(صفحه 354)
جواب: بلى بايد سر گوسفند را از پايين برآمدگى زير گلو ببرند تا چهار رگ بريده شود. و اهل خبره مى گويند اگر سر را از بالاى برآمدگى ببرند چهار رگ قطع نمى شود و حيوان حرام مى شود. ضمناً در اين جهت فرقى بين عمد و اشتباه نيست و اگر از بالاى برآمدگى بريده شده حرام است ولو اشتباهاً.

سؤال 1348 :گاوى است قوى كه نمى توانند بخوابانند و سر او را ببرند، آيا مى شود ايستاده رو به قبله سرش را ببرند؟
جواب: بلى از اخبار چنين استفاده مى شود كه استقبال در صورت عدم امكان بخاطر سركشى و طغيان، ساقط است.

سؤال 1349 :آيا مى توان گاو را قبل از ذبح كردن با چوب يا سنگ يا وسيله اى ديگر بى حس كرد و سپس آن را ذبح كرد؟
جواب: حيوان اگر در موقع ذبح كردن جان داشته باشد، گرچه با ذبح كردن حلال مى شود، ولى زدن حيوان براى بى حسّ كردن آن، جايز نيست.

سؤال 1350 :سر حيوانى را بريده اند و حيوان هم مرده است، سپس معلوم مى شود كه مقدارى از اوداج اربعه، مثلا ربع يا ثلث يا نصف يا كمتر يا بيشتر در بدن باقى مانده است آيا پاك است و خوردن آن جايز است يا نه؟
جواب: جايز نيست، حكم ميته دارد.

سؤال 1351 :مرغى را ذبح كرده اند، به علّت تيزى كارد سرش جدا مى شود، در حالى كه مرغ زنده است و رگ همه به طرف بدن مرغ رفته است، آيا تا مرغ زنده است مى توان مقدار رگ را به طرف سر مرغ بريد يا خير؟
جواب: اگر تا زنده است اوداج اربعه بريده شود، حلال مى شود. ولى سر كه قبل از ذبح شرعى جدا شده حرام است.

ذبح به وسيله دستگاه

سؤال 1352 :آيا استفاده از گوشت گوسفند و مرغ كه توسط ابزار برقى كه در كشتارگاه ذبح
(صفحه 355)
مى شوند، جايز است؟ و اگر ذبح توسط انسان و پَركنى مرغ توسط كارخانه انجام شود و قبل از ذبح شوك به مرغ وارد شود، آيا استفاده از آن جايز است؟
جواب الف ـ چنانچه ابزار از جنس آهن باشد ولى حركت آن بوسيله برق انجام گيرد با توجه به رعايت ساير شرايط مانند قبله و بسم الله، مانعى ندارد.
جواب ب ـ استفاده از آن مانعى ندارد.

سؤال 1353 :در كشتارگاههاى صنعتى مرغ كه اخيراً در بعضى شهرها داير شده است، روزانه قريب به هزار مرغ را آويزان مى كنند و يك نفر مأمور بريدن سر آنها است. حال آويزان كردن آنها با اينكه معلوم نيست رو به قبله باشند، چگونه است؟ و همين طور آيا براى بريدن سر هزار مرغ يكبار بسم الله بگويند، كافى است يا خير؟
جواب الف ـ لازم است رو به قبله بودن احراز شود.
ب ـ در صورتى كه تدريجاً سر بريده شود، لازم است براى هريك بسم الله گفته شود و اگر دفعتاً انجام گيرد، يك مرتبه كافى است.

سؤال 1354 :در مورد ذبحهاى بعضى از كشتارگاهها كه با دستگاه و دسته جمعى انجام مى گيرد، چه مى فرماييد؟
جواب: با توجه به اينكه كشتارگاههاى كشور رعايت مقررات و ضوابط شرعيه را مى كنند مشكلى در كار نيست. و اصولا ذبح با دستگاه دسته جمعى با رعايت ساير شرايط معتبره، مانعى ندارد.

سؤال 1355 :روزانه 500 عدد مرغ در كشتارگاه شهر ذبح و در اختيار مردم قرار مى گيرد، بعضى مى گويند اولا رو به قبله ذبح نمى شوند و ثانياً در موقع ذبح بسم الله گفته نمى شود، وظيفه ما چيست؟
جواب: عمل مسؤولان حمل بر صحت مى شود. و مرغها محكوم به طهارت و حليت هستند. مگر آنكه يقين كنيد كه خلاف طريق شرعى ذبح شده اند.
(صفحه 356)

گوشتهايى كه از خارج آورده مى شود

سؤال 1356 :آيا گوشت حيوانات حلال گوشت، مانند ماهى، مرغ، گوسفند و گاو كه توسط دولت از كشورهاى غير اسلامى آورده مى شود، با توجه به اينكه هنگام ذبح نام خدا برده نمى شود و حيوان رو به قبله نيست، آيا حلال است؟ اگر بلامانع است چرا وقتى در آن كشور با چنين گوشتى مواجه مى شويم حكم به حرمت مى شود؟
جواب: گوشتهايى كه فعلا توسط دولت وارد مى شود با نظارت و دخالت مسلمان كه دولت فرستاده ذبح مى شود، لذا اشكالى ندارد. اما آنچه در آن كشورها به دست خودشان ذبح مى شود محكوم به حرمت است، مگر احراز شود ذابح مسلمان بوده. و در خصوص ماهى اگر احراز شود فلس دار بوده و بدانيد يا اطمينان پيدا كنيد زنده از آب گرفته شده و بيرون آب جان داده، يا اينكه در تور ماهيگير در آب مرده حلال است، گرچه گيرنده آن مسلمان نباشد.

مسائل متفرقه ذبح

سؤال 1357 :آيا حيوان حلال گوشت را قبل از ذبح مى توان توسط آمپول يا چيز ديگر بى حس كرد، تا احساس درد كمتر داشته باشد؟
جواب: اشكالى ندارد.

سؤال 1358 :حيوان اهلى كه به علتى ذبحش ممكن نيست، يعنى وسيله سر بريدن مانند چاقو نباشد، آيا مى توان آن را با تير تيز مثل شكار صحرايى بزنيم؟
جواب: اگر به وسيله همان تير تيز رگهاى چهارگانه را قطع كنند، با حفظ ساير شرايط لازم حلال خواهد بود.

سؤال 1359 :اگر حيوان درنده اى قسمتى از حيوان اهلى را خورده باشد، چه حكمى دارد؟
جواب: چنانچه نمرده باشد و آن را ذبح شرعى كنند، خوردن آن مانعى ندارد.

سؤال 1360 :اگر غير مسلمان بگويد اين گوشت ذبح اسلامى شده، آيا مى توان پذيرفت؟
جواب: اگر از بازار مسلمانها خريدارى شده باشد، كافى است.
(صفحه 357)
سؤال 1361 :اگر يك نفر مسلمان ولى نه چندان مورد اعتماد مدعى شود كه گوشت ذبح اسلامى شده، آيا مى توان پذيرفت؟
جواب: مى توان پذيرفت.
(صفحه 358)

خوردنيها و آشاميدنيها

گوشتهاى حلال و حرام

سؤال 1362 :آيا گوشت خرگوش حرام است؟
جواب: بلى حرام است.

سؤال 1363 :اگر ماهى در تور صيادى در زير آب بميرد، حلال است يا حرام؟
جواب: حلال است.

سؤال 1364 :در بعضى از مناطق نوعى صيد ماهى رايج است كه در كنار رودخانه يعنى آنجايى كه آب هست ولى خيلى كم است و بعضى از انواع ماهيان حلال گوشت در آنجا تخم گذارى مى كنند. حلبى يا ظرف ديگرى را زير خاك مى كنند، به شكلى كه دهانه حلب مساوى است با سطح آب. ماهيان هنگام تخمگذارى درون ظرف مى ريزند و نمى توانند بيرون بروند. بعضى از اين ماهى ها ممكن است درون اين ظرف بميرند. حال حضرت مستطاب عالى بفرماييد:
1 ـ حكم اين ماهيها از جهت حلّيت و حرمت چه مى باشد؟
2 ـ به فرض حلال بودن، حكم آن ماهيهايى كه مى ميرند چه مى باشد؟ در ضمن اين نوع صيد تقريباً مى توان گفت رايج است.
جواب: اگر حلبى يا ظرف را به قصد صيد ماهى مى گذارند، به نظر اينجانب ماهيهايى كه درون آب مى ريزند اگرچه در آب ظرف هم بميرند همه حلال هستند.