فهرست جامع المسائل - جلد دوم

(صفحه 400)
مرد از طلاها و پولهاى زن بردارد يا زن از اموال مرد بدون رضايت او بردارد؟
ج ـ جايز نيست و موجب ضمان است.

س 1057 ـ آيا شوهر مى تواند ملك پدرى همسر خودش را بدون اجازه اش بفروشد يا اجاره دهد؟
ج ـ خير شوهر نمى تواند ملك زن خود را بدون اجازه او بفروشد يا اجاره دهد.

س 1058 ـ اين جانب در طول ده سال زندگى مشترك براى شوهر خود قالى بافته ام يعنى سرمايه و نخ را شوهرم مى آورده است و من قالى مى بافتم و بعد او فرشها را مى فروخت و خرج زندگى مى كرد. فعلاً كه قصد طلاق داريم، آيا مى توانم مزد چند سال قاليبافى خود را مطالبه كنم؟
ج ـ اگر قصد تبرع نداشته ايد (يعنى مجاناً براى شوهر كار نكرده ايد) حق مطالبه اجرت المثل كار خود را داريد.هر چند قصد طلاق هم نداشته باشيد.

س 1059 ـ لطفاً احكام نفقه اولاد را بيان فرماييد.
ج ـ نفقه پسر و دختر و فرزندان آنان هر چه پايين روند بر پدر و پدران او (جد پدرى) به ترتيب، هر كدام كه نزديكترند، واجب است، بنابراين پدر برجدّ مقدم است و جد بر پدرِ جد و اگر هيچ يك از اينها نباشند يا نتوانند يا به هرجهت ندهند بر مادر واجب است و اگر مادر مال نداشته باشد يا نباشد يا به هر جهت ندهد، بر پدر مادر و مادر مادر به شركت و بطور مساوى واجب است، بلى اگر نفقه آنها از هر طريقى ولو توسط يكى از خويشان و فرزندان، تأمين شود، تكليف به انفاق قهراً ساقط است، البته نفقه اولاد در صورتى واجب است كه خودشان مال نداشته و قدرت فعلى بر
(صفحه 401)
كسب و كار مناسب نداشته باشند، بنابراين اگر فرزند صغير از خودش مال دارد، نفقه اش بر كسى واجب نيست، بلكه ولىّ او مى تواند از مال خود او مخارج او را تأمين كند، همچنين اگر فرزند بتواند كار كند و از روى تنبلى و راحت طلبى از كار و شغل، سرباز زند، نفقه اش بر كسى واجب نيست.

س 1060 ـ آيا مخارج ازدواج پسر و جهيزيه دختر از نفقات واجب است و بايد پدر تأمين كند؟
ج ـ خير، اينها از نفقات واجب نيستند ولى بجا و مناسب است كه پدر اقدام كند و به مقدار ضرورى و متعارف و در حد شأن خود و فرزندانش تأمين كند.
بلى هر گاه احساس كند كه فرزند، احتياج مبرم به ازدواج و همسر دارد و اگر اقدام نكند احتمال انحراف و به فساد و گناه كشيده شدن فرزند مى رود، در اين صورت احتياط آن است كه وسيله ازدواج را فراهم و مخارج لازم و ضرورى را، اعم از صداق براى همسر پسر و جهيزيه براى دختر، تأمين و كوتاهى نكند.

س 1061 ـ نفقه اولاد در صورتى بر پدر واجب است كه خودش مال نداشته و قدرت فعلى هم بر كسب و كار نداشته باشد، حال اگر بتواند كار كند ولى مشغول تحصيل علم و دانش شده و از تحصيل نفقه خود بازمانده است، آيا در اين صورت هم نفقه او بر پدر واجب است؟
ج ـ بلى، چنانچه ترك كار و كسب از روى تنبلى و راحت طلبى نباشد، بلكه بخاطر اشتغال به يك امر دنيوى يا دينى مهم، مثل تحصيل علم و... باشد، در اين صورت وجوب نفقه او بر پدر، ساقط نمى شود.

س 1062 ـ اگر پدر از پرداخت نفقه فرزندش امتناع كند، آيا جايز است فرزند
(صفحه 402)
بدون اطلاع پدر، از مال او بردارد؟ نيز اگر فرزند از پرداخت نفقه والدين خود امتناع كرد، چطور؟
ج ـ بطور كلى هرگاه شخصِ متمكّن، از پرداخت نفقه واجب النفقه خود امتناع كند، واجب النفقه مى تواند به حاكم شرع يا نماينده او مراجعه كند تا او را وادار به پرداخت نفقه كند و اگر ممكن نشد خود حاكم شرع از مال او برمى دارد و به واجب النّفقه مى دهد يا اجازه مى دهد خودشان به مقدار نفقه واجب از مال او بردارند و بطور كلى، چنانچه رجوع به حاكم شرع ممكن باشد، جايز نيست خودشان از مال او چيزى بردارند و با عدم امكان هم برداشتن مشكل است، بلى به طورى كه قبلاً گفته شد زوجه مى تواند.

س 1063 ـ هرگاه شخصِ متمكّن، نفقه واجب النفقه خود را پرداخت نكرد، آيا نفقه پرداخت نشده، دين است و به ذمّه او مى ماند؟
ج ـ نفقه زن دائم دين است و شوهر، چه تمكن داشته باشد يا نداشته باشد، اگر پرداخت نكرد دين و بر ذمّه او ثابت مى ماند مگر اينكه زن ببخشد و او راحلال كند، امّا ساير نفقات دين نيست، بلكه تكليف محض است، لذا چنانچه، مثلاً فرزندِ متمكّن، از انفاق به والدين خود امتناع كرد، تنها واجبى را ترك كرده وگناهكار است ولى به آنها مديون مالى نيست.

س 1064 ـ مقصود از نفقه چيست و مقدار آن در چه حدّى است؟
ج ـ نفقه عبارت است از نيازمندى هاى روزمرّه، از قبيل نان، برنج، گوشت، قند و چاى، ميوه فصلى، لباس، مسكن، فرش و ساير لوازم و ضروريات زندگى و مقدار آن منوط به حال و شأن و شخصيت و موقعيت طرف مى باشد و بايد مناسبِ حال و شأن و زمان و مكان واجب النفقه باشد و از حدّ كفاف او كمتر نباشد.
(صفحه 403)
س 1065 ـ اگر انسان بداند وقتى به خيابان و بازار مى رود نگاهش به نامحرم مى افتد وظيفه اش چيست؟
ج ـ مانعى ندارد، ولى نگاه با ريبه و شهوت حرام است كه بايد از اجتناب كند.

س 1066 ـ بعضى از خانمها مى دانند كه در خيابان و معابر عمومى مردان نامحرم به قصد ريبه به صورت آنها نگاه مى كنند. آيا واجب است اين خانمها جهت نهى از منكر پوشيه زده و روى خود را بپوشانند؟
ج ـ اگر قصد زنها اين نباشد كه مردان نامحرم به آنها نگاه كنند، زدن پوشيه واجب نيست. هر چند كه نگاه كردن مردها به آنها حرام است و نبايد نگاه كنند.

س 1067 ـ بعضى از خانمها لباسهايى مى پوشند كه مهيج است، آيا واجب است روى اين لباسها چادر هم بپوشند؟
ج ـ پوشيدن لباسهاى مهيج حرام است.

س 1068 ـ آيا نگاه كردن شوهر به كلاه گيس همسرش كه از موى زنهاى نامحرم درست شده جايز است؟
ج ـ احتياط آن است كه به آن نگاه نكند.

س 1069 ـ آيا جايز است مرد پس از فوت همسرش به عكس او گرچه نيمه عريان باشد، نگاه كند؟ و چنانچه با خواهر او ازدواج كرده باشد چطور؟ و آيا زن مى تواند به عكس شوهرش، حتى بعد از گذشت عده وفات و شوهر كردنِ به غير، نگاه كند؟ نگاه به فيلمهايى كه در عروسى ضبط كرده اند چطور؟
ج ـ نگاه كردن، در تمام صور مورد سؤال فى نفسه منع شرعى ندارد و جايز است، بلى چنانچه نسبت به زن نوعى بى حرمتى تلقى شود يا مفسده اى در
(صفحه 404)
بين باشد، عكس و فيلم را محو كنند و نگاه نكنند.

س 1070 ـ وظيفه زنى كه خود را زينت كرده و آرايش كرده و در برابر نامحرم قرار مى گيرد چيست؟
ج ـ لازم است تمام مواضع زينت يا آرايش كرده را از نامحرم بپوشاند.

س 1071 ـ كوتاه كردن زن موى خود را به طورى كه شبيه مرد شود و يا بلند گذاشتن مو براى مرد به طورى كه شبيه زن شود حكمش چيست؟
ج ـ اگر تشبه زن به مرد يا مرد به زن محسوب شود، جايز نيست.