(صفحه 580)
جواب: سنت سينه زنى كه به طرز فوق انجام مى گرفته شايسته هيچگونه مخالفت با آن نيست. ولى در مورد مذكور بر زنان لازم است از نظر كردن خوددارى كنند.
تعزيه و شبيه خوانى
سؤال 2166 :آيا تعزيه و شبيه خوانى در مراسم عزدارى جايز است؟
جواب: اگر مشتمل بر حرام نباشد و موجب وهن مذهب نشود مانعى ندارد. ولى بهتر است به جاى آن مجلس روضه خوانى برپا كنند. بلكه عزادارى براى سيدالشهداء (عليه السلام) و اصحاب آن بزرگوار از افضل قربات است.
سؤال 2167 :آيا تشبّه به اهل بيت (عليهم السلام) در نمايش و تعزيه و غير آن جايز است؟
جواب: در صورتى كه مستلزم اهانت نباشد، مانعى ندارد.
سؤال 2168 :اينكه فرموده ايد بهتر است بجاى شبيه خوانى روضه خوانى برپا كنند، روضه خوانى چيست؟ مگر همان تعزيه و شبيه خوانى روى منبر نمى باشد؟
جواب: روضه خوانى بر منبر در اصطلاح عبارت است از ياد دادن احكام و بيان مسائل حلال و حرام و امر به معروف و نهى از منكر و بيان مواعظ و نصايح از آيات و كلمات پيغمبر اكرم (صلى الله عليه وآله) و ائمه معصومين (عليهم السلام) و ذكر فضائل و مناقب اهل بيت (عليهم السلام)و ذكر مصايب وارده بر آنان، خصوصاً مصايب حضرت سيدالشهداء (عليه السلام)و اصحاب بزرگوار آن حضرت كه چنين مجالسى علاوه بر ثواب عزادارى، ثواب بيان احكام و مواعظ را كه از اهداف عاليه آن بزرگواران بوده، نيز خواهد داشت.
سؤال 2169 :تعزيه و شبيه خوانى اشكال دارد. يا نه؟ پوشيدن لباس زنان توسط مردان در شبيه خوانى و استفاده از طبل و شيپور چگونه است؟
جواب: تعزيه و شبيه خوانى به تنهايى اشكال ندارد. ولى مرد لباس زن نپوشد. و صداى آلات مذكوره و استفاده از آنها مانعى ندارد.
سؤال 2170 :آيا تعزيه خوانى كه مشتمل بر تشبه مرد به زن و كوچك كردن حضرت زينب
(صفحه 581)
و معرفى امام سجاد به يك فرد بيمار و پاشيدن نقل و نبات و زدن ساز و نقاره و امثال آنهاست جايز است؟ و شركت در آن چه حكمى دارد؟
جواب: تعزيه خوانى اگر مشتمل بر استعمال آلات لهو و لعب نباشد و غنا و دروغ نخوانند و مرد لباس مختص به زن نپوشد و مستلزم وهن مذهب و هتك امام و ياران و اهل بيت آن حضرت (عليهم السلام)نباشد اشكالى ندارد.
استفاده از لباس سياه
سؤال 2171 :آيا پوشيدن لباس سياه در عزاى امام حسين و ديگر ائمه (عليهم السلام) چنانكه مرحوم صاحب حدائق فرموده رجحان شرعى دارد؟
جواب: چون از مصاديق تعظيم شعائر است واجد رجحان شرعى مى باشد و عملا بزرگانى چون مرحوم آية الله العظمى آقاى بروجردى (قدس سره) در روز عاشورا از قباى سياه استفاده مى كردند.
سؤال 2172 :آيا نماز خواندن با لباس سياه مربوط به عزادارى امام حسين (عليه السلام) مكروه است؟
جواب: چون لباس سياه علامت عزادارى سيدالشهداء است و عزادارى آن حضرت كمال رجحان دارد، لذا نماز خواندن با آن نيز مكروه نمى باشد.(1)
- 1 ـ در وسائل الشيعه ج 2، ص 890، از فرزند امام سجاد (عليه السلام) نقل شده كه وقتى حسين بن على ـ عليهما السلام ـ كشته شد زنهاى بنى هاشم لباس سياه و خشن پوشيدند و از گرما و سرما شكوه نمى كردند و على بن الحسين ـ عليهما السلام ـ براى آنان طعام درست مى كرد. روايت چنين است: «لمّا قتل الحسين بن على (عليهما السلام)لبس نساء بنى هاشم السواد والمسوح و كنّ لايشتكين من حرّ ولابرد و كان على بن الحسين (عليهما السلام)يعمل لهنّ الطعام للماتم».
- در مجمع البحرين آورده است: الماتم بفتح الميم والعين و هو عندالعرب اجتماع النساء فى الخير... و عند العامة المصيبة... و قيل الماتم مجتمع الرجال والنساء فى الغم والفرح ثم خصص به اجتماع النساء للموت. و صاحب حدائق در ج 7، ص 118، فرموده است: بعيد نيست استثناء كردن پوشيدن لباس سياه در ماتم امام حسين (عليه السلام) از كراهت داشتن آن، زيرا روايات مستفيضه وارد شده در امر به اظهار شعائر احزان و سپس فرموده است مويّد اين استثنا روايتى است كه استاد ما مرحوم مجلسى از برقى در كتاب محاسن نقل كرده است.
- مرحوم حاجى نورى در ج 3، مستدرك الوسائل از طبع آل البيت، ص 327، رواياتى نقل فرموده است و سپس آورده است: در اين اخبار و قصص اشاره يا دلالت است بر عدم كراهت پوشيدن لباس سياه يا رجحان پوشيدن لباس سياه به جهت حزن براى اباعبدالله الحسين (عليه السلام) همانطورى كه سيره كثيرى از متشرعه در اين ايام است.
قمه زنى
سؤال 2173 :آيا قمه زنى جايز است؟ چنانچه در اين مورد نذرى وجود داشته باشد، وظيفه چيست؟
جواب: با توجه به گرايشى كه نسبت به اسلام و تشيع بعد از پيروزى انقلاب اسلامى ايران در اكثر نقاط جهان پيدا شده، و ايران اسلامى به عنوان امّ القراى جهان اسلام شناخته مى شود، و اعمال و رفتار ملت ايران به عنوان الگو و بيانگر اسلام، مطرح است لازم است در رابطه با مسايل سوگوارى و عزادارى سالار شهيدان حضرت ابى عبدالله الحسين (عليه السلام)به گونه اى عمل شود كه موجب گرايش بيشتر و علاقمندى شديدتر به آن حضرت و هدف مقدس وى گردد. پيداست در اين شرايط، مسأله قمه زدن نه تنها چنين نقشى ندارد، بلكه به علّت عدم قابليت پذيرش و نداشتن هيچگونه توجيه قابل فهم مخالفين، نتيجه سوء بر آن مترتب خواهد شد. لذا لازم است شيعيان علاقمند به مكتب امام حسين (عليه السلام) از آن خوددارى كنند. و چنانچه در اين مورد نذرى وجود داشته باشد، نذر واجد شرايط صحّت و انعقاد نيست.
استفاده از علم و علامت
سؤال 2174 :حكم علمهايى كه در مراسم عزادارى امام حسين (عليه السلام) از آنها استفاده مى شود و بعضى داراى نقش و نگارهايى نيز هستند، چيست؟
جواب: استفاده در عزادارى از آنها جايز است.
استفاده از طبل و دهل و آلات موسيقى
سؤال 2175 :آيا در عزادارى سيدالشهداء استفاده از طبل و دهل جايز است؟
(صفحه 583)
جواب: استفاده از آلات لهو و لعب حرام است. ولى طبل و دهل و امثال آنها جزء اين آلات نيست.
سؤال 2176 :چند سالى است كه استفاده از ابزار موسيقى به شيوه رقابت در برخى هيأتهاى عزادارى مرسوم شده، حكمش چيست؟
جواب: استفاده از ابزار و آلات موسيقى كه مختص به مجالس لهو و لعب است در هرشرايط كه باشد جايز نيست.
مسائل متفرقه عزادارى
سؤال 2177 :در ايام سوگوارى اباعبدالله الحسين (عليه السلام) نماز مقدم است يا عزادارى؟
جواب: بهتر آن است كه نماز را مقدم دارند. همانطور كه امام حسين در روز عاشورا هنگام ظهر، نماز ظهر اقامه كردند.
سؤال 2178 :مقاتل معتبره اعم از فارسى و عربى از نظر حضرتعالى كدامند؟
جواب: كتاب لهوف و نفس المهموم و ترجمه آن از كتابهاى معتبره مقاتل مى باشند.
سؤال 2179 :آيا پول دادن به مرثيه سرايانى كه در لابلاى اشعار خود، بعضى از مطالب بى مدرك يا ضعيف السند را طرح مى كنند يا با غنا مى خوانند صحيح است؟ و آيا اصل عزادارى در اثر اين كار خلاف، حرام مى شود؟
جواب: با اين گونه مسائل نمى شود در برابر سنت ديرينه عزادارى و مرثيه خوانى ايجاد شبهه كرد. البته غنا حرام است. هرچند با خواندن قرآن همراه باشد. و لازم است از مرثيه سرايانى استفاده شود كه مطالب صحيح و واقعى را بيان مى كنند.
سؤال 2180 :آيا جايز است پارچه و دستمالهايى را كه ايام محرم بر روى علم مى بندند، بفروش برسانند. و در عزادارى و تعمير حسينيه مصرف كنند؟
جواب: اگر در مراسم عزادارى محل حاجت نباشد، و زايد بر متعارف باشد،
(صفحه 584)
مى توانند بفروشند. و به مصارف عزادارى و احتياجات حسينيه ها برسانند. و بهتر است كه از اهداكنندگان استجازه كنند. و براى مشترى هرگونه تصرفات جايز است.
سؤال 2181 :در مورد تعزيه و روضه هايى كه به نام ازدواج حضرت قاسم (عليه السلام) در كربلا خوانده مى شود، چه مى فرماييد؟
جواب: آنچه در مورد عروسى حضرت قاسم مطرح شده يا مى شود صحيح نيست. و اثرى از اين قضيه در كتب معتبره وجود ندارد. مضافاً بر اينكه حضرت قاسم به سنّ ازدواج نرسيده بود.
بلى، در كتاب منتخب مرحوم طريحى چيزهايى كه مناسب ازدواج آن حضرت است نقل شده، ولى ظاهراً اين مطالب نادرست را بعد از آن مرحوم، افراد مغرض يا نادان به آن كتاب اضافه كرده اند. و مرحوم طريحى برتر از آن است كه اين مطالب را كه مناسبتى با واقعه عاشورا ندارد، در كتاب خود بنويسد. در عين حال آنچه در كتاب طريحى آمده به اين نحو كه بعضى در مراسم تعزيه دارى و بصورت خرافى پياده مى كنند، نمى باشد.
سؤال 2182 :آيا برپا كردن مجلس جشن ميلاد ائمه (عليهم السلام) يا مجلس عزادارى و يا ميهمانى كردن، بدون اذن شوهر و بى رضايت او جايز است؟
جواب: بدون اذن شوهر جايز نيست. و دعوت افراد بيگانه و اجازه ورود در منزل شوهر، بدون اذن جايز نيست. مگر احراز رضايت شود.
سؤال 2183 :در مجالس زنانه عزادارى، زنان مداحى و سخنرانى مى كنند، و صداى آنها با بلندگو به گوش مردان رهگذر مى رسد، آيا اين عمل جايز است؟
جواب: شنيدن صداى ايشان اگر در معرض ريبه و التذاذ نباشد حرام نيست. ولى با اينكه خداوند متعال مى فرمايد: «فاسْئَلوهُنَّ مِنْ وَراءِ حجاب» خوب است كه مجالس زنانه خصوصاً در رابطه با عزادارى و مداحى اهل البيت (عليهم السلام)طورى باشد كه كاملا مراعات عفت بشود.
فقه
