(صفحه 374)
ج الف ـ يك عدد صد تومانى بودن نشانى نيست، مگر اينكه علامت يا خصوصيتى داشته باشد يا در محلّ مخصوصى پيدا شده باشد كه يابنده مطمئن شود مال شخص معينى است.
ب ـ قيمت يك درهم نقره، تابع قيمت روز است و ظاهراً در زمان فعلى (سال 1377) حدود 200 تومان مى باشد.

س 988 ـ اگر قيمت پيدا شده، كمتر از يك درهم باشد و نشان نداشته باشد حكم آن چيست؟ و اگر نشان داشته باشد ولى صاحب آن معلوم نباشد و قيمت آن كمتر از يك درهم باشد، وظيفه چيست؟
ج ـ اگر قيمت پيدا شده كمتر از يك درهم باشد و نشان نداشته باشد (مثل يك عدد صد تومانى) يا نشان داشته باشد ولى صاحب آن معلوم نباشد، يابنده مى تواند آن را براى خودش بردارد ولى كراهت دارد.
(صفحه 375)

ازدواج

س 989 ـ دو قلوهايى كه به هم چسبيده اند و شايد هر دو پسر يا هر دو دختر يا مختلط باشند و امكان جدا شدن آنها نيست، آيا مى توانند ازدواج كنند؟
ج ـ اوّلاً عدم امكان جدا شدن با فرض پيشرفت مسائل پزشكى و جرّاحى اگر موردى داشته باشد، بسيار نادر است.
و ثانياً در فرض عدم امكان ازدواج براى آنها جايز نيست.

س 990 ـ اگر اجراى عقد نكاح دائم همراه با فشار و شكنجه روحى اعمال شده باشد از طرف خانواده زوجه نسبت به زوج و زوج بر اثر اكراه و اجبار، حاضر به قبول يك هزار سكه بهار آزادى به عنوان مهريه مى شود، آيا اين عقد و مهريه صحيح است؟
ج ـ چنانچه عقد و مهريه هر دو از روى اكراه باشد، هرگاه زوج عقد مذكور را با مهر مذكور بعداً اجازه كرده باشد، عقد و مهر صحيح است.

س 991 ـ پدرِما، ما را رها كرده و هيچ اعتنايى به ما نمى كند و گاهى مدتى مى گذرد كه از هم خبر نداريم، آيا در امر ازدواج بايد از او اجازه بگيريم، يا لازم نيست؟
(صفحه 376)
ج ـ بطور كلّى چنانچه ولىّ دختر، دختر را مطلق العنان و آزاد گذاشته و در شؤون او دخالت نمى كند، اذن واجازه او لازم نيست. و همين كه دختر بالغه و رشيده باشد، يعنى مصلحت خويش را در امر ازدواج تشخيص دهد مى تواند ازدواج كند.

س 992 ـ از نظر فقهى خنثى به چه كسى مى گويند؟ و نكاح و طلاق اين افراد پس از تغيير جنسيت چگونه است؟
ج ـ به كسى كه مرد يا زن بودن او مشخص نباشد خنثى گفته مى شود، حال ممكن است اصلاً آلت جنسى نداشته باشد يا هر دو آلت جنسى را داشته باشد.

س 993 ـ آيا افراد خنثى مى توانند تغيير جنسيت بدهند؟ يعنى به زن يا مرد تبديل شوند؟
بلى اين افراد مى توانند با عمل جراحى خود را تبديل به زن يا مرد كنند. و بعد از اينكه با عمل جراحى جنس معين شد، تمام احكام آن جنس را خواهند داشت و مى توانند با ديگرى ازدواج كنند.

س 994 ـ شخصى از طرف خانمى به نام فاطمه و مردى به نام حسن وكالت داشت كه عقد ازدواج آنها را بخواند، در هنگام اجراء صيغه، كلمه موكلتى و موكلى را به زبان نياورد و فقط گفت انكحت فاطمه لحسن... آيا اين عقد صحيح است؟
ج ـ بلى اين عقد صحيح است و نيازى به دومرتبه خواندن نيست.

س 995 ـ اگر دخترى شخصى را وكيل خود جهت عقدش با زيد قرار داد و بعد از مدتى شخص دومى را وكيل خود جهت عقدش با عمرو قرار مى دهد و بعداً هر دو وكيل صيغه عقد را انشاء مى كنند، بدون اطلاع يكديگر. آيا زن وقتى كه
(صفحه 377)
شخص دومى را وكيل خود قرار داد اين عمل، عزل شخص اولى از وكالت نيست؟
و اگر وكالت هر دو صحيح باشد در صور مذكوره ذيلاً عقد كدام وكيل صحيح است؟
1 ـ هر دو عقد در يك زمان واقع شود.
2 ـ تقدّم و تأخّر هر يك معلوم نيست.
3 ـ عقد وكيل اول زمانش مقدّم بوده بر عقد وكيل دوم.
4 ـ و بالعكس يعنى عقد وكيل دوم زمانش مقدّم بوده بر عقد وكيل اول.
ج ـ ظاهراً با توكيل دوم وكالت اول باطل مى شود، ولى تا وقتى اين مسأله به اطلاع وكيل اول نرسيده است وكالت او به قوت خود باقى است. لذا اگر وكيل اول زودتر عقد كرد عقد او صحيح است و يا اگر وكيل دوّم زودتر عقد كرد، عقد او صحيح است و در صورت همزمان بودن احتياطاً هر دو طلاق دهند و بعد براى يك نفر عقد كنند.

س 996 ـ مردى دخترى را كه در شهر ديگر بوده به عقد فضولى به نكاح خود درآورده و عقدنامه را براى او فرستاده، وقتى از آن دختر سؤال كرده اند كه آيا راضى هستى سكوت كرده، بعد از مدتى پدر زوجه گفته است كه آن دختر آزاد است و مى تواند برود شوهر كند، دختر هم بدون ردّ عقد اول به عقد ديگرى درآمده، آيا عقد دوم صحيح است؟
ج ـ چون در قبول عقد فضولى قول يا فعلى كه دلالت بر رضايت و قبول باشد، لازم است و در فرض سؤال ظاهراً صورت نگرفته است، لذا عقد اول باطل بوده و عقد دوم صحيح است.

س 997 ـ مردى در حال بيمارى زنى را به عقد خود درآورده و قبل از دخول در
(صفحه 378)
همان بيمارى مرده است در صورتى كه عقد باطل باشد، آيا پسر متوفى مى تواند با آن زن ازدواج كند؟
ج ـ بلى پسر اين مرد متوفى مى تواند با اين خانم بعد از فوت پدرش ازدواج كند چون ازدواج پدر كالعدم بوده است.

س 998 ـ مشهور بين فقها(ره) اين است كه زنا با زن شوهردار موجب حرمت ابدى مى شود، حال اگر فرزندى از اين راه به وجود آيد، حلال زاده است يا خير؟ و آيا محرميّت حاصل مى شود و حكم ارث آنها چيست؟
ج ـ به نظر اين جانب زنا با زن شوهردار موجب حرمت ابدى نمى شود، لذا اگر بعد از طلاق يا فوت زوج و انقضاى عده، آنها با هم ازدواج كرده اند عقد آنها صحيح است و تمام احكام زن و شوهرى بر آن مترتب مى شود و فرزندان آنها حلال زاده هستند، ولى اگر عقد واقع نشده است احتياط اين است كه با هم ازدواج نكنند.

س 999 ـ زنى با اعتقاد به اينكه از شوهر خود طلاق گرفته به ازدواج مرد ديگرى درآمده است و قبل از آنكه دخولى محقق شود، معلوم شده كه از شوهر اوّل خود طلاق نگرفته است، آيا اين زن مى تواند بعد از طلاق از شوهر اوّل به ازدواج شوهر دوم درآيد؟
ج ـ در فرض سؤال دليلى بر حرمت ابدى وجود ندارد، اگر چه بهتر اين است كه با او ازدواج نكند.

س 1000 ـ شخصى وكالت در اجراى صيغه طلاق در زمان معينى داشته است و پس از گذشت زمان معين و تمام شدن عدّه، زن شوهر كرده است سپس معلوم شده، وكيل صيغه طلاق را جارى نكرده است، اكنون وظيفه چيست؟
ج ـ در فرض سؤال، اين زن همسر شرعى شوهر اوّل است و بايد بلافاصله