(صفحه 176)
طورى كه بگويند مثلاً دو مرتبه يا سه مرتبه زلزله شد در اين صورت نماز آيات متعدد و براى هر زلزله اى يك نماز واجب مى شود.

س 383 ـ اگر انسان از طريق اخبار دسته جمعى يا از قواعد علمى و نجومى مطلع شد كه روز بعد خورشيد يا ماه مى گيرد و اتفاقاً در وقت گرفتگىِ آنها غافل شد يا خواب بود و پس از آنكه كاملاً باز شد يادش آمد يا بيدار شد، آيا بايد نماز آيات بخواند؟
ج ـ درفرض سؤال اگرتمام خورشيد ياماه گرفته بوده، بايد قضاى نماز آيات را بخواند والاّ واجب نيست، بلى اگر قبلاً علم پيدا كرده كه فلان وقت خورشيد يا ماه مى گيرد و در آن وقت غافل شد يا خواب بود، در اين صورت بنابر احتياط قضاى نماز آيات را بخواند ولو اينكه تمام آنها نگرفته بوده است.

س 384 ـ اگر بعدازظهر ثابت شود كه عيد فطر است، آيا جايز است نماز عيد را روز بعد اقامه كنند؟
ج ـ در فرض سؤال اقامه آن رجاءً مانعى ندارد.
(صفحه 177)

روزه

س 385 ـ شخصى پيش از اذان صبح جنب بوده و نمى دانسته است آيا مى تواند بعد از اذان صبح با همان جنابت، نيت روزه قضاى ماه رمضان و يا غيره كند؟
ج ـ بنابر اقوى بقاء غيرعمدى بر جنابت در خصوص قضاى روزه ماه رمضان موجب بطلان است و لذا در فرض سؤال نمى تواند نيت قضاى رمضان كند و صحيح نيست، ولى نسبت به غير آن مضرّ و مبطل نيست، لذا در فرض سؤال مى تواند نيت روزه ديگرى كند و صحيح است.

س 386 ـ شخصى جنب بوده و عمداً با حال جنابت باقى مانده است تا اذان صبح شده، يا جنب بوده و خواب مانده است، فعلاً كه قبل از ظهر است آيا مى تواند نيت روزه استيجارى كند؟
ج ـ در فرض سؤال ظاهراً نيت روزه استيجارى اشكال ندارد، ولى خلاف احتياط است.

س 387 ـ بين مسأله 1644 رساله توضيح المسائل با استفتائى كه در جامع المسائل از آن حضرت نقل شده تناقضى وجود دارد و آن اينكه در جامع المسائل نيت خوردن روزه را مبطل دانسته ايد و حال آنكه در رساله
(صفحه 178)
چنين چيزى نيست، لطفاً بفرماييد كدام يك از دو فتوا را صحيح مى دانيد؟
ج ـ با اندكى تأمل منافات از بين مى رود و منظور اين است كه چنانچه روزه دار نيت كند مفطرى را بجا آورد تا زمانى كه مفطر را انجام نداده روزه او باطل نمى شود ولى اگر روزه دار نيت كند كه ديگر روزه نباشد با چنين نيتى روزه اش باطل مى شود اگرچه مفطرى بجا نياورد.

س 388 ـ در اثناى نماز در دهان روزه دار اخلاط سر و سينه جمع شده است اگر فرو دهد روزه اش باطل مى شود و اگر بخواهد بيرون بريزد بايد نماز را قطع كند، وظيفه چيست؟
ج ـ اگر ممكن باشد بدون قطع نماز، اخلاط را از دهان خارج كند و يا در دهان نگه دارد و نماز را تمام كند بايد نماز را ادامه دهد. و در صورت عدم امكان، اگر به مقدارى وقت دارد كه اگر نماز را قطع كند و از اول شروع كند، لااقل يك ركعت از نماز داخل وقت واقع شود، بايد نماز را قطع كرده و اخلاط را از دهان خارج كند و بعد نماز را بخواند. اما اگر به اين مقدار هم وقت ندارد لازم است فرو برد و نماز را تمام كند. و بعداً قضاى روزه را بگيرد.

س 389 ـ شخصى كه مى داند قرآن را غلط مى خواند آيا جايز است بخواند و چنانچه روزه باشد، موجب بطلان روزه او مى شود يا خير؟
ج ـ غلط خواندن قرآن فى نفسه حرام نيست و موجب بطلان روزه نمى شود (گرچه لازم است مؤمنين سعى كنند قرآن را صحيح بخوانند) بلى چنانچه شخصى علم اجمالى دارد قسمتى را كه مى خواهد بخواند، به طورى غلط مى خواند كه معناى آن تغيير كرده و برخلاف واقع مى شود و قصدش هم اين باشد كه معناى خلاف واقع و كذب را بخدا نسبت دهد، در اين صورت
(صفحه 179)
خواندن حرام است و اگر بداند كذب بر خدا مبطل روزه است، روزه او نيز باطل مى شود و علاوه بر قضا، بنابر احتياط كفاره هم بر او واجب مى شود. بلكه اگر بداند كلمه و عبارتى را غلط مى خواند، گرچه غلط به گونه اى نباشد كه معنا تغيير كند ولى قصد كند كه آن را خداوند آن گونه نازل فرموده است، در اين فرض هم خواندن حرام است و از جهت روزه نيز حكم فرض سابق را دارد.

س 390 ـ حكم كشيدن دندان يا جراحى لثه و دندان كه باعث خونريزى مى شود در حال روزه چيست؟
ج ـ اگر چيزى به حلق فرو نرود براى روزه ضررى ندارد.

س 391 ـ در ترميم دندان يا قالب گيرى دندان از موادى استفاده مى شود كه در آب دهان حل مى شود و آب دهان مزه آن را مى گيرد، حكم آن را در مورد روزه بيان كنيد.
ج ـ چنانچه آن مواد در آب دهان مستهلك شود به طورى كه صدق اكل نكند اشكال ندارد، هر چند مزه آن را بچشد.

س 392 ـ استفاده از پماد كه روى پوست مى مالند در هنگام روزه چه حكمى دارد؟ و آيا بين پماد ويتامينى و غير آن تفاوتى وجود دارد؟
ج ـ چنانچه روى پوست بدن ماليده شود، موجب بطلان روزه نيست و فرقى بين ويتامينى و غيرويتامينى وجود ندارد.

س 393 ـ آيا تزريق خون براى روزه دار اشكال دارد؟
ج ـ بلى به طور كلى هر چيزى كه تزريق آن موجب تقويت و حكم غذا را داشته باشد، اشكال دارد و اگر ناچار از تزريق شدند مى توانند روزه را بگيرند و قضاى آن را هم بگيرند.
(صفحه 180)

س 394 ـ اگر به قصد بيرون آمدن منى استمناء كند ولى منى خارج نشود، آيا روزه اش باطل مى شود؟
ج ـ روزه او باطل نمى شود.

س 395 ـ شخصى روزه ماه رمضان را عمداً خورده است و همين طور روزه قضاى ماه رمضان را بعدازظهر خورده است و نمى دانسته كفاره دارد، وظيفه اش چيست؟
ج ـ در فرض سؤال علاوه بر كفاره افطار عمدى روزه ماه رمضان، قضاى آن و كفاره افطار روزه قضاى ماه رمضان در بعداز ظهر هم بر او واجب است; هر چند كه نمى دانسته كفاره دارد ولى مى دانسته كه حرام است.

س 396 ـ شخصى گمان مى كرد كه اگر استمناء كند يا غذا بخورد، بايد يك روز قضاى روزه را بجاى آورد، در اين صورت وظيفه اش چيست؟
ج ـ اگر مى دانسته كه اين كار روزه را باطل مى كند; علاوه بر قضا كفاره نيز لازم است.

س 397 ـ اگر شخصى دارو مصرف كرده يا عمداً تا صبح جنب باقى مانده است يا استمنا كرده است و نمى دانسته كه اين امور مبطل روزه است چه وظيفه اى دارد؟
ج ـ بايد روزه را قضا كند و اگر جاهل مقصر بوده (يعنى مى توانسته ياد بگيرد و ياد نگرفته) بنابر احتياط واجب كفاره هم ثابت است. اما اگر جاهل قاصر بوده (يعنى نمى توانسته ياد بگيرد) كفاره ندارد.

س 398 ـ اگر مسافر در ماه مبارك رمضان به سوى وطن خود حركت كند و مصادف با اذان ظهر نزديك وطن خود برسد، ولى شك كند كه آيا مقدار مسافت مانده، وطن محسوب مى شود يا خير، وظيفه اش چيست؟