتى نيز در سالهاى متعدّد انجام داده ام ان شاءالله امسال توفيق تشرف به حجّ خواهم داشت، آيا مى توانم به نيّت مافى الذّمه حج بجا آورم كه اگر حج خود يا يكى از منوب عنه ها اشكال داشته بجاى آنها محسوب شود والاّ براى خودم مستحبى محسوب شود؟
ج ـ بلى مى توانيد به نحو مذكور نيت كنيد و چنانچه يك حج واجب ـ اعم از حجى كه اصالتاً واجب بوده، يا نيابتاً واجب شده ـ بر ذمه شما باشد برئ الذمه مى شويد. والاّ حج ندبى خواهد بود.

س 534 ـ ولىّ طفل غير مميز طبق فتواى چه كسى او را محرم كند و اعمال او
(صفحه 221)
را انجام دهد؟
ج ـ طبق فتواى مجتهدى كه خودش از او تقليد مى كند، عمل كند و در موارد اختلافى بهتر است احتياط كند.

س 535 ـ اگر زن در ميقات حائض باشد، و يقين كند كه نمى تواند عمره تمتع را در وقت خود انجام دهد بايد به نيت عمره تمتع محرم شود و بعداً در ضيق وقت عدول به افراد كند. آيا با فرض يقين زن به اينكه مى داند تا آخر وقت پاك نمى شود. چگونه نيّت عمره تمتع كند؟ ملاك چيست؟
ج ـ ملاك عمل به وظيفه فعلى است و چون در حال حاضر مأمور و مكلف به حج تمتع است. نه اِفراد لذا فعلاً بايد نيت تكليف و امر فعلى را بكند. و يقين او به اينكه تا آخر وقت پاك نمى شود مانع از امكان نيت عمره طبق وظيفه فعلى نمى شود. مضافاً بر اينكه لعل الله يحدث بعد ذلك امراً.

س 536 ـ آيا بانوان هم براى احرام، بايد لنگ و ردا يا مشابه آن را بپوشند؟ و يا مى توانند در لباس معمولى خود محرم شوند؟
ج ـ به احتياط مستحب، در حال احرام كه چند دقيقه بيشتر طول نمى كشد لنگ و ردا را روى لباس معمولى بپوشند.

س 537 ـ فرموده ايد احتياط مستحب آن است كه زنها در حال نيّت و تلبيه. دو لباس احرام را بپوشند. سؤال اين است كه اگر عمداً نپوشند و در همان لباس معمولى خودشان محرم شوند، احرامشان باطل است يا خير؟
ج ـ خير. به احرام آنها ضرر نمى زند و باطل نيست.

س 538 ـ كسى بدون نيت احرام حج لباس احرام را پوشيده و با سايرين تلبيه را گفته است و بعد از وقوف در عرفات متوجه شده است، حكم او چيست؟
ج ـ اگر نيت انجام حج را داشته و تلبيه گفته، احرام محقق شده است و حج