(صفحه 102)
جواب: در فرض سؤال بنا را بر اين مى گذارد كه در حال ركوع است و ذكر ركوع را مى گويد و بقيه اعمال نماز را ادامه مى دهد.

سؤال 347 :اگر در موقع گذاردن پيشانى روى مهر در حال سجده، قسمتى از موى سر انسان پيشانى را فرا گيرد و مانع چسبيدن پيشانى روى مهر گردد چه بايد كرد؟ آيا بايد سر را از روى مهر جدا ساخت و مجدّداً سر را بگذارد يا در همان حالت ذكر سجده را بگويد؟
جواب: لازم است در حال سجده خود پيشانى روى مهر قرار گيرد و چنانچه موى سر مانع از اين امر باشد بايد به كيفيتى مانع را برطرف كند كه تعدّد سجده لازم نيايد يا بكشيدن پيشانى و يا بكشيدن موهاى مانع.

سؤال 348 :آيا ناخن مى تواند بعنوان محلّ سجده و سجده گاه قرار گيرد؟
جواب: عنوان ناخن محلّ سجده نيست، بلكه محل سجده پشت دست است آن هم در صورت نبودن زمين و گياهان و پنبه و كتان و ساير لباسها.

سؤال 349 :گاهى در پيشانى انسان جوشهايى پيدا مى شود كه هنگام سجده درد مى گيرد، آيا مى توان براى سجده صورت را كج روى مهر گذاشت و اگر بعد از سر برداشتن از سجده، مهر آلوده به خون جوشها شود، نماز چه حكمى دارد؟
جواب: در فرض سؤال يكى از دو طرف پيشانى را روى مهر بگذاريد و اگر بعد از سر برداشتن متوجه شديد روى مهر از جوش پيشانى كمى خونى شده نماز صحيح است. ولى براى سجده هاى بعدى به قسمت خون آلود مهر سجده نشود.

سؤال 350 :روى بعضى از سجاده ها و مهرهاى نماز، عكس بارگاه ائمه (عليهم السلام) كشيده شده است، آيا نماز روى آنها جايز است؟
جواب: نماز اشكال ندارد، ولى با توجه به اينكه بعضى از مغرضين و مخالفين در مقام تهمت زدن به شيعه هستند و اين قبيل چيزها را شاهد تهمت هاى خود قرار مى دهند و مى گويند شيعه «العياذ بالله» بر گنبد و بارگاه سجده مى كند، لذا بهتر است سجاده و مهر، ساده و بدون نقش باشد. گذشته از اينكه اين چيزها سبب به
(صفحه 103)
هم خوردن حواس و عدم حضور قلب مى شود.

سؤال 351 :بعضى اوقات انسان در سجده اوّل پيشانيش دوبار به مهر مى خورد، آيا دو سجده حساب مى شود؟
جواب: اگر مرتبه دوم قابل كنترل و جلوگيرى نباشد مجموعاً يك سجده حساب مى شود و در غير اين صورت دو سجده.

سجده واجب قرآن

سؤال 352 :اگر زن حائض آيه سجده را بشنود، آيا لازم است سجده كند؟
جواب: بلى بايد سجده كند.

قنوت

سؤال 353 :اگر در ركعت اوّل، اشتباهاً قنوت بجا آورد، آيا سجده سهو لازم مى شود؟
جواب: واجب نيست ولى مستحب است.

سؤال 354 :اگر در ركعت دوّم، قنوت را فراموش كند و در ركوع يادش بيايد، آيا مى تواند بعد از ركوع قنوت را بخواند؟
جواب: بلى، مى تواند.

سؤال 355 :بعضى ها به هنگام قنوت سمت نگين انگشتر عقيق خود را به طرف صورت مى گيرند، آيا اين عمل مستند است و آيا ثوابى دارد؟
جواب: براى عمل مورد سؤال در خصوص قنوت روايتى به نظر نرسيده است، ولى در روايت به نحو مطلق از رسول خدا (صلى الله عليه وآله) از نگاه به عقيق مدح شده است. (مستدرك الوسائل، ج 3، ص 297).

سؤال 356 :آيا دعا كردن به زبان فارسى در قنوت و سجده نمازهاى واجب جايز است؟
جواب: خلاف احتياط وجوبى است.
(صفحه 104)

عدول از نمازى به نماز ديگر

سؤال 357 :شخصى مشغول نافله ظهر شد، يادش آمد نماز صبح را نخوانده، آيا مى تواند از نافله به نماز صبح عدول كند؟
جواب: خير، عدول از نافله به فريضه صحيح نيست.

تعقيب نماز

سؤال 358 :بعضى از افراد بعد از نماز، انگشتان را روى چشمان خود گذاشته و آية الكرسى مى خوانند، آيا در خصوص اين عمل روايتى وارد شده است؟
جواب: در كتاب جنّات الخلود خاتون آبادى (رحمه الله) (ص 58) در قسمت درد چشم از ائمه معصومين (عليهم السلام) نقل شده كه براى درد چشم بخوانند «اُعيذُ نُورَ بَصَرى بِنورِ الله الَّذى لايُطفَئ» و آية الكرسى را به قصد عافيت بخوانند و نيز در حاشيه مفاتيح الجنان (ص 409) در عوذات مأثوره آمده: براى درد چشم وارد شده كه بخواند بر آن آية الكرسى و نيت كند خوب شدن آن را و اگر پيش از آن دست بر چشم نهد و بگويد «اعيذ نور بصرى بنور الله الذى لايُطفَئ» براى ضعف باصره نافع است.
(صفحه105)

نماز قضا

سؤال 359 :شخصى مدتى نماز قضا دارد، آيا بايد به ترتيب نمازها را قضا كند؟
جواب: در نمازهايى كه در اداى آنها ترتيب لازم است، مانند نماز ظهر و عصر لازم است در قضا ترتيب بين آنها رعايت شود و در غير آنها نيز مقتضاى احتياط وجوبى رعايت ترتيب است.

سؤال 360 :كسى كه نمى داند چه مقدار نماز قضا دارد، چه وظيفه اى دارد؟
جواب: مقدارى را كه يقين دارد قضا كند و بهتر است مشكوكها را نيز قضا كند.

سؤال 361 :اينجانب در اثر بى توجّهى، لباسهايى از پول خمس نداده خريده ام و با آنها نماز خوانده ام، آيا بايد نمازهايم را قضا كنم؟
جواب: اگر به طور كلّى توجّه نداشته ايد و احتمال نمى داده ايد در چنين لباسى، نماز صحيح نباشد، نمازها صحيح است و قضا ندارد.

سؤال 362 :شخصى نمى داند كه نماز و روزه اى از او فوت شده يا خير، آيا تكليفى دارد؟
جواب: با فرض شك در فوت نماز و روزه، چيزى بر او نيست.

سؤال 363 :كسى كه مدّتى نماز قضا دارد، آيا مى تواند با هر نماز واجب اداى خود يك يا دو نماز قضا هم بخواند، يا بايد نمازهاى قضاى خود را پشت سر هم بخواند؟
(صفحه 106)
جواب: به هر دو صورت صحيح است. بلى اگر ترتيب نمازهاى قضاى خود را بداند لازم است به ترتيب قضا كند.

سؤال 364 :شخصى نماز مغرب را خواند ولى نماز عشا را فراموش كرد يا خوابش برد و نمازش قضا شد، آيا روزه فرداى آن شب بر او واجب است؟
جواب: اگر خوابش برد و نماز عشا قضا شد، احتياط مستحب آن است كه فردايش را روزه بگيرد.

سؤال 365 :كسى مى خواهد نمازهاى خود را كه زياد هم هست قضا كند، آيا اذان و اقامه لازم است؟
جواب: واجب نيست بلكه مستحب است و اگر هر مرتبه كه شروع به قضا مى كند يك اذان و يك اقامه بگويد و بعد براى هر نمازى يك اقامه بگويد به مستحب عمل كرده است.

سؤال 366 :عده اى در شبهاى قدر ماه مبارك رمضان نماز قضا مى خوانند، و گاهى با جماعت خوانده مى شود، آيا افضل نافله شبهاى قدر است يا نماز قضا و آيا به جماعت خواندن صحيح است يا خير؟
جواب: خواندن نمازهاى قضا اهم است، خصوصاً اگر احتمال دهند كه بعداً توفيق قضاى نمازهايشان را پيدا نمى كنند، هرچند كه نماز قضا جاى نافله را نمى گيرد و خواندن به جماعت نيز در صورتى صحيح است كه امام جماعت هم نماز قضا داشته باشد و يا به نيابت از كسى كه فوت شده و نماز قضاى حتمى دارد نماز بخواند.

سؤال 367 :مريضى روى تخت افتاده و قادر به حركت نبوده و نتوانسته خود را تطهير كند، و با همان بدن و لباس نجس، با تيمم نمازش را خوانده، آيا فعلا كه خوب شده بايد آن نمازها را قضا كند؟
جواب: در فرض سؤال كه به وظيفه خود عمل كرده، قضا لازم نيست.

سؤال 368 :شخصى چهار روز بيهوش بوده، آيا نمازهايى را كه در اين چند روز نخوانده،