(صفحه 178)
* دختر و دختر فرزند (نوه) و فرزندان او.
* خواهر.
* خواهرزاده (دختر خواهر) و فرزندان او.
* برادرزاده (دختر برادر) و فرزندان او.
* عمّه (عمه خودش و عمه پدر و مادرش).
* خاله (خاله خودش و خاله پدر و مادرش).
اين دسته از افراد به سبب خويشاوندى نَسَبى با هم محرمند.
گروهى ديگر هم به سبب ازدواج بر پسرها و مردها محرم مى شوند، از جمله آنهاست:
* همسر.
* مادرِ زن و مادر بزرگ او.
* زن پدر (نامادرى).
* زن پسر (عروس).
امّا زن برادر و خواهر زن نامحرمند.
مسأله  : اين افراد بر دخترها و زنان محرمند:
* پدر و پدر بزرگ.
* پسر و پسرِ فرزند (نَوه) و فرزندان او.
* برادر.
* خواهرزاده (پسر خواهر) و فرزندان او.
* برادرزاده (پسر برادر) و فرزندان او.
* عمو (عموى خودش و عموى پدر و مادرش).
* دايى (دايى خودش و دايى پدر و مادرش).
اين دسته از افراد به سبب خويشاوندى نَسَبى محرم هستند.

(صفحه 179)
گروهى ديگر هم به سبب ازدواج بر دخترها و بانوان محرم مى شوند، از جمله آنهاست:
* شوهر.
* پدرشوهر و پدربزرگ شوهر.
* شوهر دختر (داماد).
امّا شوهر خواهر و برادر شوهر محرم نيستند.
بجز افرادى كه بيان شد ممكن است كسان ديگرى نيز به سبب ازدواج، با شرايط خاصى بر يكديگر محرم شوند كه در كتابهاى مفصّل فقهى آمده است.
مسأله  : اگر زنى با شرايطى كه در كتابهاى فقهى آمده است، بچه اى را شير دهد، آن بچه بر آن زن و افراد ديگر محرم مى شود كه جهت آشنايى بيشتر مى توانيد به رساله توضيح المسائل، مراجعه كنيد.

احكام نگاه به ديگران

مسأله  : بجز زن و شوهر، نگاه كردن هر انسانى به فرد ديگر، اگر براى لذّت بردن باشد حرام است، خواه همجنس باشد; مانند نگاه مرد به مرد ديگر يا غير همجنس; مانند نگاه مرد به زن و خواه از محارم باشد يا غير محارم و به هر جاى بدن باشد، همين حكم را دارد.
مسأله  : پسرها و مردان مى توانند به تمام بدن زنانى كه بر آنها محرم هستند بجز عورت، بدون قصد لذّت بردن نگاه كنند.

(صفحه 180)
مسأله  : پسرها و مردان نمى توانند به بدن و موى زن نامحرم نگاه كنند ولى نگاه كردن به دستها تا مچ و صورت به مقدارى كه در وضو بايد شسته شود، اگر به قصد لذّت بردن نباشد، اشكال ندارد.
مسأله  : دخترها و بانوان مى توانند بدون قصد لذّت بردن، به سر و صورت و گردن مرد نامحرم به مقدارى كه بطور متعارف نمى پوشانند، نگاه كنند.

چند مسأله درباره ازدواج

مسأله  : كسى كه به واسطه نداشتن همسر به حرام مى افتد; مثلاً به نامحرم نگاه مى كند، واجب است ازدواج كند.
مسأله  : در ازدواج بايد صيغه مخصوص آن خوانده شود و تنها راضى بودن دختر و پسر و علاقه داشتن كافى نيست بنابراين، خواستگارى تا زمانى كه صيغه ازدواج خوانده نشده، سبب محرم شدن نيست و با ساير زنان نامحرم تفاوتى ندارد.
مسأله  : اگر يك حرفِ عقد ازدواج، غلط خوانده شود به طورى كه معناى آن عوض شود، عقد باطل است.
مسأله  : با دخترى كه خواهر يا زن برادر انسان از شير برادرش او را شير كامل داده، نمى توان ازدواج كرد. همچنين است اگر خواهر زاده يا برادر زاده يا نوه خواهر يا نوه برادر انسان آن دختر را شير داده باشد.
مسأله  : اگر شخص بالغى با پسر نابالغى لواط كند، مادر،
(صفحه 181)
خواهر و دخترِ پسر بر او حرام مى شود. ولى اگر هر دو بالغ باشند يا هر دو نابالغ باشند يا مفعول بالغ باشد يا شك كند بالغ بوده يا شك كند دخول شده يا نه، بر او حرام نمى شود.
مسأله  : اگر كسى با زنى غير از عمه و خاله خود زنا كند، احتياط واجب آن است كه با دختر او ازدواج نكند. ولى اگر زنى را عقد نمايد و با او نزديكى كند بعد با مادر او زنا كند آن زن بر او حرام نمى شود و اگر پيش از آنكه با او نزديكى كند با مادر او زنا نمايد، احتياط واجب آن است كه از آن زن جدا شود.

احكام سلام كردن

مسأله  : سلام كردن به ديگران مستحب، ولى جواب آن واجب است.
مسأله  : سلام كردن به كسى كه در حال خواندن نماز مى باشد، مكروه است.
مسأله  : اگر كسى به نمازگزار سلام كند، بايد همانطور كه او سلام كرده جواب دهد; مثلاً اگر گفته: «سلام عليكم» در جوابِ او بگويد: «سلام عليكم»، ولى در جواب «عليكم السلام» بگويد: «سلام عليكم».
مسأله  : كسى كه نماز مى خواند، جايز نيست به ديگران سلام كند.
مسأله  : سلام را بايد فوراً جواب داد.

(صفحه 182)
مسأله  : اگر دو نفر همزمان به يكديگر سلام كنند، بر هر يك واجب است كه جواب سلام ديگرى را بدهد.
مسأله  : سلام كردن به كافر مكروه است و اگر او به مسلمانى سلام كند، احتياط واجب آن است كه در جواب او بگويد: «عليك» و يا فقط بگويد: «سلام».

آداب سلام كردن

مسأله  : مستحب است سواره به پياده و ايستاده به
نشسته و گروه اندك به گروه زياد و كوچك به بزرگ سلام كند.
مسأله  : مستحب است در غير نماز جواب سلام را بهتر از آن بدهد، پس اگر كسى بگويد: «سلام عليكم» مستحب است در جوابش بگويد: «سلامٌ عليكم و رحمة الله».
مسأله  : سلام كردن مرد به زن مكروه است، مخصوصاً به زن جوان.

احكام قرآن

مسأله  : قرآن هميشه بايد پاك و تميز باشد و نجس كردن خط و ورق قرآن حرام است و اگر نجس شود بايد فوراً آن را آب بكشند.
مسأله  : اگر جلد قرآن نجس شود و بى احترامى به قرآن باشد، بايد آن را آب بكشند.