رساله توضيح المسائل

كه جنازه ميّت را در مسجد نگذارند امّا بعد از غسل بى اشكال است.

مسأله : نجس كردن حرم پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) و حرم امامان (عليه السلام) حرام است، و اگر نجس شود چنانچه نجس ماندن آن بى احترامى باشد تطهير آن واجب است، بلكه احتياط مستحب آن است كه اگر بى احترامى هم نباشد آن را تطهير كنند.

مسأله : اگر حصير يا فرش مسجد نجس شود، بنابر احتياط واجب بايد آن را آب بكشند.

مسأله : بردن عين نجاست مانند خون و بول در مسجد اگر بى احترامى به مسجد باشد حرام است و همچنين بردن چيزى كه نجس شده (مانند لباس و كفش نجس) در صورتى كه بى احترامى به مسجد باشد حرام است.

مسأله : اگر براى مراسم عزادارى و روضه خوانى و سوگوارى يا جشنهاى مذهبى و مانند آن مسجد را چادر بزنند و سياهى بكوبند و اسباب چاى و غذا در مسجد ببرند در صورتى كه اين كارها به مسجد ضرر نرساند و مانع نماز خواندن نشود اشكال ندارد.

مسأله : بنابر احتياط واجب نبايد مسجد را به طلا زينت كنند و همچنين نبايد بنابر احتياط صورت چيزهائى كه مثل انسان و حيوان روح دارد در مسجد نقش كنند، ولى نقّاشى چيزهائى كه روح ندارد، مثل گل و بوته مكروه است.

مسأله : اگر مسجد خراب هم شود نمى توانند آن را بفروشند يا داخل ملك يا جادّه كنند.

مسأله : فروختن در و پنجره و چيزهاى ديگر مسجد حرام و اگر مسجد خراب شود، بايد آنها را صرف تعمير همان مسجد كنند، و چنانچه به درد آن مسجد نخورد، بايد در مسجد ديگر مصرف شود، ولى اگر به درد مسجدهاى ديگر هم نخورد مى توانند آن را بفروشند و پول آن را اگر ممكن است صرف تعمير همان مسجد وگرنه صرف تعمير مسجد ديگر نمايند.

مسأله : ساختن مسجد و تعمير مسجدى كه نزديك به خرابى مى باشد مستحب است و اگر مسجد طورى خراب شود كه تعمير آن ممكن نباشد مى توانند آن را خراب كنند و دوباره بسازند بلكه مى توانند مسجدى را كه خراب نشده براى احتياج مردم خراب

كنند و بزرگتر بسازند.

مسأله : تميز كردن مسجد و روشن كردن چراغ آن مستحب است، و كسى كه مى خواهد مسجد برود مستحب است خود را خوشبو كند و لباس پاكيزه و فاخر و قيمتى بپوشد، و ته كفش خود را وارسى كند كه نجاستى به آن نباشد، و موقع داخل شدن به مسجد مستحبّ است اوّل پاى راست و موقع بيرون آمدن اوّل پاى چپ را بگذارد و همچنين مستحب است از همه زودتر به مسجد آيد و از همه ديرتر از مسجد بيرون رود.

مسأله : وقتى انسان وارد مسجد مى شود مستحب است دو ركعت نماز به قصد تحيّت و احترام مسجد بخواند و اگر نماز واجب يا مستحبّ ديگرى هم بخواند كافى است.

مسأله : خوابيدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت كردن راجع به كارهاى دنيا ومشغول صنعت شدن و خواندن شعرى كه نصيحت و مانند آن نباشد مكروه است، و نيز مكروه است آب دهان و بينى و اخلاط سينه را در مسجد بيندازد و گمشده اى را طلب كند و صداى خود را بلند كند ولى بلند كردن صدا براى اذان مانعى ندارد.

مسأله : راه دادن بچه و ديوانه به مسجد مكروه است ولى اگر آوردن بچه ها مزاحمتى ايجاد نكند و باعث علاقمندى آنان به نماز و مسجد شود مستحب است.

مسأله : كسى كه سير و پياز و مانند اينها خورده و بوى دهانش مردم را آزار مى دهد مكروه است به مسجد برود.

اذان و اقامه

مسأله : براى مرد و زن مستحب است پيش از نمازهاى يوميّه اذان و اقامه بگويند ولى پيش از نماز عيد فطر و قربان مستحب است سه مرتبه بگويند «الصّلوة» و در نمازهاى واجب ديگر سه مرتبه «الصّلوة» را به قصد رجاء بگويند.

مسأله : مستحب است در روز اولّى كه بچّه به دنيا مى آيد يا پيش از آنكه بند نافش بيفتد در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه بگويند.

مسأله : اذان هيجده جمله است: اَلله اكبرُ چهار مرتبه اَشهدُ اَنْ لا الهَ اِلاّاللهُ، اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسولُ الله  ـ حىَّ عَلَى الصَّلوةِ  ـ حَىَّ عَلَى الفَلاحِ  ـ حَىَّ عَلى خيرِ العملِ، الله اكبرُ  ـ لااِلَه اِلاّالله هر يك دو مرتبه و اقامه هفده جمله است يعنى دو مرتبه الله اكبرُ از اوّل اذان و يك مرتبه لااِلهَ اِلاّالله از آخر آن كم مى شود و بعد از گفتن حَىَّ عَلَى خيرِ العَمَل بايد دو مرتبه قَد قامَتِ الصَّلوةُ اضافه نمود.

مسأله : اَشْهَدُ اَنَّ عَليَّاً وَلىُّ اللهِ جزو اذان و اقامه نيست ولى خوب است بعد از اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ به قصد قربت گفته شود.

(ترجمه اذان و اقامه)

اللهُ اكبرُ: يعنى خداى تعالى بزرگتر از آن است كه او را وصف كنند.

اَشْهَدُ اَنْ لاالهَ الاّاللهُ: يعنى شهادت مى دهم كه غير خدائى كه يكتا و بى همتا است خداى ديگرى وجود ندارد.

اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ: يعنى شهادت مى دهم كه حضرت محمد بن عبدالله(صلى الله عليه وآله)پيغمبر و فرستاده خداست.

اَشْهَدُ اَنَّ عَليَّا اَميرالمؤمنين وولىُّ اللهِ: يعنى شهادت مى دهم كه حضرت علىّ (عليه السلام) اميرالمؤمنين و ولىّ خدا بر همه خلق است.

حَىَّ عَلَى الصَّلوةِ: يعنى بشتاب براى نماز.

حَىَّ عَلَى الفلاح: يعنى بشتاب براى رستگارى.

حَىَّ عَلَى خيرِ العَمل: يعنى بشتاب براى بهترين كارها كه نماز است.

قَد قامتِ الصَّلوة: يعنى به تحقيق نماز برپا شد.

لااِلهَ الاَّالله: يعنى نيست خدائى مگر خدائى كه يكتا و بى همتا است.

مسأله : بين جمله هاى اذان و اقامه بايد خيلى فاصله نشود و اگر بين آنها بيشتر از معمول فاصله بيندازد بايد دوباره آن را از سر بگيرد.

مسأله : اگر در اذان و اقامه صدا را در گلو بيندازد چنانچه غنا شود، يعنى به طور آوازه خوانى كه در مجالس لهو و بازيگرى معمول است، اذان و اقامه را بگويد حرام و

باطل است.

مسأله : هر نمازى كه با نماز قبل همراه خوانده شود اذان آن ساقط مى شود چه همراه خواندن مستحب باشد يا نباشد، بنابراين در موارد زير اذان ساقط مى شود.

1ـ اذان نماز عصر روز جمعه هنگامى كه با نماز جمعه يا ظهر همراه خوانده شود.

2ـ نماز عصر روز عرفه كه روز نهم ذى الحجة است اگر همراه ظهر خوانده شود.

3ـ نماز عشاى شب عيد قربان براى كسى كه در مشعرالحرام است و آن را با مغرب همراه مى خواند، همراه خواندن و جمع كردن بين دو نماز در سه مورد مذكور مستحبّ است.

4ـ نماز عصر و عشاى زن مستحاضه كه بايد آن را بلافاصله بعد از نماز ظهر يا مغرب بخواند.

5ـ نماز عصر و عشاى كسى كه نمى تواند از بيرون آمدن بول و غائط خوددارى كند.

در اين پنج نماز در صورتى اذان ساقط مى شود كه با نماز قبلى فاصله نشود يا فاصله كمى بين آنها باشد و ظاهراً با خواندن نافله فاصله حاصل مى شود.

مسأله : اگر براى نماز جماعتى اذان و اقامه گفته باشند كسى كه با آن جماعت نماز مى خواند نبايد براى نماز خود اذان و اقامه بگويد گرچه اذان و اقامه را نشنيده باشد و يا موقع گفتن آن در جماعت حاضر نباشد.

مسأله : اگر براى خواندن نماز به مسجد برود و ببيند نماز جماعتى كه در مسجد تشكيل شده بود تمام شده تا وقتى كه صفها بهم نخورده و جمعيّت متفرّق نشده، در صورتى كه براى نماز جماعت اذان و اقامه گفته شده باشد، نمى تواند براى نماز خود اذان و اقامه بگويد.

مسأله : در جائى كه عدّه اى مشغول نماز جماعتند يا نماز آنان تازه تمام شده و صفها بهم نخورده است اگر انسان بخواهد فرادى يا با جماعت ديگرى كه برپا مى شود نماز بخواند با پنج شرط اذان و اقامه از او ساقط مى شود:

1 ـ براى نماز جماعت اوّل اذان و اقامه گفته باشند.

2 ـ آن نماز جماعت باطل نباشد.

3 ـ نماز او و نماز جماعت در يك مكان باشد پس اگر نماز جماعت داخل مسجد باشد و بخواهد در بام مسجد نماز بخواند مستحب است اذان و اقامه بگويد.

4 ـ نماز او و نماز جماعت هردو اداء باشد.

5 ـ وقت نماز او و نماز جماعت مشترك باشد مثلاً هردو نماز ظهر يا هردو نماز عصر بخوانند يا نمازى كه به جماعت خوانده مى شود نماز ظهر باشد و او نماز عصر بخواند يا او نماز ظهر بخواند و نماز جماعت نماز عصر باشد.

مسأله : اگر در شرط دوّم از شرطهائى كه در مسأله پيش گفته شد شك كند يعنى شك كند كه نماز جماعت صحيح بوده يا نه، اذان و اقامه از او ساقط است ولى اگر در چهار شرط ديگر شك كند بهتر است به قصد رجاء اذان و اقامه را بگويد.

مسأله : كسى كه اذان و اقامه ديگرى را مى شنود مستحب است هر قسمتى را كه مى شنود بگويدولى از «حَىَّ على الصّلوة» تا «حَىَّ عَلَى خَيرِ العَمل» را به اميدثواب بگويد.

مسأله : كسى كه اذان و اقامه ديگرى را شنيده چه با او گفته باشد يا نه، در صورتى كه بين آن اذان و اقامه و نمازى كه مى خواهد بخواند زياد فاصله نشده باشد مى تواند براى نماز خود اذان و اقامه نگويد.

مسأله : اگر مرد اذان زن را با قصد لذّت بشنود اذان از او ساقط نمى شود بلكه اگر قصد لذّت هم نداشته باشد بنابر احتياط واجب اذان از او ساقط نمى شود، ولى اگر زن اذان مرد را بشنود اذان از او ساقط مى شود.

مسأله : اذان و اقامه نماز جماعت را بايد مرد بگويد.

مسأله : اقامه بايد بعد از اذان گفته شود و اگر قبل از اذان بگويند صحيح نيست.

مسأله : اگر كلمات اذان و اقامه را بدون ترتيب بگويد، مثلاً «حَىَّ على الفلاح» را پيش از «حَىَّ عَلى الصَّلاة» بگويد بايد برگردد و از جائى كه ترتيب بهم خورده دوباره بگويد.

مسأله : بايد بين اذان و اقامه فاصله ندهد و اگر بين آنها به قدرى فاصله دهد كه اذانى را كه گفته اذان اين اقامه حساب نشود مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگويد و نيز اگر بين اذان و اقامه و نماز به قدرى فاصله دهد كه اذان و اقامه آن نماز حساب نشود