(صفحه 378)
نشود؟ و آيا اگر در مدّت اجاره همان نقشه را جهت استفاده دو قالى به كار ببرم، چه حكمى پيدا مى كند؟
جواب: تجاوز از مورد اجاره و خصوصيات مذكوره در آن جايز نيست.

مسائل متفرقه حقوق

سؤال 1423 :در طول جنگ تنها سه ماه موفق شدم به جبهه بروم. ولى با كمك يكى از برادران سپاه كه از سابق با من آشنايى داشت، گواهى مربوط به حضور 6 ماهه دريافت كردم و به اداره خود دادم كه بابت آن يك گروه حقوقى به من اضافه شده و مقدارى حقوق بيشتر مى گيرم. با توجه به نياز زيادى كه به آن دارم، آيا گرفتن آن جايز است؟
جواب: چنانچه حقوق مربوط به شش ماه جبهه باشد و شما واجد اين شرط نباشيد، نمى توانيد آن را بگيريد. و به هرنحو ممكن لازم است به آنها برگردانيد. و نياز داشتن مجوز گرفتن آن نمى شود.

سؤال 1424 :هيأت امناى شهرك، پولى كه از مردم گرفته بودند براى دريافت زمين به حساب بانك گذاشته و سود آن را بدون اطلاع و كسب رضايت صاحبان آن، براى ساختن ادارات شهرك و بيمارستان مصرف كرده اند. آيا صرف اين پول در اين موارد جايز است؟
جواب: چنانچه پولها به صورت امانت در دست هيأت امنا بوده، سود حاصله مربوط به صاحبان پول است و با عدم رضايت آنها صرف در امور ديگر، اگر چه مؤسسه عام المنفعه مى باشد، جايز نيست.

سؤال 1425 :پمپ آبى جهت آب كشيدن براى حمام عمومى خريدارى شده. ولى چون حمام قديمى بوده مخروبه شده و جديداً ساخته اند. عده اى مى گويند پمپ را بفروشند و براى خريد مصالح آب مشروب مصرف كنند و ديگران عقيده دارند پول آن را صرف احتياجات حمام جديد كنند. وظيفه چيست؟
جواب: در مفروض سؤال، عمل به طريق دوّم اقرب است كه به مصرف احتياجات حمام جديد برسد.
(صفحه 379)
سؤال 1426 :همسايه ما روى منزل خود دو طبقه ديگر ساخته است، امّا به بهانه اين كه يك متر حياط خلوت به طرف حياط ما دارد، در هر دو طبقه شيشه هاى پنجره را ساده انداخته اند كه كاملا بر حياط ما اشراف دارد و آرامش را از ما سلب كرده اند، آيا همسايه چنين حقى را دارند يا نه؟
جواب: ساختمان در ملك خودش اشكال ندارد. ولى چنانچه ساده بودن شيشه ها موجب مزاحمت همسايه است، بايد طورى عمل كنند كه مزاحمت مرتفع شود.
(صفحه 380)

ازدواج

صيغه عقد نكاح

سؤال 1427 :اگر بين زن و مردى بدون اجراى صيغه، به قصد علقه زوجيّت، عمل زناشويى صورت گيرد، حكم فرزندان و نكاح چگونه است؟
جواب: نكاح صحيحى واقع نشده. و در صورت جهل ولد عنوان ولد شبهه را دارد.

سؤال 1428 :آيا مى توان مانند ساير عقود در نكاح نيز قائل به معاطات شد؟ علّت را بيان فرماييد.
جواب: جايز نيست. و بيان علّت مربوط به فقه استدلالى است.

سؤال 1429 :آيا انشاء عملى در نكاح متصور است؟
جواب: انشاء فعلى همان معاطات است كه جايز نيست.

سؤال 1430 :من شيعه ام و در كشورى هستم كه عالم شيعه نيست، آيا عقد را اهل تسنّن بخوانند يا اينكه رضايت طرفين كافى است؟
جواب: لازم است عقد خوانده شود. و رضايت طرفين كفايت نمى كند و حتماً لازم نيست عاقد شيعه باشد.

(صفحه 381)
سؤال 1431 :در صورت جواز متعه، اهل كتاب در كشورهاى غربى، آيا صيغه عقد بايد به زبان عربى خوانده شود، يا همان توافق بين دو نفر بر زمان و مهريه معلوم (در قالب هديّه) كفايت مى كند؟
جواب: متعه اهل كتاب مانعى ندارد و صيغه عقد بايد به عربى صحيح خوانده شود و اگر خود مرد و زن نتوانند صيغه را به عربى بخوانند، چنانچه ممكن باشد احتياط واجب آن است كه كسى را كه مى تواند به عربى صحيح بخواند وكيل كنند. و اگر ممكن نباشد، خودشان مى توانند به غير عربى بخوانند. اما بايد لفظى بگويند كه معنى زوَّجتُ و قَبِلتُ را بفهماند و هديه هم به عنوان مهريه كفايت نمى كند.

سؤال 1432 :اگر فردى به علت ندانستن حكم، ازدواج معاطاتى كرده باشد، وظيفه اش چيست؟
جواب: بايد بلافاصله از هم جدا شوند و در صورت تمايل مى توانند صيغه ازدواج بخواند.

سؤال 1433 :اگر عاقد از شرايط نكاح و معناى صيغه، آگاهى نداشته باشد، آيا عقد نكاح صحيح است؟
جواب: در صورتى كه معناى صيغه نكاح و قصد انشا را نداند، نكاح باطل است.

سؤال 1434 :اگر كسى سواد خواندن و نوشتن داشته باشد و هنگام عقد خواندن، قصد انشاء كند، آيا مى تواند صيغه را جارى كند؟
جواب: لازم است از خصوصيّات و شرايط عقد، اطّلاع داشته باشد.

سؤال 1435 :در بعضى از محلاّت ايران، مشاهده مى شود كه اهالى، پايبند به عقايد مذهبى نيستند و مسائل دينى را بلد نيستند. مثلا در امر ازدواج و موضوع عقد به تراضى بين زن و مرد، اكتفا مى كنند و قباله اى درست مى كنند و در محضر در دفترى ثبت مى كنند و پس از عروسى و امر زناشويى اگر به اهل علم و عالمى رسيدند، صيغه عقد را جارى مى كنند و اين
(صفحه 382)
سيره مستمرّه ايشان است. آيا اين تراضى بين زن و مرد، ايجاد علقه زوجيّت مى كند يا نه، و نظير عقد معاطاتى مى شود يا نه؟
جواب: مجرّد تراضى و معاطات، در نكاح كافى نيست. بنابراين اگر زوجين، جاهل به حكم بوده اند و خيال كرده اند كه مجرّد تراضى، كافى در زوجيّت و جواز وطى است، اولاد آنها حكم اولاد حلال زاده را دارند. و اگر مى دانستند كه ازدواج، موقوف به اجراى صيغه عقد است، هرچند به لفظ فارسى باشد و بدون عقد، عمل زناشويى انجام داده اند، اولاد آنها حكم اولاد زنا را دارند.

اولياى عقد

سؤال 1436 :آيا اذن پدر در ازدواج دختر باكره، شرط است؟ و آيا فرقى بين ازدواج دائم و موقّت وجود دارد؟
جواب: بنابر احتياط واجب، اذن پدر در مورد باكره شرط است و در اين جهت فرقى بين ازدواج دائم و موقّت وجود ندارد.

سؤال 1437 :اگر پدر فوت كند، آيا مادر مى تواند اجازه صيغه دخترش را بدهد؟
جواب: چنانچه پدر داراى پدر باشد حقّ اجازه با اوست. در غير اين صورت نياز به اجازه كسى نيست.

سؤال 1438 :دخترى كه شوهر كرده و قبل از دخول، طلاق خلع گرفته است، اگر بخواهد به عقد موقّت پسرى درآيد، آيا صحيح است كه پسر شخصاً با موافقت دختر صيغه عقد را بدون اجازه پدر جارى كند؟
جواب: احتياط واجب آن است كه از پدر دختر، اذن گرفته شود.

سؤال 1439 :اگر دسترسى به پدر و جدّ پدرى وجود نداشته باشد، آيا اذن آنها ساقط است؟
جواب: در صورتى كه دختر رشيده باشد و احتياج به شوهر كردن داشته باشد، در فرض فوق نياز به اذن نيست.

سؤال 1440 :زنى كه در اثر زنا بكارتش از بين رفته باشد، آيا براى ازدواج موقّت اجازه