(صفحه 198)
بگيرد.

س 451 ـ آيا لازم است به سيد فقير بگويند اين وجه بابت سهم سادات است يا اطلاع دادن به او لزومى ندارد؟
ج ـ اطلاع دادن لازم نيست.

س 452 ـ آيا سيدى كه مى خواهد خمس بگيرد، لازم است خود را فقير بداند تا بتواند خمس قبول كند؟
ج ـ بلى، بايد فقير باشد و خود را فقير بداند والاّ گرفتن آن جايز نيست.

س 453 ـ سيدى است فقير و معلول كه براى حضانت و مراقبت از او مخارج زيادى لازم است، آيا برادر و خواهر او مى توانند مخارجى را كه صرف نگهدارى و خوراك و پوشاك او مى كنند، بابت بدهى خمس خود حساب كنند؟
ج ـ مى توانند از سهم سادات مصرف او كنند چون برادر و خواهر واجب النفقه يكديگر نيستند همانطور كه ساير مؤمنين مى توانند سهم سادات به او بدهند، ولى به نظر اين جانب سهم سادات بنابر احتياط واجب بايد به اذن مرجع تقليد مصرف شود لذا در اين مورد با دفتر تماس بگيرند و به مقدارى كه اجازه داده شد مصرف كنند.

س 454 ـ شخصى مبلغى بابت سهمين مباركين تحويل اينجانب داد كه در قم تحويل دهم، جهت حفظ آن را در بانك گذاشتم، هنگام دريافت مبلغى به عنوان سود، علاوه بر اصل پول دادند، اين سود مال كيست؟
ج ـ اگر پول را به نحو امانت داده كه شما آن را تحويل مرجعش بدهيد، سود حاصله مال صاحب پول است و اگر شما در أخذ وجوه مجاز بوده ايد و دهنده به عنوان اينكه شما را نماينده مرجع مى دانسته داده است، (پول از ملكش خارج شده) در اين صورت پول اضافى كه بانك مى دهد بايد تحويل
(صفحه 199)
مرجع دهيد. ضمناً اين تفصيل نسبت به ساير پولهاى امانى و خيريه و صدقات عامه نيز جارى است.

س 455 ـ شخصى لباس را به ذمه خريده و پول آن را از پولى كه متعلق خمس بوده است پرداخته آيا معامله او صحيح است، نماز در آن چه صورت دارد؟
ج ـ اگر به ذمه خريده معامله و نماز صحيح است ولو اينكه قصد داشته از پولى كه متعلق خمس است بپردازد، بلى اگر اصلاً مال حلال ندارد مشكل است.
(صفحه 200)

حــــج

استطاعت

س 456 ـ خدمه كاروانها و پزشكان و امدادگران و افراد ديگرى كه با مأموريت به ميقات آمده اند، آيا مستطيع هستند و بايد حجة الاسلام بجا آورند؟
ج ـ چنانچه واجد رجوع به كفايت باشند، كه نوعاً اين چنين مى باشند، مستطيع هستند.

س 457 ـ آيا خدمه كاروانها كه قبل از ايام تشريق جهت آماده سازى چادرهاى منى و عرفات و تهيه اتوبوس به خارج از شهر مكه رفته و باز مى گردند. مى توانند حجة الاسلام خود را بجا آورند؟
ج ـ بلى مى توانند حجة الاسلام خود را انجام دهند.

س 458 ـ شخصى اجير شده يا به عنوان خدمه پذيرفته شده مشروط بر اينكه عمره مفرده انجام دهد نه تمتع، ولى او، اولا عمره تمتع انجام داده است و فعلا در مكه مى باشد، آيا صحيح است وبايد حج تمتع انجام دهد؟ ثانياًاگرازروى
(صفحه 201)
غفلت از قرارداد و شرط، عمره تمتع انجام داده است فعلا وظيفه اش چيست؟
ج ـ در هر دو صورت عمره او صحيح است و اگر شرط كننده اجازه داد واجب است محرم به حج تمتع شود و حج انجام دهد ولى اگر اجازه نداد حج تمتع واجب نيست و اجير مى تواند به همان عمره اى كه انجام داده اكتفا كند و احتياط مستحب آن است كه يك طواف نساء بجاآورد و اگر بدون اجازه طرف قرارداد، محرم به حج تمتع شد باز صحيح است و بايد حج را تمام كند لكن در اين فرض طرف قرارداد حق فسخ قرار داد را دارد.

س 459 ـ كسى كه به حد بلوغ نرسيده مكه مى رود وحج بجا مى آورد، جاى حج واجب را مى گيرد؟
ج ـ انسان قبل از بلوغ تكليفى ندارد. لكن اگر كودك را مكه بردند و محرم به احرام حجّش كردند مانعى ندارد. ولى جاى حج واجب را نمى گيرد. و پس از بلوغ اگر مستطيع شد، بايد حج بجا آورد.

س 460 ـ شخصى با وجود تمام شرايط، حجة الاسلام خود را انجام داد و در مكه بود كه اموالش در وطن تلف شد، يا هزينه مراجعتِ به وطنِ او تلف شد، آيا در اين صورت حج او از حجة الاسلام كفايت مى كند؟
ج ـ در فرض سؤال كه رجوع به كفايت، يا هزينه مراجعت به وطن تلف شده، احتياط آن است كه به آن حج اكتفا نكند و در صورتى كه سالهاى بعد استطاعت داشت حجة الاسلام را اعاده كند.

س 461 ـ شخصى كه مخارج حج را دارد، امّا در برگشت از سفر حج براى دادن وليمه يا مخارج زندگى مقروض مى شود و يا به وجوه شرعى مانند خمس وزكات نيازمند است، آيا چنين شخصى مستطيع است؟
ج ـ چنانچه براى مخارج زندگى مقروض مى شود مستطيع نيست ولى
(صفحه 202)
چنانچه بعد از برگشت از وجوه شرعيه تأمين مى شود، مستطيع است.

س 462 ـ آيا سادات و اهل علم با وجوه شرعيه مثل سهم السادات و سهم امام(ع) مستطيع مى شوند؟
ج ـ ساداتى كه مستحق سهم سادات هستند بنابر احتياط واجب جايز نيست بيش از مخارج سالشان خمس بگيرند و با سهم سادات مستطيع نمى شوند. چون حج از مؤونه نيست و نمى توانند براى انجام آن سهم سادات بگيرند. اما اهل علمى كه شهريه مى گيرند و وجوهات از سوى مرجع و حاكم شرع به عنوان مصرف و به لحاظ تحصيل و تدريس و خدمات دينى به آنان تمليك مى شود مالك شده و با آن مستطيع مى شوند. و اگر ساير شرايط وجود داشته باشد و مستطيع هستند و چنانچه حج بجا آورند از حجة الاسلام كفايت مى كند.
بلى اهل علمى كه از طرف مراجع تقليد مجاز در اخذ وجوه شرعيه هستند مالك وجوه مأخوذه نمى شوند و با آن استطاعت حاصل نمى شود و مجازند مقدارى از آنرا در مخارج اقتصادى خود و موارد مقرره مصرف كنند.

س 463 ـ اينجانب روحانى هستم و چون نياز به شهريه داشتم طبق نظر حضرت امام(قدس سره) مستطيع نبودم و با اينكه چندين بار به حج مشرف شده بودم، حج واجب خود را به جا نياوردم. بعد از وفات حضرت امام(ره) به يكى از مراجع رجوع كردم و مسأله را پرسيدم، گفتند طبق نظر ايشان مستطيع هستيد. لذا حج خود را بجا آوردم و بعد متوجه شدم فتواى اين آقا هم مثل مرحوم امام بوده است. حال سؤال اين است كه آيا راهى براى صحت حج انجام شده من وجود دارد؟
ج ـ به نظر اينجانب نياز به شهريه مانع از استطاعت نيست و حج واجب