احكام روزه

مسأله : روزه آن است كه انسان براى انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب از چيزهائى كه روزه را باطل مى كند و شرح آن بعداً گفته مى شود خوددارى نمايد.

نـيّـت

مسأله : لازم نيست انسان نيت روزه را از قلب خود بگذراند يا مثلاً بگويد فردا را روزه مى گيرم، بلكه همينقدر كه براى انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب كارى كه روزه را باطل مى كند انجام ندهد كافى است براى اينكه يقين كند تمام اين مدت را روزه بوده بايد مقدارى پيش از اذان صبح، و مقدارى هم بعد از مغرب از انجام كارى كه روزه را باطل مى كند خوددارى نمايد.

مسأله : در روزه واجب معين مثل رمضان از اول شب تا اذان صبح هر وقت نيت روزه فردا بكند اشكال ندارد، وآنچه مهم است اين است كه مقارن با اذان صبح نيت روزه ولو ارتكازاً (به اين نحو كه اگر از او بپرسند بگويد روزه هستم) و اگر نداند يا فراموش كند كه ماه رمضان است يا واجب معين ديگر، و پيش از ظهر ملتفت شود چنانچه كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد بايد نيت كند و روزه او صحيح است، و اگر كارى

كه روزه را باطل مى كند انجام داده باشد، يا بعد از ظهر ملتفت شود روزه او باطل مى باشد ولى بايد تا مغرب كارى كه روزه را باطل مى كند انجام ندهد، و بعداً آن روزه را قضاء نمايد. اما وقت روزه مستحبى از اول شب است تا موقعى كه به اندازه نيت كردن به مغرب وقت مانده باشد، كه اگر تا اين وقت كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد و نيت روزه مستحبى كند روزه او صحيح است.

مسأله : اگر بخواهد غير روزه رمضان روزه ديگرى بگيرد بايد آنرا معين نمايد مثلاً نيت كند كه روزه قضاء يا روزه نذر مى گيرم، ولى در ماه رمضان لازم نيست نيت كند كه روزه ماه رمضان مى گيرم، بلكه اگر نداند ماه رمضان است يا فراموش نمايد و روزه ديگرى را نيت كند، روزه ماه رمضان حساب مى شود.

مسأله : اگر بداند كه ماه رمضان است، و عمداً نيت روزه غير رمضان كند، نه روزه رمضان حساب مى شود، و نه روزه اى كه قصد كرده است.

مسأله : اگر بعد از نيت روزه مست شود و بعد به هوش آيد بنابر احتياط واجب بايد آن روز را روزه بگيرد و قضاى آن را نيز بگيرد ولى اگر بى هوش شود و بعد به هوش آيد روزه را تمام كند و صحيح است.

مسأله : اگر بدون نيت روزه مست شود و در بين روز به هوش آيد بايد آن روز را روزه بگيرد و قضاى آن را هم بگيرد ولى اگر بى هوش شود و در بين روز به هوش آيد فقط قضاى آن را بگيرد.

مسأله : اگر پيش از اذان صبح نيت كند و بخوابد، و بعد از مغرب بيدار شود روزه اش صحيح است.

مسأله : اگر مثلاً به نيت روز اول ماه رمضان روزه بگيرد بعد بفهمد دوم يا سوم بوده روزه او صحيح است.

مسأله : اگر نداند يا فراموش كند كه ماه رمضان است و پيش از ظهر ملتفت شود; چنانچه كارى كه روزه را باطل مى كند انجام داده باشد، يا بعداز ظهر ملتفت شود كه ماه رمضان است روزه او باطل مى باشد، ولى بايد در ماه رمضان تا مغرب كارى كه روزه را باطل مى كند انجام ندهد، و بعد از رمضان هم قضا آن را بگيرد.

مسأله : اگر بچه پيش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود بايد روزه بگيرد، و اگر بعد از اذان بالغ شود روزه آنروز بر او واجب نيست.

مسأله : كسى كه براى بجا آوردن روزه ميتى اجير شده اگر روزه مستحبى بگيرد اشكال ندارد، ولى كسى كه روزه قضا دارد نمى تواند روزه مستحبى بگيرد، و اگر روزه واجب ديگرى دارد بنابر احتياط واجب نمى تواند روزه مستحبى بگيرد، و چنانچه فراموش كند و روزه مستحبى بگيرد در صورتى كه پيش از ظهر يادش بيايد روزه مستحبى او بهم مى خورد، مى تواند نيت خود را به روزه واجب برگرداند، و اگر بعد از ظهر ملتفت شود روزه او باطل است، و اگر بعد از مغرب يادش بيايد روزه اش صحيح است.

مسأله : اگر در ماه رمضان پيش از ظهر كافر مسلمان شود و از اذان صبح تا آنوقت كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد احتياط واجب آن است كه نيت كند و روزه بگيرد و اگر روزه نگرفت قضا كند.

مسأله : اگر مريض پيش از ظهر ماه رمضان خوب شود و از اذان صبح تا آن وقت كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد، بايد نيت روزه كند و آن روز را روزه بگيرد، و چنانچه بعد از ظهر خوب شود روزه آن روز بر او واجب نيست و بايد بعداً آن را قضا كند.

مسأله : انسان مى تواند در هر شب از ماه رمضان براى روزه فرداى آن نيت كند و بهتر است كه شب اول ماه هم نيت روزه همه ماه را بنمايد و آنچه مهم است اين است كه مقارن اذان صبح هر روز نيت روزه ولو ارتكازاً داشته باشد.

مسأله : روزى را كه انسان شك دارد آخر شعبان است يا اول رمضان، واجب نيست روزه بگيرد، و اگر بخواهد روزه بگيرد نمى تواند نيت روزه رمضان كند، ولى اگر نيت روزه قضاء و مانند آن بنمايد چنانچه بعد معلوم شود رمضان بوده از رمضان حساب مى شود.

مسأله : اگر روزى را كه شك دارد آخر شعبان است يا اول رمضان به نيت روزه قضاء يا روزه مستحبى و مانند آن روزه بگيرد، و در بين روز بفهمد كه ماه رمضان است

بايد نيت روزه رمضان كند، و لو اينكه بعد از ظهر ملتفت شود، و اگر به نيت رمضان روزه بگيرد باطل است و لو اينكه در واقع رمضان باشد.

مسأله : اگر در روزه واجب معينى مثل روزه رمضان از نيت روزه گرفتن برگردد، روزه اش باطل است ولى چنانچه نيت كند كه چيزى را كه روزه را باطل مى كند انجام دهد در صورتى كه آن را انجام ندهد روزه اش صحيح است. همين طور در روزه مستحبى و روزه واجب غير معين اگر پيش از ظهر بعد از اين كه از نيت روزه برگشت دوباره نيت روزه كند، روزه او صحيح است.

(چيزهايى كه روزه را باطل مى كند)

مسأله : ده چيز روزه را باطل مى كند; اول: خوردن. دوم: آشاميدن. سوم: جماع. چهارم: استمناء و استمناء آن است كه انسان با خود كارى كند كه منى از او بيرون آيد. پنجم: دروغ بستن به خدا و پيغمبر و جانشينان پيغمبر عليهم السلام. ششم: رساندن غبار غليظ به حلق. هفتم: فرو بردن تمام سر در آب. هشتم: باقيماندن بر جنابت و حيض و نفاس تا اذان صبح. نهم: اماله كردن با چيزهاى روان. دهم: قى كردن. و احكام اينها در مسائل آينده گفته مى شود.

(1 و 2 ـ خوردن و آشاميدن)

مسأله : اگر روزه دار عمداً چيزى را بخورد يا بياشامد روزه او باطل مى شود چه خوردن و آشاميدن آن چيز معمول باشد مثل نان و آب، چه معمول نباشد مثل خاك و شيره درخت و چه كم باشد يا زياد، حتى اگر كسى نخ را با آب دهانش تر كند، و دوباره بدهانش ببرد، و رطوبت آنرا فرو برد روزه او باطل مى شود و همينطور رطوبت مسواك، مگر اينكه رطوبت آنها بطورى در آب دهان از بين برود كه رطوبت خارج بآن گفته نشود، و همين طور با فرو بردن بقاياى غذايى كه از بين دندانها بيرون مى آيد روزه باطل مى شود.

مسأله : اگر روزه دار سهواً چيزى بخورد يا بياشامد روزه اش باطل نمى شود.

مسأله : بايدروزه دار ازاستعمال آمپولى كه به جاى غذابكار مى رود خوددارى كند،

ولى تزريق آمپولى كه عضو را بى حس مى كند يا بجاى دوا استعمال مى شود اشكال ندارد.

مسأله : اگر موقعى كه مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح شده بايد لقمه را از دهان بيرون آورد، و چنانچه عمداً فرو برد روزه اش باطل است، و بدستورى كه بعداً گفته خواهد شد كفاره هم بر او واجب مى شود.

مسأله : اگر روزه دار بقدرى تشنه شود كه بترسد از تشنگى بميرد، مى تواند باندازه اى كه از مردن نجات پيدا كند آب بياشامد، ولى روزه او باطل مى شود، و اگر ماه رمضان باشد بايد در بقيه روز از بجا آوردن كارى كه روزه را باطل مى كند خوددارى نمايد و قضاى آن را هم بگيرد.

مسأله : كسى كه مى خواهد روزه بگيرد لازم نيست پيش از اذان دندانهايش را خلال كند، ولى اگر بداند غذايى كه لاى دندان مانده در روز فرو مى رود، چنانچه خلال نكند، روزه اش باطل مى شود، و فرق نمى كند كه چيزى از آن فرو رود يا نرود.

مسأله : فرو بردن آب دهان اگر چه بواسطه خيال كردن ترشى و مانند آن در دهان جمع شده باشد روزه را باطل نمى كند.

مسأله : فرو بردن اخلاط سر و سينه، تا بفضاى دهان نرسيده اشكال ندارد، ولى اگر داخل فضاى دهان شود احتياط واجب آن است كه آنرا فرو نبرد.

مسأله : جويدن غذا براى بچه يا پرنده، و چشيدن غذا و مانند اينها كه معمولاً بحلق نمى رسد، اگر چه اتفاقاً بحلق برسد روزه را باطل نمى كند ولى اگر انسان از اول بداند كه بحلق مى رسد، چنانچه فرو رود، روزه اش باطل مى شود، و بايد قضاى آن را بگيرد، و كفاره هم بر او واجب است.

مسأله : انسان نمى تواند بخاطر ضعف روزه اش را بخورد ولى اگر ضعف او بقدرى است كه معمولاً نمى شود آنرا تحمل كرد خوردن روزه اشكال ندارد.

(3 ـ جماع)

مسأله : جماع اعم از اينكه از جلو باشد از پشت، صغير باشد يا كبير، روزه جماع كننده و جماع شده را باطل مى كند اگر چه فقط به مقدار ختنه گاه داخل شود و منى هم