(صفحه 463)
اگر بقاى حمل خطر جانى براى مادر داشته باشد، يا مستلزم درد غير قابل تحمل براى مادر بشود، اسقاط مانعى ندارد. ولى نسبت به ديه آن با پدر جنين مصالحه كنند.

سؤال 1767 :اگر مادرى براى سقط بچه اش كارى انجام ندهد، ولى با مراعات نكردن موارد لازم و تهيه نكردن شرايط لازم براى حفظ جنين، باعث سقط بچه بشود، آيا حرام است؟
جواب: اگر سقط بچه مستند به او شود حرام است.

سؤال 1768 :اگر دكترها بگويند در صورتى كه زن كورتاژ نكند، در هنگام تولد يا زن مى ميرد يا بچه، آيا مى توان جنين را قبل از تولد سقط كرد؟
جواب: در فرض سؤال اگر از گفته پزشك متخصّص اطمينان حاصل شود، كورتاژ مانعى ندارد.

سؤال 1769 :داروى ضد حاملگى كه در هفته اول بعد از آميزش مى خورند، اگر حامله باشد جنين را سقط مى كند ولى اگر حامله نباشد اثرى ندارد، استفاده از اين دارو چه حكمى دارد؟
جواب: در صورتى كه علم به حامله بودن خود ندارد، مانعى ندارد.

سؤال 1770 :آيا پزشك مسلمان مى تواند جنين زن كافرى را در صورتى كه پدر آن هم كافر باشد، سقط كند؟
جواب: اسقاط جنين كافر كه والدين او هردو كافر باشند، مانعى ندارد.

سؤال 1771 :اگر پزشك متخصص تشخيص دهد كه جنين ناقص الخلقه مى باشد، آيا مى توان آن را سقط كرد؟
جواب: جايز نيست، مگر در موارد ضرورت.

صله رحم

سؤال 1772 :صله رحم به چه مقدار و چگونه محقق مى شود؟ آيا در اين مسأله رفتن به خانه اقوام لازم است با اين كه گاهى مستلزم عسر و حرج يا كار حرامى مى باشد؟
جواب: در صله رحم رفتن به خانه اقوام لازم نيست و كمترين مرتبه آن، سلام
(صفحه 464)
كردن و احوال پرسى و دلجويى كردن از آنها است اگرچه به منزل آنها نرود و در راه يا با تلفن اين كار را بكند، البته اين حداقل لازم است. ولى بهتر است در مواقعى كه مشكلى نيست به اين مقدار اكتفا نشود. و حضرت امير (عليه السلام) مى فرمايد «صِلُوا ارحامكم ولو بالتسليم»(1).

سؤال 1773 :آيا خويشاوندان زن از ارحام شوهر محسوب مى شوند، كه صله با آنان واجب باشد يا خير؟ و همين طور خويشاوندان شوهر از ارحام زن محسوب مى شوند يا خير؟
جواب: خير، خويشاوندان زن يا شوهر جزء ارحام ديگرى نمى باشند.

---

(صفحه 465)

ارث

اگر ميت داراى زن و فرزند باشد

سؤال 1774 :مردى فوت كرده است و اموالى مثل باغ، ساختمان، زمين مزروعى و پول نقد از او باقى مانده است. ورثه او هنگام فوت چند پسر و دختر است با يك زن دائم كه از اين زن فرزندى ندارد. لطفاً بفرماييد سهم الارث هركدام چه مقدار مى باشد؟ و همسر وى از چه چيزهايى ارث مى برد؟
جواب: سهم همسر متوفى 81 است و بقيه اموال او بين پسر و دختر طورى تقسيم مى شود كه سهم هر پسر دو برابر دختر باشد. و زن از زمين و قيمت آن ارث نمى برد. ولى از قيمت ساختمان و درخت باغ ارث مى برد.

اگر ميت داراى مادر و فرزند باشد

سؤال 1775 :زنى فوت كرده كه داراى مادر و فرزندانى است. ارث او چگونه تقسيم مى شود؟
جواب: تركه متوفى بين مادرش و فرزندانش تقسيم مى شود. يك ششم مادر و مابقى متعلق به فرزندان است. اگر فرزندان پسر يا دختر و پسر باشند. و اگر همه دختر باشند تركه پنج قسمت مى شود يك قسمت مادر و مابقى بين دخترها بالسويه تقسيم مى شود.
(صفحه 466)

ارث زوجين

سؤال 1776 :شخصى از دنيا رفته و غير از زوجه اش وارث ديگرى ندارد. حكم اموال او چگونه است؟
جواب: 41 از منقولات و همينطور 41 از قيمت ساختمان و درخت و زراعت به زوجه مى رسد. و بقيه تركه بنابر اقوى مال امام زمان(عج) است، كه فعلا بايد به فقيه جامع الشرايط تحويل دهند.

سؤال 1777 :آيا زوجه از سهم آب كشاورزى ارث مى برد؟
جواب: ظاهر اين است كه زوجه ارث نمى برد.

سؤال 1778 :آيا در تقسيم اموال ميت مرد، زوجه او كه مرده است ارث مى برد؟
جواب: چنانچه زوجه پس از فوت زوج فوت كرده باشد، ارث مى برد. و از او به ورثه او منتقل مى شود.

سؤال 1779 :اگر زنى فوت كند و شوهرش از او ارث ببرد، آيا در صورت فوت شوهر همسر ديگر او از اين اموال ارث مى برد؟
جواب: بلى ارث مى برد.

سؤال 1780 :زن و مردى با هم ازدواج مى كنند و هردو كار مى كنند و در زندگى با هم سهيم بوده اند. حال زوج فوت كرده است. آيا زوجه غير از سهم الارث، حق ديگرى هم دارد؟
جواب: اگر زن مزد كار خود را مجاناً در اختيار شوهر نگذاشته باشد، تنها همان مقدار را حق دارد. مگر اينكه به شوهر وكالت داده باشد به اندازه سهم او در خانه و مغازه و... شريك باشد. كه در اين صورت به اندازه سهم خود مالك است و اين مقدار ارتباطى با ارث ندارد.

سؤال 1781 :شخصى با اخذ مجوّز از اداره كشاورزى مبادرت به حفر چاه كرده و با استفاده از آب چاه به كشت و زرع مشغول بوده است. اينك آيا زوجه متوفى نيز از چاه و آب آن ارث مى برد يا خير؟
(صفحه 467)
جواب: زوجه از اصل چاه و آبى كه به تدريج از آن استخراج مى شود ارث نمى برد; ولى از قيمت موتور آب و لوله هاى نصب شده و ساختمان موتور خانه ارث مى برد.

سؤال 1782 :آيا زن از ميوه درختهايى كه از قيمت آن ارث مى برد سهم مى برد، يا خير؟
جواب: از ميوه هايى كه در زمان فوت وجود دارد ارث مى برد، ولى از ميوه هايى كه بعداً پيدا مى شود، ارث نمى برد.

سؤال 1783 :آيا ورثه مى تواند پول (قيمت هوايى و درخت) سهم الارث زوجه را بدون رضايت زوجه به او بدهند.
جواب: بلى مى تواند.

سؤال 1784 :زوجه مقتول آيا از عين زمين يا ساختمان كه به عنوان ديه و خون بها داده شده است، ارث مى برد يا نه؟
جواب: بلى، از عين آن ارث مى برد.

سؤال 1785 :خانمى سى سال قبل با فوت شوهرش مالك يك هشتم اعيانى تعدادى درخت گردو و متفرقه در دو پلاك زمين مشجّر گرديده، و در اين مدت حاضر به تقويم و دريافت بهاى سهم الارث خود نشده، و هر ساله يك هشتم از محصول سردرختى را برده است، متمنى است در موارد ذيل حكم شرعى را بيان فرماييد:
1 ـ نحوه تقويم اشجار و پرداخت بهاى يك هشتم اعيانى به چه طريق مى باشد؟ آيا درختها به قيمت زنده كه در محلّ خود باقى بماند بايد قيمت شود، يا قيمت درختى كه بايد ريخته شود؟ و نيز زمينى كه درخت در فضاى آن قرار دارد، مشمول يك هشتم خواهد بود يا خير؟
2 ـ خانم مذكور مى تواند از فروش سهم يك هشتم امتناع كند، و به مالكيّت خود ادامه دهد، كه در نتيجه هرگونه عمران و غرس اشجار ديگر در زمين متوقف باشد، و هر ساله يك هشتم از محصول را ببرد، يا بايد به قيمت عادله بفروشد؟ و اگر حاضر براى فروش نشود تكليف چيست؟