رساله توضيح المسائل

نيست يعنى سختى كه معمولا تحمل نمى شود در آن نباشد بايد ظرف آبى پهلوى خود بگذارد و هر وقت بول از او خارج شد بنابر احتياط واجب وضو بگيرد و بقيّه نماز را بخواند. و نيز اگر مرضى دارد كه در بين نماز چند مرتبه غائط از او خارج مى شود، اگر براى او حرجى نيست بايد ظرف آبى پهلوى خود بگذارد و هر وقت غائط از او خارج شد وضو بگيرد و بقيّه نماز را بخواند.

مسأله : كسى كه غائط پى در پى از او خارج مى شود بايد مثل مسأله قبل عمل كند تا وقتى كه براى او حرجى باشد.

مسأله : در فرض سابق اگر به طورى باشد كه نمى تواند هيچ مقدار از نماز خود را با وضوء بخواند، براى هر نماز يك وضو بگيرد و اگر بين دو نماز، غائط از او خارج نشود مى تواند با يك وضو هردو نماز را بخواند، و قطره هايى كه بين نماز خارج مى شود اشكال ندارد گرچه سزاوار است احتياط مراعات شود.

مسأله : كسى كه بول پى در پى از او خارج مى شود اگر نتواند هيچ مقدارى از نماز را با وضو بخواند مى تواند چند نماز را با يك وضو بخواند مگر اينكه اختياراً بول يا غائط كند يا چيز ديگرى كه وضو را باطل مى كند پيش آيد.

مسأله : اگر مرضى دارد كه نمى تواند از خارج شدن باد جلوگيرى كند، بايد به وظيفه كسانى كه نمى توانند از بيرون آمدن غائط خوددارى كنند عمل نمايد.

مسأله : كسى كه غائط پى در پى از او خارج مى شود، بايد براى هر نماز يك وضو بگيرد و فوراً مشغول نماز شود، ولى براى به جا آوردن سجده و تشهد فراموش شده و نماز احتياط كه بايد بعد از نماز انجام داد در صورتى كه آنها را بعد از نماز فوراً بجا بياورد لازم نيست وضو بگيرد.

مسأله : كسى كه بول او قطره قطره مى ريزد بايد براى نماز به وسيله كيسه اى كه در آن، پنبه يا چيز ديگرى است كه از رسيدن بول به جاهاى ديگر جلوگيرى مى كند، خود را حفظ نمايد. و احتياط واجب آن است كه پيش از هر نماز مخرج بول را كه نجس شده آب بكشد و كيسه را هم بنابر احتياط واجب تطهيرنمايد. و نيز كسى كه نمى تواند از بيرون آمدن غائط خوددارى كند، چنانچه ممكن باشد بايد به مقدار نماز از رسيدن غائط به

جاهاى ديگر جلوگيرى نمايد. و احتياط واجب آن است كه اگر حرجى نيست براى هر نماز مخرج غائط را آب بكشد.

مسأله : كسى كه نمى تواند از بيرون آمدن بول و غائط خوددارى كند، در صورتى كه ممكن باشد بايد به مقدار نماز از خارج شدن بول و غائط جلوگيرى نمايد اگرچه متضمن مخارجى باشد و بنابر احتياط واجب اگر مرض او معالجه مى شود خود را معالجه كند.

مسأله : كسى كه نمى تواند از بيرون آمدن بول و غائط خوددارى كند، بعد از آن كه مرض او خوب شد، لازم نيست نمازهايى را كه در وقت مرض مطابق وظيفه اش خوانده قضا نمايد. ولى اگر در بين وقت نماز مرض او خوب شود، بايد نمازى را كه در آن وقت خوانده دوباره بخواند.

(چيزهايى كه بايد براى آنها وضو گرفت)

مسأله : براى شش چيز وضو گرفتن لازم است:

اوّل: براى نمازهاى واجب غير از نماز ميت.

دوّم: براى سجده و تشهد فراموش شده، اگر بين آنها و نماز، حدثى از او سرزده مثلاً بول كرده باشد.

سوّم: براى طواف واجب خانه كعبه.

چهارم: اگر نذر يا عهد كرده يا قسم خورده باشد كه وضو بگيرد.

پنجم: اگر نذر كرده باشد كه جائى از بدن خود را به خط قرآن برساند.

ششم: براى آب كشيدن قرآنى كه نجس شده يا بيرون آوردن آن از مستراح و مانند آن، در صورتى كه مجبور باشد دست يا جاى ديگر بدن خود را به خط قرآن برساند، ولى چنانچه معطل شدن به مقدار وضو، بى احترامى به قرآن باشد بايد بدون اين كه وضو بگيرد، قرآن را از مستراح و مانند آن بيرون آورد يا اگر نجس شده آب بكشد و تا ممكن است از دست گذاشتن به خط قرآن خوددارى كند.

مسأله : مس نمودن خط قرآن، يعنى رساندن جايى از بدن به خط قرآن براى

كسى كه وضو ندارد، حرام است. ولى اگر قرآن را به زبان فارسى يا به زبان ديگر ترجمه كنند مس آن اشكال ندارد.

مسأله : جلوگيرى بچه و ديوانه از مس خط قرآن واجب نيست، ولى اگر مس نمودن آنان بى احترامى به قرآن باشد، بايد جلوگيرى كنند.

مسأله : كسى كه وضو ندارد، خوب است اسم خداوند متعال را به هر زبانى كه نوشته شده باشد مس ننمايد.

مسأله : اگر پيش از وقت نماز به قصد اين كه با طهارت باشد وضو بگيرد يا غسل كند صحيح است و نيز اگر به قصد قربت وضو بگيرد كافيست.

مسأله : مستحب است انسان براى نماز ميت و زيارت اهل قبور و رفتن به مسجد و حرم امامان (عليهم السلام) وضو بگيرد، و همچنين براى همراه داشتن قرآن و خواندن و نوشتن آن و نيز براى مس حاشيه قرآن و براى خوابيدن، وضو گرفتن مستحب است. و نيز مستحب است كسى كه وضو دارد دوباره وضو بگيرد، و اگر براى يكى از اين كارها وضو بگيرد هر كارى را كه بايد با وضو انجام داد مى تواند به جا آورد مثلاً مى تواند با آن وضو نماز بخواند.

(چيزهايى كه وضو را باطل مى كند)

مسأله : هفت چيز وضو را باطل مى كند:

اوّل: بول.

دوّم: غائط.

سوّم: باد معده و روده كه از مخرج غائط خارج شود.

چهارم: خوابى كه به واسطه آن چشم نبيند و گوش نشنود، ولى اگر چشم نبيند و گوش بشنود وضو باطل نمى شود.

پنجم: چيزهايى كه عقل را از بين مى برد، مانند ديوانگى و مَستى و بيهوشى.

ششم: استحاضه زنان، كه بعداً گفته مى شود.

هفتم: كارى كه براى آن بايد غسل كرد مانند جنابت و ثبوت اين حكم در مثل مس

ميت مبنى بر احتياط است.

(احكام وضوى جبيره)

چيزى كه با آن زخم و جاى شكسته را مى بندند و دوايى كه روى زخم و مانند آن مى گذارند جبيره ناميده مى شود.

مسأله : اگر در يكى از جاهاى وضو زخم يا دمل يا شكستگى باشد، چنانچه روى آن باز است و آب براى آن ضرر ندارد، بايد به طور معمول وضو گرفت.

مسأله : اگر زخم يا دمل يا شكستگى در صورت و دستها است و روى آن باز است و آب ريختن روى آن ضرر دارد، بايد اطراف آن را بشويد و چنانچه كشيدن دست تَر بر آن ضرر ندارد، احتياط آن است كه دست تر بر آن بكشد و اگر ضرر دارد بنابر احتياط واجب پارچه پاكى روى آن بگذارد و دست تَر را روى پارچه بكشد و اگر اين مقدار هم ضرر دارد يا زخم نجس است و نمى شود آب كشيد، بايد اطراف زخم را به طورى كه در وضو گفته شد، از بالا به پايين بشويد و بنابر احتياط واجب در فرض اخير تيمّم هم بنمايد.

مسأله : اگر زخم يا دمل يا شكستگى در جلوى سر يا روى پاها است و روى آن باز است، چنانچه نتواند آن را مسح كند بايد پارچه پاكى روى آن بگذارد و روى پارچه را با ترى آب وضو كه در دست مانده مسح كند، و اگر گذاشتن پارچه ممكن نباشد، مسح لازم نيست ولى بايد بعد از وضو تيمم هم بكند.

مسأله : اگر روى دمل يا زخم يا شكستگى بسته باشد، چنانچه باز كردن آن ممكن است و زحمت و مشقت هم ندارد و آب هم براى آن ضرر ندارد، بايد روى آن را باز كند و وضو بگيرد، چه زخم و مانند آن در صورت و دستها باشد، يا جلوى سر و روى پاها.

مسأله : اگر زخم يا دمل يا شكستگى در صورت يا دستها باشد و بشود روى آن را باز كرد، چنانچه ريختن آب، روى آن ضرر دارد و كشيدن دست تر ضرر ندارد، واجب است دست تر روى آن بكشد.

مسأله : اگر نمى شود روى زخم را باز كرد ولى زخم و چيزى كه روى آن گذاشته

پاك است و رساندن آب به زخم ممكن است و ضرر و زحمت و مشقت ندارد بايد آب را به روى زخم برساند، و اگر زخم يا چيزى كه روى آن گذاشته نجس است، چنانچه آب كشيدن آن و رساندن آب به روى زخم بدون زحمت و مشقت ممكن باشد، بايد آن را آب بكشد و موقع وضو آب را به زخم برساند، و در صورتى كه آب براى زخم ضرر دارد، يا آن كه رساندن آب به روى زخم ممكن نباشد يا زخم نجس است و نمى تواند آن را آب بكشد، زخم را به طورى كه در وضو گفته شد بشويد و اگر جبيره پاك است روى آن مسح كند و اگر جبيره نجس است يا نمى شود روى آن را دست تر كشيد مثلاً دوايى است كه به دست چسبيده، پارچه پاكى را به طورى كه جزء جبيره حساب شود روى آن بگذارد و دست تر روى آن بكشد و اگر اين هم ممكن نيست احتياط واجب آن است كه وضو بگيرد و تيمّم هم بكند.

مسأله : اگر جبيره، تمام صورت يا تمام يكى از دستها را فرا گرفته باشد باز احكام جبيره جارى، و وضوى جبيره اى كافى است، ولى اگر بيشتر اعضاى وضو را گرفته باشد، احكام جبيره جارى نمى باشد و بايد تيمم نمايد.

مسأله : كسى كه در كف دست و انگشتها جبيره دارد و در موقع وضو دست تر روى آن كشيده است، مى تواند سر و پا را با همان رطوبت مسح كند و مى تواند با ساير جاهاى ذراع مسح نمايد.

مسأله : اگر جبيره تمام پهناى روى پا را گرفته ولى مقدارى از طرف انگشتان و مقدارى از طرف بالاى پا باز است، بايد جاهايى كه باز است روى پا را، و جايى كه جبيره است روى جبيره را مسح كند.

مسأله : اگر در صورت يا دستها چند جبيره باشد، بايد بين آنها را بشويد و اگر جبيره ها در سر يا روى پاها باشد، اگر به اندازه مسح واجب باز باشد همان جا را مسح مى كند و گرنه بايد بين آنها را مسح كند و در جاهايى كه جبيره است بايد به دستور جبيره عمل نمايد.

مسأله : اگر جبيره بيشتر از معمول اطراف زخم را گرفته و برداشتن آن ممكن نيست، بايد به دستور جبيره عمل كند، و بنابر احتياط تيمم هم بنمايد، و اگر برداشتن