فهرست مطالب

(صفحه 197)
جواب: اگر علوفه را از پول خمس داده شده خريدارى كنند مى توانند.

سؤال 783 :گاو و گوسفندى كه بيش از يكسال عمر دارند، اگر در بين سال خمسى فروخته شوند چه موقع متعلّق خمس واقع مى شوند؟
جواب: اگر از درآمد سالهاى قبل به عنوان استفاده شخصى از شير آنها خريدارى شده است جزء درآمد سال فروش قرار مى گيرد يعنى اگر تا آخر سال خمسى صرف مؤونه نشده بايد تخميس شود.

سؤال 784 :كشاورزى يك گاو داشته كه با زاد و ولد افزايش پيدا كرده و پس از حدود پنج سال، چهار گاو شده است. سپس آنها را فروخته و براى مخارج جهيزيه دخترش هزينه كرده است. پس از آن يك گاو شيرده خريده كه گوساله آن بزرگ شده، حكم خمس آن را بيان فرماييد.
جواب: لازم است به مجرّد فروش، خمس مجموع قيمت را بپردازد. و چنانچه گاو شيرده را از پول خمس داده نشده خريده باشد، بايد خمس آن و گوساله آن را بپردازد.

مال مخمّس

سؤال 785 :پولى كه خمس آن پرداخت شده، اگر تا سال بعد بماند و به مصرف نرسد، آيا دوباره بايد خمس آن پرداخت شود؟
جواب: لازم نيست.

سؤال 786 :شخصى مقدارى از موجودى نقدى خود را كه از سالهاى قبل جمع آورى كرده و خمس آن را پرداخت كرده، در مؤونه خود صرف كرده است، آيا مى تواند اين مبلغ را از درآمد سال بعد جبران كند؟
جواب: نمى تواند.

سؤال 787 :شخصى سال خمسى داشته و تعدادى سكّه طلا خريدارى كرده و خمس آنها را داده و در اثناى يك سالِ بعد، سكّه ها را فروخته و پول آنها را مصرف زندگى كرده است. آيا
(صفحه 198)
در اين سال مى تواند از درآمد سال آن را جبران كند؟ و آيا حكم چيزهاى ديگر مانند گندم، برنج و پول نقد چگونه است؟
جواب: بلى، مى تواند جبران كند. و در اين حكم فرقى بين طلا و پول نقد و گندم و غيره نيست.

سؤال 788 :شخصى داراى مقدارى پول است كه خمس آنها را سال قبل پرداخته است و در سال بعد مقدارى از آن را صرف كرده است، آيا مى تواند آخر سال خمسى خود، كسرى آن مال مخمّس را جبران كند؟
جواب: بلى، مى تواند جبران كند.

سؤال 789 :شخصى داراى دو نوع پول است، يكى پولى كه خمس آن راقبلاپرداخته يا خمس به آن تعلّق نمى گيرد و ديگرى پولى كه از درآمد سال اوست، اگر اين پولها با يكديگر مخلوط باشند، آيا مى تواند با نيّت، يكى از آنها را مشخص كند؟ مثلا از پولى كه درآمد سال اوست در مؤونه صرف كند تا پول ديگر براى او باقى بماند. اگر پولهاى مذكور در بانك باشد چطور؟
جواب: در فرض سؤال كه پولها بايكديگرمخلوط شده اندبه مجرّد نيت نمى تواند يكى را معين كند. بلكه بايد به حاكم شرع مراجعه كرده و مصالحه كند و در مورد بانك نيز حكم همين است. مگر اينكه در دو حساب جداگانه واريز شده باشند.

تصرف در مال متعلّق خمس

سؤال 790 :كسانى كه خمس بدهكارند و پرداخت نمى كنند، وظيفه زن و فرزند آنها چيست؟
جواب: اگر بدانند عين مال مورد ابتلاى ايشان متعلّق خمس است خوردن و تصرّف در آن قبل از اداى خمس جايز نيست. ولى مى توانند با اذن حاكم شرع خمس آنچه را مصرف كرده اند بر ذمّه بگيرند و هروقت توانستند پرداخت كنند. و اگر تعلّق خمس به عين مالى كه مورد ابتلاى آنها است مشكوك باشد تصرّف در آن جايز است. و در هر صورت با وجود شرايط امر به معروف لازم است ايشان را امر به معروف كنند.
(صفحه 199)
سؤال 791 :گوسفندى را كه خمس به آن تعلّق گرفته صاحب گوسفند به قصّاب فروخته است، كسانى كه از گوشت آن خريدارى كرده اند بعد از اينكه علم پيدا كردند، آيا بايد خمس آن را بدهند؟
جواب: بايد خمس آن را بپردازند.

سؤال 792 :فردى نود و نه درصد احتمال مى دهد پدرش خمس نمى دهد، تكليف پولهايى كه از او مى گيرد يا غذايى كه در خانه او مى خورد چيست؟
جواب: چنانچه اطمينان داشته باشد كه موارد فوق متعلّق خمس است، بايد خمس چيزهايى را كه استفاده مى كند بپردازد.

سؤال 793 :اگر كسى با پول خمس داده نشده لباس خريدارى كند و در آن نماز بخواند، حكم آن چيست؟
جواب: نماز او اشكال دارد.

سؤال 794 :رفتن به منزل افرادى كه انسان علم دارد خمس اموال خود را نپرداخته اند، چه حكمى دارد؟
جواب: اصل رفتن مانعى ندارد. خصوصاً اگر براى صله رحم و امر به معروف و نهى از منكر باشد. ولى اگر چيزى مصرف كرد كه مى داند متعلّق خمس است، بايد خمس آن را بپردازد.

سؤال 795 :شخصى داراى سال خمسى است اگر در اثناى سال فوت كند، آيا ورثه او مى توانند قبل از پرداخت خمس او از تركه او در تجهيز و تكفين و ساير مخارج ميت مصرف كنند؟
جواب: آنچه از درآمد سال فوت صرف مؤونه نشده، بايد خمس آن پرداخت شود. و از مال خمس داده شده به مصرف تجهيز و تكفين ميت برسانند و حتى كفنى را كه خود ميت از درآمد سال فوت خريده بايد خمس آن را بپردازند.

سؤال 796 :آيا تصرف در مال متعلّق خمس مطلقاً جايز نيست؟ حتى اگر به ارث به انسان
(صفحه 200)
برسد يا كسى به انسان هبه كند و يا پدرى جهيزيه دختر را با آن خريدارى كند؟
جواب: خير، مطلقاً جايز نيست.

سؤال 797 :شخصى كه وجوهات و مظالم عباد و كفارات در مالش هست و مى خواهد به حج برود، آيا مى تواند فقط مخارج حج را تخميس كند و به مكه برود و پس از مراجعت خمس تمام اموال خود را بدهد. آيا حج او صحيح است؟
جواب: همانطور كه قبلا اشاره شد، تصرف در مال متعلق خمس قبل از اداى خمس جايز نيست و شما همين مقدار كه مى خواهيد از اموال خود برداريد و خمس آن را بدهيد و با آن به حج برويد، تصرف در مال غير مخمس است و جايز نيست. لذا اين كار منع از تصرف را برطرف نمى كند.
بلى مى توانيد مقدارى از مال را با اجازه مرجع تقليد خود جدا كنيد و سپس خمس آن را بپردازيد. و يا اگر اموال شما عبارت از اشياى مختلفه باشد، مانند خانه، باغ و غير اينها خمس يك نوع معين را بپردازيد و يا اگر پول است و در بانكهاى متعدد وجود دارد خمس پول مربوط به بانك معين را بپردازيد و يا در فرض سؤال مقدارى از مال را به قصد اداى خمس به مرجع تقليد يا وكيل او بدهيد و او بعد از قبول، آن را به شما قرض بدهد و مخارج حج خود را از اين پول يا پولى كه اصلا خمس به آن تعلق نگرفته بدهيد. در اين صورت حج شما صحيح است.

سؤال 798 :شخصى كه اموال خود را تخميس نكرده و عازم سفر عمره است، آيا مى تواند فقط مخارج عمره را تخميس كند و بدون تخميس بقيه اموال به عمره برود؟ و آيا عمره وى بدين صورت صحيح است؟ و در صورت عدم صحت، آيا راه حلى براى اين موارد وجود دارد؟
جواب: تصرف در مالى كه خمس به آن تعلّق گرفته، قبل از پرداخت خمس آن، جايز نيست و برداشت مخارج عمره و دادن خمس آن، تصرف در مال غير مخمس است و جايز نيست. و اين كار منع از تصرف را برطرف نمى كند. بلى مى توانيد مقدارى از مال را به قصد اداى خمس به مرجع تقليد يا وكيل او بدهيد و او بعد از قبول آن را به شما قرض بدهد و شما آن را صرف مخارج عمره كنيد، در


(صفحه 201)
اين صورت عمره شما صحيح است. يا فروضى را كه در مسأله قبل ذكر شده رعايت كنيد.
و اگر خمس ندهيد گرچه تصرف در مال حرام است اما همراه داشتن پول غير مخمس و خرج آن موجب بطلان عمره نمى شود. مشروط براينكه لباس احرام از مالى كه خمس به آن تعلق نگرفته تهيه شود، يا به ذمه خريده شود، كه در اين صورت عمره صحيح است.

تلف شدن يا غصب مال متعلق خمس يا اصل خمس

سؤال 799 :اينجانب از درآمد ساليانه خود زمينى براى محلّ كسب خريدارى كردم اكنون سال خمسى ام فرا رسيده و زمين مذكور در مسير خيابان قرار گرفته است، آيا اين زمين متعلّق خمس است؟
جواب: اگر قبل از اينكه در مسير خيابان قرار گيرد خمس به آن تعلّق گرفته و استقرار يافته باشد و آن را نپرداخته ايد، بايد اكنون بپردازيد، زيرا كه مديون شده ايد.

سؤال 800 :در فرض قبل اگر از طرف دولت زمينى در مقابل زمين فوق واگذار شود چه حكمى دارد؟
جواب: اگر خمس زمين قبلى را پرداخته ايد اين زمين خمس ندارد و اگر نپرداخته ايد بايد خمس زمين جديد را به قيمت فعلى بپردازيد. مگر اينكه خمس زمين قبلى مستقر شده باشد و از خمس اين زمين بيشتر باشد، كه بايد خمس را به قيمت زمين قبلى بپردازيد.

سؤال 801 :شخصى مقدارى پول داشته كه به آن خمس تعلّق گرفته و قبل از پرداخت خمس، پولهاى مذكور مفقود شده است، تكليف او چيست؟
جواب: در فرض سؤال، اگر در پرداخت خمس پولها كوتاهى كرده ضامن است و بايد خمس آن را پرداخت كند.

سؤال 802 :شخصى داراى زمينى است كه دو نفر آن را غصب كرده اند بدون اينكه از