فهرست مطالب

(صفحه 220)
مخارج سال انسان زياد بيايد، متعلّق خمس است.

سؤال 885 :اگر انسان مقدارى پول مخمّس يا پولى كه به آن خمس تعلّق نمى گيرد در بانك داشته باشد و سودى مشروع به آن تعلّق بگيرد، آيا اين سود متعلّق خمس است، يا همانند اصل پول خمس ندارد؟
جواب: اگر از مخارج سال انسان زياد بيايد، خمس دارد.

سؤال 886 :اينجانب مقلّد حضرت امام (رحمه الله) هستم مقدارى پول به من بخشيده شده است و آنها را در بانك گذاشته ام و هرسال مقدارى سود به آنها تعلّق گرفته است، آيا خمس آنها را بايد بپردازم؟
جواب: هريك از سودهاى ذكر شده كه سال بر آن گذشته است، خمس دارد. و نسبت به اصل پول نيز به نظر آقا بنابر احتياط واجب بايد خمس آن را بپردازيد. هرچند طبق فتوى امام (رحمه الله) خمس ندارد.

سرقفلى

سؤال 887 :پولى كه شخص بابت سرقفلى مغازه از منافع سال خود پرداخت كرده، آيا خمس دارد؟
جواب: در فرض سؤال، حكم سرمايه را دارد و بايد خمس آن پرداخته شود.

سؤال 888 :شغل كسى خريد و فروش سرقفلى مغازه است. در موقع رسيدن سال خمسى كه بعضى از سرقفلى ها را نفروخته، چگونه خمس خود را حساب كند؟
جواب: نسبت به مقدارى كه فروخته، منفعت حاصل از آن متعلق خمس است، كه اگر از مخارج سالش زياد بيايد خمس دارد و آنچه را نفروخته، بايد به قيمت سرسال حساب كند و خمس ترقى قيمت آن را بپردازد.

معدن

سؤال 889 :اگر معدنى به حد نصاب برسد و خمس آن پرداخت شود و از مؤونه سال زياد بيايد، آيا دوباره بايد خمس آن پرداخته شود؟
جواب: در معدنى كه به حد نصاب رسيده، يك خمس واجب است.


(صفحه 221)

مال حلال مخلوط به حرام

سؤال 890 : مال حلال مخلوط به حرام در چه صورتى بايد دوبار تخميس شود؟
جواب: در صورتى كه شخص خمس نمى داده. و از طرفى مال حرامى با مال حلال او مخلوط شده باشد، كه نه صاحب آن را مى شناسد و نه مقدار آن معلوم است، دراين صورت ابتدا بايد خمس آن را جهت مخلوط شدن به حرام بپردازد و سپس خمس بقيه را از جهت منافع كسب پرداخت كند.

پرداخت خمس و دستگردان

سؤال 891 :بدهى خمسى خود را چگونه بايد پرداخت كنيم؟
جواب: خمس به دو قسمت تقسيم مى شود: يك قسمت آن سهم سادات است، كه بنابر احتياط واجب بايد يا به مجتهد جامع الشرايط بدهند و يا با اذن او به سيد فقير يا سيد يتيم يا به سيّدى كه در سفر درمانده شده بدهند. و نصف ديگر آن سهم امام (رحمه الله)است، كه در اين زمان بايد به مجتهد جامع الشرايط بدهند يا به مصرفى كه او اجازه مى دهد برسانند.

سؤال 892 :اگر كسى با مرجع تقليد خود سهمين را دستگران كند و بعد مجتهد فوت كند، تكليف او چيست؟
جواب: لازم است به مجتهد زنده اى كه به او رجوع كرده، تسليم كند.

سؤال 893 :كسى از مرجعى اجازه اخذ وجوهات و تصرف در قسمتى از آن را دارد، آيا مى تواند از مقلّدين مراجع ديگر هم وجوهات دريافت كند؟
جواب: در صورتى كه از مراجع ديگر نيز اجازه داشته باشد، مى تواند.

سؤال 894 :مقلّدين حضرتعالى كه با يكى از وكلاى شما دستگردان كرده اند، آيا مى توانند بقيه بدهى خود را به وكيل ديگر شما بدهند؟
جواب: مانعى ندارد، ولى بهتر است به همان وكيل بدهند.

سؤال 895 :شخصى مبلغى وجوهات از سال قبل بدهكار بوده و با يكى از وكلاى مرجع
(صفحه 222)
تقليد خود دستگردان كرده، آيا مى تواند بطور مستقيم به دفتر مرجع تقليد ارسال كند؟
جواب: مانعى ندارد.

سؤال 896 :بعضى از علماى محل ضمن، محاسبه خمس آن را اخذ كرده و خود قبض مى دهند، نظر حضرتعالى چيست؟
جواب: لازم است سهمين مباركين به مرجع تقليديانماينده مسلّموى پرداخت شود.

سؤال 897 :زن مى داند شوهرش خمس نمى دهد، آيا مى تواند خمس چيزى كه در خانه از مخارج سال زياد آمده بدون اجازه شوهر بپردازد؟
جواب: اگر مرد از پرداخت امتناع كند و مفسده اى در كار نباشد، زن مى تواند با اجازه حاكم شرع، خمس آن را بپردازد.

سؤال 898 :پول به كسى داده مى شود تا بابت خمس به مرجع تقليد برساند، آيا مى تواند آن پول را براى خود برداشته و از پول خود به جاى آن بگذارد؟
جواب: اگر به عنوان امانت به او داده نمى تواند، بلكه بايد عين آن پول را بپردازد. مگر اينكه بداند صاحب پول به اين امر راضى است.

سؤال 899 :كسى از اوّل تكليف بنا داشته خمس بدهد ولى مسامحه كرده و خمس نداده و اكنون فقير شده و توانايى پرداخت خمس ندارد، تكليف او چيست؟
جواب: لازم است استغفار كند و تصميم بگيرد هروقت تمكن پيدا كرد، بپردازد.

سؤال 900 :اينجانب خانه اى به فرزندم بخشيدم و در اختيار او گذاردم، پس از مدتى كه در خانه بود به جهت بعضى اختلافات خانه را از او گرفتم و فروختم، سپس پول را به او دادم تا براى خود خانه اى تهيه كند و از طرفى خمس اين پول را پرداختم سپس متوجه شدم كه چون خانه را به فرزندم بخشيده بودم حق رجوع نداشته ام و خانه شرعاً متعلق به او بوده است، آيا خمسى را كه پرداخت كرده ام مى توانم از خمس سال بعد كسر كنم؟
جواب: نمى توانيد كسر كنيد، بلى اگر عين پولى كه داده ايد موجود باشد مى توانيد آن را بگيريد.
(صفحه 223)
سؤال 901 :در موقع رسيدن سال خمسى مبلغ ده هزار تومان خمس بدهكار شدم و با وكيل مجتهد دستگردان كردم، آيا مى توانم از منافع سال آينده بپردازم؟
جواب: در صورتى كه از منافع سال آينده پرداختيد، بايد خمس مبلغى را كه مى پردازيد نيز بپردازيد و در فرض سؤال اگر دوازده هزار تومان بپردازيد برئ الذّمه خواهيد شد.

سؤال 902 :معنى دستگردان در خمس و ثمره آن چيست؟
جواب: دستگردان به معنى اين است كه كسى كه خمس به مال او تعلق گرفته، خمس مال خود را به مجتهد جامع الشرايط يا وكيل او مى دهد و بعد همان مقدار را از او قرض مى كند تا در آينده بدهد.
و ثمره آن اين است كه شخص قبل از دستگردان، حق تصرف در اموال خود را ندارد و اگر با آن كار كند اموال او به مقدارى كه رشد مى كند به صورت تصاعدى متعلق خمس مى شود يعنى سود مقدار خمس داخل مال خود را هم بايد بدهد. ولى بعد از دستگردان مى تواند در مال خود تصرف كند و اگر هم كار كند، خمس آن تصاعدى محاسبه نمى شود.

سؤال 903 :كسانى كه سال قرار مى دهند و دستگردان مى كنند و بعداً وجه دستگردان شده را نمى دهند يا مقدار كمى از بدهكارى خود را داده و بقيّه را نمى دهند، آيا تصرّف در خانه و اثاث خانه و بقيّه اموالشان جايز است يا نه؟
جواب: اگر از اوّل، كه دستگردان كرده، قصد دادن نداشته، اموال او متعلّق خمس است و تصرّف در آن، جايز نيست و امّا اگر در موقع دستگردان قصد پرداختن داشته و بعد، مسامحه مى كند. تصرّف در آن اموال، مانعى ندارد. ولى بايد بدهى خود را بپردازد.

بخشش و مصالحه خمس

سؤال 904 :كسانى كه از حضرتعالى اجازه اخذ وجوهات و دستگردان و مصالحه دارند، آيا مى توانند در موقع حساب خمس اشخاص، مقدارى از خمس را به آنها ببخشند؟
(صفحه 224)
جواب: مجاز نيستند. بلى در مواردى كه تعلّق خمس مشكوك است، مى توانند مصالحه كنند.

سؤال 905 :آيا با فرض اشتغال ذمّه به خمس و تمكّن از اداى آن، مصالحه به كمتر جايز است؟
جواب: در فرض سؤال، جايز نيست. چون بر خلاف وضع خمس است.

مصرف خمس

سؤال 906 :آيا مى توان سهم سادات را به سادات فقير محلّ داد؟
جواب: بنابر احتياط واجب، پرداخت سهم سادات بايد به اذن مرجع تقليد باشد.

سؤال 907 :آيا اجازه مى فرماييد سهمين را براى ساختن مسجد، حسينيه و ساير امور عامّ المنفعه مصرف كرد؟
جواب: جايز نيست.

سؤال 908 :پدر و مادرم وضع مناسبى ندارند، آيا مى توانم مبلغى از سهم امام (عليه السلام) را به آنها كمك كنم؟
جواب: در صورتى كه پدر و مادر قدرت اداره زندگى خود را نداشته باشند و فرزند تمكّن مالى داشته باشد، لازم است از مال شخصى خود نفقه آنها را بپردازد يا كمبود آن را جبران كند و نمى تواند سهم امام (عليه السلام) را به آنها بپردازد.

سؤال 909 :شخصى وجوهات شرعيّه از قبيل سهم امام (عليه السلام) يا سهم سادات بر ذمّه دارد و مى خواهد به ديدن يك طلبه يا يك سيّد مستحق برود، آيا مى تواند چيزى خريده و بعنوان هديه منزل يا عروسى به خانه آنها برده و از بابت وجوهات خود حساب كند؟
جواب: صرف سهمين مباركين بايد با اجازه از مجتهد جامع الشرايط و مرجع تقليد باشد.