فهرست مطالب

(صفحه 171)
ندارد. ولى اگر سال بر آن بگذرد و مصرف مؤونه نشود خمس دارد.

سؤال 664 :شخصى خانه اى جديد خريده است و براى پرداخت قيمت آن، خانه سابق خود را فروخته است، آيا به پول آن خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب: اگر خانه جديد را براى سكونت خود خريده است و در خانه سابق هم سكونت داشته است، خمس ندارد.

سؤال 665 :كارمندى به شهرستان ديگر منتقل شده است، به همين جهت خانه خود را مى فروشد تا در شهر جديد خانه اى خريدارى كند، آيا به پول حاصل از فروش خانه اوّل خمس تعلق مى گيرد؟
جواب: در فرض مذكور لازم نيست خمس پول فروش خانه را بدهد.

سؤال 666 :اگر كسى خانه كوچكتر خود را با خانه اى بزرگتر تعويض كند و تفاوت قيمت آن را از درآمد سال خود بپردازد، آيا خمس به آن تعلّق مى گيرد؟
جواب: در صورتى كه خانه بزرگتر مطابق شأن او باشد، خمس ندارد.

سؤال 667 :اگر كسى خانه بزرگ خود را با خانه ديگرى تعويض كرده و مقدارى پول نيز دريافت كند، آيا به اين پول خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب: اگر خانه اوّل را از درآمد سالهاى قبل خريده باشد بايد بلافاصله خمس اين پول را بپردازد. و اگر از پول مخمس خريدارى كرده پولى كه دريافت كرده جزء درآمد امسال اوست.

سؤال 668 :فرزند اينجانب قرار است جهت تحصيل چند سال به شهر ديگرى برود، آيا به خانه اى كه براى استفاده او در آن شهر خريدارى مى كنم، خمس تعلق مى گيرد؟
جواب: اگر به گونه اى باشد كه عرفاً مورد نياز او و در شأن اوست، تا زمانى كه از آن استفاده مى كند خمس ندارد.

سؤال 669 :شخصى منزل مسكونى خود را كه چند سال قبل با پول مخمس و مبلغى قرض تهيه كرده، به علت تنگدستى مى فروشد كه هم بدهكارى خود را بپردازد و هم مبلغى از
(صفحه 172)
آن را سرمايه كسب قرار دهد، آيا بايد خمس قيمت اضافى منزل را بپردازد؟
جواب: خمس قيمت اضافى در صورتى لازم است كه سال خمسى وى برسد و مصرف نشده است.

سؤال 670 :خانه اى را براى استفاده شخصى، از درآمد سال خريدارى كردم، ولى فروشنده گفته است 3 ماه بعد خانه را تخليه مى كنم. حال سال خمسى اينجانب رسيده است، ولى هنوز خانه در دست فروشنده است و من نتوانسته ام از آن استفاده كنم، آيا به اين خانه خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب: اگر مورد نياز شما بوده خمس ندارد. مگر اينكه مدت تحويل منزل به اندازه اى طولانى باشد كه عرفاً جزء مؤونه سال خمسى بحساب نيايد.

سؤال 671 :اينجانب در اداره اى بكار مشغولم، از طرف اداره مذكور خانه اى در اختيارم گذارده شده است. ولى چون خانه شخصى ندارم از درآمد سال خود خانه اى تهيه كرده ام تا پس از بازنشستگى از آن استفاده كنم، آيا به اين خانه خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب: چون فعلا مورد احتياج نيست، خمس دارد.

سؤال 672 :شخصى منزل مسكونى مورد نياز خود را مى فروشد و پول آن را به عنوان تضمين قرارداد خريد خانه مى گذارد و يا نزد خود نگه مى دارد تا موقع مناسب خانه مناسب با شأن خود بخرد، آيا اين پول متعلّق خمس مى شود؟
جواب: اگر منزل خود را فروختيد، پول آن جزء درآمد سال شما واقع مى شود كه اگر تا آخر سال صرف تهيه منزل يا مؤونه ديگر شد خمس ندارد و الاّ بايد خمس آنرا بپردازيد.

خريد و فروش زمين براى خانه

سؤال 673 :شخصى زمينى براى ساختن خانه خريده و آن را فروخته تا خانه خريدارى كند، آيا پول اين زمين متعلّق خمس است؟
جواب: اگر زمين را از درآمد سال خود خريده و در همان سالِ خريد به فروش
(صفحه 173)
رسانده و خانه خريده است خمس ندارد. و همين طور اگر پس از گذشت سال براى تهيه خانه مورد نياز فروخته و چنانچه با پول مخمّس خريدارى كرده، ترقّى قيمت خريد، از منافع سال فروش است كه اگر تا پايان سال صرف مؤونه نشود خمس دارد.

سؤال 674 :تهيه خانه مورد نياز براى اينجانب مقدور نيست، آيا مى توانم از درآمد امسال خود زمينى تهيه كنم و در سالهاى آينده هروقت تمكّن پيدا كردم در آن ساختمان بسازم؟
جواب: در صورتى كه تهيه خانه منحصر به همين راه باشد، مانعى ندارد.

وام، قرض، پس انداز براى خانه

سؤال 675 :شخصى براى ساختن خانه مورد نياز خود مقدارى وام گرفته است، آيا با فرارسيدن سال خمسى بايد خمس اين پول را بپردازد؟
جواب: عين پول وام خمس ندارد، هرچند سال بر آن بگذرد.

سؤال 676 :اينجانب كارمندم، جهت خريد خانه از اداره خودم مبلغى وام گرفته و به حساب بانك مسكن واريز كردم تا بتوانم در سالهاى آينده با گرفتن وام مسكن خانه اى تهيه كنم. حال با توجه به اينكه اقساط اين پول از حقوقم كسر مى گردد و بقيه حقوق نيز به زندگى من كفاف نمى دهد، آيا بايد خمس اين پول را بپردازم؟
جواب: در فرض سؤال كه براى تهيه منزل مورد نياز خود، راهى غير از اين نداريد، اين پول كه پس انداز مى شود خمس ندارد.

سؤال 677 :جهت خريد خانه مورد نياز خود مقدارى پول از دوستانم قرض گرفتم و خانه اى خريدارى كردم، سپس مقدارى از دين خود را در سال خريد خانه و مقدارى از آن را در سال بعد، از درآمد سالم پرداخت كردم، آيا به اين خانه خمس تعلّق مى گيرد؟
جواب: در فرض سؤال، خمس ندارد.

سؤال 678 :شخصى مبلغى پول در بانك مسكن گذاشته تا بعد از رسيدن به مبلغ معينى به او خانه بدهند، اگر بر اين پول سال بگذرد، آيا خمس دارد؟
(صفحه 174)
جواب: اگر در مقابل اين پول به او خانه مى دهند و راهى جز اين ندارد، خمس به آن تعلق نمى گيرد.

سؤال 679 :معلّمى هستم كه با پدر و مادرم زندگى مى كنم و هر ماه مبلغى از حقوق خود را پس انداز مى كنم تا بتوانم براى خود مسكن تهيه كنم، آيا به اين پول خمس تعلق مى گيرد؟
جواب: اگر براى تهيه منزل مورد نياز، راهى غير از اين نداريد و نتوانيد خانه را به تدريج تهيه كنيد، خمس ندارد.

سؤال 680 :اينجانب معلّم هستم. مبلغى پول كه در سال قبل خمس آن را پرداخت كرده ام به صورت على الحساب به شركت تعاونى مسكن فرهنگيان واريز كرده ام تا در آينده قطعه زمينى به اينجانب بدهند. اكنون سال خمسى ام فرا رسيده، آيا به اين پول خمس تعلق مى گيرد؟
جواب: در فرض سؤال، خمس لازم نيست.

سؤال 681 :شخصى جهت منزل مورد نياز خود، قطعه زمينى خريده است و نمى تواند يكجا آنرا بسازد و ناچار است از درآمد و حقوق تدريجى خود پس انداز كند تا مصالح ساختمانى را سال بعد تهيه و بسازد. و اگر بخواهد در همين سال مصالح را خريدارى كند ضايع مى شود و چه بسا دزد ببرد. آيا اگر اين درآمد را پس انداز كند به آن خمس تعلق مى گيرد يا خير؟
جواب: در فرض سؤال كه براى تهيه منزل مورد نياز خود راهى غير از اين ندارد و خريد مصالح ساختمانى هم به ضرر تمام مى شود يا در معرض تلف شدن است، خمس به پس انداز تعلق نمى گيرد.

سؤال 682 :اينجانب خانه ندارم و فعلا اجاره نشين هستم و عائله مند و كم درآمد هستم و مختصر حقوق و درآمدم را پس انداز كرده ام. ناچار هستم چند سال پس انداز كنم تا بتوانم زمين لازم براى خانه را بخرم يا خانه كوچكى خريدارى كنم تا از اجاره نشينى نجات پيدا كنم، آيا به اين پس انداز خمس تعلق مى گيرد يا نه؟
جواب: در فرض سؤال، خمس به پس انداز تعلق نمى گيرد.
(صفحه 175)

فروش يا پرداخت قسمتى از لوازم زندگى يا سرمايه كسب براى خريد خانه

سؤال 683 :اگر كسى قسمتى از سرمايه كسب يا ابزار كار خود را براى خريد خانه بفروشد، آيا بايد خمس آن را بپردازد؟
جواب: اصل سرمايه و ابزار كار اگر مخمّس بوده خمس ندارد. ولى ترقى آن در صورتى كه در سال فروش مصرف نشود، خمس دارد.

سؤال 684 :اينجانب چند سال پيش حساب خمسى داشتم، ولى به واسطه سهل انگارى چند سالى است كه حساب نكرده ام و فعلا سال خمسى ندارم. چند ماه قبل مقدارى تلمبه كشاورزى داشتم و آن را فروخته و جهت سكونت خود در قم خانه اى خريدارى كردم، آيا به اين منزل خمس تعلق مى گيرد؟
جواب: اگر خمس تلمبه ها را پرداخته ايد منزل شما خمس ندارد، و اگر خمس آنها را نداده باشيد و با عين پول متعلق خمس منزل را خريده باشيد بايد تخميس كنيد، يا به حاكم شرع مراجعه كنيد، تا امر شما را اصلاح كند.

سؤال 685 :شخصى منزل مورد نياز خود را خريدارى كرده و بابت پرداخت پول آن قسمتى از اثاث منزل و طلاى همسر خود را به فروشنده داده است. آيا بايد خمس اثاث منزل و طلاى همسر را بپردازد؟
جواب: در فرض سؤال، خمس ندارد.

خانه رهنى

سؤال 686 :آنچه امروزه مرسوم است كه پولى به صاحب خانه مى دهند و در مقابل آن در خانه سكونت مى كنند و به آن رهن منزل مى گويند درچه صورت صحيح است و آيا صاحب پول بايد پس از گذشت سال خمس آن پول را بپردازد؟
جواب: مى توان از طريق بيع شرط و يا اجاره منزل به شرط قرض، اين كار را انجام داد و بيع شرط به اين صورت است كه صاحب خانه، منزل خود را به مبلغى بفروشد و با خريدار شرط كند كه مثلا اگر تا يكسال پولت را به تو پرداختم حق فسخ داشته باشم و با پرداخت پول به خريدار، بيع را فسخ كند. و شرط قرض در