(صفحه 592)
تمام آن را به يك نفر واگذار كنند، بدون هيچ بازپرداختى؟
جواب: جايز نيست.

كتب ضالّه

سؤال 2216 :ملاك در ضالّه بودن كتاب چيست؟
جواب: ملاك اين است كه موجب انحراف غالب مطالعه كنندگان شود

مجبور شدن بر گناه

سؤال 2217 :اگر مسلمانى را مجبور كنند كه يكى از دو گناه را مرتكب گردد، و گرنه او را مى كشند، تكليف او چيست؟
جواب: لازم است يكى از دو گناه كوچكتر را انتخاب كند. مگر اينكه او را مجبور به قتل انسان بى گناهى كنند كه در اين صورت ارتكاب جايز نيست.

سؤال 2218 :آيا جايز است انسان براى اينكه به گناه بزرگترى مبتلا نشود، به كوچكتر روى آورد؟
جواب: لازم است انسان از مطلق گناهان دورى كند. اگر به ناچار امر داير بين دو گناه بزرگ و كوچك شد، لازم است گناه كوچك را انتخاب كند.

ورزش

سؤال 2219 :در ورزشهاى رزمى ضرباتى تحت عنوان بدن سازى و افزايش استقامت جسمانى وجود دارد، نظر حضرتعالى پيرامون آن چيست؟
جواب: مانعى ندارد. بلكه اگر منظور آمادگى براى جبهه باشد، رجحان نيز دارد.

سؤال 2220 :بعضى از جوانان ساعات بسيارى از وقت خود را اختصاص به ورزش مى دهند، آيا اين عمل جايز است؟
جواب: ورزش فى نفسه مانعى ندارد. بلكه در مواردى داراى رجحان نيز
(صفحه 593)
مى باشد. ولى بر جوانان لازم است كه از وقت خود حداكثر استفاده را بكنند و ورزش و امثال آن مانع از تحصيل علم و فراگيرى معارف نگردد. بويژه معارف دينى كه بر هر مسلمانى لازم است.

هيپنوتيزم

سؤال 2221 :آيا هيپنوتيزم از نظر اسلام جايز است؟
جواب: مشكل است.
(صفحه 594)

مسايل متفرقه

سؤال 2222 :استفاده از روزنامه، جهت بسته بندى كردن داروى حمام و فروش آنها چگونه است؟
جواب: استفاده از روزنامه هايى كه احياناً آيات قرآن مجيد يا اسامى انبيا و ائمه (عليهم السلام) در آنها چاپ شده، براى امورى كه مستلزم هتك است، جايز نيست.

سؤال 2223 :آيا پول حرام را مى شود به فقرا داد؟
جواب: اشكال دارد و تصرف در مال حرام، حرام است.

سؤال 2224 :آيا تصرف در اموال كسى كه مى توان او را راضى كرد، قبل از تحصيل رضايت اشكال دارد؟
جواب: جايز نيست.

سؤال 2225 :عدم استفاده از بليط در مترو و اتوبوس داخل شهرى و يا تصاحب بعضى از اجناس به شكل غير قانونى، در صورت نياز به آنها و عدم استطاعت مالى در تهيه آن در بلاد كفر، چه حكمى دارد؟
جواب: جايز نيست.

سؤال 2226 :نظر شهوت آميز به خود چه حكمى دارد؟
(صفحه 595)
جواب: جايز نيست.

سؤال 2227 :نظر حضرتعالى راجع به جنگ داخلى افغانستان چيست؟
جواب: جاى سؤال نيست. زيرا قطع جنگ در هر لحظه بهتر است از قطع در لحظه ديگر. و لازم است مسلمانها متحد شده و تفاهم كنند و از جنگ و خونريزى بپرهيزند. كه نتيجه اى جز خسران دنيوى و اخروى نخواهد داشت.

سؤال 2228 :شخصى مدتى است در يك شركت مشغول به كار است. در ابتداى كار قول استخدام به وى داده شده، و اكنون جواب منفى مى شنود. و حداقل دستمزد در قانون براى كارگر پانصد تومان است، و به اين شخص دويست تومان مى دهند. ولى ايشان بدون آنكه مسؤولان شركت بدانند سيصد تومان ديگر از شركت برمى دارد، آيا اين پول حلال است؟
جواب: بدون رضايت مسؤولان شركت، حلال نيست.

سؤال 2229 :چه رنگهايى براى لباس پسنديده نيست، و چه رنگى توصيه شده است؟
جواب: رنگهاى غير مناسب مانند قرمز و احياناً سبز براى غير سادات و مشكى جز در عزادارى خوب نيست و نسبت به خصوص رنگ سفيد توصيه شده است.

سؤال 2230 :به سر و سينه زدن در عزاى بعضى از شخصيتهاى مذهبى يا سياسى چه حكمى دارد؟
جواب: مانعى ندارد.

سؤال 2231 :خانواده اى كه طفل صغير در ميان آنان است و از طرف دولت مستمرى دارند، آيا ميهمان شدن بر آنها چه صورتى دارد؟
جواب: مشكل است. مگر اينكه ميهمان نفعى براى صغير داشته باشد.

سؤال 2232 :شركت در مجالس جشن و عروسى توأم با مجالس لهو و لعب، چگونه است؟
جواب: جايز نيست.

سؤال 2233 :آيا تعهدات يك جانبه الزام آور است؟
جواب: اگر تحت عنوان نذر و عهد و امثال آن باشد، الزام آور است.
(صفحه 596)
سؤال 2234 :هرگاه مالى را به سيد بدهند و معين نباشد كه از سهم سادات است يا غير آن، آيا سيد بدون فحص مى تواند بگيرد؟
جواب: مى تواند بدون فحص در آن تصرف كند.

سؤال 2235 :همسايه در زمين خود درختى مى كارد كه ريشه و شاخه هاى اين درخت به زمين يا منزل همسايه وارد شده و موجب مزاحمت و خسارت شده است. آيا همسايه مى تواند شاخه و ريشه درخت را قطع كند؟ آيا مى تواند از ميوه آن بدون اجازه استفاده كند؟ و آيا مالك مى تواند ادعاى خسارت كند؟
جواب: در فرض سؤال، همسايه حق تصرف در درخت را ندارد. و اگر ريشه يا ساقه درخت باعث اذيت او يا موجب ضرر او مى شود، بايد از صاحب درخت بخواهد كه آن را قطع كند. و اگر او قطع نكرد، خود مى تواند اقدام به دفع ضرر كند. اما با اجازه حاكم شرع و از ميوه هاى درخت همسايه هم نمى تواند استفاده كند. مگر اينكه صاحب آن از ميوه ها اعراض كرده باشد. و اگر درخت موجب ضرر او شود، صاحب آن ضامن است.

سؤال 2236 :چند نفر هفتاد هكتار زمين را تحجير مى كنند و در آن چاهى حفر مى كنند و موتور روى آن نصب مى كنند. بعد از مدتى بدون هيچ كارى روى زمين، آن موتور را برمى دارند و در جاى ديگر از آن استفاده مى كنند. بعد از ده سال گروهى ديگر آن زمين را تصاحب كرده و احيا مى كنند، آيا افراد اولى در اين زمين حقى دارند يا خير؟
جواب: حكم كلى مسأله اين است كه حفر چاه تحجير است. و موجب حق اولويّت مى شود. ولى اگر پس از تحجير، زمين را مدتى طولانى مهمل و معطل گذاشتند، حق اولويت ساقط مى شود. و ديگران مى توانند آن را تصرف و احيا كنند. ولى در اين فرض احتياط اين است كه با اجازه حاكم شرع باشد. و در فرض سؤال ظاهراً حق اولويت آقايان ساقط شده، و مردمى كه زمين را تصرف و احيا كرده اند اگر با اجازه حاكم شرع بوده فعلا مالك هستند. و اگر هم با اجازه نبوده، ولى فعلا مسؤولان مربوطه عمل آنان را امضا كرده و منع نكرده اند، اشكالى وجود ندارد و زمينها ملك احيا كنندگان است.