فهرست مطالب

(صفحه 72)
كفن، نماز هم بر آن بخوانند.

سؤال 211 :شخصى در يك حادثه رانندگى كشته شده و سر او از بين رفته و تمام بدنش له شده، او را در كيسه اى گذاشته اند، اكنون وظيفه نسبت به غسل او چيست؟
جواب: اگر غسل دادن او موجب تفرق و متلاشى شدن اعضا نمى شود، او را غسل دهند و در غير اين صورت اگر دستهاى او هست، دستها را تيمم بدهند و اگر سر و دستها قابل غسل و تيمم نيست، غسل و تيمم هردو ساقط است، با همان كيسه نماز بخوانند و دفن كنند.

سؤال 212 :شخصى در آب خفه شده و مدتى در آب مانده و بدنش متورم شده، در رابطه با غسلش چه بايد كرد؟
جواب: اگر با غسل دادن، اعضاى ميت متفرق و پراكنده نمى شود، غسل دهند و اگر متفرق مى شود تيمم دهند.

سؤال 213 :جنينى را كه بيش از چهار ماه داشته به ناچار قطعه قطعه كرده اند و از رحم خارج كرده اند، وظيفه چيست؟
جواب: قطعاتى كه استخوان ندارد، به همان صورت در پارچه اى بپيچيد و دفن كنيد ولى قطعاتى كه استخوان دارد و سينه و قلب در آنها است غسل دهيد و كفن كنيد و دفن كنيد.

سؤال 214 :جنازه اى را كالبد شكافى كرده اند، پس از آن بدن را دوخته اند، مقدارى از پوست مخفى و دوخته شده، بطورى كه آب به تمام پوست نمى رسد، چه بايد كرد؟
جواب: در فرض سؤال ميت را به همان نحو كه هست غسل دهند و احتياطاً تيمم هم بدهند.

روش تيمّم دادن ميت

سؤال 215 :در مواردى كه بايد ميت تيمم داده شود چگونه بايد او را تيمم داد؟
جواب: كسى كه مى خواهد او را تيمم دهد بايد دست خود را به زمين بزند و به
(صفحه 73)
صورت و پشت دستهاى ميت بكشد و بنابر احتياط واجب اگر ممكن است با دست ميت هم او را تيمم دهند.

نماز ميت

سؤال 216 :اگر در اثناى نماز ميت جنازه ديگرى آورده شود آيا جايز است دوّمى را با اوّلى در بقيه تكبيرات شركت داد؟
جواب: بلى جايز است ولى بايد براى هريك دعاى مربوط به او را بخواند و پس از تمام شدن نماز جنازه اوّل بقيه تكبيرات و ادعيه مربوط به جنازه دوّم را بخواند.

سؤال 217 :اگر ميت بالغ نباشد امام (رحمه الله) در رساله مى فرمايد بعد از تكبير چهارم اين دعا خوانده شود: «اللهم اجعل لأبويه ولنا سلفاً و فرطاً و اجراً» آيا نظر حضرتعالى هم همين است؟
جواب: تكبير چهارم را كه گفتيد در مورد سؤال، دعاى مذكور را بخوانيد و بعد تكبير پنجم را بگوييد و نماز را تمام كنيد.

مسائل دفن و نبش و تعمير قبر

سؤال 218 :آيا دفن كردن ميّت در قبرى كه شخصى در آن ساليان پيش دفن شده است ـ با احتمال قوى به اينكه ميّت اولى از بين رفته و تنها استخوانهايش باقيمانده است ـ جايز است يا خير؟
جواب: دفن ميّت در قبر شخص ديگر در صورتى كه مستلزم نبش قبر و ظهور جسد و هتك حرمت باشد جايز نيست و تا علم حاصل نشود كه استخوانهاى صاحب قبر پوسيده شده و به خاك تبديل شده نبش قبر او جايز نيست. بلى، اگر نبش قبر محقق شد گرچه عصياناً، دفن ميت ديگرى در قبر او منع شرعى ندارد، بلكه مكروه است.

سؤال 219 :شخصى دفن شده و ظاهراً در اثر ضربه و تجاوز از دنيا رفته، آيا جايز است
(صفحه 74)
نبش قبر كنند و جنازه را جهت تعيين علّت مرگ معاينه كنند؟
جواب: در صورتى كه اثبات حق متوقف بر نبش باشد مانعى ندارد.

سؤال 220 :ملاك در حرمت نبش قبر ميت چيست؟
جواب: ملاك حرمت نبش قبر ظاهر شدن جسد ميت يا هتك شدن حرمت او مى باشد. پس اگر مقدارى از خاك قبر را بردارند و جسد ظاهر نشود و عرفاً هم صدق هتك نكند، نبش محقق نشده و حرام نيست. خلاصه، مدار در حرمت نبش محرّم ظاهر شدن جسد يا صدق هتك است كه ممكن است اين دو با هم جمع شوند و ممكن است ظهور تنها سبب باشد يا هتك تنها باشد.

سؤال 221 :قبرى است دو طبقه كه در طبقه تحتانى آن خانمى دفن شده است آيا مى توان در طبقه فوقانى آن مردى كه هيچگونه محرميتى با آن خانم ندارد دفن كرد؟
جواب: اگر مستلزم نبش قبر ميت طبقه پايين نباشد مانعى ندارد.

سؤال 222 :مقبره اى در يكى از روستاهامعروف به پير غيب پيدا شده و سالمندان مى گويند داراى ساختمان بوده ولى شجره نامه ندارد آيا احداث ساختمان بر روى آن مانعى ندارد؟
جواب: اگر افراد مزبور اطمينان دارند كه صاحب قبر از امامزادگان صالح مى باشد مانعى ندارد ساختمان روى قبر او احداث شود.

سؤال 223 :آيا زينت كردن قبر از سنگهاى مرمر سفيد يا سياه اشكال دارد؟
جواب: حرام نيست.

سؤال 224 :قبرستانى در اثر جاده و فضاى سبز از بين رفته و قبرى كنار جوى آب پيدا شده و طورى است كه موجب اهانت به او مى شود آيا جايز است نبش باقيمانده قبر و بردن به قبرستان عمومى؟
جواب: اگر تغيير جوى آب امكان نداشته باشد در فرض مذكور جايز است انتقال داده شود.
(صفحه 75)
سؤال 225 :شخصى وصيت كرده بعد از فوت از محل مدفون به اعتاب مقدسه حمل شود آيا جايز است؟
جواب: به نظر اينجانب نبش قبر جهت حمل به مشاهد مشرّفه خلاف احتياط است هرچند وصيت كرده باشد. بلى اگر وصيت كرده كه جنازه اش را قبل از دفن به مشاهد مشرفه منتقل كنند و عمداً يا به هرجهتى برخلاف وصيت او عمل شده است. جايز بلكه واجب است قبر را نبش و جنازه را به محل مورد وصيت منتقل كنند. مگر اينكه بدن فاسد شده باشد; يا نبش مستلزم هتك باشد.

مسائل متفرقه اموات

سؤال 226 :ميت را قبل از غسل در مسجد گذاشته اند، آيا جايز بوده يا نه؟
جواب: اگر موجب نجس شدن مسجد نشود مانعى ندارد.

سؤال 227 :مخارجى كه اقوام و بستگان شخصى كه از دنيا رفته و احياناً فقير و بى بضاعت هستند در ايام ثلاثه و شب هفتم و چهلم... صرف مى كنند چگونه است؟
جواب: تحمل اينگونه مخارج نه تنها واجب نيست بلكه شبهه دارد. زيراكه فقرا را به زحمت مى اندازد و چه بسا آبروى آنها را مى برد.

سؤال 228 :در مراسم هفته و چهلم چه عملى بايد انجام داد و بردن گلهاى طبيعى گرانقيمت آيا اسراف است؟
جواب: بهتر آن است كه براى ميت خيرات و مبرّات بدهند و از كارهاى بى فايده پرهيز كنند.

سؤال 229 :هنگام عبور از قبرستان يهود يا نصارى مى توان فاتحه خواند؟
جواب: اگر به قصد آنها باشد نمى توان فاتحه خواند.

سؤال 230 :جنازه اى را كه ناشناس بوده در بهشت زهرا دفن كرده اند. مثلا اولياى او
(صفحه 76)
شناسايى شده و شهرستانى هستند و رفت و آمد براى آنان مشقت دارد و از سويى مادر و خويشان او آرام نمى گيرند و مى خواهند مرتب سر قبر بروند. آيا در چنين صورتى نبش قبر و انتقال جنازه جايز است يا نه؟
جواب: در فرض سؤال نبش قبر مشكل است.