(صفحه 215)

س 512 ـ آيا در حج و عمره مستحبى كه به نيت غير انجام مى شود استنابه و وكالت لازم است؟
ج ـ در حج و عمره مستحبى تبرعى، اذن و استنابه لازم نيست.

س 513 ـ در مواردى كه نيابت جايز است، مثل ذبح و رمى، نيابت تبرعى كافى است يا بايد با وكالت باشد؟
ج ـ نيابت تبرعى كافى نيست و بايد با وكالت باشد مگر در رمى كه شخص معذور از استنابه است.

س 514 ـ اگر نايب از بعض اعمال حج معذور شد و نايب گرفت، نايب عمل را به نيابت نايب انجام دهد يا به نيابت منوب عنه؟
ج ـ نايب نيت كند عملى را كه بر عهده نايب است انجام مى دهم.

س 515 ـ بعضى از خدمه كاروانهاى حج، مجبورند قبل از ايام تشريق جهت آماده سازى منى و عرفات و تهيه اتوبوس به خارج از شهر مكه رفته و بازگردند، آيا اين افراد مى توانند نيابت قبول كرده و حج نيابتى انجام دهند؟
ج ـ بلى، مى توانند حج نيابتى انجام دهند و از اين جهت مانعى ندارد.

س 516 ـ شخصى كه قرائت نماز او صحيح نيست. و هر چه تلاش كرده نتوانسته آن را تصحيح كند. در عين حال به نيابت آمده و عمره تمتع را براى منوب عنه انجام داده، و بعد از تقصير متوجه مى شود از معذورين است كه نيابتش درست نبوده است. حال تصميم مى گيرد شخص ديگرى را براى منوب عنه خود نايب بگيرد. و براى خود حج انجام دهد. با توجه به اينكه حكومت اجازه نمى دهد به مواقيت معروفه برود، اگر از مسجد تنعيم براى عمره تمتع محرم شود. از حجة الاسلام خودش كفايت مى كند يا خير؟ و نيز نايب گرفتن او چه صورت دارد؟
(صفحه 216)
ج ـ در فرض سؤال، اگر شرايط وجوب حجة الاسلام را داشته باشد، حج او صحيح و از حجة الاسلام كفايت مى كند. و در اين فرض احرام او از تنعيم اشكال ندارد وصحيح است. استنابه او ازمنوب عنه خود در صورتى صحيح و مجزى است كه ازطرف اومجازووكيل دراستنابه باشد. و اگر حج تمتع است نايب بايد در يكى از مواقيت معروفه محرم شود. والاّصحيحومجزى نيست.

س 517 ـ شخصى با فيش پدر يا مادرش نيابتاً به حج آمده، و چون از بعضى از اعمال معذور است يا قرائتش صحيح نيست فعلا متوجه شده كه نيابتش صحيح نيست و حج بر پدر يا مادرش واجب نبوده، فعلا چه وظيفه اى دارد؟
ج ـ اگر شرايط استطاعت را دارد مى تواند براى خودش حجة الاسلام بجاآورد، والاّ حج مستحبى براى خود بجاآورد و ثواب آن را به پدر يا مادر خود اهدا كند.

س 518 ـ نايبى كه در ماه ذى القعده يا ذى الحجه وارد مكه شده، قبل از آنكه براى منوب عنه خود محرم به احرام عمره تمتع شود، آيا مى تواند براى خودش عمره مفرده بجا آورد و بعد براى كار ضرورى به مدينه رفته و از آنجا براى منوب عنه خود محرم شود؟
ج ـ بلى مى تواند براى خود يا براى ديگرى عمره مفرده بجا آورد. ولى پس از آنكه محرم باحرام عمره تمتع براى منوب عنه شد، نمى تواند عمره مفرده ديگرى انجام دهد تا حج منوب عنه را اتمام كند.

س 519 ـ شخصى در مدينه منوره، ديگرى را اجير مى كند كه براى پدر وى حج ميقاتى بجا آورد ولى مشخص نكرده است كه از مسجد شجره محرم شود يا ميقاتهاى ديگر، آيا اجير مى تواند از مسجد شجره به نيّت عمره مفرده محرم شود و پس از آن به جحفه يا قرن المنازل برود و براى عمره تمتّع استيجارى محرم شود؟
(صفحه 217)
ج ـ چنانچه عقد اجاره انصراف و يا ظهور عرفى در احرام از خصوص مسجد شجره را نداشته باشد، اشكالى ندارد.

س 520 ـ نايب اگر از انجام حج تمتع معذور شد، و حج تمتع را به حج افراد بدل كرد. آيا اين حج از منوب عنه مجزى است؟
ج ـ مجزى است و بعد از آن لازم است يك عمره مفرده به نيت منوب عنه انجام دهد.

س 521 ـ نايب طواف نساء را به چه نيتى انجام دهد؟ به نيت خودش يا منوب عنه؟ و آيا فرقى بين نيابت در عمره مفرده و حج و طواف نساءِ تنها وجود دارد؟
ج ـ نايب بايد به نيت منوب عنه انجام دهد وفرقى بين موارد مذكوره نيست.

س 522 ـ شخصى كه حج بر او مستقر شده و نمى تواند مكه برود و ناچار است نايب بگيرد، آيا مى تواند از ميقات نايب بگيرد؟
ج ـ بلى مى تواند از ميقات نايب بگيرد. گرچه بهتر اين است كه از بلد كسى را اجير كند.

ميقات

س 523 ـ آيا زائران ايرانى بيت الله الحرام در موسم حج و يا عمره مى توانند از ميقات حديبيه محرم شوند؟ و آيا حديبيه نيز مانند ساير مواقيت از قبيل ميقات شجره و جحفه مى باشد؟
ج ـ ميقات عمره تمتع يكى از مواقيت پنجگانه معروفه است كه در مناسك حج بيان شده است. و در صورت عدم عبور از آنها، لازم است از محاذى
(صفحه 218)
يكى از آنها محرم شود. لذا كسانى كه براى حج تمتع از جده به مكه مى روند. بايد به جحفه يا يكى از مواقيت معروفه ديگر بروند و از آنجا محرم شوند والاّ از محاذى يكى از آنها محرم شوند. و در غير اين صورت احرام عمره تمتع صحيح نيست. ولى ميقات براى احرام عمره مفرده علاوه بر مواقيت پنجگانه معروفه ادنى الحل(1) نيز مى باشد. امّا افضل نسبت به ادنى الحلّ اين است كه در حديبيه يا جعرانه يا تنعيم محرم شوند. بلى اگر كسى براى عمره مفرده از يكى از مواقيت پنجگانه با تمكن از احرام، بدون احرام عبور كند مرتكب معصيت شده است. ولى احرامش از حديبيه يا جعرانه يا تنعيم صحيح است.
بنابراين كسانى كه از جده براى عمره مفرده به مكه مى روند مى توانند از حديبيه يا جعرانه يا تنعيم محرم شوند و معصيتى نيز مرتكب نشده اند. چون از مواقيت پنجگانه عبور نكرده اند.

س 524 ـ كسى كه از ميقات اهل مدينه مى گذرد، آيا حتماً بايد داخل مسجد شجره محرم شود يا بيرون مسجد كافى است؟
ج ـ به احتياط واجب از داخل مسجد شجره محرم شود.

س 525 ـ وظيفه زنان حائض و كسانى كه از وارد شدن به مسجد شجره معذورند، نسبت به احرام چيست؟
ج ـ كنار مسجد شجره محرم شده و لازم نيست وارد مسجد شوند هرچند مى توانند در حال عبور از مسجد محرم شوند.

س 526 ـ با توجه به توسعه جديد مسجد شجره، آيا احرام در قسمتهاى جديدالتأسيس كفايت مى كند، با توجه به اينكه محدوده مسجد قديم

---

(صفحه 219)
مشخص نمى باشد، يا تشخيص آن بسيار مشكل است؟
ج ـ احرام در تمام قسمتهاى آن كافى است.

س 527 ـ كسانى كه ابتدا به جده رفته و سپس براى عمره تمتع به مكه مى روند، آيا براى محرم شدن، حتماً بايد به يكى از ميقاتها بروند؟ يا مى توانند در محاذات ميقات محرم شوند؟
ج ـ در صورت عدم امكان احرام از ميقات، لازم است از محاذى آن محرم شوند و بايد احراز محاذات شود.

س 528 ـ آيا احرام حج حتماً بايد در مكه قديم يا مسجدالحرام باشد، يا درمحله هاى نوساز هم كفايت مى كند؟
ج ـ در هرجا كه صدق مكه كند كافى است. اگرچه در محلّه هاى نوساز باشد.

س 529 ـ شخصى از روى جهل به مسأله در فرودگاه جدّه براى عمره مفرده محرم مى شود و پس از انجام طواف و نماز و سعى متوجه مى شود كه مى بايست به يكى از مواقيت برود، تكليف او در اين صورت چيست؟
ج ـ در فرض سؤال عمره باطل است و تكليف خاصى ندارد و چنانچه عمره به جهتى بر او واجب بوده است يا بخواهد يك عمره مستحبى انجام دهد بايد به يكى از مواقيت برگردد ولو به ادنى الحل و محرم شود و اعمال را انجام دهد.

س 530 ـ با توجه به پاسخ فوق منظور از ميقات، آيا مواقيت معروفه است؟
ج ـ ميقات در عمره مفرده ادنى الحل است.

س 531 ـ شخصى قبل از ميقات يا در ميقات و قبل از احرام بيهوش شده، وظيفه او چيست؟
ج ـ در فرض سؤال بيهوش وظيفه اى ندارد بلى اگر ممكن است صبر كنند تا