(صفحه 231)
را فوراً بخوانند و چنانچه تدارك نكنند تا وقت بگذرد حج باطل است.(البته جاهل به حكم، حكم ناسى را دارد)

س 587 ـ آيا بعد از طواف بايد براى خواندن نماز در پشت مقام صبر كند تا خلوت شود؟ يا مى تواند بلافاصله كمى دورتر از مقام با رعايت الاقرب فالاقرب نماز را بخواند؟
ج ـ صبر كردن لازم نيست.

س 588 ـ آيا نماز طواف واجب، حتماً بايد پشت مقام ابراهيم (عليه السلام)انجام شود، يا هر جاى مسجد باشد كافى است؟ و اگر بايد در آنجا خوانده شود، چنانچه شخصى نماز را پشت مقام بجا نياورد، فقط معصيت كرده، يا نمازش هم باطل است؟
ج ـ لازم است پشت مقام ابراهيم و يا در يكى از دو طرف نزديك به آن انجام شود. در غيراين صورت نماز باطل است. بلى اگر امكان نداشته، با فرض اضطرار باطل نيست.

س 589 ـ هنگامى كه مسجدالحرام خلوت است، آيا نماز طواف حتماً بايد نزديك مقام خوانده شود، يا اگر در فاصله دورترى بخواند، و مقام ابراهيم(عليه السلام) بين او و كعبه قرار گيرد كافى است؟
ج ـ لازم است الاقرب فالاقرب رعايت شود.

س 590 ـ گاهى اوقات اگر بخواهد نماز طواف را نزد مقام يا پشت آن بجا آورد، طواف كنندگان به او تنه مى زنند و از حال نماز خارج مى شود، آيا مى تواند در فاصله دورترى نماز را بجا آورد؟
ج ـ اگر اطمينان دارد كه طواف كنندگان مانع از انجام نماز كامل او مى باشند، در اين صورت مى تواند در فاصله دورترى نماز بخواند.
(صفحه 232)
س 591 ـ بعضى از حجاج در پشت مقام دست به دست همديگر مى دهند تا برخى ديگر نماز طواف بخوانند، آيا اين عمل جايز است؟
ج ـ اگر موجب وهن شيعه يا اذيت ساير حجاج شود و يا مانع از طواف ديگران شود جايز نيست.

س 592 ـ كسى كه قرائت او صحيح نيست چنانچه در تصحيح نكردن قرائت مقصر باشد، تكليفش نسبت به نماز طواف چيست؟
ج ـ به هر حال چنانچه در حال اعمال، امكان تصحيح براى او وجود نداشته باشد، لازم است به همان نحو كه مى داند نماز را بخواند.

س 593 ـ نماز اكثر حجاج ناقص است، آيا با توجه بدان مى توانند بدون ضرورت به كارى كه نماز طواف نساء دارد اقدام كنند؟ در صورت عدم زمينه جهت خواندن نماز به جماعت و طرق ديگر، آيا مى توانند به نماز خود اكتفا كنند؟
ج ـ براى خودشان مانعى ندارد. و نماز طواف را همانگونه كه مى توانند بخوانند.

س 594 ـ در توضيح المسائل مسأله 902 فرموده ايد: اگر زن در كنار مرد يا جلوتر بايستد و با هم وارد نماز شوند، نماز هر دو باطل است، آيااين حكم در مسجدالحرام يا نماز طواف با زنان اهل سنت هم، جارى مى شود؟
ج ـ اين حكم نسبت به مسجدالحرام و غيره فرق نمى كند، ولى رعايت اين مسأله در نماز با زنهاى اهل سنت لازم نيست و نماز با آنها و در كنار آنها اشكال ندارد.

س 595 ـ ترك عمدى نماز طواف چه حكمى دارد؟
ج ـ ظاهر اين است كه اگر آن را از روى علم و عمد ترك كند و وقت تدارك
(صفحه 233)
آن بگذرد، حج او باطل است.

سـعى

س 596 ـ كسى كه طواف و نماز طواف را انجام داده، آيامى تواند سعى را با فاصله زياد انجام دهد، مثلاً روز ديگر؟ و اگر طواف و نماز را شب انجام داده و بسيار خسته است، آيا مى تواند سعى را فردا بجا آورد؟
ج ـ در صورتى كه طواف را در روز انجام داده باشد مى تواند سعى را تا شب تأخير بياندازد. ولى تأخير تا فردا تنها در صورت عذر جايز است.

س 597 ـ آيا مى توان بين طواف و سعى، چهار الى پنج ساعت بدون عذر فاصله انداخت؟
ج ـ بلى، تأخير تا شب جايز است.

س 598 ـ بعضى از حجاج با اينكه قدرت بر پياده روى دارند، در سعى سوار چرخهاى موجود مى شوند آيا سعى آنها صحيح است؟
ج ـ پياده روى در سعى واجب نيست. لذا سعى آنها صحيح است.

س 599 ـ اگر بدون ذكر و دعا سعى كند، مثلاً ساكت باشد يا با كسى حرف بزند، چه حكمى دارد؟
ج ـ ذكر و دعا در سعى واجب نيست، لذا سعى او صحيح است.

س 600 ـ شخصى سعى خود را نيت كرده و در هنگام سعى شخص بيمارى را نيز حمل كرده و مقدارى هم با چرخ، او را سعى داده و برده است و در بين سعى معطل شده، آيا اشكال دارد؟
ج ـ اشكال ندارد، ولـى بايــد مــواظب باشد كه در سعى زيادى پيش
(صفحه 234)
نيايد.

س 601 ـ افرادى قادر بر سعى نيستند لذا آنها را به وسيله چرخ سعى مى دهند چنانچه در هنگام سعى بخوابند، حكم سعى آنها چيست؟
ج ـ چون سعى از عبادات است و صحت آن منوط به نيت و قصد قربت مستمر است. لذا در فرض سؤال اگر قبل از شوط چهارم خواب رفته است. به احتياط واجب سعى را از اول اعاده كند. و اگر بعد از شوط چهارم خواب رفته است. پس از بيدار شدن و توجه و التفات بايد از آنجا كه بخواب رفته سعى را ادامه دهد.

س 602 ـ اگر سعى را سهواً بيش از هفت شوط به جا آورد، تكليف چيست؟
ج ـ سعى صحيح است، گرچه مستحب است كه آن را به هفت مرتبه ديگر برساند.

س 603 ـ اگر كسى در سعى به استحباب هروله عمل نكرد و پس از ردّ شدن از محلّ هروله، به فكر جبران افتاد و به محل هروله مراجعت كرد آيا اين زيادى مخلّ به سعى است؟
ج ـ نبايد مراجعت كند و در صورت مراجعت زيادى مخلّ انجام داده و سعى او باطل است و بايد آن را از اول اعاده كند.

س 604 ـ شخصى در عمره، سعى را از روى خطا و فراموشى تمام نكرده و به اعتقاد اينكه سعى او تمام شده تقصير كرده وظيفه چيست؟
ج ـ در فرض مذكور كه سهواً و خطأً سعى را تمام نكرده و به اعتقاد فراغ از آن تقصير كرده است عمره او باطل نيست ولى واجب است سعى را تمام كند و اگر اين خطا و سهو در سعى عمره تمتع بوده، احتياط واجب آن است كه يك گاو براى كفاره ذبح كند، ضمناً فرقى نيست كه خطا و ناتمام ماندن
(صفحه 235)
نسبت به يك شوط واقع شده باشد يا بيشتر. و نيز فرقى نيست كه تقصير با گرفتن ناخن انجام شده باشد يا گرفتن قدرى مو.

س 605 ـ كسى كه سه يا چهار دور از سعى را انجام داده و از انجام بقيه آن عاجز شده است، وظيفه او چيست؟
ج ـ اگر بعد از رفع عذر مى تواند اعاده يا اتمام كند بايد خودش آن را بجاآورد اگر چه با چرخ باشد، و اگر امكان آن نيست بايد نايب بگيرد تا باقيمانده سعى را انجام دهد، و احتياط اين است كه پس از آن، نايب سعى را از نو اعاده كند.

س 606 ـ اگر كسى بعد از وقوف در عرفات بفهمد كه طواف و سعى او در عمره تمتع باطل بوده است، چه حكمى دارد؟
ج ـ بايد طواف و نماز طواف و سعى خود را بعد از اعمال حج اعاده كند.

احكام بين عمره تمتع و حج تمتع

س 607 ـ فاصله بين دو عمره چقدر است، و آيا اين امر اختصاص به دو عمره مفرده دارد، يا در فاصله بين عمره تمتّع و مفرده هم مراعات آن لازم است؟ و آيا در عمره نيابتى هم مراعات فاصله لازم است؟
ج ـ فاصله بين دو عمره مفرده عنوان شهر است و اين اختصاص به عمره مفرده دارد و در عمره نيابتى و بين عمره تمتع و مفرده، مراعات فاصله لازم نيست.

س 608 ـ اگر مراعات زمان بين عمره تمتع و مفرده لازم است، تكليف كسى كه در كمتر از اين زمان عمره مفرده انجام داده و هم اكنون براى عمره تمتّع