(صفحه 86)

احكام مسجد

عنوان مسجد به چه چيز محقق مى شود؟

سؤال 272 :زمينى را كه متصل به مسجد است براى ساختمان مسجد واگذار كرده اند و شخصى براى اينكه واگذار كنندگان پشيمان نشوند دو ركعت نماز در آن خوانده است. آيا اين زمين جزء مسجد شده است يا خير؟ آيا مى توان در زير زمين آنجا دستشويى ساخت يا آن را جهت تهيه مخارج مسجد اجاره داد
جواب: اگر زمين را به نيت مسجد بودن تحويل متولى بدهند وقفيت محقق مى شود و در اين صورت استفاده غير مسجدى از آن جايز نيست، و نمى شود زير آن دستشويى و غيره ساخت. مگر اين كه واقف از اوّل غير از طبقه زير را براى مسجد وقف كرده باشد، ولى اگر واقف آنرا تحويل متولى نداده است و خودش هم متولى نبوده است وقفيت محقق نشده و فعلا اختيار با واقف و هيأت امناى مسجد است و هرطور صلاح دانستند مى توانند از آن استفاده كنند و مى توانند يك طبقه را مسجد قرار دهند و زير زمين آن را براى دستشويى و غيره قرار دهند.

احداث، تعمير، تجديد بنا، توسعه و كم كردن مسجد

سؤال 273 :مسجدى در اثر زلزله خراب شده و اهالى آن به دو كيلومترى نقل مكان كرده اند و مسجد جديدى ساخته اند. مسجد اوّل موقوفاتى دارد كه بايد صرف تعميراتش شود، آيا در مسجد ديگر مى توان استفاده كرد؟
(صفحه 87)
جواب: لازم است كه همان مسجد مخروبه را تعمير و مرمّت كنند و در بعض مواقع مناسب جلسات عزادارى و اقامه جماعت را در آن مسجد برپا كنند تا مسجد متروك نشود.

سؤال 274 :موقع ساختن مدرسه يا مسجد يا حسينيه استخوان ميتى از زير زمين بيرون آمده است آيا وجود اين استخوان دليل بر وجود قبرستان قديمى در آن مكان مى باشد؟
جواب: مجرّد پيدا شدن استخوان، دليل بر قبرستان بودن آن مكان نيست. و در فرض سؤال استخوان را در زير زمين يا مكان ديگر دفن كنيد.

سؤال 275 :آيا عقب نشينى هنگام تجديد بناى مسجد طبق قوانين شهردارى جايز است به نحوى كه چند متر از مسجد داخل خيابان واقع شود؟
جواب: اگر ضرورتى در كار نباشد جايز نيست.

سؤال 276 :مسجد و حسينيه اى كنار هم قرار داشته و با تجديد بناى مسجد يك سالن حسينيه داخل مسجد قرار گرفته است آيا اين عمل شرعاً جايز است؟ و آيا سالن جزء مسجد محسوب مى شود و حكم مسجد را دارد؟
جواب: ساختن سالن مذكور اشكال ندارد ولى بايد قسمت مسجد و حسينيه معين باشد و احكام هريك در آن قسمت رعايت شود.

سؤال 277 :مسجد متروكه و مخروبه اى در صد مترى مسجد جامع قرار دارد آيا نذورات براى اين مسجد صحيح است؟
جواب: مرمت و تعمير اين مسجد جايز است و بهتر است كه نماز خواندن در آن نيز رعايت شود.

سؤال 278 :اگر تعمير اين مسجد موجب لطمه به مسجد جامع بشود از لحاظ تعمير آن و اقامه جماعت در آن چه حكمى دارد؟
جواب: سعى شود كه به مسجد جامع به هيچ وجه لطمه اى وارد نشود.

سؤال 279 :مسجدى است محتاج به توسعه يك طرف آن كوچه عمومى است كه كليه
(صفحه 88)
اهل محل راضى هستند جزء مسجد شود طرف ديگر خانه مسكونى است كه قبلا براى مسجد خريدارى شده مى خواهند مسير كوچه عام را تغيير داده و آن خانه را مسير عبور قرار دهند آيا جايز است؟
جواب: بهتر آن است كه خانه خريدارى شده را جزء مسجد كنند و شارع عامر را به همان حال خود باقى بگذارند.

سؤال 280 :مسجدى است كه نياز مبرم به تعميرات كلى دارد، آيا از زكات فطره مى شود صرف آن كرد؟
جواب: بهتر است فطره را به مصرف فقراى محل برسانند ولى در مسجد و مانند آن نيز مانعى ندارد.

تبديل مسجد به غير آن

سؤال 281 :مسجدى است كه ادعا مى شود به زور اربابان ساخته شده است و مكان آن هم خيلى سرد است كه بعد از شهريور ماه نمى شود در آن نماز خواند و امكان گرم كردن آن هم نيست و در ضمن مسجد ديگرى در دويست مترى اين مسجد ساخته شده كه بسيار مناسب است. آيا مى توان مسجد را خراب كرده و جاى آن كشاورزى كرد و حاصل آن را صرف مسجد جديد كرد؟
جواب: تخريب مسجد به هيچ عنوان و تحت هيچ شرايطى جايز نيست و بهتر است در صورت امكان در تعمير آن و اقامه نماز در آن سعى شود كه «انّما يَعْمُرُ مَساجِدَ اللهِ مَنْ آمَنَ بِاللهِ واليومِ الآخِر».

سؤال 282 :آيا تخريب مسجد جهت ايجاد فضاى سبز، بدون هيچ نياز و ضرورتى، در حالى كه ابقاى مسجد با طرح مذكور سازگار است، جايز است؟
جواب: در مفروض سؤال كه هيچگونه ضرورتى براى تخريب مسجد وجود ندارد و صرفاً به منظور تبديل به فضاى سبز مى باشد، به هيچ وجهى شرعاً جايز نيست.

سؤال 283 :روستايى آب آشاميدنى بهداشتى ندارد جهاد سازندگى اقدام به حفر چاه در
(صفحه 89)
جايى كرده است كه بعداً معلوم شد آنجا مسجد بوده و در اثر زلزله ويران شده است و الآن هيچ استفاده اى از زمين مسجد نمى شود، آيا استفاده از چاه جايز است؟ و در صورت جواز، آيا مى شود اطراف آن را براى محافظت ديواركشى كرد؟
جواب: در فرض سؤال جواز استفاده از آب بعيد نيست، و براى نصب لوله و موتور آلات در زمين و چاه به حاكم شرع مراجعه شود.

سؤال 284 :مسجد و حسينيه اى را در زمان سابق به مدرسه تبديل كرده اند، آيا اين عمل جايز است؟
جواب: لازم است به حالت اول برگردد.

داخل شدن جنب يا حائض در مسجد

سؤال 285 :در بعضى از مناطق به دليل كمبود سالن، امتحانات دانش آموزان در مساجد برگزار مى شود، با توجه به اينكه اكثريت خواهران شركت كننده بالغ بوده و قطعاً عده اى از آنها در حال عادت ماهانه اند و از طرفى مجبور به شركت در همان جلسه امتحان مى باشند و عدم شركت آنها موجب از بين رفتن زحمات يكساله آنها خواهد شد، لطفاً بفرماييد آيا مشخص كردن مسجد براى برگزارى امتحانات خواهران جايز است؟ و آيا در صورت برگزارى امتحان در مسجد خواهرانى كه در حال عادت ماهانه اند مى توانند شركت كنند؟
جواب 1: لازم است برگزار كنندگان امتحان خواهران اين جهات را رعايت كنند و حداقل در حسينيه ها برگزار كنند نه در مساجد.
2: در صورت ضرورت كه مورد فوق يكى از آنهاست رفتن به داخل مسجد مانعى ندارد.

سؤال 286 :شخص جنب كه نمى تواند غسل كند، آيا مى تواند با تيمم وارد مسجد شود و نمازش را به جماعت بخواند؟
جواب: اگر بواسطه عذر شرعى مثل مريضى، يا نبود آب و امثال آن مكلف به تيمم باشد، مى تواند با تيمم وارد مسجد شود و مثل ديگران در مسجد بماند اما اگر عذرش تنگى وقت است، تنهابه مقدار خواندن نماز مى تواند وارد مسجد شود.
(صفحه 90)

ورود غير مسلمان به مسجد

سؤال 287 :ورود اهل كتاب به مساجد براى شركت در مجلس ترحيم دوستان و آشنايانشان جايز است يا بايد از آنها جلوگيرى كرد؟
جواب: اگر موجب هتك مسجد نباشد جلوگيرى آنها واجب نيست.

سؤال 288 :زمين مشاعى بين مسلمان و ارمنى با رضايت مالكين آن تبديل به مسجد شده است و شخص ارمنى در مراسم مسلمانان در مسجد شركت مى كند حتى مراسم درگذشت پدرش را در مسجد گرفته است، آيا شرعاً جايز است و موجب هتك حرمت مسجد نيست؟
جواب: برگزارى مراسم فوت ارمنى و غير مسلمان در مسجد جايز نيست.

موقوفات، هدايا و نذورات مسجد

سؤال 289 :آيا مى توان ظروف وقفى حسينيه و مسجدى را كه به جهت قديمى بودن مورد استفاده واقع نمى شود فروخت و تبديل به احسن كرد و ظروف جديد قابل استفاده تهيه كرد؟
جواب: چنانچه قابل استفاده نباشد تبديل آنها به ظروف متداول روز مانعى ندارد.

سؤال 290 :شخصى مسجد و مدرسه كوچكى ساخته و املاك و مستغلاتى را وقف آن كرده است، بعداً فوت مى كند و شخص ديگرى مسجد و مدرسه بزرگى به جاى آن دو مى سازد، آيا درآمد موقوفات آن را مى توان صرف اين دو كرد، يا بايد به فقرا داد؟
جواب: اگر مسجد و مدرسه جديد همان مسجد و مدرسه است ولى با تغيير كيفيت، لازم است درآمد موقوفات صرف آنها شود.

سؤال 291 :زمينى وقف شده تا درآمد آن صرف روشنايى مسجد شود حال در اثر احداث خيابان قسمت اعظم آن از بين رفته است، آيا اگر روى زمين باقيمانده، ساختمانى تجارى يا مسكونى ساخته شود ساختمان نيز جزء موقوفه خواهد شد يا وقف فقط مربوط به زمين است؟
جواب: وقف مربوط به خود زمين است و لازم است اجاره زمين را صرف روشنايى مسجد كنند.