رساله توضيح المسائل

رنگ يا مزّه نجاست گرفته باشد بايد به قدرى آب روى آن بريزند تا آبى كه از آن جدا مى شود، بو يا رنگ يا مزه نجاست را نداشته باشد.

مسأله : اگر چيزى را آب بكشد و يقين كند پاك شده و بعد شك كند كه عين نجاست را از آن برطرف كرده يا نه، اگر بداند آب به آن محل رسيده آن چيز پاك است.

مسأله : اگر زمينى كه نجس شده مثل شن و ماسه باشد كه آب در آن فرو مى رود با آب قليل آب بكشند ظاهر آن پاك مى شود ولى زير آن نجس مى شود.

مسأله : زمين سنگ فرش و آجر فرش و زمين سختى كه آب در آن فرو نمى رود اگر نجس شود با آب قليل پاك مى گردد، ولى بايد به قدرى آب روى آن بريزند كه جارى شود و چنانچه آبى كه روى آن ريخته اند از سوراخى بيرون رود همه زمين پاك مى شود و اگر آب خودبخود تخليه نشود چنانچه آنرا با وسيله اى مثل پارچه دستمال، يا وسيله مكنده ديگرى جمع كنند و بنابر احتياط دوباره آب قليل روى آن بريزند و به صورت سابق جمع كنند، پاك مى شود.

مسأله : اگر ظاهرنمك سنگومانندآن نجس شود، باآب كمتر ازكر هم پاك مى شود.

مسأله : اگر با شكر نجس قند درست كنند و در آب كر يا جارى بگذارند، پاك نمى شود.

(2ـ زمين)

مسأله : زمين با پنج شرط، كف پا و ته كفش نجس را پاك مى كند.

اوّل: آن كه زمين پاك باشد.

دوّم: آن كه خشك باشد.

سوّم: آن كه اگر عين نجس مثل خن و بول، يا متنجّس مثل گلى كه نجس شده در كف پا و ته كفش باشد به واسطه راه رفتن يا ماليدن پا به زمين برطرف شود.

چهارم: زمين بايد خاك يا سنگ يا آجر فرش و مانند اينها باشد و با راه رفتن روى فرش و حصير و سبزه، كف پا و ته كفش نجس، پاك نمى شود.

پنجم: به واسطه راه رفتن نجس شده باشد و اگر به غير از راه رفتن نجس شده باشد،

پاك شدن آن با راه رفتن محل اشكال است.

مسأله : كف پا و ته كفش نجس، به واسطه راه رفتن روى آسفالت كه با قير پوشيده شده و روى زمينى كه با چوب فرش شده پاك نمى شود.

مسأله : براى پاك شدن كف پا و تهِ كفش نجس، بهتر است پانزده قدم يا بيشتر راه بروند، اگرچه با كمتر از پانزده قدم يا ماليدن پا به زمين، نجاست برطرف شود.

مسأله : لازم نيست كف پا و ته كفش نجس تر باشد بلكه اگر خشك هم باشد با راه رفتن پاك مى شود.

مسأله : بعد از آن كه كف پا يا ته كفش نجس، با راه رفتن پاك شد مقدارى از اطراف آن هم كه معمولاً به گل آلوده مى شود پاك مى گردد.

مسأله : كسى كه با دست و زانو راه مى رود، اگر كف دست يا زانوى او نجس شود پاك شدن دست و زانوى او به وسيله راه رفتن محل اشكال است. و همچنين است ته عصا و ته پاى مصنوعى و نعل چهارپايان و چرخ اتومبيل و مانند اينها.

مسأله : اگر بعد از راه رفتن ذره هاى كوچكى از نجاست كه ديده نمى شود، در كف پا يا ته كفش بماند بنابر احتياط واجب بايد آن ذره ها را هم برطرف كرد، ولى باقى بودن بو و رنگ اشكال ندارد.

مسأله : آن قسمت از كفش و كف پا كه به زمين نمى رسد به واسطه راه رفتن پاك نمى شود و پاك شدن كف جوراب به واسطه راه رفتن، محل اشكال است، ولى اگر كف جوراب از پوست باشد به وسيله راه رفتن پاك مى شود.

(3ـ آفتاب)

مسأله : آفتاب، زمين و ساختمان و چيزهائى را كه مانند درب و پنجره در ساختمان به كار برده شده، و همچنين ميخى را كه به ديوار كوبيده اند و جزء ساختمان حساب مى شود با شش شرط پاك مى كند.

اوّل: چيز نجس، تر باشد پس اگر خشك باشد بايد به وسيله اى آن را تر كنند تا آفتاب آن را خشك كند.

دوّم: اگر عين نجاست در آن چيز باشد پيش از تابيدن آفتاب آن را برطرف كنند.

سوّم: چيزى از تابيدن آفتاب جلوگيرى نكند، پس اگر آفتاب از پشت پرده يا ابر و مانند اينها بتابد و چيز نجس را خشك كند، آن چيز پاك نمى شود، ولى اگر ابر يا پرده به قدرى نازك باشد كه از تابيدن آفتاب جلوگيرى نكند اشكال ندارد.

چهارم: آفتاب به تنهايى چيز نجس را خشك كند پس اگر مثلاً چيز نجس به واسطه باد و آفتاب خشك شود پاك نمى گردد، ولى اگر باد به قدرى كم باشد كه نگويند به خشك شدن چيز نجس كمك كرده، اشكال ندارد.

پنجم: آفتاب مقدارى از بنا و ساختمان را كه نجاست به آن فرو رفته، يك مرتبه خشك كند، پس اگر يك مرتبه بر زمين و ساختمان نجس بتابد و روى آن را خشك كند، و دفعه ديگر زير آن را خشك نمايد، فقط روى آن پاك مى شود و زير آن نجس مى ماند.

ششم: بين روى زمين يا ساختمان كه آفتاب به آن مى تابد با داخل آن، هوا يا جسم پاك ديگرى فاصله نباشد.

مسأله : آفتاب حصير نجس را پاك مى كند و همچنين درخت و گياه به واسطه آفتاب پاك مى شود.

مسأله : اگر آفتاب به زمين نجس بتابد، بعد انسان شك كند كه زمين موقع تابيدن آفتاب تر بوده يا نه، يا ترى آن به واسطه آفتاب خشك شده يا نه، آن زمين نجس است، و همچنين است اگر شك كند كه پيش از تابش آفتاب، عين نجاست از زمين برطرف شده يا نه، يا شك كند چيزى مانع تابش آفتاب بوده يا نه، آن زمين نجس است.

مسأله : اگر آفتاب به يك طرف ديوار نجس بتابد، طرفى كه آفتاب به آن نتابيده پاك نمى شود، ولى اگر ديوار به قدرى نازك باشد كه به واسطه تابش به يك طرف، طرف ديگرش هم خشك شود پاك مى گردد.

(4ـ اِسْتِحاله)

مسأله : اگر جنس چيز نجس به طورى عوض شود كه به صورت چيز پاكى درآيد پاك مى شود، و چنين تغييرى را استحاله مى گويند: مثل آنكه چوب نجس بسوزد و

خاكستر گردد. يا سگ در نمكزار فرو رود و نمك شود ولى اگر جنس آن عوض نشود مثل آن كه گندم نجس را آرد كنند يا نان بپزند پاك نمى شود.

مسأله : كوزه گلى و مانند آن كه از گل نجس ساخته شده نجس است، و بايد از ذغالى كه از چوب نجس درست شده اجتناب نمايند.

مسأله : چيز نجسى كه معلوم نيست استحاله شده يا نه نجس است.

(5 ـ سركه شدن آب انگور)

مسأله : اگر شراب به خودى خود يا به واسطه آن كه چيزى مثل سركه و نمك در آن ريخته اند سركه شود پاك مى گردد.

مسأله : شرابى كه از انگور نجس درست كنند، با سركه شدن پاك نمى شود، بلكه اگر نجاستى هم از خارج به شراب برسد احتياط واجب آن است كه بعد از سركه شدن از آن اجتناب نمايند.

مسأله : سركه اى كه از انگور و كشمش و خرماى نجس درست كنند نجس است.

مسأله : اگر پوشال ريز انگور يا خرما داخل آنها باشد و سركه بريزند ضرر ندارد. و نيز اگر پيش از آن كه خرما و كشمش و انگور سركه شود خيار و بادنجان و مانند اينها در آن بريزند اشكال ندارد.

مسأله : آب انگورى كه جوش آمده پيش از آن كه دو ثلث آن بخار شود، يعنى دو قسمت آن كم شود و يك قسمت آن بماند نجس نيست، ولى خوردن آن حرام است، ولى اگر ثابت شود كه مست كننده است حرام و نجس مى باشد، و فقط با سركه شدن پاك و حلال مى شود.

مسأله : اگر مثلاً در يك خوشه غوره يك دانه يا دو دانه انگور باشد چنانچه به آبى كه از آن خوشه گرفته مى شود آبغوره بگويند و اثرى از شيرينى در آن نباشد و بجوشد، پاك و خوردن آن حلال است.

مسأله : چيزى كه معلوم نيست غوره است يا انگور، اگر جوش بيايد حرام نمى شود.

(6 ـ انتقال)

مسأله : اگر خون بدن انسان يا خون حيوانى كه خون جهنده دارد، ( يعنى حيوانى كه وقتى رگ آن را ببرند خون از آن جستن مى كند) به بدن حيوانى كه خون جهنده ندارد برود و خون آن حيوان حساب شود پاك مى گردد، و اين را انتقال گويند. پس خونى كه زالو از انسان مى مكد چون خون زالو به آن گفته نمى شود و مى گويند خون انسان است نجس مى باشد.

مسأله : اگر كسى پشه اى را كه به بدنش نشسته بكشد و نداند خونى كه از پشه بيرون آمده از او مكيده يا از خود پشه مى باشد، پاك است و همچنين است اگر بداند از او مكيده ولى جزو بدن پشه حساب شود، اما اگر فاصله بين مكيدن خون و كشتن پشه به قدرى كم باشد كه بگويند خون انسان است، يا معلوم نباشد كه مى گويند خون پشه است يا خون انسان، نجس مى باشد.

(7 ـ اسـلام)

مسأله : اگر مشرك شهادتين بگويد، يعنى بگويد: « اشهدان لا اله الا الله واشهد انّ محمداً رسول الله» مسلمان مى شود و بعد از مسلمان شدن، بدن و آب دهان و بينى و عرق او پاك است. ولى اگر موقع مسلمان شدن عين نجاست در بدن او بوده، بايد آن را برطرف كند و جاى آن را آب بكشد. و نيز اگر پيش از مسلمان شدن، عين نجاست برطرف شده باشد لازم است جاى آن را آب بكشد.

مسأله : اگر موقعى كه مشرك بوده لباس او با رطوبت به بدنش رسيده باشد و آن لباس در موقع مسلمان شدن در بدن او نباشد نجس است، بلكه اگر در بدن او هم باشد بايد از آن اجتناب كند.

مسأله : اگر مشرك شهادتين بگويد و انسان نداند قلباً مسلمان شده يا نه، پاك است، ولى اگر بداند قلباً مسلمان نشده بنابر احتياط واجب بايد از او اجتناب كرد.