فهرست مطالب

(صفحه 208)

فرار از خمس

سؤال 829 :آيا جايز است انسان قبل از رسيدن سال خمسى براى فرار از خمس، اموال خود را به ديگرى ببخشد؟
جواب: در صورتى كه بخشش مناسب با شأن انسان نباشد راه فرار از خمس نمى باشد و بايد خمس آن را بدهد و همچنين است اگر بخشش به عنوان حيله اى براى فرار از خمس باشد، مثل اينكه مال خود را به كسى ببخشد و با او قرار بگذارد كه بعد از فرارسيدن سال خمسى، مال را به صاحب مال ببخشد.

سؤال 830 :آيا انسان مى تواند قبل از فرارسيدن سال خمسى براى فرار از خمس، مازاد درآمد خود را براى خريد قالى، يخچال، تلويزيون و ساير لوازم زندگى مصرف كند؟
جواب: اگر لوازم فوق مورد احتياج زندگى او و در شأن اوست جزء مؤونه است و خمس ندارد و اگر زائد بر احتياج او يا غير مناسب با شأن اوست، بايد خمس آنها را بپردازد.

سؤال 831 :اگر كسى قبل از فرارسيدن سال خمسى وسايل ضرورى زندگى خود را خريدارى كند و تصميم داشته باشد بعد از فرارسيدن سال آنها را بفروشد آيا بايد خمس آنها را بپردازد؟ و آيا فرقى بين اينكه از اوّل قصد فرار از خمس داشته باشد يا قصد نداشته باشد وجود دارد؟
جواب: اگر وسايل ضرورى خانه را از درآمد سال خريدارى كرد و سال بعد فروخت قيمت آن جزء درآمد سال فروش قرار مى گيرد كه اگر تا آخر سال صرف مؤونه نشد بايد تخميس شود. و در اين جهت فرقى بين قصد فرار و عدم آن وجود ندارد.

مطالبات

سؤال 832 :مقدارى پول به عنوان قرض الحسنه به كسى داده ام و او پس نمى دهد و سال خمسى اينجانب رسيده است، آيا بايد خمس آن را بپردازم؟
جواب: در فرض سؤال، هروقت وصول شد، خمس آن را بلافاصله بپردازيد.
(صفحه 209)
سؤال 833 :مقدارى از مطالبات كارهايى كه در سال خمسى انجام داده ام هنوز وصول نشده و سال خمسى ام فرا رسيده است، آيا خمس اينها را بايد بپردازم؟
جواب: آنرا از درآمد سال دريافت قرار دهيد.

سؤال 834 :پولى از كسى طلب دارم و سال خمسى ام فرا رسيده و بدهكار نمى تواند بپردازد، آيا به اين پول خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب: لازم نيست قبل از وصول بپردازيد.

سؤال 835 :مقدارى پول به كسى قرض داده ام و چند سال است آنها را پس نداده است، آيا بايد خمس آن را بپردازم؟
جواب: اگر بعد از گذشت سال و استقرار خمس پولها را قرض داده ايد، بايد خمس آن را بپردازيد و اگر قبل از گذشت سال قرض داده ايد در صورتى كه اطمينان به پس گرفتن آن داريد، بايد خمس آن را بپردازيد و در غير اين صورت پس از وصول، خمس آن را پرداخت كنيد.

سؤال 836 :در سر سال خمسى، قبل از دريافت حقوق ماه قبل، خمس مال خودم را محاسبه كردم و پرداخته ام و بعد از چند روز حقوق خود را گرفته ام، آيا اين حقوق مربوط به سال آينده است يا بايد همين سال محاسبه شود؟
جواب: افراد حقوق بگير مى توانند براى هر حقوق خود سال جداگانه قرار دهند لذا مى توانند براى حقوق ماه آخر، سال مستقل قرار دهند و پرداخت خمس آن الان واجب نيست.

سؤال 837 :مقدارى اضافه كار در مهر و آبان داشته ام كه حقوق آن را در اسفند داده اند. با توجه به اينكه سال خمسى اينجانب اوّل دى ماه است، آيا هنگام دريافت حقوق اضافه كارى بايد خمس آن را بدهم؟
جواب: حكم اين سؤال از جواب قبل معلوم شد.

سؤال 838 :اگر حقوق كارمند با تأخير پرداخت شود و در اين مدت سال خمسى او فرارسد،
(صفحه 210)
آيا اين حقوق از درآمد سال قبل به حساب مى آيد يا از درآمد سال دريافت؟
جواب: از درآمد سال دريافت است و مى تواند پرداخت خمس آن را تا سال آينده تأخير بيندازد، پس از آن اگر در مؤونه خرج نشد خمس آن را بدهد.

سؤال 839 :در يك كارخانه هرماه مقدارى از حقوق كاركنان كسر مى شود و مجموع آن پس از چندماه به آنها پرداخت مى شود، آيا اگر اين پول بعد از سال خمسى دريافت شود از درآمد سال دريافت به حساب مى آيد يا از درآمد سال كسر حقوق؟
جواب: از درآمد سال دريافت است.

سؤال 840 :مقدارى جنس به صورت نسيه و اقساط فروخته ام. بعضى از اقساط آن مربوط به سال بعد است آيا موقع حساب سال منافع اين معامله جزء منافع سال فروش است يا از درآمد سال دريافت اقساط؟
جواب: منافع اقساط دريافت شده در سال فروش مربوط به سال فروش و منافع اقساط بعدى جزء درآمد سال بعد است.

سؤال 841 :مقدارى پول به كسى قرض دادم تا قبل از فرارسيدن سال خمسى ام به من برگرداند ولى او بعد از سال خمسى برگرداند، آيا اين پول خمس دارد؟
جواب: اگر از درآمد سال شما بوده است خمس دارد.

بدهى ها

سؤال 842 :مقدارى وام گرفته ام كه در طول چهار سال بپردازم، آيا به اين پول خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب: اگر صرف مؤونه شده است خمس ندارد. ولى اگر براى سرمايه كسب و تجارت مصرف شده و بصورت سرمايه موجود است در هرسال هرمقدارى از قرض را كه ادا مى كند، خمس آن را بايد بپردازد.

سؤال 843 :شخصى به كسى بدهكار است، مقدارى پول از درآمد سال خود را براى بدهى كنار گذاشته، ولى موفق نشده تا پايان سالِ خمسى، آن را به شخص طلبكار برساند آيا به اين
(صفحه 211)
پول خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب: خمس تعلّق مى گيرد.

سؤال 844 :كسى بدهى اقساطى دارد و اقساط آن چند سال طول مى كشد، آيا مى تواند همه بدهى را از درآمد سال كسر كند؟
جواب: نمى تواند. بلكه در صورتى كه بدهى مربوط به مايحتاج زندگى او بوده اقساط هرسال در صورت پرداخت جزء مؤونه سال پرداخت حساب مى شود.

سؤال 845 :مغازه دارى هنگام حساب سال خود، مقدارى بدهى و مقدارى طلب و مقدارى پول نقد دارد تكليف خمس او چيست؟
جواب: آنچه بدهكار است از موجودى كسر مى شود و آنچه طلبكار است در صورتى كه بداند اگر از مشترى طلب كند وصول مى شود، بايد خمس آن را حساب كند. ولى اگر با مطالبه او مشترى پول را نمى دهد هروقت نقد شد، بايد بلافاصله خمس آن را بپردازد.

سؤال 846 :شخصى در اثناى سال مهريه همسر خود را مى پردازد و سپس از او قرض مى كند تا با آن كسب و كار كند آيا بايد خمس مبلغ مذكور را بپردازد؟
جواب: در فرض سؤال خمس ندارد.

سؤال 847 :سال خمسى شخصى فرا رسيده، آيا مى تواند مهريه همسر خود را ـ كه عندالمطالبه بايد بپردازد ـ جزء قرض حساب كرده و از موجودى كسر كند؟
جواب: نمى تواند.

سؤال 848 :مغازه دارى مقدارى جنس به صورت نسيه خريدارى كرده و هنوز پول آن را نپرداخته و سال خمسى او فرارسيده است، حساب خمس او چگونه است؟
جواب: مقدارى از اجناس كه به فروش رفته است، لازم است خمس سود حاصل از آن را در صورتى كه از مؤونه او زياد بيايد بپردازد و مقدارى كه به فروش نرفته، در صورتى كه قيمت سوقيه بالا رفته باشد مقدار ترقى قيمت سوقيه
(صفحه 212)
متعلّق خمس است.

سؤال 849 :به وام دانشجويى كه به افراد به عنوان كمك هزينه تحصيلى داده مى شود و بعد از فارغ التحصيل شدن پس گرفته مى شود، آيا خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب: خمس ندارد.

خمس اموال ميّت

سؤال 850 :شخصى داراى سال خمسى است، اگر در اثناى سال فوت كند، آيا ورثه او مى توانند قبل از پرداخت خمس او از تركه او در تجهيز و تكفين و ساير مخارج ميت مصرف كنند؟
جواب: آنچه از درآمد سال فوت، صرف مؤونه نشده، بايد خمس آن پرداخت شود و از مال خمس داده شده به مصرف تجهيز و تكفين ميت برسانند و حتى كفنى را كه خود ميت از درآمد سال فوت خريده بايد خمس آن را بپردازند.

سؤال 851 :اگر ميت خمس بدهكار باشد، آيا از اصل مال خارج مى شود يا از ثلث؟
جواب: از اصل مال خارج مى شود.

سؤال 852 :ميتى خمس بدهكار است و داراى وارث صغير مى باشد، آيا بايد خمس او پرداخت شود يا بايد صبر كرد تا وارث او كبير شوند؟
جواب: پرداخت خمس واجب است و در صورتى كه ميت وصىّ دارد، پرداخت بر وصى واجب است و اگر ندارد در فرض سؤال كه صغير دارد، بايد با اذن حاكم شرع خمس مال او را بپردازند.

سؤال 853 :شخصى از دنيا رفته و مقدارى خمس و زكات بدهكار است و تركه او براى اداى هردو كافى نيست وظيفه چيست؟
جواب: اگر متعلّق خمس داخل تركه است، خمس مقدم است و اگر متعلق زكات داخل تركه است زكات مقدم است و در غير اين صورت تقسيط مى شود.

سؤال 854 :شخصى فوت كرده و مقدارى دين و خمس بدهكار است و تركه او براى اداى